Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 48, 29 November 1918 — HE A'O LALAU I'O ANEI KA KE OLA O HAWAII? [ARTICLE]

HE A'O LALAU I'O ANEI KA KE OLA O HAWAII?

Solomon Hanohano, Aloha oe:— He mau mamalaolelo i loaa ia 'u e kau" ae la maluna; mailoko mai 0 ka Nupepa Ke Ola o Hawaii o ka Ja 21 aku nei 0 Nov., a ma ka aoao mua no, kolamu 6, a malaila e kau ana keia mau huaolelo moakaka ipe na .hua nunui elike ae la me'kela maluoa, a īnamuli no hoi 0 ka mākee oiaio, e pono no ke hooloaaia aku kekahi mahele o ka'u oiaio i manāo ai,. i kulikē ole me na hoakaka i hoikeiā maloko o ka nupepa Ke Ola 0 Hawaii; i hoikeia ae nei, a oiai o oe Kapena o ke Kilohana, a nau hoi ia- e hana aku. Me ke kuihe 0 ka naau 1 ka ike ana iho i na manao i hoakakaia ae e ka mea hoike manao, i ka aluhee ana 0 kana mau hoakaka apau i h'ookahi aoao, 'ka aoao hoi i Uhi lāuna ole aku i ke kāhuā ana i manarf~ai, aka, no )ca ike i';o o ke Kapena o ka Hoku 0 Hawaii Ike a J o eepa, a paneia mai ai ike a'o lalau, a hookomo wale iho la no i . ninau, me ka maopopo i'o no ua ā'o lalau, aole keia Jie a'o lalau wale, āka, uā -emi mai ke -a'o lalau a oi loa aku keia ano a'o kohu ole, a penei e maopopo ai: 1. Ke olelo nei ka mea hoike manao, ua wanana mua ae lakou ina e puka na Repubaiika i keia kau iho nei, pilikia na kanaka ilihune, a olelo iho la i keia manawā kā, ke oiliili liilii mai nei mamuli o ka.hoopipiiia o ke kumukuai 0 na meaai i 'keia mau'la, a olelo iho la malaila no ke koho 1 ia ana o na Repubalika a puka, 0 ia ke kumu pipii o ke kumukuai o na meaai, 0 keia ke a'o lalau i'o no, aohe kuleana o ka poa Repubalika i na mea pili kumukuai o na meaai, aia ia mana i na Demokarata ma 0 ke kanaka a ke kiaaina i koho aku ai, a i ka manawa i hapaiia ae,ai ka noonoo ana no ke kumukuai 0 na ano i'a like ole, 0 ka Meia Demokarāta no o Honolulu 0 J. J. ka mea nana i kau ka auhau 0 ka paona i'a, a mahope ike kela i ka haalele kela a lele iwaho, a kohp kela i poe kouiite nana i'a, lie poe Repubalika, 01'a o Ēben Low ma, a nalo kela mē ka manao, aohe h; poe i ike; aohe e nalo he pee na ke leolohe nui.

'2. Oia ka mea e pili ana no Likana, I e olelo ana ka mea- hoike manao aole e hiki ia mea huna inoa ke olelo mai na Eliwai i hoopii i ke kuiiiUknai o ka i 'o pipi i keia mau la, a aole no e hiki iaia (mea huna inoa) ke olelo ipai na Eliwai i hoopii hou i ka laiki ame ka poi; aole loa. No keāha l'a ka mea 0 ka hoole maiiawaino āna, k kuhikiihi lalau ae no ka puka ana o ka Elelē Kuhio, ame kona auna, o-ia ka mea i pipii ae ai ke kymukuai o ka laiki. Poi ame ka pipi i keia mau la? He hoōle lokolno wale ihd no ia a ka mea a 'o lalau, e hooulu ana i na manao ino iloko o na kanaka,- e hoomau i ke ku-e ana i ka Repubalika, ma na ano apau, me ke kauoha pu aku 'ahiki i ke kau koho kalana, a ilaila e hoikeia ae ai i na man£to ku-e o ke ario kohu ole, • mamuli> o k©ia ™au aho a'o hoopunipuni, e uhi ana i ke ino i hanaia e Likana t31iwai ā.nalowalfe, mē he hale kupāpau la J hamo ia aku i ka pilna a aiai, aia nae iloko o ia mea ke ea polopolona i noho ai. . Aole anei o Likana Ēliwai ka met 1 hopuia no ke ku-e i ke kauoha a ke komisina meaai no konii hoopipii i ka na eke laiki mai kd $8.00 o kē ek€ laiki hookahi a ka $12.00, oiai he $8.00 i hooholo like ka poe mea laila apau ame kē komiaina meaāi? A i ki I lioopii hou iina ae o Likana Eliwai i I kana eke laiki mai ka $8.00 a ka $12.00 he mea anei ia e hiki ai i ka mea nona ka manao iloko o Ke Ōla o Hawaii ke a'o lalau ae ho ka puka ana o Kuhio i elele Repubalika, ame na moho Repubalika e ae, o ia ka mea i pipii ai ke kumukuai 0 ka pipi, laiki ame poi i keia mau la? Auwe no ka hoi et Pela wale iho la no ka paha hoi auanei kakou e luaiele iā ai e na manao lauwili 0 ka poe kolohe a lilo ana i mea ole! Mamua, ua hooponoponoia na mea apau me ke kupono he 4% paona poi 1 ka hapaha, niamua aku he 3% paona poi i ka hapaha, ame kekahi mau mea āe r ua loaa me ka oluolu kupono, aka nae, ahiki mfti nae i keia mau la, mahope mai nei otke koho balota iho nei, ua ikeia ka nune o na Pake poi, halekuai, Pake i'a, na Kepani halekuai, na Pake kanu kalo a -kanu laiki, ao ka noonoo an« i ko lakou pono, mamuli o ka olelo hooholo a ka aha kiekie Demokarata, ma o .ka hihia la o Likana Eliwai, e haawi ana i ka pono ma ko Lik"ana aoao, ua hiki no ia hoopipii ana o Likana i kana eke laiki, me ka hoole aiia i ka mana o ke komieina meaai maluna o ko Likana wniwai ponoi, a mainuli o ia aao i āla mai a> ka po» mea pipi na lakou no ka lakou pipi, pela -ka poi ame ka laiki, nolaila mai ke kumu i pipii ae ai ke kumukuai i keia wa, nana i ke eke laiki i keia la, he $14.00 o ke eke, a ma ke a'o hoi a Ke Ola o Hawaii, he okoa loa; aloha ole ae no hoi la a ike iho he mau manao

epaepa wale no ia, a kapae ae no hoi ke kolohe mahope, nolaiia, e nana pono j inai e ka poe apau apuni keia paeaina. 0 Likana Eliwai ke kumu o kaJioopipii klimukuai o na niea«i, ka elele manu aloha a na Demokarata! O kekahi manao no a'u i ike iho ai ! ma ke Ola o Hawaii, o ia ka mea e pili ana i ke koi ia aku ka o John Manuia leuu hoahanau ma ke kino a ma ka hana a ke Akua, e komo ae i ka aoao Kepubalika. Auwe no ka hoi e, heaha ka ] mea o ka ike ole ana iho i ko ke Akua makemake, au e liana aku ai, o ra ka Home Rula oiaio, a ka ike i ka ke Akua mea i kukulu mai ai? Heaha la ka waiwai o ka Baibala ame ka Buke a Moramona au i_ loaa ai ke hoino oe 1 ka manao o kē Ākua maloko o ia mau | buke? 1 Ua like no keia mau mahele elua me"! na ekaleaia elua e ku nei ma ka honua ! nei, o ia hoi, o ko Iesu ekalesia ame Diabolo, ft oiai, o oe ua loaa kau oiaio heluna no ko Iesu Kristo ekalesia, a auhea wale ana 'oe, eia ka ke Akua aupuni i kukulu mai ai la maluna o ka honua he Kepubalika, a i kapaia hoi: lie aupuni lunakanawai; e haawi ana i i ka mana i ka lehulehu, ma o ka lehu-* | Iehu, a no ka lehuleliu, ma ke koho ana j i mea hoomalu no lakou, a ina iho la o j ia ka oiaio, mai hoi kaū mea hoo- ■: weliweli e ku-e ana i Kaiia (Akua) mea i haawi mai ai nā kela mea keia mea e koho elike nie ke koho ekalesia ana? j Nolaila, e ka hoalianau, mai kaumaha I -i keia mau hoakaka ana, a mai hoolilo ! wale- i ka manawa ma ka hoolohe ana I i na ano a'o oiaio ole, ma ke ano hoino aoao kalaiaina. Nana no a ke kanaka pololei ole, ku-e, aole ku-e liilii, ku-e a ike laula ia, i ole e hihia wale mai kekahi poe mamuli o ia a'o hoopilikia noonoo anp, . : • . Nolaila mai jnaka 'u i ke komo i ka aoao Repubalika, ua makemake ia na kanaka # Hawaii apau e hoi mai kakou i hookahi* aoao i Bepubalika, Iesu, aole i Demokarata Diabolo, maka'u, a e noho pu kakou me' lakou (haole ma), a e ike-'no auanei oukou me ka oiaio.i ka wae moho ana, aote loa lakou e puka i mau moho, oiai o kakou ka hapanui, a ina. e puni wale kakou ma ka hookau liilii ana, alail-a, mau no ko kakou huhu kohu ole i na haole. Ke hooki nei au maanei me ka mahalo i ka poe apau e ike mai ana i keia. mau no o C. K .KEALOHA. W. S. S. ;