Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 46, 15 November 1918 — Page 1

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Huliamahi na Mea Apau Me na Manao Ohohia

 

No ka Manawa mua loa, ma ka moolelo o na hana kaihuakai ma keia kulanakauhale, I hoike okoa ae ai na mahaaiuana, I na manao o ka piha hauoli,

No ka nohoalii ana mai o ka maluhia, a no ke kaa ana hoi o ka lanakila ma kaaoao o na Aupuni Hui, mamuli o ka malamaia ana ae o kekahi ka’ihuaka’i nui makolukolu, I ike ole ia ka Poakahi nei, ke hele la a piha okoa he elua hora o ke ka’I ana o ka huaka’i.

 

Iloko o ka uuku loa o ka Manawa I Loomakaukauia no kela huaka’I, he mau hora helu walr no, ua hele maoli na hana hoohiwahiwa a hihimanu, a ua hele hoi ke kulanakauhale nei a piha I ka poe makaikai, me he mea la, o kekahi ia o na la ano nui, ma ke ola ana o na kanaka ma keia kulanakauhale.

 

Owai hoi ia mea piha ole I ka hauoli, I ka loaa ana mai o ka lono, ua haawipio okoa mai o Kelemania iaia iho, a ua kakauinoaia hoi ke kuikahi maluhia, a oiao ua hoea mai kela lono ma ka hora umi o ka po Sabati aku, ua hoike akea ia ae ia nuhou hauoli, ma ke kaui ana o ke oeoe, amen a hele o na halepule, a o na kaa otomobile keia, ua ka’ihuaka’I okoa ma kela po, me ke kakali hou ole aku I manawa no na makaainana e hoike ai I ko lakou mau manao hauoli o ka piha ohohia no ka uohoa’ii ana mai o ka maluhia.

 

Lilo I La Kualia

 

I ka lehulehu I ala ae ai ma ke kakahiaka Poakahi, a heluhelu I na meahou maloko o ka Advertiser, no ka pau ana o ke kaua, aole lakou I moeuhane

(E nana ma ka aoaoa 3).

 

Pau ke Kaua ma Europa Ua Kakauinoaia ke kuikahi e Hoopau Loa ana I ke Kaua

 

O ke kumu nana I ho a ae I ke alri I kea o holookoa, a I hookau aku I na haawina o ke kaumaha ame ka pilihua o ka noonoo o na lahui kanaka apau o ke ao nei, ua hoea mai ia I kona hopena, a olino main a kukuna o ka maluhia, ka muhoi hookah nana I hoohauoli aku I ko ka honua holookoa.

 

Ua haawipio mai ke aupuni o Kelemania I na Aupuni Hui, ua kakauinoaia ka palapala kuikahi no ka hoopau I ke kaua, a ua haalele mai ke Kaiser I kona nohoalii, a ua holo mahuka aku e pee ma Holani, me kona mau alikaua, elike me kea no o ka mea hohewale.

 

Malalo iho nein a kumu kuikahi hoopau kaua a ke aupuni o Kelemania I kakuinoa ai, a I aeia aku hoi e na Aupuni Huiia, ke kumu I hoea mai ai I ka hopena o ke kaua;

 

Na Kumu Haawipio a Kelemania

 

Ua ae o Kelemania e haalele aku I na mahele apau I nohoia o Belegiuma ame Palani, Luxemburg, Alsace Lorraine am eke teritore Kelemania ahiki I ka laina he kanaha kilometa ma ke komohana o ka Muliwai Rhine. O ka nui o keia teritotore, aia ma kahi o ke 80,000 mile kuea. E haalele pu ia I ka mahele I nohoia o Kelemania ma Aferika Hikina ua like kona nui me hookah hapakolu o kahi I lilo malalo o ka Kelemania hoomalu ana.

 

Ua ae o Kelemania e hoihoi aku I nap oho o na lahui kanaka apau o na aina I hoikeia ae nei maluna.

 

Ua haawipio aku oia I na Aupuni Huiia, he elima kaukani o na pukuniahi nunui, he kanakolu kaukani o na pumikini, he ekolu kaukani mea hoopa hume elua kaukani mau mokulele, hui pume elima kaukani mau kaaahi, he kanalima mau kaa halihali ukana, me uni kaukani kaa moto.

 

Ua ae o Kelemanaia e uku aku no ka malama ana I na puaalikoa e noho hana ana ma ka aina Rhine, e waiho ana ia Alsace Lorraine mawaho.

 

Hookuu I na Paahao Apau

 

Ua ae o Kelemania e hookuu ae I na paahao apau o na Aupuni Hui ame ko Amerika, me ke kauka’I ole no ka panaiia mai.

 

Ua ae oia e unuhi hou aku I na pualokoa mai kekahi teritore mai I noho manaia e Rusia, Rumanaia a e Tureke paha, mamua aku o ke kaua, a e loaa I na Aupuni Huiia ke kuleana e kono ma ia teritore me ke ku e ole oia.

 

Ua ae o Kelemania e hoopau I ke kui

(E nana ma ka Aoao 2)

 

Haawipio o Kelemania Imua o na Aupuni Hui

 

O ke kaua nui weliweli hookah iloko o ka moolelo o ke ai ua hiki mai I kona hopena. Ua haawapio holookoa o Kelemania. Ma ka hora 10p.m. o ka pa Poaono aku nei I loaa mai ai ka lono hauoli no ke kakauinoaia ana o ka aelikw hoomaha I ke kaua. Ua ulupaia aku na pualikoa Kelemania ahiki I ka haawipio okoa ana mai. Ua kaiehuia ka Emepera Wilhelm mai ka nohoalii aku, a o kea no o ka hooponoponoia ana o ke lahui Kelemania. Ua haalele o Kelemania I na mea kauka a ua hoike okoa mai I kona pio ana I na Aupuni Hui. Mai ka Associated Press mai ka lono I loaa mai ai ma ke kelelalapa uweaile no ka hoea ana aku o ke kaua nui o kona hopena.

 

O na elele Kelemania I hoounaia mai ai no ka hele ana mai e noi I ka Ilamuku Fochino ka hoomaha ana I ke kaua ua hoihoi aku lakou I ka hoike I ke keena kaua Kelemania I na kumu ae like a maluna o ia mau kumu aelike e ae aku ai na Aupuni Hui e hoopau I ke kaua ana.

 

O na kumu aelike I kukaia oia ka haawipio okoa ana mai no ma ka apao o Kelemania me ka hana ole ia o kekahi aelike a ua aponoia. Ua haalele o Kelemania I kona mau lako kaua, ua huki aku la I kana mau pualikoa mailoko aku I na okana aina apau I komoia aku ai eia, ua haawi mai la I kokahi mau wahi no ka hoopaa ana no kona hooko pono ana mai I kana hoo-

(E nana ma ka Aoao 2)