Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 43, 25 October 1918 — HE MOOLELO NO TAZANA A I OLE Ka Hiena o na Ululaau Anoano o na Kapakai o Aferika [ARTICLE]

HE MOOLELO NO TAZANA A I OLE Ka Hiena o na Ululaau Anoano o na Kapakai o Aferika

"Hia k;-. wai la. aole nae au e haawi aku ana ia oe. O ka'u Iw.i ia e <»!v!<> aku ana ia ue, e ae mai oe me a'u kela kaikān'.ahine opio i kekahi manawa, aohe nae ou wahi meā ā maliu mai. «> «>e wale no kau e nana, nolaila e hoka oe e pono ai. elike me kau i hoohoka māi ai ia'u."

"L'woki!" i hoomanawanui mai āi o Kēlekona i ke ka mai!i<> ana, il(»kf) nt> o kona kulana nawaliwali. <l Ua oi akii ktino iinua o na holoholona i hapala wale mai ai oi i i a iu»>a maikai o ke kaikamahine opio a'u e manaoio nē i:a halawai oia me ka make. Ke mihi loa nei au no ko'u hoola ana aku ia oe, eia ka o ka ino ka mea ē paiia'iia mai ana n<> ia maikai a'u i hana aku ai. Aole loa oe e fceia kanaka i kuj)ono e ōla!"

"l*.ia mai ko wai i kauoha ae nei ia'u e lawe mai," o ka wa!a ae la n.> ia o Nikola i ke kiaha, a inu ae la ahiki i ke k<.c iki aua o ka wai iloko o ke kiaha, a o ke koena kiola aku la iwaho. o ke kaha mai la no ia hele, me ka nana h«.u ule aku ia Kelekona.

X<> kela ho<jhoka ana aku a Nikola ia Kelekona, ua noke okna ae la ke kanaka-Pēlekane i ka uwe, ine ka oni ana i <• a ia nei, aole nae ia he mea e loaa aku ai ka wai iaia, a ua • » Kelekona e i okoa iho la 110 iāia, ua oi āku kona hauoli, e kikt.-o koke mai na lima o ka make maluna ona, i pau ai koua ike ana i na auwe a ka pilikia ame ka poino. M a kekahi la ae, hooholo iho la o Nikola e haalele i kona hoa e waiiio malie pela ahiki i kona make ana aku, a e hele oia nia ke kukulu akau malia o loaa aku kekāhi poe kanaka ma kekahi wahi 6 ka pau ho ia o kona pilikia, aole e hiki iaia ke nolio hou aku, e lohe i ka noke mai o Kelekona i ke noi iaia e kokua aku; nolaila me kela manao paa iloko o Xiko!a e hele no ka akau. kii akuia oia i ka ihe a Kelēkonn. o ke kaha aku la no ia hele, nie kona nana hou ole inai iiii ka hoa o ka hoomanawanui ana i na inea a ka make mt ka poino. >

L'a aia mai no kekahi manao iloko o Nikola e pepehi nuia aku oia ia Kelekona maiiiua o kona haalele ana iho. i kela wa'ni. o ka meā wāle no nana i kaohi mai i ka hooīeo ana aku ia manao, o ia kona noonoo ana iho, he hana ku i ke aioha ole ka pepehi ana, no ka niea e hoopau koke ia ae aiia na auwe iloko o kela kanaka, nolaila he oi aku no ka porio o ka waiho malie ana aku iaia pela, e noke ai i ka-uwe a : i ke kuwo no kolia mau ehaeha.

Ma kela hele ana aku a Nikola, hoea aku la oia i kahi i ku ai o ka hale o Tazatia. a komo mai la ka manao hauoli ii«*ko niia. 110 hoomāopopo. ana iho, ua kokoke oia ma kahi i nohoia e na kanaka, a e loaa ana ka poe na lakeiu e liaawi mai i na kokua ana iaia. Ina paha i loaa aku he wahi m.ihu'i ilukn ona. o ka ona non'a ua hale nei> aia oia ma kahi he mau mile helu .wale. 110 ka mamao mai iaia aku, ir4a aole'ioā oia e ae ana e hoaumoe konā poo malok'o o koiia mau paia. 110 kona ike ole ftae, nolaila ua hoohala oia He jnau maloko o kela hale, me ka hopohopo ole i ho6])oinoia mai e na holoholona ahiu.. ! ka ike aua o Nikola i konā mehameha i ka noho hookahi ma kela walii, hoomaii aku la no oiā i ka hele āna no ka akau ma ka lilii ael<ai. Aia hoi ma kahi hoomoana o ka Haku Tenikona ame kona mau hoa. ke hoolala la lakou e kukiilu i mau-hale pāa iio iakou, oiai ua ma'u maoli kela kakali ana o ka hoea aku o na-hohpakele, aole he hooko iki ia o ia manao. O kela manaolarrti mua o lakou nō ka loāa o Jene; Pota ma, i kekahi mokuahi i ka moana, ua jvau loa ia mai ko lākou iioonOo aku, i kau a inea o ka loihi o kelā noho -āna o lakou, me ka lioea ole aku he mokuahi. ! No ka Poropeka Pota nae, u'a ku a h<Thena oia, a i kela.ame keia ia. e kamaiiio mau ae aiiā oiā. ua kokoke'e hoea mai kekahi mokuahi e kii mai ia iakou, a i kekahi manawa hoi. e kamaiiio māi ana oia, rio kē kaaahi, a hfe nui kana mau olelo oloheWa, o ka mea i iōāa ole na noonōo inaikai. 'ina aole au i kamaaina ioa i keia elemakule. ina ua kapa koke aku au iaia, ua opulepuie," \vāhi ā kā Haku -Tenikonk, ia Miss Ikaika, i leekahi lā. ' / • •'Aoie au i nānā aku iaia ma kē ano he mea opulepule, aka 0 ke kaumaha ame ke aioha no kana kaikamahiiie, ka mtfanniia i hoano-e i ka noonoo, a pela oia i kamaiiio mai ai i r/a olelo olalau. Mai ko'u wa liilii rnai ahiki i ke kanaka mākua ana. ua ike au ,aoie ioa he mea hui e ae iloko o ka nooiw*» ka poropeka o kana kaikamahine waie no. Ua niii lroffa kauniaha me ka ehaeha o ka noonoo, koe waie no, aole ona manaoio i na manao koho wale; aiff no a ikemaka, aiaila oia manaoio. a o ia ka'u e olelo āku riei ia oe, aiā no ka manao iloko ona, ke oia nei no kana kaikaniahine." "Maiia paha o kau mau mea e hoakaka mai nei e Miss ]kf;ika ka ppioiei.,aka nae. aoie e hiki ia oe ke koho mai i kona ano ma nehinei aku la. Ua hele aku au i ka hahāi hololiolona no kēkahi mau hora, a ia'u e huli hoi mai ana. ua ike mai ia au iaiā, e hoi ana mamua aku o'u, e heie ana no hoi me ka awiwi ioa, a e pe'a āna koiia mau lima mālalo ne o kona kuka puapuamoa; ua onou iā iho no hoi ka papalē. a o ka nalowaie -iho.no koe o na maka. a iiaio wale rio kon'a mau maka kahi i nāna ai, o ka'u koho aku nae, me he mea la ai»le ona nana ia mea he make, jna no ka h#lawai mā me ia. 'ia'u i ike mai āi i kona hele mamua, kahea mai la au iaia meka leo 'E hele ana oe ihea e ka Poropeka Pd 1:1:' 'F. hele ana au i ke taona e ka Haku Tenikoiia i ks holoholo, a no-ka ike ana i ka lunaleka, i ke kumu e loāa ok* mai nei he leka ia kakou no keia manawa loihi. He mav puie keia. aole he hoea mai o ka'u mau leka. O ka Je hana paha ia* e kakau niai nei i kona makuakāiie, aia 110 nae 1 k:i haleleka kahi i waiho ai. 'e ike ana ka lunaleka. e waiho aku ana au i nā kumii hoohaiahala i na pōo o ka oihaiia lek ma Wakinekōna.' * • "la'u nae i hoakakā pono aku sfi iaia, he wahrko kakou e nehn nei i hiki o!e e ioaa mai na leka, akahi 110 a hoi pono mai kona noonoo maikai. a hoike okoa mai la i kona manao k;iumaba, a ma ka'u koho maoli aku no, aia iloko ona ka manao hopohopo. aole i palekana o Jene mai ka poino mai." "Owau ka mea mākemake ole ke hoomanao ae no Jenē, eia nae aole e hiki ke uumi iho oiai e kau mau mai ana na hoomanao-ana imua o ko'u noonoo nona, "ame kona mau hoa. b aku nei la ko lakoii hopena?" i pane aku.ai 110 hoi o iMiss Ikaika. kau aku i ko kakou māu nianaolanai no na mea e hoo-hauoliia-ai ko kākoii manao, a e hoopoina hoi j na īiiea mai-k-n ole rnan, he Trtea ia e hoomamaia mai ai ko kakou noho nna ma keia wahi. Ua kukulu mai oe e Miss Ikaika i kekr»hi haawina a'o maikai loa imua o makou, oiai nāe o oe 1 nni o na poino ma kekahi ano ke nana aku, aole nae oe i nana ia mea, aka tia hoike mau niai oe i kou ano hauoli, me he mea la, aole he pilikia ma ko kakou noho ana ir.a keia aina kanaka ole." "

~—, —: —: — . ' , —— .. .■> ... : ——— "He mea oiaio, mawaho ae o ka Poropeka Pol:a, owau hookahi \va)e no ka mea i loaa ke aloha kuhohonu no Jene, me he mea la, o kp'u hoahanau ponoi loa ia, a ka makuahine hookahi." alaila kulu okoa iho la nā waimaka o Miss Ikaika. Iloko o kela mau la lehulehu o ka hoohala ana o ka Haku Tenikona me Miss Ikaika ma kela aina ululaau, ua nana iku oia maluna o kela kaikamahine, ma ke ano ua hoopihaia kona puuwai me na ano maemae wale no, a o ka mea wale ;io naiia i hookomo aku i na manao hopohopo iloko ona no ka hoea mai i ka hookoia ana o kona makemake, o ia iio 'ke mua ana aku a Mr. Kolu iaia. oia hoi o Nikola, ua looplau ua kanaka nei me keia kaikamahine, o kana nae e hā'oha'o mau ana, aole he wahi mea a "hōopūkapuka iki ae i Misk Ikaika e pili ana no Mr. Kolu, aka nāe i wahi nona t ike ai i ka mea oia'io, hooninau okoa mai la oia i ka i ana iiai: ~*'lna paha no ka halawai i'o o ko kakou mau hoa me ka )oino, manao au e lilo ana ko Mr. Kolu make ana i mea nou e ai iloko o ke kanikau ana." "He mea oiaio, ua nana aku au ia Mr. Kolu ma ke ano oia kekahi o ko'u mau hoaloha maikai loa, oiai no nae, hc ;nanavva pokole wale no ko'u o ka hookamaaina affca me ia.' "Alaiia aole anei oe i hoopalau me kela kanaka?'' i ninai iku ai ka Haku Tenikona. \ "Aole loa he mea o ia ano i hooholoia e a'u, a '<oho ko'u noonoo e lawe mai iaia a oi aku mamua o ke am hoaloha walē 110." Hele mai ls ka makemake a nui iloko o ka Hāku Teniko :ia e hoike okoa mai i ka ukana nui a kona puuwai e hiipō uau ana, eia nae aole he puka mai o ka olelo mai kon? riau lehelehe aku, a ke noke wale la no oia i ke kunu; aliik ka hoolalau ana aku o kana kamailio aria, he manaolan? kona aole i loihi na la a lakou e hoomau aku ai i ka hana. 0 ka paa no ia o ko lakou hale hou. Oiai no na£ ka Hal<u Tenikona me Miss Ikaika e noke ana i ke kamailio, ia wa i ik'e like aku ai Jaua i kekahi mea 1 ka maaloalo mawaena o na laau liilii, a iio ka manao o ka Haku Tenikona. he kanaka ahiu paha kela, lalau iho la oia i kana pu panapana, a paa ae la iloko o kon lima, eia nate ua kahea e mai la ua kanaka nei i kona inoa, akahi no a loaa mai ka ike, eia ka he kamaāina iio kela,' aole hoi he malihini. Ua hiki ole loa ke hoomaopopoia aku ka helehelena o kela kanaka, no ka mea ua hele kona laiioho a loloa. pela hoi ka umiumi, a he ili holpholona hoi kouā konio ana. o ua kanaka nei oia no o Nikola, ua polōleilloa mai kana hele ana ahiki i.ka hoea ana i kahi i'noho ai o kekahi poe oluolu o ka mokttahi ka Lede Alika. Ma kela hoea ana aku o Nikola imua o ka Haku Tenikona ame Miss Ikaika, a haāwi ke alolia lululima, o ka ninau nīiia loa a ka Haku Tenikona i wailio mai ai imua onā o ia no na mea e pili ana ia Jene Pota ame-kekahi poe ē iho, a o ia ka Nikola i pahe akū āi: , "Ua pau loa lakou i ka make. Mamua oka pae ana māi oko makou waapa ika aina, ua make na luina ek'olu. Nb Jene Pota hoi, ua fewe aihue ia oia holoHolōna ahiii, oiai, au e waiho ana i ka ina'i, a no Kelekona hoi, tia make oia i ; ka.mā'i fiva, he mau la mahope mai o ka nalo\valfe aiiā o Jene, a koe hookahi wale mai la 110 au, no ka lawe ana niai a hoike aku ia oukou i īeeia lono kaumaha i piha me ka ehaeha. Eia no kakou āpau iluha oka aiiia hookahi, he maii mile wale no ke kaawale o kekahi māi kekahi mai. a o la ka'u e mihi.net, ina no paha. i heleia mai e makou e huli. ina aole e halawai ko'u hoa nie ka make." • ' I<e nauki loa mai nfei paha oe e ka makamaka heluiielu no ka hopena i kau āku mahina o Jene Potā; Be finea oiaio hoi ia. e hoihbi aku ana ka mea kakaii nioolelo ia oe irritia ona. ' ! Pehea la ka loihi o ka waiho malie ana o Jene Pota iloko o kona keena pouli nialoko o ke kulanakaiihale kahiko o Opā, aole he meā i maopopo iki iaiā. No kekahi mau la o kona noho āna-nialoko o ka rufni pouli, ua loohia i ka itia'i fiva, eia'riae i ke auhee ana aku o 'ka fiva, ua lioi malle mai la ka ikaika o kona kino. 1 E lāwe māu iā mai ana no na e kekahi wahine, me ke kauoha maii' ana mai iaia nei e ala iluna, e hoole aku ana rio oiā, me ka luliluli aiia a'ku o kona p>oo, ame ke kuhiieuhi ana aku no hoi i ka nawaliwali o kona kino.

I ka balā ana nae o kekahi mau la lehulehu, mahope iho b 0 ka pii malie ana ae o ka ikaika o kona kino, akahi no a hiiei 1 ua o Jene Pola ke ku iluna. ilie ka paa ana i ka paia e ho»helehele ai maioko o ka rumi, a ke hakilo mau mai la hoi ka wahine nana e kiai ana iaia i kona ano. J hookokoke ana mai o ka la e- ia aku ai o Jene Pota i mohai na ke akua, komo mai la hte hookahi wahirk loko o kona keena paahāo, o ka mua loa keia o 'kona ike una mai i kela wahine, a e ukali aku ana hoi mahope orta he poe lehuiehu. Ua lawelawe mai la kela poe i kekahi mau mea hoomana. iloko nae o ka noonoo o Jene Pota. koho Wale mai la no oia e hoopakeleia ana kona ola, 110 ka mea ua poholo mai oia iloko o ka iima o kekahi lahui kanaka. i loaa ka hoomanae ana aia he akua. a aia hoi he kanaka, o ka pololei nae o ia manao koh'o ona ame ka ole, na keia mua aku e. hoike mai. I ka pau ania o na hana hoomana a kela poe, ikauohaia mai*la keia e hahai aku' ia lakou, a no kona manao, e hookuu lanakila ia ana paha oia, aole ona wahi mea a hookololohe iho. aka he hookahi ka hele lrke ana aku me kela poe, ma na alanui kikeekee e komo ana iloko o kekahi rumi, a oili aku la rria kekahi rumi, me kona manaoiō, he poe kauwa keia na ke akua. a he poe hoi keia i pilna me ria manao aloha a lokomaikai. I ka wa nae auao Jene i ike aku ai i ke kti mai o kekah kuahu pohaku maloko o kekahi keena nui, ;a e waiho ma īna ke koko ua maloo iluna o ka papahele, akahi no a kome mai na manao kanalua iloko ona, no ka hana a keia lahu kanaka i manao ai nona, a i ka manawa i hele niai ai kekahi poe e nakii i kona mau lima mahope o kona kua. ak'ahi no a >ili mai ka mea oiaio' loa iloko ona. e moliaia aku ana ona mua o ke akua o kela lahui kanaka, a aole hoi he manao ana i koe no ka pakele o kona ola, a o ia kana o ka_ mihi ana iho, ua oi loa aku kona make ana iloko o ka uilulaau,'i' <a wa e kaualakoia ana oia e na kanaka ahiu, mamua o keia make aku ine ka mainoino loa. . I ka paa ana o na wawae ame na lima o Jene Pota i'ka nākiiia me ke kaula. hapai okōa ia aku la ōia a waiiho iluna 3 ke kuahu, i kela manāwa. ua auhee aku ka manaolan,mai iaiā mai, he hookahi wale no mea i koe, o !a ka hoea māi o kona hopena. Eiike no me na mea i hanaia aku maliina o Tazan;a, o ia ka hoomoe ia ilunā o ke kuahu, pela no kela i hanaia aku āi maluna o Jene Pota. aia hōi na kane ame na wahine, ke noke la i ka haa: ā ke noke la i ke ōlioli, i ka piile, a ke ku ia hoi ka wahine kahuna ma ka aoao o ke kaikamahine opio. me ke kamailio ana i kana pule, i hele a paanaau. a i kela ame keia mailawa, e hookuu iho ana oia i kana pahi, i kokolee ma ka puuwai o Jene, aole nae he hoomaopopo aē j > Jene i kela mau rtiea, oiai ke hiamoe la kona mau maka, me ke kakali wale mai no ō ka hoōkāuia aku o ka make vvelisveli maluna ona. No ka loihi loa nae o kona waiho malie ana, me kā pepehi >le ia aku. kaakaa okoa ae la ka fnaka o ua o Jene Pota, a iaia i ike mai ai i kā iho ana iho o ka pahi a ka wahine kahuna, upo'i koke iho la i korfa mau maka, ā waihq aku la. i kau a mea o ka piha me ka maka'u, aia no hoi na kane ame na wahine, ke noke la i ke ke haa la hoi

kekahi poe, he mau x hana hoolealea keia imua o ko lakou akna. ' Mā kela haalele ana aku a Tazana i kona lahui kanaka, aole ona wa e hoomaha ai, e hele maū ana i ke ao ame lea po, he uuku loa kona wahi inanawa e hiamoe ai a e hoomaha ai paha, 110 ka mea ke kau mau la kona noonoo nialuna o Jene Pota, me ka hopohopō mau o kona noonoo, e hiki ana paha iaia ke hoopakele ae i kona ola aole paha. Ua' maopopo loa i ua o Tazana, rrta o na hoakaka la a ka mapu i hōi aku ai a hoike imua o kona puulu, aole loa h"e \vahine keokeo e ae i lilo aku la malalo o ka malu o kela anui kanaka hihiu, o Jene Pota no iā, a ma ke ano no hoi i hoakakaia mai ai o ka lahui kanaka, na lakou & lawe ana ia kaiKamahine nei, ua ma'opopo loa iaia, o kela no ka lahui <anaka hookahi ana i ike ai ma ke kulanakauhale kahiko o Opa. laia e nans( aku ia i ka hiona e halawai mai alia me ,cne Pota, he hiona ia i ku i ka menemene ame ka ma naonao, oiai iluna oia o ke kuahu kahi i waihoia ai, a ma a uiia pomaikai wale 110 i ho'opakeleia mai ai kona ola 'mai ka māke mai, a ina no kona hoea hou i kela kulanakau lale i ka wa pono, aole loa ona kanalua no ka hiki iaia kt īoopakele ae i ke ola o ke kaikamahine hookahi ana i alolla ai. - O kela wahi ioihi e hele ai iioko o ka mahina hookahi, he wale no ia iaL Tazana, 110 ka mea aole oia i hele ma kela ata loihi a lakou i hele mai ai me na kanaka \Vazari ika ua oki poloiei aku oia maloko o ka ululaāu, rna kft. ilahele pololei ie hōea koke ai i ke kulanakauhale o kefa !ahui, a iloko o ia hōomanawanui ana, me he mea la he ma :ahiki okoa i ka. nōōnoo o Tazana, lioēa aku la oia no ua ulanakauhjale nei, - Ua hele a kUpono ka la ika 1010 ma kekahi la, hoea aku ' a oia iluna poiiō o ua kulanakauhale* nei, ma kela wahi nV 'ohopo iloko ona, no ka hiki iaia ke hoopakele ia Jene ana i oili mai ai me na waiwai gula, aia hoi na manao hoPota iloko o ka wa pono, me kona hoohiki ana iho. ina u'a lohi loa kona hoea ana ua make mua hoi o J-ene Pota, alaila e hoao ana oia e luku aku i kela lahui kanak, ahiki i ka noenoe ana. mamuli o ka hēwa 'a lakou i hana aku ai maluiia o Jene Pota. '

Eiike me ka maalea o ka alopeka ame ka palamimo o ka popoki, pela iho' la ua o Tazana i komo aku ai maloko ( o Keia alahele mua no ana i hele ai me kona poe kanaka. a iloko o ka manawa pokole, hoeā aku la oia ma kekahi wahi e kokoke ana i ke kēena nui e malamaia ai na hana mohai, :\ lohe aku la oia i ka haluku oloko o ua keena nei, a lolie ;>u aku la no hoi'oia i ka leo o ka wahine kahuna, i ka namAiiamu, nolaila hoomanao mai la keia, ke hoomakaukauia mai ;:a na hana mohai nō kana mea i aloha ai. 1

O, kona wahi e hoea aku ai noloko o ke keena mohai. he mea pohihihi loa ia, nolaila holo ae la oiā ma kekahi aoao. a komo niai la maloko no o kela keena pduli ana : i ;Weiiewehe ai i na pohaku a pāu i ka hemo, a i loaa ai koiia laiiakila iāia, o kela o keia., komo ana oia iloko ō kā rurhi ;pouli. o ka mea apiki nae, ua paa no kapUka i ke ua oloke'aia mai hoi i ka pauku laau nui mawāho mai. O kā hoōikaika ana e wawahi i Kela puka, aole ia he harta maalahi, 6 kahl wale no e hoea ai oia' no ke keeiia e mal&maia ana o na hana .mohai, o ia koiia hoi hou ana a nia kekahi āoao mai o ka pa, ma kela wahi mua loā 110 o koiia Jtomo ana māi, a. paa ai i ka hopuiā e kela. lāhui kānakā 'puhuluhulu. J ■ Me ka. hoohākalia hou. ole aku, oili hou' mai la oia iwaho, a houmhka aku la .e holo elike me ka mām> apau i loaa iaih, he liōokāhi ivālfe rio npoiloo ilōko ō ko'Hā J«i>o,-e. hiki iaia Ue hoopakelē i ke kaikamahihe opio māi kā make māij ina aōle oia i lohi'loa. ■' ' ; I kotiā hoea ana aku ma kela wahi rnua rio ana i lolie māi ai i ka haa ame ke olioli o na kāiiaka, ku iho la oia 'a ilāna mai la i kekahi .aoao o ka pa i hiolo ma kahi hē iwakalua kapuai ke kaawāle mai iaia aku, a ke lolie iaku la rio oia i ka haluku mai o tia kanāka malokō o kē keena nui,' i ku ai o |; k€ ktfahu; ā ua aneānē maoli oia ē lele aku me ka nana ole i ka hiāke. me ka manao e kau niā kekahi aoao o Ka pa pohaku, eia riāe he haiiā naaupo wale 110 ia, e.pomaikai ole ai oia ma kekahi āno. ' Me kela manao paa nae. e hoao oia e mauna aku i kona ola no ka pono o ke kaikainahine opia, holo liou mai la ola '?hopē, a- 1-oāā he pohaku pālafiālāha, hoopaa iho la ma kē,kahi piko o ke kaula, a i ka paa aiia, ia wa i nou aku ai ola nie kona ikaika āpāu i ka pohāku, a hāule aku la ma kekahi idao o ka pa pohaku. Huki māi la oia i ke kaula hiki i ka iaā ana o ka pohaku ma kekahi vVahi, manao ae la koiia liki 4ce he!e ma ma ka pinana ara ma kela kaula i kau ma kekahi āoāo o ka pa: he oiaio nui ::a hoomanawālui anā. hoea aku oia maluna o ka pa ]) >haku. a nana aku la ialoko o kekahi keena nui, aole h'e k'e kanaka iā. ika nae ke lohe la no oia i ka lialuku maio ke keena mohali. 'na kekahi aoao āku. MOKUNA XXV. Hoopakele o Tazana ia Jene Poia Ke lohe aku la ua o Tāzana i ka leo o l.a. ka wahine kahuna e olic)li ana, pau aku la kona lohe ā|ia i ka hālulu, \ hoomanao mai la keia, ua kokōke loā mai i ka niānaWa i pepehiia ai ka mea i alanaia kbna ola i nmhai- na ke ;uia, a he manawa paha kela no ke anaina kai.uka e mā--:aikai lā i ka mohai, a iloko o kona mau mana' . p>hoiho'i, hoomaka aku la: oia e holo pololei t?o kahi o kā eo o ka .vahine kahuna āii'a ē lohe aku la. ' 0 kahi o ka lāki, ma kela holō ana aku ā Tazana. ua ;)ololei loa oiil'a hoea maluna pono ae o ke kee.:a nui e hoopuniia ana e na kahuna ame ka lehulehU o ke.'a lahiii kanaka, a e wailio mai ana hoi ke kino o Jene Potn iliuia o ce kuahu, me ka hauhoa ia o na lima me na wawae i ke k'aula. 4 ī ka wa i ike aku ai o Tazana i kela hioiia", he keu aku i kona piha me ka -menemene loa, a oiai oia e hoomaha ma, a e kakali ana o ka loaa he wa kupono nona e hoo)akele āi i 'ke kāikamahine opio, ike akii la oia i ka pāhi i ka wahine kahunā, i kā hulāli, e pii ana kona lima iluna, i e iho mai ana a pili ka pahi ma kā umāuma o /eue Pola. iloko o kelā wa, i ku ae ai o Tazana ilunā. ulupimi mai la'oia me ka iiiāinā, a me ka leō nui o ka mapu, e kuwō j"nā ine he liona la i hele a hulili na maka i ka liuliu. ua -'eahea aē la oia, e wa\Valō hele ana kona leo ilokō o kela keena nui, a iloko o ia manawa hookahi, ua kaili āku la' ka ,vahine kahuna i kana pahi, a leha māi la hōi kaiia nana aiia no kāhi a Tazana e ku āku ana maluna pono ae ona ame Vona lahui' kanākā. Ua hēle hā trlea apau a piha me ka māka'U, no ka wahine kahuna 'kiia; hoo£oina lōa aku la oia i ka mea e waiho mai ana i mōliāi, āia wale no kona mau maka maluna ō Tazana ka.hi i naiiā akU ai me*ka māka'ii. ' Hē'oiaio. mā ka maiiawa a kela wahiiie kahuna i hooholo \\ e hoopakele i ke ōla ō Tazanā, aōle loa he wahi mahao llōko ona, e haalelē lii'āi keia Hahaka i kē kulāūakāuhale o Opa', aka e lawe māi oiā i ua kāiiaka nei i kane nāiia, oiai uā- hoōhilii māōli rio konā maiiaō iaia. Ma kēla manāwa ā uā wāhine kahuna nēi i hōopaa akū ai ia Tāzana maloka o ke keenā pouli, a huli hōi rriāi iihuā o koiiā lahui kanaka. •?a haku oiā i kēkahi moolelo hoopunipuni nia ke aho e olelo aku i kela poe kanaka. na ke akua māoli no i hōouna māi i keia kānaka ili keokēo ma ke ano he hōopfakeie no lakou, a ē tiolio pu oia riid kona lāhiii kānākā ftiā' kā honuā riēi, ua maōj)ōpō lōa i keīā wahine kāhuna, e pUni ana kōnā lāliui, a ua kohō ilio nō hōi oiāī aōle nō hē'me'S a kela leānākā e 'ioōlē māi ai'. ākā e Tawea^ : ana ōia iaia nēi i iiana, a noho pu lakou ma ke kulānakauhale o Opa. 1 kela hele hou ana mai na« e nana, aole o Tazana maloko

o ka rumi pouli, a kaua no e ka .niakamaka helulie.ii : ; . | mua ai itia mali Helu ae nei i hala. 1 k(Mia naki-u' mailoko mai olaila. a ike ua nalowale t*ia me ka ole, uā hookahaha loa ia aku kona nianao. I kela ma'nawa a Tāzana i kahea ae ai me ka len nu. ka olelo a na mapu, ua lele koke iho 1a oia a ku ana 0 kela rumi nui. a hoomaka koke aku la 110 e luKu 1 11.1 k.. huna e ku ana ma kela ame'keia aoao o ke kuahu. ;i !.. nana aku la no-o La iaia me ka weliweli, no ka mea ua !.k pu kona poe kahuna, me he mau.hipa la. e haehaeia a.u, c lima o' ka liona. a oiai oia eku ana īiie ka haaluiu. aia ; lole e hikt i kekahi mea maloko <» ua keena nei ke h-.....1 hoa mai ia Tazana, a iloko o na minuke helu wale n... jia ke paa la ia Jene Pota iloko o kona mau lima. a liuii m.;. a imua o ka wahipe kahuna a i mai la me ka leo kiu«.. m ka olelo a na mapu: "'Il ku ae oe e ]-a ma kekahi aoao. 1 hele aku ai <111 nie ka n • īkana makamae. No kou hoopakele niua aua i k»>u »• •:. 1 .ole au e hoopilik.a wale aku ana ia oe i keia man.iua. ak, īae i hoao oe e hana mai i kekahi mea maluna v'u. e pepe!.: 10 auanei au ia oe. elike me ia au e ike ae 1a i keia pue e ;i! n mokaki mai nei." . . ! Ua hookaawale ae la ka wahine kahuna īaia īho. mai ka' i (• i Ta2ana e hele mai ana no.ka puka o kela keena. aka n,. ia hinau aku la oia ika i ana aku ia Tazana: C)wai kena j vahine au e hii nei r" . . ! "Owau hookahi wale no ka mea kuleana laia, i ]>ane akn ! ii o Tazana, nie ka n'ana hou ole aku, a 110 kela pane. u.i ! nve okoa iho la ka wahine kahuna, 110 ke poho o kona iu;us !' aanaolana, a hina iho la ilalo o ka papahele. me kona 1i.... ! )ilikia ole mai ia Ta/.ana. o ka manawa nae ia i liolo mai ai pnulu o na kanaka huluhulu, no ka- hookolo ana mahu|-- > Tazana ame ke kaikamahine opio. a e pepehi aku ia lau, • elua. ina no ka loaa aku ia lakou. I ua poe kanaka nei i alualu mai ai mahope o Tazana ii" ke keena malalo o ka honua, ua hookahaha loa i.a aku k. lakou manao, i ko lakou ike ole mai i ka lakou pin, a oi.i: lae ua kamaaina lakou, aole wahi e pakele ai o lazaua. loke nui ae liUUa peo nei i ka akaaka, me ka holo ana aku ) kekahi poe o lakou ma ka puka hookahi wale no e liein.. mai āi, 110 ke klai ana. Nolaila ma kela hooki ana a kela lahui puluiluhulu, i k.. 'akou alualu ana mai ia Tazana, ua maalahi maoli kona īlahele. e hoopakele la ia Jene Pota malalo o ka houua. ..iai . īoi kela poe kanaka e noke la no i ke kamailio. a i ka liaki!.. kona oili. hou mai. Ua kiai mua no lakou ma kela \v;i!n. :na ka manawa mua i paapio ai o Tazana, eia nae. aole !<.• mea i loaa ia lakou, ahiki i keia oi\i hou ana akn o ua kanaka ! <upaianaha nei, a hooholo nui hou iho.la-, ina a<>le e li.n-a koke aku ana kela kanaka me ke kaikamahine <i])io, alaila e īoouna hou i kanalima ]ioe kanaka, 110 ka huli ana, i ka nu a īana i hehi ke kap.u o ko lakou akua, a i hoolilo hoi i ko 'akou mana i liiea ole. Ma kela holo pololei ana aku a Tazana nolalo ō kela liale. ia niaopopo mua iaia kana mea e hana ai, aole i emo iho ia liolo ana aku, komo ana maloko o kela rumi i. hoo]>aahaoi.-i ai oia, he hana maalahi wale no ka wehewehe ana ae i na pohaku, a oili aku la oia mawaho o ka pa pohaku, me kona pani hou ana mai i ka puka a paa hle na pohaku. o koua hoomaka aku la no ia e pii ma ke alahele e hoea aku ai 110'iinā o ke keeiia i waihoia ai na waiwai gula. piai maloko o kela keena, koho hou iho la kona manao, e hoeia hou mai oia iloko o kekahi manawa kupono, no ke kii 'ana mai no i na waiwai gula, i oi aku ka nui, imua o ka niea i loāa kahiko iaia, e waiho mai la i kanuia iloko o ka lepo. .... ,Ua maopopo ia Tazana, aole oia i. hookoloia niai e kela po£ kanaka. nolaila ua pāu mai la kona hopohopo 110 ka poino, a ma ia wahi aku. me ka malie wale no oia e hele la. ahiki i ka hoea ana i ka puka e hoea loa-ai iwaho, yia kahi H mamāo mai ke kulanakauhale aku, a iaia i huli mai ai ihope a nana i ke kulanakāuhale, aia hoi he kaualima poe kanaka hihiu ana o ka ike ana e holo ana i ke kula oileanea. me he mea la'ma ka ia nei koho aku, e hookolo ana lakou mahope o ka lako.u pio. ! O kona hoomau aku ika hele -a kaawale loa mai kela poe kanaka mai, a o kona hoomau i ka noho ana malaila a k:>Vahi 1a mai. he ninau ia a Tazāna e hakoko la iloko o kona 1001100. aka nae iaia i alawa iho ai ma ka helehelena o ]eue Po*a. aia 110 ua kaikamahine nei ke waiho maule la, hooholo iho la oia i kona mauao. he mea niaikai ole kona no[io malie ma kela'wahi. oiai ka enemi mah(;pe o laua, a maniua hoi o ao laua alo, ua oi aku 110 ka poho o ka mauna ana aku i.< , aua iho. ma ka hoomau ana i ka hele imua, oiai aia 110 ke!a poe ka'naka ihope ma kahi he mile ka mamao mai iaia aku. 0 ka iho ana aku nae a hoea ilalo o ka-aina ])alahalaha ma 'eela pali nihinihi aole no ia ,he hana maalahi, oiai o Jeue Pota e waiho la iloko o ke kulana maule, nolaila hauhoa ae la 01'a ia Jene.a paa ma k(ina kua, me kaiw kaula. ia wa i hoomaka aku ai oia e iho ahiki i ka hoea ana ilalo me ka maalahi, a oiai aia laua nei ma kekahi aoao o ke kulanakauhale, a ala hoi na kanaka he kanalima ma leekahi ao;.o, aole laua nei i ikeia mai e lakou. • Me ku!a oneanea wale aku 110 kela.e waiho mai la imua 0 kona alo, aka nae aole no oia i hopo iho ina 110 kona ike:a mai e na kanaka he kanalima, nolaila ma ka aloMo ana iwaena o na kuniulaaū kakaikahi, ua hoea aku la o Tazana me kana waiwai makamae, ma kahi he hookahi mile ka mamao mai_.ua poe kanaka nei aku. a he lohe ana kana i ka uwa 1 ua poe kanaka nei, i nana mai ka hana ihope, e noke nui aku ana i ke alualu iaia. Manluli nae o ka pekepeke o na wawae o keia lahui ka•laka, aole he matlia o ka lakou holo ana, nolaila ua hoomau iku la no o Tazana i ka hele ana me kona mau kikoo wawae •oioa. a i kekahi wahi, e hol<» okoa ana oia. aia ka pono o ke kaawale loa aku mai kela poe kanaka mai. ma ia hana ana nae, ua oi loa aku kona mamao imua, a ke lohe la 110 hoi oia i ka pana o ka o Jene Pota, ka mea nana i hoolana loa mai i kona manao, aia no ke ola iloko o ke kaikamahine opio. 4 Ma ka hoomaUawanui ana, ua hoea aku la laua nei iluna o ka piko palahalaha o ke kuahiwi, kahi a ua o Tazana i manao ai, malaila oia e noke mai ai i ka hailuku i kona poe enemi ahiki i ka pau ana i ka holo. He oiaio. i ka manawa o ua poe kanaka nei i hoonahoa mai ai e pii noluna o ka piko o ke kuahiwi, ua noke -aku la 0 Tazana i ka hailuku 1 ka pohaku, he mama hoila o na wawae o ua lahui kai>aka nei i ka holo, oi kali aku o Tazana. aole o lakou hoi hou mai, o.kana mea e ike la* ke huli hoi pololei la kona mau enemi no ke kulanakauhale o Opa, a manao ae la ka paīekana. no ke koena aku o ka laua huakai hele a hoea i kona home ponoi. 1 ka loaa ana o ka malia kupono haalele aku la °ia > ka piko o ke kualuwi. a ia hoea ana mai i kahi e ulu paapu ana na kumulaau nunui, o kona hele mai la 110 ia maluna o na kumulaau. a he manawa pokole, aia oia ma kahi mamao loa me Jene Pota, a ma kekahi wahi maikai e hiki pono ai laia ke nana aku i ka piko o ke kuahiwi, hookuu iho •a oia la ]ene ilalo maluna o ka mauu nolunolu. aole nae he pohala mai o ua kaikamahine nei, ke waiho maule la no oia me ka mau no nae o J>a hanu iloko Hele aku la oia j ke kaliawai. a |awe mai la i ka wai. me ka hpoma-u ana īho 1 na maka ame na lima o Jene Pota. aole he wati. mea a mohala ae ua ma ka. a i ole hoi pono m«i a ho. ka noonoo, ke mani la no kona wailio maule ana. hlp kela 1 mea hookaumaha loa aku i kona noonoo, nolaila hapa. hou ae la oia ia Jene .loko o tconan.au lima. a h0..kona"ma m k " e aefcli. U ' U k ° m ° ,,ana ' kal " e (Aole i pau.) y