Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 44, 1 November 1918 — HE MOOLELO NO TAZANA A I OLE Ka Hiena o na Ululaau Anoano o na Kapakai o Aferika [ARTICLE]

HE MOOLELO NO TAZANA A I OLE Ka Hiena o na Ululaau Anoano o na Kapakai o Aferika

Aole i hoi hou mai ka noonoo maikai iloko o Jene Pota ahiki i ke ahiahi o kela la, eia nae, aole i pupūahulu oia i ke kaakaa ana ae i kona mau maka, aka ke noonoo la oia i kana mau mea hope loa i ike ai, mamua o kona maule ana. Ke hoonianao la oia i ke kuahu, kona wahi i hoomoeia aku ai me ka paa o na lima ame'na wawae i ke kaula, ke hoomanao la oia i ka wahine kahuna i ke ku ma kona aoao, pela hoi kana pahi i ka hele iho a kokoke ma kona puuwai, me ka haha ana ae o kona lima ma kona umauma, alaila kaakaa okoa ae 1a kona mau 'maka, a iaia i ike ae ai i kekahi hiona i kaokoalloa mai kela hiona ilōko o kona noonoo, ia wa i namunamu ae ai kona enau lehelehe i keia mau huaolelo: keia anei ka make i loaa ia'u? E hoomaikaiia ke Akuā. n<T ke kikoo ana mai o ka make maluna o'u." "Nani ka hauoli o ka lohe hou ana i kou leo e Jene,"*i pane iho ai o Tazana me ka leo oluolu loa. "Ua hoohauoli mai oe i kuu manao, mamuli o ka hoi hou ana mai o ka noonoo maikai iloko ou." "Ae, ua hoi hou mai.ko'u noonoo maikai e Tazana," wahi a Jene Pota, a no ka manawa mua loa iloko o na mahina lehulehu i kaahope aku, akahi no a ikeia aku ka minoaka ma kona papalina; he minoaka o ka maha ame ka olioli, ka mea i loaa ole iaia no kekahi manawa loihi loa. 'E hoomaikaiia ke Akua, no Kona ae ana mai ia'u e hoea aku i ka wa kupono loa." "Heaha ka manao o kau mau huaolelo i kamailio mai nei e Tazanā? E olūolu oe e hoakaka pono mai i hoopauia ae ai ko'u pohihihi." < "Ua ae mai ke Akoa, e hoea aku au no ka hoopakele ana ae ia t>e. mai ka make mai, maluna.o ke kuahu. "Aoleanei ua make pu kaua a elua e Ua hoonoho aku o Tazana ia Jene Pota ma ke kumu o kekahi laau nui, a i wahi no kela kaikamahine e hoohewahewa ole mai ai iaia, nee mai la oia ihope he mau kapuai a i aku la: "R nana niai ia'u e kuu aloha, iia make anei au?" me kona noke okoa ana ae ika akaaka. 4 'Eia no au ke ola aku nei me ka pilikia ole ma kekahi ano, pela no hoi oe a'u e ike aku nei; a ina e hoi hou ana oe i ke o Opa, a ninau aku i kela poe kanaka, na lakou oe i lawepio, ? hoike mai no auanei lakou i ka mea oiafo, aole ē hiki i ko lakou mana ke hookau mai i ka make maluna o'u, aole hoi e hiki i ko lakou ikaika.ke paa aku ia oe, he pio na lakou." "Ke hoomanao nei au, ua hoik« mai o Miss Ikaika ame Mr. Kolu, ua haule oe iloko o ke kai mailuna aku o 'ka moku a make, he mau'mile lehulehu ka mamao mai ka aina aku ; nolaila ke manao mau aku nei au i na manawa apau, ua make oe. a o kou lilo aAa i mea nana au e hoopakele mai ka make mai. ua e hiki ole ia'u ke maopopo."

"Me ka nana ole i ria mea i hoikeia aku ia oe no'ū, o oe ponoi no ka hoike nui loa, e nana mai no hoi oe la, he uhane anef au.e ku aku la imua o kou alo," alaila hoomaka hou ae la ua o Tazana e akaaka. "He mea oiaio loa, owau ka j kiolaia iloko o ke kai e Mr. Kolu ame kona kokoolua, mailuna mai o ka mokuahi, iloko o ko'u wa e nanea loa ana i ke ku ma ka aoao o ka moku, eia nae aote au i make, ua hoopakele mai no ke Akua i ko'u ola. e lilo i mea hoopakele aku ia oe iloko o kou mau hora o ka poino. "He moolelo loihi loa ka'u e hoakaka aku ana ia oe e pili a no 'ko'u pakele ana. aia nae a he wa okoa aku, e nana hou mai e kuu aloha, owau 110 keia o Tazana. he kanaka ahiu, elike me ia au i ike mua loa ai ia'li ma ka hihipe'a o na uiuiaau o Aferika nei; a o-oe no hoi kena o Jene Pota, ke kaikamahine mua loa nana i a'o mai ia'u ia mea he aloha." "Me kena mau olelo no au e kamailio mai nei ia'u e Ta zana. ua aneane hiki ole no ia f u ke hilinai aku," i namunamu liilii iho ai o Jene Pōta. "He oiaio anei, ua hoi hou mai ka hauo'li o ko-u ola iana, mahope iho o kō'u komo ana iloko 0 na pilikia ame na poino he nui iloko o na mahina i hala aku la mahope iho o ke piholo ana o ka «Lede Alika i ka moana?" -alai)a hele malie mai la o ; ,a no kahi a Tazam> e Wn aku a hoopa mai la-ma na lima o ke kanaka ana 1 ak>ha ai. a hooho ae la: *• "Hia anei au ke īnoeuhane nei, a i ko'u wa e puoho ae ai. ua auhee aku oe e ke alōha mai ia'u aku no ka wa mau loa? H hoopili mai i kou mnu lehelehe m'a kuu waha, māmua o ka 'ho ana iho o ka pahi a ka mea lpkoino e hou i kuu puuwai." lie mea hou aku a Tazana e kakali ai. aka lalau aku la <>ia ia Jene Pola. hapii mai la a hoonoKo iho la mamua o kr>na alo. a honi aku la nia kona mau lehelehe, aole nb ka manawa hookahi, aka no na manawa lehulehu, aole no nae ia he mea no Jene e kaliii ae ai i kona iha. ke waiho la oia iaia iho. e honiia mai e ka mea ana i āloha ai, a ia hook : ana iho o ka Tazana honi ana, kaakaa ae la na maka o Jene, #nie ka lalau ana ae i ka a-i o Ta>.atia, a huki hou iho la ilalo no ka honi ana no iaia. "Pehea iho Ja keia e kuu aloha. ua make anei au i ka moana. a he uhane kaij mea e ike mai nei, a i ole, eia no paha a\i ke ola aku nei ?" i nināu hou iho ai ua o Tazana ia lene.. "Ina aole oe me kou kino ola maoli, he i'o a he koko e kuu Tazana, ke pule nei au, e kikoo e mai kā make ia'u. mamua o kuu puoho ana ae. eia ka he akaku wale no." Aole o Tazgna pane aku no kela mau olelo a Jene, aka ke noho malie wale akū īa no oia nana ia Jene, pela no hoi ke kaikamahine opio e nana mai la iaia, aia hoi iiōko o laua ipakahi na haawina o ka hauoli e hana la, e hoopoina ana i na mea maikai 016 i halawai aku me laua i na mahina i hala. e noonoo pu ana Jioi, aole no o laua kuleana no ia nee ana aku o ko laua ola āna. o ko laua kuieana wale no, no kela manawa pokole, <y ko laua halawai hou and he aīo a he alo. a-i ka hala aha 0 kekahi, mau minuke loihi o kela nnho hnmau aha o laua, o Jerie Pota ksL mea mua o ka parie ana mai: . ' •'[hea hou aku oe e hele ai e kuu aloha? Heaha kau mea ai e hāua nia keia hope aku?" x * "Ke waiho aku nei au nau e koho māi ina mea apau. Ma 1 wahi i mākemake ai e hele aku, malaila wale no āu e 1 aku ai. a ma kau mau mea i makemake ai he hōoko wale aku no ka'u." "Ma kau wahi e kuu aloha e hele ai. owau pu kekahi me oe. a mn k*»n māu mea āpau e hāna ai, o kau'a like ma ia hana hookahi," i pane mai ai o Jene Pota. me ka nana ole inr no e noho latrā māloko o kelā ululaau, he hookahi mea nui i*oVo o koiia noonoo, o ia no ka loaa he nohona hauoli ana iaia. ' V "Pehen ka hoi o Kelekona? U'a polna loa kaua no kau l ane. .*? ke ike nei au i ke ko'iko'i o ko'u hewa. o ka lawe «ana mai i ka wahine a kekahi kanaka a hookohukohu iho, me ko'u ike no aole o'u kuleana maluna ou."

"Aole au \ mare e Tazaua, .a aole laa au i-paa malalo o ka hoohiki hoopalaunie Kelekona. Ma ka la mamuaaleu o ko'u lawe aihueia ana e kela lahui kanakk ahiu, ua hoikO okoa ak,u au imua o Mr. Kelekona i ka nui o ko'H aloha nott, a ua maopopo"iaia ia mea, a ua hoike okoa aku au imua ona, me ka hookamani ole, aole loa au eTnare me ia, aole hoi me kekahi kanaka e ae, me oe wal.e no, ina ke ola nei oe, oiai nae o ka'ir e noonoo mau ana, ua make oe i ka moana. "Ua kuhihewa loa kela haawi ana aku a'u i ka ae i ka wa, a Kelekona i noi mai ai e lilo aku au i wahine nana, aka ; n»e aole e hiki ia'u ke'hahaki i kā'u hoohiki, aka nae i kela la, i -aneane loa ai maua e make i kekahi liona, a ia'u i nana ma; ai a ike, i ka waiho- mai o ke kino o ka liona, ua make. ua hoole au i kela hoohiki a'u me Kelekona," alaila- leha ae la ka nana ana a Jene Pota i na maka o Tazana, a hoomau hou mai la: "O oe no anei ka mea nana i pepehi i kela liona a make', a i hoopakele ae i kuu ola mai ka make mai?" Kunou mai la ke poo o Tazana me ka pane leo ole, oiai komo mai la ka hilahila iloko ona, no kona hoike ole ana aku iaia fho im'ua o keia kaikamahine, a o'ia ka Jene o ka i hou ana mai: "He keu no hoi kou piha i lokoino e Tazana. o kou haalele ana ae ia'u, me kou kii ole mai e hoihoi aku malalo 0 kau mau hoopakele ana! Ina paha oe i hana mai pela, ina aole au e lilo i kela poe kanaka huluhulu i ka aihueia." "E hoao oe e Jene, e hoopoina i ka mea a'u i hana aku ai, no kā mea aole oe i ike i ka nui o ka ehaeha ame ke kaumaha iloko ō'u, no ka hana e hoala mai nei; aole oe i maopof)o i ka nui o ka manao }ili iioko o'u i kela mau minuke a'u i ike aku ai ia oe me Kelekona. Ina paha i maopopo mua ia'u, aole olua i mareia, a aole he hoohiki hoopalau i koe mawaen& o olua. nawai hoi e kaohi iho ia'u, mai ka hele ana aku a pil.i ma kou aoao. la'u i ike aku ai i ko Kelekona hele ana aku a honi ma kou lae, ua ulupuni loa au me ka manoa lili, a ua aneane no au e pana aku i ka'u pua a ku ka puuwai o kela kanaka, aka me ka hooma--nawanui wale no au i hana ai, ahik.i i ka wehe hou ana ae 1 ka pua mai ka pana mai, o ko'u ha'alele aku la 110 ia ia olua. a holo mai la noloko o ka ululaau, no ka pee ana ia'u iho mai ka ikeia āna mai ē na kanaka." Ma kela i hoomaka aku ai oia e hoike i kona moolelo, mai ka haule ana mailuna mai o ka mokuahi a i ka moana, kona pae hou ana iuka o ka aina, kona hui-pu ana me ka lahui Wazari, pela me kona hoea mua ana i ke kulanakauhale o Opa, kona hoi hou ana e noho iwaena o na mapu, me kona manao, aole oia e ike hou ana i na kanaka, eia ka auanei, he okoa loa ka ke Akua mea i hoomakaukau mua ai nona. He nui Jene mau mea i noke ,aku ai i ka niele ia Ta?ana, no ka mea ua noke mai o Nikola i ka hoike i na olelo hoopunipuni he nui, e hoinoino ana ia Tazana, no na mea e pili ana 1 ke Kaunawahine Ologa, alaila hoakaka.piha aku la o Tazana i na mea apau me ka oiaio loa, a i ka hooki ana iho o kana mau olelo, nana akurla oia ma na maka o Jene, ,ina faha aia he mau manao lili iloko ona, ua pane mai la nae o lene i ka i ana mai:

"Ua maopopo no ia'u, aole he oiaKa iki o kaha mau olelo e kamāilio mai ana ia'u, a iloko o na la o ko'u noho pu ana me ia, ua ike au, oiā kekahi o na kanakā lapuwale iliaoli," wahi a Jene Pota, e pili ana 'no Nikola. "I*ko'ū lohe ana \ na olelo hoopunipuni mai kela kaiteka mai, pehea ua komohiia aku anei 'ka manao lili ilokwou no'u ?" . ; . • 1 , V Nana mai la o Jenē ia Tazana no kekahi mau sekona, ilaila ninau mai la: "Pehea ke Kaunawahine Olog.a, oia inei kekahi o na wahine huapala?" Mamua o.ko Tazana pape ana aku, noke mua ae la oia i 'ea akaaka, me ka lele hoti ana'aku e hoiii i Jene, aiiaila i aku'la: "He wahine u'i no ke Kaunawahine Ojog;a, eianae, 0 ka hapa-umi wale no ei kou u'i, o ka'mea ia i loaa iaia. he helu ekahi oe i\vaena o na wahine apau a'u i ike ai," a i «ane ma ka Jerie aoao, nui iho la kona lianu, me ka hoopili ana'mai i kona poo iloko o ka «mauma o Tatahā, a manao : ho la ua kanaka mapu nei, ua huikala 'Jeiie iaia. •, Oiai ke iho aku la ka la i ka ilikai wa hou aku ? hoololohi ai» no ka hoomakaukan ana i wahi kuponO no aua e hianioe ai ma kela po, kii aku la o Tazaria. e hakihaki 1 na laau. a e okioki no hoi i na lala laatt nunui me kana a hana ae la i wahi kupono rio Jene e hiamoe ai, ma,vaena o na lalā laau elua. me ka uhi ana a manoanoa i kn au laau, kii pu aku la oia i.ka iau o ka nahelehele, a hana :nai'ia a ku ke ahua. i kapa no Jene e uhi iho ai nialuna i mahope o kona hele ana aku e huli i mau meaai na laua. hoi aku ia o Jerie ma kona wāhi i hoomakaukauia ai e 4iamoe ai. a noiio iho la no hoi o Tazana t malalo o ke kumu'aau hia'moe. me ka hakilo ana o -ka hoea mai o ; na holo'iolona'ahiu o ka po, ua mākaukau oiā e hoopākele i ke ola > kana mea i aloha ai. Ma kekahi la ae. haalele aku la laua i kela'wahi, a ka•ftoe pololei aku la ma ke alahele e hpea ai no ka aekai, kahi i Kelekona e noiio mai'la, aple nae ia he alahele pokole. Ma 'eahi malaelae e hele wawae lik« ana laua me ke kuikuilima mai a ina e komo aku iloko o kāhi hihipe'a o ka ululaau, e 'iapai ana o Tazaria ia lene iluna o kona mau lima, a ma'unā o na kumulaau laua e heie ai. Ke hele no a ahiahi, o ka Tazana hana mau kukulu i wahi no Jene e hiamoe ai. a ao ae no ma ftekam la, o ko 'aua hele no ia,- īl& ka laua mau meliai ma kela ālahele, o ia 10 ka hua o nalau, aole o Tazana i makemake;e hele e hahai holoholona, rio Ict>na makemake. ole e ijce mai o jene : kona aimaka i ka i'o o ka hoioholona, he Hiki no iaia ke loomanawamii i ka ono i ka i'o holoholona, ua lawa no oia na huaai, he hookahi mea nui o .ka lilo ole o kana māu nea e 'hana aku ai, i mea hoehaeha aku i ka manao o kr nea a kona puuwai. i aloha ai. Ua lilo maoli kela mau la lehulehu a Jene Pota ame ,Tazana e hele pii-la, i mau la hauoli lōa o ko laua ola ana, a- ina iole ko laua noonoo nui ia Mr. Kelekona, ina no aole laua i pupuahulu e hoea koke i ka aekai. Ma ka la hope loa nae a hoea aku laua nei i ka aekai, honi aku la o Tazana i ke ea kanaka, a olelo mai la ia T ene, e noho hamau ko laua hele ana, o kana mea i hoomao•>opo aku, he ea kela no na kanaka Paele. a o ia kana o ka ana njai ia Jene : "Maloko nei o ka ululaau, he kakai'eahi loa na hoaloha, o ka nui he enemi wale no." Me ia nanea no nae o laua nei i ka hele, hoea aku la ma eekahi wahi- malaelae. a ike .aku la o Tazana i kekahi poe '<anaka Paele e hele ana no ke komohana, a iaia i ike aku li, o kela no na Paele, na lakou i hohlilp mai iaia nei i alii no lakou, o ia hoi ka lahui Wazari, ua hoopiha loa ia mai Dia me ka hauoli, a kahea okoa aku la ia lakou. no ka mea ua ike aku oia ia Busuli iwaena o lakoU, ame kela poe no r hele pu ai me ia i ke kulanakauhale q Opa. I ka ike ana mai o ua poe kanaka nei iaia nei, ua holo okoa mai la lakou, me ka noke ana i ka hāa. e ho6pokakaa ana ma ka aoao o ko lakou alii. a hoike nui mai la, he mau .nile ko lakou noke ana «i ka huli iaia me ka loaā ole, a e hele ana no lakou e huli, halawai e iho la ma ke ano ulia iloko o ka ululaau. Oiai ua kpkoke lna lakou e hoea aku ho kela wahi i noho ai o Jene Pota me Kelekona ma, koi okoa aku la o Tazana i na kanaka Paele e heie like a hoea i kahakai, he mea hauoli loa ia no kela poe Paele. a ia. lakou nei i hoea aku ai, he meha pu wale n<3 na wahi apau, aole he wahi hoaīlona no kekahi mea ola malaiia. Pii okoa aku la n'ae o Tazana iluna a loan aku 1a o Kelekona iaia e waiho mai ana ma ka'e o ka pake, he khii piula ke w^i ho ana^ wai oloko, kauoha mai Ia ia Busuli. e holo e ukuhi i wai i ke kahawai, nse ke kii ana mai no hoi ia Jene Pota e hele jike %.ku me ia e nana

i ka mea e nioe ana iloko o kalii papaihale, a ia jaa6 Potii i ike aku ai i ke kulana nawaliwali maoli i loaa ia Kelekona, ua hiki ole iaia ke kaohi aku i waimaka, aole no keaioha iaia nia ke ano he kane hoopalau nana. aka he aloha qpy ma ke ano o na hoa ia o ka alo like ana i na inea o kelia kiiiā waoakua kanaka ole. "Aole i haalele mai ke ola i ko kaua makamaka," i pane mai ai o Tazana ia Jane. "E hoaO kaua e hana i na mea apau e hoihoi hou ia mai ai ka ikaika iloko o kona kino, aka ,nSe ke hopohopo loa nei au, ua lohi loa ko kaua hoea arta .nai Ja, e noopaKeie aku ai 1 Kona ola, a ma ke aioha wale no j ke-Akua, e pakele ai oia niai ka make mait oiai aole oilii ,vahi i koe," I ka hoi ana mai o Busuli me ka wai, hookulu ih'o la o fazana i kekahi mau kulu wai ma na lehelehe i heie a maioohaha, hamohamo iho la no hoi i na maka me ka wai, a i ..a hala ana o kekahi mau muiuke, alaila kaakaa ae ia na maka o Kelekona, a i ka ikē ana mai ia Jene, pahola ae ta ka minoaka ma kona mau papaiina, aka nae i kona wa=i ike ma: ai ia 'Fazana, ua hoike okoa mai la kona helehelena i ka piha kahaha, a o ia ka Tazana i kamailio iho ai: "Ua ikaika maoli>no keia maH|loāa* ia oe e Mr. Kelekona, a ua iaki ko maua hoea ana rrtcti lal'i ka wa pono, me ka lana 0 kuu manao e hiki ana ia maua ke lawelawe aku i e hoauheeia aku ai ka poino mai ia oe aku." Luliluli ae la ke poo o Mr. Kelekona,, a pane mai la: "Aole e hiki ia olua ke hoopakele ae i kuu ola, ua loihi loa, no ka mea he wa wale no no'u e make ai, a malia o ka mea 01 loa aku ia o ka pono." °Eia o Mr. -Kolu'ihea e Mr. Kelekona?'' i ninau aku ai o Jene Pota, ,'Aole āu i ike i kona wahi. i hele ai, o ka'u i hoomaopopo, ua haalele mai oia ia'u e make ma keia wahi. I ka wa i ikaika loa mai ai ka fiva inaluna o'u, e hiki /ble ai ke hele<<iku i ke kahawai, a lawe mai i wai no'u, o koAa manawa ia i hele ai mai keia wahi aku, me ko'u ike hou ale iaia. a hoea wale mai nei no olua. ! "Ua kauoha aku hoi au iaia e lawe mai i wai no'u, ma kahi nae o kona haawi mai i ka wai, hele mai la kela a ku iho la mamua o ko'u alo, inu ae la i ka wai, a o ke koena kilōi alhi la i kahi e, a noke rSiai la i ka akaāka pahenehene, ke ano o ke karlaka aloha ole. 0, s uā 01 aku kona ino imua o ke eliabolo!" alaila hooikaika wale mai la no oia e ala iluna, me s ka hooho ana mai: "E hoao no au e ola aku, ahiki-i kuu ki okoa ana aku i kela kanaka a make elike me ka holoholond," alaila haule hou iho la oia ilalo moe malie, no ka inea ua nawaliwali maoli no kona kino. i "M'ai hoopilikia i kou noonoo no Mr. Kolu, e waiho mai oe iaia, nei'u e uku aku i kona aie, ia oe ame kana i hana mai ai ia'u, ē hoopoina loa oe i ka lioonoo ana no kela kauaka, ua kamaaina au i kona mdu ano ino apau, ua hala nae na la o kōna lanakila, ua kokoke loa mai ka hoopa'i maluna ona." Mahope aku o kela manawa. «ie moe malie wale nb ka Mr. Kelekona hana, me ka hiki ole ke kamailio mai, aia mau no o Tazanaitla kona aoao kahi i noho ai, me ka hookomo mau ana he mau kulu wai ma kona waha, aka i na hora o ke ahiāhi, akahi nd'a pohala hou mai, a i ka wa i ike mai ai i ka noho aku o Jene Pota mamua o kōna alo, kamailio mai la me ka leo hawanawana: '•Auhea oe e Jene Pota, ua ltana hewa loā aku ua ia oe, .a iaia pu," me ka leha ana mai o kana nana ana ma kahi e noho aku ana o Tazanā. "Aole he kumu eae o ko'u hana ana pēla, mamuli no ia 6 ka nui o ko'u aloha ia oe, iia nāe he wahi kumu ano ole loa ia, no ka mea a'u i hana aku ai ia oe, pehea hoi e hiki ai ia'u ke hoomanawanui iho, ■ kau a mea o ka hele o ke aloha a kupouli iloko o'u nou. -\ole o'u makeniakē i kau mau huikala ana mai e Jene,'o ■<a mēa wale no a'u i makemake ai, o ia na ko'u hana ān.a i !<a mea a'u i la\Velāwe ai he hookahi ae nei makahiki i hala," alaila haha iho la kona lima iloko 0 kekahi kuka loihi ana e komo ana, a utiuhi ae la kona lima mailoko mai o ka pakeke o ke kuka he palapalā, a- haawi mai la ia Jene, a haule iho la hoi kona lima maluna o umauma, 'ele ae la kona aho hope loa, j)au ka ike liou ana i n.a ehaelna 3 keia ao inea. I kela ike ana iho o Taz&na, aole he ola i koe iloko o Kele'«ona, hopu iho la i kekahi aoao o ke kuka loihi, a hoouhi i)cu la maluna o ka helehelena, a mahope o hamau ina no kekahi mau minuke, halo'ilo'i 1 māi la na kuhi wai-" maka mai kona m'au lihilihi mai, he hookahi ko laua uwe like ana nie Jene. pehea hoi e nele ai ka hookaheia o na waimaka o ke aloha, ua pili ia ka hoi na wahi apau i -helēia ii e lakou no kekahi manawa loihi loa.

O ka uwe hoi ia o Jene ahiki i kona holo' nna ae i na kuUi mai kona mau lihilihi ae. akahi ik> r>ia a heluheilu Iho i ka palapala a Kelekoua i haawi mai a !aia, i ka mhn.awa mua loa, aole no he maopopo iki ia a • ka manao ; o k.ela palapala, a heluhelu hou iho la 110 oia 110 ka hia o ka manawa, a penei na manao maloko o kela pala: : "Ua hooiaioia na kaha o na manamanalĪM.i. o oe no ka Maku Kelekona? Me na mahalo he nui ia o-\ D. Anola.' •T ka' pau ana iho o ka Jene heluhelu anu iTr ka v ua o ka manawa. haawi mai la i ka apana pepa ia T;v;na me ki "*)ane.pu ana mai: "He keu aku maoii keia o kn iiea kupaiinaha loa. e.ia ka hoi la, ua maopopo kahiko i.eia, mea ia Vlr. Kelekona. aole nae ona hoike mai ia oe!" "He mea makehewa wale no kona hoike an: 1 mai ia'ii no ka mea owau ka'mea mua loa i ike i .kena [»aiapaki Aole i maopopo ia'u, ua loaa aku ka ike iaia no ! e: i e:a ka ua loaa kena palapala iaia. Me he.mea la .!iaitlc mailoko aku o kuu kuka, maloko o ke keena o ke kaaaHi>iai kakou e kākali ana no ka huli hoi kau i Kolalimoa. l ftc ka mea ilaila i loaa mua mai ai keia kelekalapa ia'u n:ai Lukanela Anola mai." I ■ "Me ia ike no ou, o oe maoli ke kuleana i na waiwai a r Celekona e hookohukohu ana, a pela me kela inoa ka Haku <.elekona, e noke mau mai ana no nae oe i ke kamailio, he nakuahiVie ; mapu kou, a aole oe i maopopo iki i kou maka hoi la, aole loa he wahi kuleana o*ka mapu haluna ou. he keu aku no paha oe e Tazana. a ke kanaka ■eupaianaha nui wale." » auanei ia mea he inoa ame ka waiwai ia'u. ina lole oe e loaa mai ia'u? Ina au e kaili mai ana i ka inoa ime ka w.aiwai,, ua pili ka hewa ko'iko'i loa iaj-u, o ka hooīele ana aku i ka wahiiie hookahi a'u i aloha ai me na mea *e hauoli ai kona ola ana. Aole anei oli hoomaopopo mai i ke kumu o kō'u hana ana pela?" Oiai aia o Jene ma kekahi aoao mai o ke kino make o Kelekona. a aia hoi o Tazana ma kekahi aoao, lalau mai Ia i Jene i ka lima o Tazana, a i mai la: "Owau o kaua ka i hana hewa loa, me ko'u ike no i ka nui o ko'u aloha i.a oe, nae, kiola aku la.au »a aloha, a ae akti la'i ke koi mai i ka'kanaka, i nele ko'u aloha ana iaia." < MOKUNA XXVI. Ua- hoaumoe no o Tazana ma ahiki i ke ao ana ae ifia kekahi la mai, alaila kamoe pololei aku la Ro lakou-alahele no kahi i ku ai o kona hale, me ka hapaiia ana o ke kino make o Kelekona. e kekahi poe kanaka Paele eha f oiai ua makemake oia e kanuia- aku ke klno o Kelekona, ma kela Uia hookahi i kanuia aku ai na iwi o ka Haku Kelekona, o leeia nnnnoo iloko o Tazana e hana aku pela, ua hoopiha loa ia aku o Jene Pota me ka ilihia, ana no i.olelo okoa iho i l '. aole loa o:a i ike i kekahi kaHiika elike me keia ke kila-' kila o kona noonoo ma kana mau *nea āpau e hana ai, oiai iwaena wale no oia o na lāhui ame jia 'holoholona ahju kahi i noho ai, eii nae, ua oi loa aku ka t oiaio ame ka maemae o kona māi* manao ame ka noonbo imua o ka poe e

J noho ana i ke ao malamalama, a i loaa hoi na hoonaaua, ' kiekieia anau na ano o ke kanaka. . He ekolu mile o kela hele ana aku a i azana nia a luelua aku mjle i koe. hoea i kahi i ku ai o kona hale huli m:i. la: ka Paele maniua loa, a kuhikuhi aku la i kekaln . k*naka e hele piai me kā papale liiva ina kona po«,, a t wale no kona p(|p ilalō kahi i kulou ai, a e pe a ana n.i li..i na lima mahope o kona kua. I Ikawa a Jshe i'ike aku ai ike kuhikohi oke ka i naka Paele i kahi o ka mea e hele mai ana, aole oia 1 h0..hewah'ewa aku. o kona ia, nolaila me kr kakali hou ole iho, hoomaka aku la oia e holo, a 1 ke kok,/ r ana«ku i kahi o kona makuakane, kahea aku la 1 komj ni. a ; He puiwa ia oka Poropeka Pota ika lohe ana mai i k.i leo o kana kaikamahine, vne ka holo ana niai imua, a ftoi,i aku- la iloko o kofia poli. me ka hoomaka koke iln. . nve. a he.mau minuke okoa mahope niai, akahi no a hiki .aia ke aea ae iluna, e nana hou mai ai i na maka u kaua kaikamahine.

I ka ike ana mai hoi o ka Poropeka Pota ia Tazana» ua anea-ne e ; hiki.ole iaia ke manao:o, he kino ola keia e ku aku aei, o-ka mea wale no nana i kouo aku iaia e inanaoio tnai. 0 ia no.ka ike ana mai i na kanaka Paele e hele pu ana im•a. I kona lohe ana. ua make o Kelekona, ua hooinahuahuaia ae na manao, kaumaha iloko ona, me ke kamaihn ana mai: "He keu aku keia a ka mea pohihihi. aole e hiki ia'u kc hoomaopopo. rio ka mēa ua hoike ae o Kf>lu ia makou. ua make kahiko o Kelekona, he mau la i hala aku nei, mainua .. kona haalele ana aku iaia." - 1 >Aikila eia anei o Mr. Kolu me oukou e noho mai nei 1 keia manawa?" ' "Ae. o kona hoea ana ae n.ei no ia. he mau la lehulehu aku la i hala. a nana i alakai mai ia makou ahiki i kahi i ku ai o ko;hale. Aia ko makou wahi i noho ai, ma kahi he mau mile helu wale no ke kaawale ma ka akau aku o ko hale. a e hoohauoli loa ia akii ana ka manao o Mr. Kolu, ke ike mai ia olua a elua." • v "Aole paha o ka hauoli ke loaa ana iaia, manao au. o ke kahaha/ke hookomo ia aku ana iloko- o kona noonoo." i ai o Tazana. Mahope iho o kekahi manawa pokole o ko lakou lioomaha iki ana, ua hoomau aku la 110 ko lakou hele ana imua, a i ke kokoke-loa ana aku i kahi i ku ai o ka hale o Tazana. ike aku la lakou, he nui ka poe e holoholo mai ana, $ o ka mea mua loa i halawai aku-me ka ike a Tazana, o kona hoaloha no ia o ka Lukanela Anola, a i kalii e loa no. kahea inai la o Tazana i ka [ ana mai. V.O oe anei keia e kuu. hoaloha, kij Lukanela Anola? Ma ka inoa o na mea kupāiana-ha apau, ka hana nana i kono.aku ia oe e liehi hou na wawae inaluna o keia aina? Ua jopiilepuleia anei kakou apau ?" la hui ana ae o Tazana me kona hoaloha. ua hoopiha like ia laua a elua me na haawina pookela loa o ke aloha ame ka hauoli ; a hoakaka mai la ka Lukanela Anola ma ke ano nui. 110 ko'na hoounaia ana maluna o kekahi o na moku kaua o ke aupuni, e Jiolo* hoomakakiu ma ka moana, a mamuli o kana kauoha, 1 kipa mai ai kona moku ma kela wahi, me ka !ele ana mai. o na aliimoku iuka o ka aina, no ke kilohi hope nna i ka aina i lukuiā ai kekahi mau aliikoa a pau i ka make, he elua makahiki aku i h.ala. Ma ko lakou lele ana mai iuka, a-hele mai no kahi i ku i\ o ka hale, loaa aku la ka Haku Tenikona ia lakou, me kona mau hoa, a ua hoolaia lakou, ma kekahi kakahiaka mai, e kau aku ai na mea apau maluna o kona moku. a huli hoi aku n</Palani, eia ka auanei e halawai hou ana lakou uia kela aina, a ua hoea mai hoi ua o Anola, no ka hoo pakēle ana i keia poe -'"o'u poino. No ]\Tiss Ikaika, kona niakuahine, ame ka wahine Paele kauwa, i ko lakou.ike ananjsai-ia Jene Pota, ua ku,.a pupule maoli kela'poe, i k.au a fftea qr ka nui o ko lakou hauoīi, a i ka wa i' hoikeia ae ai; ka lilo ana o Tazana i inea hoopakele i kona ola, ua noke mai lakou i ka haawi i na hoomaikai ame na mahalo he nui, me ke ku a uluhua maoli o Tazana, me ka noonoo ana iho,/he oi nku kona pono, e holp iloko o'ka ululaau e pee ai. i ole e hoouluhua hou ia aku oia me na olelo ana i makemake ole ai. ko T.azana aoao hoi, ua hoolauna aku oia i kona nau hoaloha, na Paele \Vazari, a i ko lakou lohe an& i v»a hana hoopakele a kela lahui kanak.i iaia, ua nui na makana i haawiia aku ia lakou, aka nae, i ka ma6po >0 ana i ua poe kanaka nei, e kau ana fto lakou moi maluna 0 ka moku, a huli: hoi aku no kona aina, ua nui ko Itfkou ninamina, nie ke kaumaha pu, eia nae aole he mana hiki \a lakou ke kaohi hou 'aku iaia, nolaila ua oi aku no ka pono, 2 hookuu mai iaia c hoi pu me koua mau hoaloha. Aole he ike aku o Tazana ia Mr. Kolu, o kekunw, ua 'iala oia me ka Haku Tenikoua. i ka hahai holoholona ■ua ke!a kakahiaka, aole laua i huli hoi mai, aka nae e īoea mai ana no i ka mana'wa e halaw.ai hou ai o Tazar.a ue kona enemi ino ioa. a o ia ka Jene Pota o ka i a-ia nai i kan.a aloha: • "Ina 110 ka ike mai o Mr. Kolu ia oe, ke kanaka an i amailio mai ai ia'u o Kikola Rokofa kona inoa oiaio, e 'ioopiha lo.a ia aku ana oia me na manao kahaha." "He okoa paha_ ke kahaha, he okoa ka mea e hanaia iku ana iaia.'' Wahi a Ta«jlna me ka hulili o kona mau naka. alaila nana ae la o Tene Pota iluna o na maki o Tazana. me ka paa pu ana-m.ai hoi ma na lima, a i mni a: "E waiho malie aku i kela na na'kart2fwai » P.alani e ahewa nrai iaia, a mai hoao -oe e hōopōino aku kona ola. "He oiaio loa'maloko nēi o ka ululaau, kahi i kau ole a he māu kanawai'paa, koe wale no ka ikāika, iu hiki ile e pili ka hewa ia oe, ina e. hookāuia aku he hoona'i ko'iko'i loa maluna ona, elike me kana i hana mai'ai, aka nae me kekahi aupuni ikaikā» nona na kanawai kakauha, i makaukau loa e hana mai nou. he karaima ka hoao ana o kekahi mea e pepehi aku i kona hoa kanaka 1 keia manawa. "No m hana auanei au e Tazana, ua hiki ole i kou mau hoaloha ponoi ke kunana wale aku. me ka hopu ole mai ia oe, he pio a he lawehala na ke kanawai, a ina no kou hoala aku 1 iia ku-e ana, e hookomo hou ia aku ana kakou ilōko © ka poino. "E maliu mai oe e Tazana i keia leo uwalo imua ou aole au 1 makemake, e kaawale hou oe'itfai iau aku ua hala na la o ko kaua ehaeha, e komo aku kaua iloko o ko kaua 4nau la oke ola hauoli ana. E ipohiki #iai oe e Tazana aole e hookau aku i ka o keia kanaka, aka e waiho aku iaia malalo o ka mahi'o ke ka•pena o ka moku manuwa, a e waiho aku iaia na ke kakS °holoholona •' 1 °° ka " 'ka hoo f a ' ; ! no Hc oiaio na paa maoli ko Ta 7 .ana manao, ina no kona īke hou «1 kela kanaka mo, aole e waiho ana kona mau iima, a!-:a o hookau koke aku ana oia i ka make maluna ona, a bm nae e hoolohe mai la i na hoakaka a lene i,,i...-i ona, ke rice ma. la o.a, he mau Uoakaka naauao loa ia. aole nae oia 1 haaw. mai 1 kana pane. aia nae iloko ona ka noonoo aku e ike me k#Jene mau olelo (aia. )»a nae aole kela mau ainkoa. i hoea mai. e hookau 01-o. hoohakalia^ole' 3 * ma,Un# ° k °" a enemi ka He hapalua hora mahope iho o kela hoea ana aku o Tazanama r "a+nlvhoi maila ka Haku Tenikona. i Wa hom.me N īkoW e u hele malieana no. a ua ha-oha'o ka Haku Temkona, , kona ,ke ana mai i kekahi poe Paele. iakou'halle 9 Pl!> ' '" a " malihini hou kekahi oko . (Aole i pau.)