Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 47, 22 November 1918 — HE MOOLELO NO KA Makaikiu Nikola KA WELI IWAENA O KA POE HAKIHAKI KANAWAI O NU IOKA, A O KA ILIO HANU MEHEU O KE KULUAUMOE. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KA Makaikiu Nikola

KA WELI IWAENA O KA POE HAKIHAKI KANAWAI O NU IOKA, A O KA ILIO HANU MEHEU O KE KULUAUMOE.

He kanaka nae ka Makaikiu Nikola i hiki ole ke pulapu wale ia, nolaila j ka manawa a Mr. Dorinavi hele aku ai no ka ninini ana mai i kiaha raina no ka poe paani pepa hahau, 0 ka manawa hookahl no ia a Nikola i haalele iho ai i kona wahi e ku ana, a hele aku la no kahi e moe a'na o ke alapii no ka papahele elua. ' Ua ike koke mai la nae o Dorina i ka hele o Nikola, kahea aku la oia me ka leo nui: "E hele ana oe ihea e Nikolai" "Ua olelo mua aku nei no hoi au ia oe, e pii ana au no ka hale maluna nana ai iko malihini hou oke kipa ana mai nei i keia la, heaha iho auanei kau mea e ha'oha'o ai'." "Aole loa o'u makemake e hookiekie mai oe e Nikola malūhā o'U. O ka mea a'u i hoikē mua akii nei, aole loa ia e uhakiia, no ka mea ua ike no oe. owau ka ona nona keia hale, a e hooloheia ka'u mau olelo e pono ai." "Pehea ka nui o kou mana maloko nei o kou hale ponoi, e pii aku ana no au e huli i ke kanaka a'u i makemake ai, me ka nana ole aku,. owai oe, eia au ke hooko nei no i ka'u hana." "E Nikola, ke kauoha hou aku nei au ia oe, aole e'pii ma kela hale maluna?" i puoho hou mai ai o Dorina, me ka waiho ana aku i, ka onfble rama, a hele mai la ma ke pakaukau. "Aole loa au e ae e pii oe ma ka hale maluna, a i hoojohe ole mai oe i keia*leo kauoha o'u, alaila e kahea okoa ana au 1 keia poe kanāka he umi, e kokua mai ia'u, he elua wale no olua a he umi makou, e lilo ana olua i mea ole imua o makou lehulehu." - "O ka mea hiki wale iho lā no kena ia oe e Dorina, oke kamailiō mai i na olelo hooweliweli me ka manao, he mea ia no'u e hopo iho'ai, aole loa," ālaila huli pono mai la o Nikola imua o Dorino, aia hoi kona mau maka ke hulili la, nie he mea la, ua makaukau ; loa oia e hooki mai i kana mau ilio bulu elua,"i makaukau mau iloko o ka pūlimā'o kona kiika. No kekahi mau sekona, aole he huaolelo i kamailio hou ia e ua maii kanaka-ne'i, kr« nana aku Ia kekahi i kekahi me na rnaria<s huhu, alaila' huli ae la o Nikola ia Kena a kamailio aku la: "Aohe a kauā hoohakalia hou ana iho, e pii koke kaua i keia manawa ano!" Elike me ke kukaepele i kuniia aku i ka pauda, pela iho la kela mau olelo a Nikola i kamailio aku ai ia Kena, ka hoopii loa ia mai o ka inaina iloko o Dorina, o kona manawa no ia i holo aku ai imua. me ka unuhi ana ae no hoi i kana .pii panapana a paa iloko o kona liina, a iloko o ia wa hookalii, i ku like ae ai na kanaka e paani pepa hahau ana mai ko lakofi mau noho mai, eia nae aole he hookahi o lakou i unuhi ae i kana pu panapana, me he mea la -ua loaa mua.ke kauoha ia lakou mai ka ona ku o ka hale inurama, aole e hoohana i ka pu komo auanei lakou iloko o ka poino. Ma ka manawā a Dorina i holo mai ai a kokoke iniua c. Nikola, ua emi hope aku la ka makaikiu he hookahi kaina wawae, alaila me kela lima ona i makaukau mau i na'wa apau, haawi mai la oia he hookahi puupuu mahanahana ma kapapa auwae o Dorina, no ka ikaika loa o kela ku'i ana aku a Nikola, ua walawala okoa'aku la ua ona hale inurama nei a huli kaanini ana ke alo iluna. I ka ike ana mai hoi o ka nui o na kanaka maloko o kelā hale i ka hina ana aku o Dorina ilalo, ua holo aluka mai la lakou imua, me ka unuhi ana ae i na pauku laau pokopoko kohu newa mailoko ae o na pakeke o ko l»kou mau lolewawae, era nae ua ike iho la o Nikola i kona kulana kupilikii. nolaila' me kā haawi ole aku i manawa ito kela poe e hahau mai ai maluha ona, hakalia no ā hina o Dorina ilalo, o kon'a unu akii la no ia i kona lima herria a loaa aku la kekahi kahaka ma kona papa āuwae, a kaanini ana ke alo iluna; me kōna lima akau hoi, kikihi ana ka lua aku o ke kanaka; a hooku'i ke poo ilalo o ka papahele, a i keia manāwa i koiiio mai ai o Kena, e hoohana ana i kona mau lima a elua, a o ke kanaka e loaa i kana pulipliii, oluna o ka papahele kona wahi e waiho ai, a iloko o ka manawa pokole, he eluā wale no mau kanaka i koe aku, i aa ole e hoonahoa mai imua o na makaikiu, ua nee aku la laua a kekahi kihi kahi i noho mai nana i na kanaka na laua i noke aku ? i ko lakou poe a ahu lalakukui iluiiā oka papahēlii. No Nikola-ame kona kokoolua ,aole laua i pa mai i kekahi 0 na paiiku laau a kela poe kahaka, no ka mea aole he manāwa i loaa ia lakou e hahau mai ai, aka ua loaa mua aku lakoii i ka puupuii a Nikola, a mai ia Kena mai no hoi, pela iho la P»hikiwawe loa āku ai ka lukuia ana o kela poe a pau 1 ka mokaki iliina o ka papahele. No na kanaka he ewalu e moe ana maluna o ka papahele, he eliiiia o lakou, lia maiile maoli, a o ke koena iho, ua nui ka eha. e hiki koke ole ae ai ke ala mai iluna, a no Dorina hoi, ua kukonukonu maoli ka eha i loaa iaia, ua haki kā papa atiwae. a no na kahaka elua i aa ole e hookokoke mai imua o na makaikiii, kāmailio aku la o Nikola i ka pane ana akii: "E ku koke oluā a haalele mai ialoko nei o keia hale, a mai hoikeike hou mai i ko olua mau helehelena maloko nei. oiāi au e noho. ana maanei," o ka hele aku la no ia o kela māu kanaka ma ka puka mahope, a hemo aku la iwaho, me kainahākee anamai'uat! ia Nikola. aia iloko o lau'a ka makeniāke olē i kelā kipakuia ana aku e hele. No ka ppe hoi'e nōho ana.iluna o ka papahele, i hoi pono mai ko lākou noonoō, kāiiōha aku la o Nikola ia lakou e ku a hele niailoko aku o ka hale inurama, ma ke kamailio ana aku : ' "E ku a hōi nō ko oukoii mau wahi, me ka hoohakalia hou ole iho, iria e loaa aku ana kekahi o oukou ia'u. e mak hele wale ana na wahi e kokoke ana i keia halē ihiirariia ma keia po, e laAvēia aku ana oukou maloko o ka halepaāhao e hoopāaia ai. "Ua laki oukoii, ke hōokuu wale nei au ia»ōukou; me ka hōpu olē aku, no ko oukou hōaō āiia e hoēha,ia'u i keiā po, a e kaualako pu aku i ko oukou mau hoa mailoko aku nei o keia halē inufama, no ka mea aole a lakou hana maloko nei i koe. E Hoōkō'koke'oukou i keia kauoha a'u ,ina aole pela, alaila e kelepona Ōkoa aku a'nā au i ha halewai. e kii mai na makai e oukou apau .a hahaō aku maloko o ka halepaahao." . . * I kinohi, uk kanalua no kelā poe kanaka i ka lalāu ana iho i ko lakoii māu'hoa i ehaloa a hapai aku nowaho ō ka hale inurama, aka iiae.no ka mānawa miiā loa. akāhi'no a hoikeike aku o Āikōla i kana matvp\i panapana eluā. he wikiwiki hoi ia o ua poe kanaka hei i ka hapai, a iloko o na sekona helu wale uā-kaawale aku la lakōu ma'waho o ka hale inurama. a kōe hookahi wāle iho la no o Dorina. I ka hala ana aku o kela'poe kanaka. kii aku la o Nikola e pani i ka rumi mahope. me ka laka ana aku a paa, a iaia i hoi hou mai ai iloko, ua pohala ae o Dorina, me ka ninau ana ae ma ke ano olalau: "Ea, heaha ka pilikia i loaa iiiA nei io?lt ?" , ." / ■ ■

"Heaha mai auanei, ua manao palxa oe ua hiolo kc hale, a ua kokoke oe e poino, o ka mua iho la-ia i hanaia," wahi a Kena i pane mai ai me ka noke pu ana ae i ka akaaka. "Eia aku nei ka nui o na kanaka ihea?" rne ka eu ana ae o ua o Dorino e ku iluna, o ka mea apiki nae, ua paa kona mau lima i ka hao, a hoorqaka hou mai la e kamailio ia "Nikola: "Ua hiki hoi paha, ua lanakila oe maluna o'u i keia manawa, e hoea mai ana nae ka la e ike pono ai oe 110 kau mea i hana mai ai maluna o'u i keia me ka noke okoa aiia ae i ka uneune i kona nuu lima, me ka manao paha e haki ana ka hao iaia, he manao kuhihewa nae ia ona, o koiia mau lima no ka i eha, me ka loaa ole o ka lanakila ana i manao ai. "Ina i ae mai oe e Dorino me ka maikai, no ka malihini 0 ke kipa ana mai nei e hiamoe ma kou hale nei, ina aole e loaa ia oe keia pilikia, aka i ko hoao ana mai e ku-e i ka'u hana, me ka hookau ana mai hoi i,na hoopoino ana mākina o ? u, ua konoia mai au, e hana aku ika me,a hookahi wale no a'u i ike ai he pono. "Ke manao nei au, ua loaa he kumu kupono loa ma ko'u aoao, e uhaki ai i ka'u hoohiki i haawi aku ai ia oe mamua aole e waiho aku he mau hoohalahala ana no kou wahi nei, 1 keia manawa nae, e Jioike aku ana au i ka'u maw niea i,ike ai imua o ka papa komisina waiona, iiaila e ikeia iho ai, ko punahele ame ka ole.""Ina oe e hoao ana.e Nikola, e hana i na mea e pau ai kuu laikini, e ao oe o ike i ko inihi." "Aohe a'u mea e mihi ai, o oe'ka'u e ike e aku la, i ko mihi i ka hoopauia mai o kou laikini, a malia e kuai aiia no nae paha oe i ka waiona me ka laikini ole ea? Ua ike mua i)o oe e Dorina, he mea mak'ehewa" wale no ka hoao ana e ku-e mai i ka'u hana, a i hoike hou aku au ia oe ea, ua hala na la i hiki ai ke hooloheia mai kau mau olelo, no ka mea e hoikeikeia ae ana kou mau ano oialio maoli, o oe kekahi o na kanaka hakihaki kanawai, he ka poe hana karaima, a he mea i hoao e lawe ae i ke ola o ke kanaka o ke aupuni." "Heaha no kau e Nikola, o ka hoao ana e hele mai -ianei. e hoala ai i keiā pilikia?" wahi a Dorina me kona ike maoii ana iho no i ka oiaio o na huaolelo apau e kamailioia aku ana e Nikola. • / "Aole au i hoea mai nei i keia po no ka hoala ana aku i kekahi pilikia, o oe ponoi no e Dorina ka mea nana i hoala mai, i ka mea au'i ike ai maloko nei o kou hale, aka aole )'u makemake e hoopau manawa wale 110 me oe. E noho iho oe e Kena e kiai i kena lawehala a kaua, a e~pii ae hoi au ma ka hale maluna no ka nana ana i ke kanaka malihini, ano ka hoopau pono ana ika kaua hana. Ina no hoi paha 0 Peke kekahi me kaua i keia po, ina ua maalahi loa ka kakou hana, pehea ua ike oe iaia i keia ahiahi iho nei ea?" i ike iaia i keia ahahi. iho nei!" wahi a Kena me ka luliluli ana ae o kona poo. Iloko o keia liianawa, ke onioni wale nei no o Dorina, ,no ka lohe ana aku e pii okoa ana o Nikola no ka hale maluna, ;na paha aole i paa kona mau lima-i ka hao, ina no ua lele okoa mai oia e hakaka me ka makaikiu, a i mai la: "He keū no'hoi kau hoolohe ole ae e Nikola i ka'u olelo ia oe, aole he poe 'loaa ia oe iluna, ke pii aku/ o Paleka hookahi wale no ka mea e noho nei maloko o ko'u hale." "He keu oe e Dorinar o ke kanaka hoopunipuni, manao pa-. ha oe e hoolohe aku ana au i kau pulapu mai ia'u, aole loa. 2 hele ana au e huli i kela kanaka. aia no oia maluna Hahi 1 hiamoe ai. E makaala loa iho oe e Kena i kena lapuw,ale ih'iki i kuu hoea hou ana mai!" - Haawi aku 'la o Kena i kona ae. ia wa i pii aku ai o Ni<ola ilunā, a ke lohe aku la n'o o Kena i ka hele o.kona lioa nai kekahi rumi, a i kek'ahi, e nana ai, a o ka noke hoi o Dorina i ke kamailio i na olelo hailiilii, hiki pono ole iaia <e lohe aku i ka nakeke o Nikola. No kekahi mau min'uke kela noho ana o Keiia e kakali,' lohe aku la oia i kekahi leo i ka hooiho ada ae. me ke kani koke ana mai o ka'pu panapana, -ā lohe aku la no hoi oia i ke pa-hu'ana mai o kekahi mea iluna o ka papahele, me kona nanā hōu ole aku no Dorina, o ka holo aku la ino ia o Kena no kahi o ke alapii, a hoomaka aku la e pii me na kaina wawae mama, no kahi ana i lohe aku ai i ke kani o ka pu panapana. ~

Oiai nāe oia e holo aku ana iluna, i hoōku'i mai ai oia me kekahi kknaka maihina mai, a he hookāhi ko laua walawala ana a haule-ana iluna o ka papahēle, o kahi 'nae o ka laki. aole i ehā o Kena. MOKUNA XXIV. I kela haule ana aku nialuna o k!a papāhele, ua ala koke ae la o Kena iluna, a hgli iho la'nāna i ke kanaka e waiho ana ma aoao, eia ka o Paleka, a uā ku'iia mai oia e Nikola me kekahi puupuii mahanahana a pela oia i haule mai'āi ilalo o ke alapii, nie kona nana hou ole iho i kela kanaka, hoomaka aku la oia e'pii hou no ka; luā o ka manawa iluna, oiai ma kana koho iho, aia o Nikola kc aumeume mai la uie Lōi, e pono ai e hoea aku oia, e kokua i ka makaikiu. I ka hooeā ana aku o Kena ma ka papahele elua, lohe aku la oia i. ka nakeke mai maloko o kekahi rumi ma'ka papahele ekolii> nolaila hoomau loa aku la no oina i ka pii ana iluua, o ka mea-nāe' naha i hookahaha mai i kona noo iioo, o ia no ka meha pti, pau ae la ka nakeke āna, o kahi nae o iea laki he hoōkahi wālē n'o rūmi; ma papahele. nolaila poiolei loa k*a : Kenā hele ana aku a ku mawaho o ka puka, he poiiliuli pu wale no oloko, aohe ikeia aku o kekahi mea, o ka lēo nae o Nikola kana o ka lohe aku i ka ana māi: • . ' "0 oe mai la anei ia e Kena?'' "Ae. e kuu haku, owau no keia!" "E ho-a s ae oe i kukaēpele, me he niea la, aia paha he kukui ma kekahi aoao ae o keia mnii e pili kokōke aha i ka )uka," i pane hou mai ai o Nikola, me ka ho-a .ana ae no hoi o Kena i ke kukaepele, a kuni aku la i ka ipukukui, ā iaia i nana aku o kela rumi, aia hoi e paa ana o \ r ikola ia Kekila Loi maluna o ka papahēle. I ka manawa līoi i a ae ai o ka ipukukiii, ua hoomaka hou ae la o Loi e kupaka elike me ka ikaika apau i ioaa iaia, i wahi nona e hemo ai mai ka puliki ana a Nikola, eia nae ua lilo ia mau hooikaika ana imea ole, no ka niea, eiike me ka hooikaika ae a Loi £ hemo aku oiaj pela no hoi o Nikola i hooi loa aku ai i kona ikaika, ma ka puliki ana i kana pio. "Ina he mau h'ao hoopaa lawehāla kekahi au e Kena, e hōopaa kpke mai i nā lima o keia kanāka me ka hakalia ole, au i ua oi aku kona ikaika mamua o ka hapanui o na kanaka, a i hapa iho jio ko'u ikaika, ina ua poino maoli au iaia nei," ia manawa v i hookomo aku ai o Kena i ka hāō i na lima, o Loi, uwoki oē i ua kanakā nei, e 1010 ana, oiai aōhē mēā hiki. iaia ke haila^ae. "O ka paiki aku paha kena o Loi e waiho mai la, e lawe aku i kela paiki nolalo o ka hale inurama. aia a loaa he manawa kupono ia kaua, alaila nana- pono aku i na waiwai apau olokō. E lalau mai oē ma na wawae o Loi. a ma na limā nei nō hoi au. e hapai maoli aku kaua ahiki i ka hoea ana ilalo, a i hoao oia e kupaka i.wahi nona e hemo ai ea„ hookuu aku iāia e olokaa ahiki i ke ku ana iloko o ka hale intiraitia. hē maalāhi ia nō ka kaua hana e Kena/' "Heaha- kau mea e liāna aku ana nialuna o keia kanaka e Nikola?" "E hoihoi nololeūaku ana kaua e Kena i keia kanaka no ka-hale malalō. alaila holo aku oe no kahi o ka pahu makāi; no ke kāuoha aiiā akii i ke kaa makai e kii mai a lawe aku.i keia ,niau laweiiala ekolii. no ka hoopaa ana maloko o ka halepaaiiao. ; .:L T a lohe mai la nō oe e Loi i ka'u hana maluna. pu, nol.aiīa o kou pono wale no, o ia ka noho malie, aka i hoao oe e kupaka. alaila. e .ōloieaa maoli ia .aku ana

oe e a'u a haule i ka papahele ekahi, a nan ia e ike iho, o ke alahele wale no e pono ai oe, o ia kou noho malie me he puaa la." • "Owai ka mea nana ka pu panapana i kani ae nei, a'u o ka lohe ana iyai nei? M i ninau aku ai o Kena i kona poo ma ka oihana: "O Kekila LoLka mea īiana kela pu i ki mai oia ia'u, eia nae ua lele aku ka poka a ku iluna o ke leilina o ka hale,.a ua paa koke kona kania-i ia'u i ka hopuia, he paa mua no hoi paha ko keia kanaka, o ke komo wale ana mai no o Palelea a kokua i kona kokoolua nei, eia nae ua haawi aku au i kekahi puupuu mahanahana iaia, a kiola aku ila-lo mailuna nei aku o keia wahi." ,l Ua hooku'i ae nei au me kela kanaka, a he hookahi ko maua olokaa lik'e ana a haule ilalo o ka papahele a haalele aku nei au, aia no oia ke waiho 1010 la, o ko'u holo koke mai nei no ia e kokua ia oe," ma kela wahi, i hapai ae ai laua ia Loi, a ka'ika'i aku la noloko o ka runii o ka hale inurama, kahi i waihpia aku ai o Mr. Dorina ame Paleka. Ia laua nae i waiho aku ai ia Loi ma ka aoao o Dorina, me .he mea la e hoike okoa itiai ana i ka maha o kona noonoo no kekahi mea iloaa ole aku i na makaikiu, a o ia ka Nikola i huli mai ai ia Kena a i aku al: "E noho iho oe e makaala i keia mau lawehala, a e hoomakaukau hoi i kekahi mea e hoopaa aku ai i na lima o Paleka, mamua o ka hoi pono ana mai o kona noonoo maikai._ E pii hou ae au iluna, ua poino aku nei kaua, aole i kinai i ke kukyi," o ka hoomaka aku la no iā o Nikpla e pii hou no ka papahele elua, me ka noke ana i ka huli'i na rumi apau, aole nae he mea i loaa aku iaia. Pii hou aku Ja oia no ka papahele ekolu, e a mai ana no ke kukui maloko o ka rumi ana i hopu ai ia Loi a paa, ?. iaia i nana pono ae ai i_na paia o ua.rumi nei, akahi no oi;i a ike no ka manawa mua loa, he puka kekahi e hamama akr, ana- ma ka aoao mahope, nolaila wehe*aku la oia i'ke pukff, a ho-a ae la hoi i ke kukaepele, me ke kuni ana aku i'ke kukui, a i ka malamalama ana ae oloko o kela rumi, o'ka mea a kona mau maka i ike aku ai, e waiho mai ana o Peke iluna o kekahi moe, a e nui ana hoi kona hanu, ke ano o ka poe i hele a pau ke aho. " Mahope o ka nana pono.-ana iho o Nikola i ka pilikia i ioaa aku i kona kokua, loaa mai la ka hoomaopopo iaia, ua haawiia o Peke i kekahi laau hoohiamoe, a hoomalule kino a oili mai la iloko o kona noonoo, ke kumu ano nui loa e ko Dorina, ole ana iaia e pii noluna o kela hale no kona maka'u a hopohopo, o ikeia auanei kana mea i hana aku ai maluna o Peke. L T a maopopo iaia, ua hookomoia kekahi laau hoomaluk kino iloko o ka wai lemi a iloko paha o ka waiona e kekahi 0 na kanaka hakihaki kanawai, a e Dorina no pāha, a hoo hainu aku ia Peke, pela iho la i halawai ai kela makaikii; me ka poino, aka nae ma ka hoomaopōpo ana o< Nikola, ht mau hora no ko Peke e waiho malie ai ma kela kulana. ala ila.e hoi pono mai ana kona noonoo maikai, eia nae e loaa āna ōia i kā ma'i, e hala ai he manawa loihi ana e noho ai ma koniii'home, mamua o lea loaa ana o ka ikaika kupono i ke kino,'b'hele ai ma kana mau hana maamau. Hoomoe pono aku la oia ia Peke, 'me ka uhi ana aku ho: 1 kapa maluna o kona kino, alaila hoi hou mai'la noloko o :ka haje inurama, me.ka i ana aku ia Kena: "Ua loaa aku nei o Peke ia'u aia iluna kahi i hiamoe ai ua haawiiia oia i kekahi laali hoohiāmoe a hoomalule kino e hala ai he mau hora mamua o ka hoi hou ana mai o kona noonoo.maikai. Ua makemakk au ia oe e Kena, <_ hele koke iwaho e huli-ai i makai, a e kauoha aku iaia e hoouna aku i ke kaa makai, e holo pololei mai 110 kahi o keia hale inurama. ,

"E kakali malie.oe ahiki i ka hoea ana mai o ke kaa, ala 119 'al'aj&i.,'pplolei mai i kela kaa-no'ka lawe ana aku i keia mau laWeliala, e hoopaa maloko o ka halewai. Aia a hoea mai kie a hookauija aku hoi keia mau lapuwale, o oe c kaua ke'noho iho e kakali ia Peke ahiki i kona alā aria mai a ia, oe hoi e hele akii ai ē huli i ka makai, e noho aku ai e naha i' na ukana oloko o keia paiki." "E olelo mai ana paha oe e Nikola la, he nui kau niea i hana ai i keia po?" i pane mai ai o Kekila Loi, me ka nana kee ana mai maluna o ka makaikiu. "Aōhe ka ou ike iho, me ka nui o ka hana, i pau ai oukou i ka paa ia'u 1 ka hopuia, a loaa pono hoi ka hana a oukou i lawelawe ai maluna.o kekahi o ko'u poe kanaka e m'oe mai lā maluha." "Heaha iho la kau kumu hoopii e kii-e ana ia'u-i kein manawa?" "la'u i hele mai nei no keia liale inurama, 110 ka ike ana 1a oe, he hookahi wale 110 mauao iloleo o'u, o ia ke kauoha ana aku ia oe e liaalele koke iho ia Nu loka nei, a holo aku 110 kekahi aina okoa loa: aka nae i keia manawa, a 110 ka pane polplei ana akii i kaU ninau. o ka'u kumu hoopii e ku-i ana ia oe, o ia no kou hoao ana e ki niai ia'u me ka pu panapana, me k'a manao e h'ooko i ke karaima pepehikanaka. "O keia kekahi "O keia kekahi o na hewa ko'iko'i loa ma na kanawai' o keia kulanakauliale, a o ka hoopa'i haa haa loa 110 keia karaima, he elima makahiki e noho ai ma loko o ka halepaahao; Ua ho6hauoli loa ia mai au i kov. hoohana ana i kela pu patiapana. akahi 110 a loaa ka'll ku mu hoopii maopo|Jo loai e. hiki ole ai ia oe ke 'pakhle, a 110 !a nele .no hoi i na kumu hoohalaliala, ko'u niea i manao ai e hele mai e olelo akii ia oe e holo no kekahi wahi e aku eia ka auanei, he okoa loa ka mēa e oili ae ana; elike me ia au e ike maoli iho la no, he pio oe na ka Makaikiu Nikola.' No ka ike ana mai paha o Kekila Loi aole oia e pakele ana ua pololei ka makaikiu e hoakaka aku nei 110 kona hewa ua noho hamau, loa iho la oia; aohe wahi mea a pane mai aole no hoi he kamailio wale aku o Nikola, aka lalau iho k oia-i ka a hoao ae la e wehe, ua paa nae i ke kiia, aoh no oia i noi aku ia Loi e haawi mai i ke ki, aka uhae maol: ae la oia i ka paiki, a lu aku la i na ukana oloko iluna o ke pakaiikau. - O kana mea mua loa i lalau aku ai*e nana, he k'ii no kekahi wahine opio, a .malalo hoi o ua kii nei, ua kakauia he inoa oia o Eaiana Kohena Loi. No kekahi mau sekona k;. nana ponō ana iho a ka makaikiu i ka hēlehelena 0 ka me.' nona kela kii, aīaila kanpilio wale ae la no o Nikola : "Aha. akahi no.a lqaa ka ike ia'u i keia manaw;; 11011 <. Kapena Loi, eia ka o ka mea nona keia kii. o ke kaikuahine ia o Hale Moana, a o kau wahine hoi ia, nawai no la e ole ka maopopo ia Hale Moana, e holo mai ana oe no Nu lokn nei. O keia wahine au, he mahoe nae paha ōia i hanau J ike ia mai me Hale Moana ea?" Aohe'pane ;na ka aoao o Kekila Loi. k'fe kulou wale la no •kona poo ilalo. 110 ka mea ua ahuwale kona ano ame kona pili ia Hale Moana, he mea makehewa wale no kona hoao ana mai e kamailio hoolalau, a o ia ka Nikola i ninau hou ae ai iaia: "Pehea. ua kulike loa no nae paha ka helehelena o Hale Moana me kau w.ahine ea?" Aohe no he wahi mea a pane niai o Loi, nolaila hookomo iho la o Nikola i kela kii maloko o ka pakeke o kona kuka. he mau leka lehulehu kekahi ana o ka hopu ana aku, nie ka heluhēlu ole i na manao maloko, a hookomo pu mai la nialoko o'kona kuka, he pu panapana kekahi. hookoino aku la no oia maloko o ka paiki, o ukana wale ae la no kela oloko. me kē kiola ana aku i ua paiki nei iluna 0 ka papahele, me ka īioke aiia ae i ka akaaka, eia ka he maikai paiki wale \ho no mawaho., he olohaka oloko, aole he mau waiwai ano nui. "Ua loaa mai" ka ike ia'u e Loi, aole he manao nui e ae, nana i kono aku ia oe e hoea niai 110 Nu ioka nei. no ka liookau ana mai no ia i ka poino maluna o'u, no ka mea a'u 1 hana aku ai maluna 911 ma Parisa. a ke makemake nei au e niaau aku iā pehea.4)p la. keia, ua loaa anei.ka manao

mihi iloko oii, me ka olelo ana iho, ē nohoia aku no ka hoi e a'u ma Parisa, he oi loa aku ia o ka pono?" Aohe no he wahi niea a pane inai o Loi, a o ia Ua Nikola 0 ka hoomau hou ana aku i ke kaniailio aua: "O ke atio iho la no ia o na kanaka hohewale elike me oe ke ano, i ka wa e loaa pono ai ko lakou kolohe, aohe wahi mea hiki ke kamailio mai, aka i ka wa nae e hele lanakila ana, o ka mea loaa ia lakou, o ia ka hele mai maliope o ke kua e powa inalu ai. ' , O ka puuhonua no o na kanaka hoohewale apau. o ia ka noho kukule, elike me ke'ano o ka poe i loaa i ka ma'i luukeke." "Ina oe'e kii mai ana e wehe ae i keia mali hao. e ike 110 oe aole au he kanaka hohewale. a maka'u aku paha ia <>e e Nikola, aole loa, ua makaiikau loa au e hakaka pu me oe i keia manawa, nawai la o kaua ka eha, nau paha. a i na'u paha?" . ».4. "Aha, akahi no a hiki ia oe ke kamailio mai e Loi ea? Inn pahā hoi he ikaika kou, pelhea ka hoi oe i lilo ai he pio na'u. 1 kaulana la hoi ka papa'i ma na niho, o kou ano iho U\ la 110 ia e Loi, a i hoike aku 'au ia oe, o ka hoopa'i e kauia mai ana maluua ou, e noho ana oe maloko o ka halepaahao ma Sing Sing, 110 na makahiki elima. "Aia oe a noho aku maloko o ka halepaaliao he kanakn hana karaima, alaila haaWi aku au i ke kauohai ka lunapaahao, e hoonoho ia oe ma kahi e hiki ai ia Kotiikona ke ike iiiau ia oe i kela ame keia la, kela kanaka opio hoaloha 011. au o ka hookomo ana aku iaia iloko o ka poino, mamuii o kau maū.hana hilahila ole. "Ua lohe mau au, ua p!aa «sja manao o ke kiaaina, e huikala aku ia Kodikona ma ke«Karisimaka e hoea mai ana. no ea mea ua maopopo iaia, aole i hewa kela kanaka opio, aka 0 oe ame ko oukou puulu, ka poe na lakou i aihue maoli i na Jala o ka banako, ua pau nae ko oukou hele lanakila ana. j ko oukou wa keia e ai ai i ka palena paakiki, me ka pi]>i paakai." "Ke makemake nei au e hoike aku ia oe e Nikola, ina paha ia he mea nou e manaoio mai ai, a manaoio ole paha. ua kaumaha maoli 110 au no ka mea a'u i hana aku ai maluna «> Kodikona. lna au i maopopo, pela iho la ka hopena e oili iuai ana a e auanlo kela kanaka opio i na hopena awahia, lole loa au e ae e hana aku elike me ia a'u i hoopoino aku ii i kona ola ana." "Malia paha o ka mea oiaio kena au e kamailio mai nei e Loi, ma ko'u ike naē nou ea, aole 110 oe he kanaka ino majli i kinohi, aka ua ae wale aku oe ia oe iho, e alakai hewa : a e ha'i, mai ka liilii mai ahiki i ke komo kuhohonu ma«»li ana e lilo ai i hana nui nou ka hemo ana mailaila mai. "Aole o oe hookahi wale 110 ke kanaka, i punihei wale aku 1 na hoowalewaleia mai, he nui a lehulehu. Ua ike no ne ime ka nui o na kanalea i like me kou ano i ke alahele p<> 'olei, aole nae he hoi aku ihope, aka hoomau 110 i ka hele ma ma ke alanui o ka hewa ahiki i ke komo kukonukonu )koa ana iloko o ka poino. He'eha a he elima makahiki e īoho ai maloko o ka halepaahao. e loaa auanei he elua mau nea nau e hana ai e Loi, e hoike aku anei au ia <>e i ua mau mea la?" j "Ae, ina ia he mea waiwai ia*u ka hoolohe ana aku. a e lana mai ana oe i loaa mai hoi he pomaikai ia'u ma kekahi ano." "Eia no ua mau mea la elua, o ka mua elilo ana kou manava e noho ai maloko o ka halepaahao, i mea nou e hui pu iku ai me ka nui o na kanaka hana karaima. e lohe aku ai ■>e i na ano hana hewa apau au i maopopo mua ole ai. a i von wa e hemo hou mai ai a noho mawaho nei, e oi loa aku ina kou ino. mamua o kou manawa i komo aku ai iloko o ka Ualepaahāo; o ka lua o Kela mau niakahiki au e noho paahan aku-ana, e lilo ia i manawa nou e mihi ai. a e ike iho ai i ka ehaeha o ka noho pio ana, a i kou wa e hemo mai ai, e liln )e i kanaka hoopono, i kanaka e hoao ana e hoopakele ae i kou mau hoa kanaka mai na alahele ino mai o ka hewa." "Ua kulike maoli oe e Nikola me ke kahunapule. a ua ane me oe e hoolilo mai ia'u i keia manawa i Kristiano." "Aole au he kahunapulfe, aka he kanaka wale iho 110. i like 'oa me oe e Loi, he mea hoi i ik<; i ke alahele au e hahai nei. 1 ina e hookuukuu mau ia aku oe e hana elike me kau mea i nakemake ai. e hoea aku ana oe i kahi i oi aku ke ino, i ka nea e halawai nei me oe i keia wa. lle hookahi a'u mea 1 nanao ai e hana aku nou e Loi." "E hoike mai ia'ii i ua mea la e Nikola?" "] kou wa e noho aku ai maloko o ka halepa.ahao. a i ko'lo oe a lilo i kanaka e ku-e loa ana i ka hewa. me ka manao )aa e haua aku i ka pololei, ame ka pono. alaila mai kanalua i ka hele ana mai e ike ia'u, e haawi no an i ka'll mau kokna ana 110 kou pono. Owau ka mea nana e h.aawi aku i na ko<ua ana. e loaa ai ia oef he kulana ma kekahi oihana. a e hoolilo aku hoi ia oe i kanaka nui ma keia liope aku. "Ua nui kau mau haua hewa, ua aneane loa oe e han.i i ke karaima pepehikahak'a, aka aole keia i lohi h>a no kou hoi hou ana ihope, a hoomaka aku i ke ola ana ma ke alahele :)ololei. E hoomanao. h6 makuakane kou. he hoahanau. a ae wahine, a no ko lakou pono. no kou pono iho ame ka inon j kou ohana, e noonoo oe me ke akahele, a e 'koho. he hoo <ahi wale'no mea nana e hapai ae ia oe ma na anuu Wiekie. o ia no kou ku ana maluna o ke kahtia o ka pololei. "Aole au i makemake e pane koke mai oe ia'u i keia ma īawa. aka i kou noho ana aku moloka o ka halepaahao. a \llil mai ka manao iloko ou, ua makemake oe e ike ia'u, e hoea aku no au i na manawa apau. no ka hana ana aku i na nea nou e pono ai. Ke lohe nei au i ka nakeke oua huila ) ke kaa makai. o ka'u mea wale 110 i koe e hoiko aku nei a oe. aole au e ninau aku ana no kou hoike ana mai i kahi noho ai o kou mau hoaloha, aka e pau loa ana lakou i ka aa ia'u, elike me ka maalahi o kou paa ana i keia po." MOKUNA XXV. No ka lilo ana o na olelo a ka Makaikiu Nikola imna o Kekila Loi i mau mea waiwai, adhe mea i hoomaopopoia loko o kela manawa, eia nae i ka hoea āna mai o ke kaa nakai. me na kanaka o ke aupuni i lioouna pu ia,jnai no ka awe ana aku i na lawehala. he keti aki/ a ka pepp maoli o .Loi, aole hoi kela ano ku-e ikaika ōna i'kinohi. a aole no hoi Me mau pane ma kōna aoao no na olelo hope a Nikola iaia. I ke alakaiia ana aku o na lawehala qkolu noliwia o ke kaa* nakai. haawi aku la o Nikola i ke kauoha i na makai, e awe aku a hoopaa i kela poe k'aiiaka maloko o ka hale>aahao. me kona hoike pu ana akii' ia lakou. aole oia e hele ou aku ana. aka e hoea ae ana 110 oia ma ka manawa e hw»' , oheia ai ko lakou hihia. Ma kahi o ka waiho irialie ana aku ia Peke tnalyko o ka 'iale o Dorina ahiki i ka hoi pono ana mai o kona noonoo, i kelepona aku la o Nikola i kaapio e kii mai i kona kokua. a 1 nana ponoi i hoj>ioi ))ōlolei akii ia Peke no kona home, me I ke kauolia ana iho ia Peke, e noho malie oia e kiai maloko o kela hale inurama. no kona manao, malia o hele aku o | Mona ilaila ma kekahi manawa o kekahi la mai, a i'ole kelepona aku paha, no kona lohe ole aku i kekahi mea e pili ana no L&i. Ma ka hoea ana aku o Nikola no ka home o Pe,ke. a h«M>moe aku la maluna o kahi moe. hoi loa aku la oia no kona home, a haule aku la hiamoe. oial ua nui ka luhi. me ka loaa ole o ka hiamoe maikai ana. a hele no hoi a ke awakea o kekahi la mai, akahi no oia a pupho ae. "a mahope o k e komo ana iho i kona lole, a ai hoi i kekahi mau meaai. hoomaka aku la oia e hele no ke alanui. ;ne ka noonoo nui ana. i kahi e loaa ai o Hale Moana iaia. Iloko 110 nae o kona nanea i ka hele. lohe ana oia i ke kahea ana mai n kekahi I niea i kona inoa. a iaia o ka huli ana ae e nana ma kahi o ka I leo i pane mai ai. ike koke aku la oia ia Mrs. Bana. ke!a I wahine ona hale ana o ka hui pu ana ma ka la aku mamua.