Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 48, 29 November 1918 — HE MOOLELO NO KA Makaikiu Nikola KA WELI IWAENA O KA POE HAKIHAKI KANAWAI O NU IOKA, A O KA ILIO HANU MEHEU O KE KULUAUMOE. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KA Makaikiu Nikola

KA WELI IWAENA O KA POE HAKIHAKI KANAWAI O NU IOKA, A O KA ILIO HANU MEHEU O KE KULUAUMOE.

"O ke aloha kakahiaka no kou e Nikola," wahi a ua wahine nei.i pane mai ai, me ka hele ana mai e hui pu me ka makaikiu. "Aole au i manao, ma keia hele ana mai nei a'u i ka holoholo, e halawai pti ana au me kekahi mea a'u i kamaaina mua ai. He kakaikahi loa no ko'u manawa hele i'ka'hōlonolo, a rio ka maikai hoi o keia la, pela iho la au i helē mai nēi, he oki loa l\oi ka i kauhale i ka la maikai elike me keia. Pehea oe e Nikola?" "He maikai no au, me ka mahalo iā oe e ka riiadame, a pehea hoi oe?" "He o ia mau au i na manawa apau, he kakaikahi loa ko'u \ya ma'i, o ka niea wale 110 nana e hoopilikia mai i ko'u noonoo, o ia no ka piha ole o ko'u mau rumi hoolinialima i na malihini, aka nae no kela niau rumi elua au i hele ae ai e nana, he keu aku a ka makemake māu ia e ka poe hoonmalima, aole mai kinolii mai, o ka mea ia nana i hoomama mai i ko'u noonoo. oiai he nui no ko'u mau hoolilo e uku mau ai i kela ame keia mahina." "Ke hauoli loa nei au no kena mea au e hoike mai la e ka madame, a owai keia mau malihini hou au?" "He kane ame hookahi wahine, o ka wahine nae ka mea nana i hoolimalima i kela mau rumi, o ka rumi mamua ka i ka wahine, aoka rumi mahope ka i ke kane, aole nae au i ike i ke kane; o ka wahine wale i lioea ae i ka 'hale. Ke hoopau wale nei au i kou manawa e Nikola. aka i hele hou ae oe i ka holoholo. nia kahi e kokoke ana i ko'u liale ea, mai poina i ke kipa ana ae e ike iā'u i kekahi manawa." "Me ka mahalo a nui ia oe e Mrs. Bana," wahi a Nikola me ka wehe ana ae i kona papale, a kunou aku la i ka wahine, oiai hoi o Mrs. Bana i kaha aku ai liele, me ke ku ana iho o Nikola i kahi hookahi, a nana aku la mahope ona me ka hooho ana ae i keia mau olelo: "Iloko o hele o na makahiki o kela wahine a nui, he o ia mau no nae ka ikaika o kona l&no, he nanaina hauoli mau kona, me he mea la ua aku na mea maikai ole iapau mai kona noonoo aku." Aole no.he hana maopopo loa a Nikola ma kela wahi, i pono hele holoholo wale aku 110 oia, me ka noonoo ana i ke alahele e paa hou ai o Hale Moana iaia i ka hopuia, a no ka puuluulu loa nae o ria kanialii mawaho o kekahi halekuai. hele wale āku la no oia e nana i ke kumu o ko la'kou akoakoa ana \ kahi hookahi. I wahi nae nona e ike aku ai i ke ano o na kane ame na wahine e komo ana, a e he;mo mai ana mailoko mai o ka halekuai, pili wale aku la no oia ma kekahi pou. 110 na minuke elima paha kona ku ana malaila, ua hoohikilele loa ia mai kona noonoo. yiia i ike aku ai i kekahi wahine i ka hele ana mai a komo aku la iloko o ka halekuai, a o ia ka ua o Nikola o ka hooho ana ae: "Ea, t#ā ike mtia au i kela helehelena, heaha la hoi ka hana nui a keia wahine o ka hoeā ana mai nei," ia manawa i haalele iho ai oia i kana wahi e ku ana, a hoomaka aktv la e komo iloko o ka halekuai, no ka liakilo ana i ka hana a kela wahine.^ Aia no o Nikola ma kahi mamao loa mai e nana aku la i kela wahine, o kana mea, nae e ike aku la, o ia 110 ke ku mau o ua wāhinē riei itiā kela ame keia papa kuai, me ka nana ana i na waiwāi e ahu mokaki ana, a iloko o ka noonoe 0 ka makaikiu, lie wahine kela i maa i ka aihue. no ka me; ua anehe ae ua wahine nei e hookomo nialu i kekahi mea iloko o kana paiki paalima, eia nae, waiho hou aku oia. a hele aku ana no kekahi pakaukau kuai okoa. - "Akahi a maopopo loa ia'u, he aihue ka hana a keia- wahine, me he mea la. ua hele mai nei oia i keia la i ka holoholo, me ka manao aoīe e aihue aka nae ua nui loa ka hoo mamua o ka mea hiki iaia ke hoomanawanui, a ke hakoko nei oia mawaena o na ahi elua, o ka'u mea wale no nae e kahaha nei, pehea la oia i manao ai e aihue 1 na waiwai o ka halekuai i keia la?" 0 ka.mea nae nana i hooi loa aku i ke kahaha iloko o ka noonoo o kā makaikiu. o ia no kahi ana i ike mua ai i kela helehelena, ke au la kona noonoo i o a ia nei, aole he wahi i mea a maop.opo iki. aka nae mahope o ka hoohala ana he hapalua hora maloko o ka halekuai, a ma ka ulia hoi, ua j hoea pololei mai la ua wāliine nei, ,pia kahi a Nikola e ku l aku ana, a halawai ae lā laua he alo a he alo, me ka maopopo mua ole nae i kela wahine aia oia imua o Nikola kahi i ku ai, aka nae no Nikola akahi 110 oia a hoomanao mai la, eia ka o keia ka wahine nona ke kii e waiho lolii la maloko o ka pakeke o kona kuka. ana i lawe māi ai mailoko mai o ka paiki o Kekila Loi, ka wahine mare a Kapena Loi, a*kaikuahine hoi o Hale Moana. ! 1 ka hala ana aku nae o ua wahine nei no kekahi aoao x o ka halekuai, huli aku la o Nikola a hahai aku la mahopē ona, no kona makemake e maopopo kana wahi e hele aku ana ame kana mea e hana ai. j l ka haalele arta iho nae o ka wahine ialoko o ka halekuai. ] a hele aku la no ke alanui, ua uIU mai no ka.manao iloko o 1 ka makaikiu, e kamailio okoā āku iaia, 110 ka paa ana o kane i ka hopuia, o ka meā wale no nana i kaohi mai i kela noonoo ona, o ia kona manao ana, malia e hoi pololei loa ana oia no kona wahi i nolio ai, a ma ka hookolo pololei ana mahope ona, e loaa ai o Hale Moana iaia. Ke hele la no ka wahine mamua, me ka hahai no hoi o Nikola mahope aku ona, a i ka hoeā ana no kekahi alanui okoa. huli ae la ua wahine nei hele ma ia alfenui, a no ekolu manawa kona hele hoolalau ana, oili hou mai la oia ma kela alantii IJ iriUa rt6 ana o ka hele ana mai ka halekuai aku. 'llolW'io noonoo o kela wahine, i kona Wa i ike mai ai i ka hahai aku o kekahi mea mahope ona, ua hoohuoi oia, he makaikiu kela mai ka halekuai aku, e hookolo ana iaia. a i wahi nae e maopopo i'o ai iaia ka hana .a kela kanaka. huli hoi hou aku la oia no ka halekuai, aole no ke kuai ana i'kekahi mea. aka i wahi nona e ike ai. ina paha e hopuia mai i anā oia, oiai no nae, aole ana mea i aihue ai mailoko mai o ka halekuai. O ka liele nae iā a hiki i ka hoea hou ana o ua wahine nei nowaho o ke alanui, ia wa i awiwi aku ai ka hele ana a Nikola, a pili ana ma kona aoao, mē ka hoao okoa ana aku e kamailio: "E huikala mai oe ia'u e ka mādame," wahi a Nikola me ka leo oluolu o ke kulana keōnimana oiaio. < 'ina-'oe e oluolU mai ana, alaila ua inakemake au e kamailio pu me oe." Huli ino-mai la ua wahine nei nana i ka makāikiu. a pane mai la: "Healia kau mea i makemake ai e kamailio mai ia'u?" wāhi ana ma ke ano pikanana. "Heaha kau hana e hobko)o mai nei mahope o'u. manao anei oe he wahine—" Aole \ pau pono mai ria mea a ua wahine nei i manao ai e kamailio mai 1 ka makaikiu, ua pane e aku la o Nikola i ka i ana aku: "E noi hou aku ana au i kau mau huikala ana mai ia'u, a v e oluolu hoi oe e hoopau i kou manao pihoihoi, no ka mea no kou pono wale no ka'u i makemake ai. e ae mai oe me ka maika?, e loaa he kainailio pu ana mawaena o kaua."

"E liele koke oe e keia kanaka ma kahi e, o ike auanei oe, i ko'u kahea i kekajii makai e hele mai a hoopaa ia oe maloko o ka halepaahao, no kou hoopilikia wale mai no ia'u," wahi hou a ua wahine nei i pane.mai ai i ka makaikiu me ka piha hoonaukiuki. "Iha-i makee oe i kou pono ea. o ka'u e a'o aku nei, mai hoao oe e kahea i kekahi inakai, oiai ua maopopo kou mu aiīo apau ia'u, me kou maopopo ole nae owai la au e kamailio pu iiei me oe. I hooiaio no ko'u maōpopo ana ia oe. e hoike aku nrr au i kou inoa oia o Balana Kahena Moana, i keia manawa nae, he wahine ,ipare oe na Kapena Kekila Loi o Ladana, Enelani." Elike me kekahi mea i loaa aku ka lono kaumaha no ka poino ana o kekahi o kona ohana, ke kaumaha o ka helehelena. f)ela iho lā ke kulana i aku i ua wahine nei i ka wa i lohe pono mai ai i ka hoakaka ana aku o ka makaikiu i kona inoa; me ka hiki ole nae iaia ke pane mai i hookahi huaolelo, mamuli o ke- komo ana aku o ka noonoo iaia, ua loaa i keiā kanaka ka ike he wahine oia' i maa i ka aihue ana i na waiwai oloko' o na halekuai. "Ua ilie au i koii komo ana iloko o ka halekuai," i hoomau hou ?iku ai no o Nikola i ke kamailio ana, "ia manawa au i hookolo akii ai mahope ou, a ua loak mai ka ike ia'u, ua hoohiki oe aole e aihue i keia lā. a i ole na kekahi mea * aku paha i a'o mai ia oe pela, aka nae ua aneane no oe e uhaki i kau hoohiki, mamuli o ka nui o na hoowalewale mua o kou mau maka, eia nae ua pomaikai loa oe, i kou 'ioao ole ana e aihue i kekahi mea i keia la, ina he pio oe na ! <e kanawai." "Aole au i ike mua ia oe, owai oe e keia kanaka?" wahi a la wahine nei me ka mau no o ka haikea o kona helehelena. "Hc keonimana wale iho no au i hoomaopopo i kou ano 1 ka maelame, aka he mau mea nae ka'u i makemake ai e īinau aku ia oe,e Mrs. Loi. E ae mai ana anei oe e mau ko leaua hele ana pela ma ke alanui ? Aole he mea maikai ke kaua ku ana e kamailio ma keia wahi, e liele mai ai na kanaka a lohe i ka kaua mau olelo." Me ka pane ole mai, huli aku la o Mrs. Loi hele, he hoike hoi no kona apono i kela manao o ka rjiakaikiu, ai;i no hoi o Nikola ma kona aoao kahi i hele ai, a i ko laua hoea ana aku no ke Alanui Ehiku, nihaū āku la ka makai'eiu-: "Pehea ae nei ka loihi o kou hoea ana mai ma keia kula lakauhale e Mrs. Loi ?" "He mau la kakaikahi wale ae nei no, aole i piha k< )ule o ko'u noho ana ma keia 'kulanakauhale/' • "O oe hookahi wale no anei ka i lioea mai, a i ole he ko koolua paha kou ma keia huakai no Amerika nei?" "Owau hookahi wale no ma ko'u holo ana mai nei, aok 'ie mea e ae mawaho o'u." "Eia no anei kou kaikunane o Hale Moana i Nu loka īei?" - "Aole au i maopopo i kekahi mea e pili ana no ko'u kai eunane, eia paha oia ma keia kulanakauhale, a i ole he wah okoa 110 paha, -owau wale no ka'u i ike no'u iho," i ffanc nai ai o Mrs. Loi mat ke ano pakike. "A pehea, aole no paha au mea i maopopo no kau kane "Aole no au i 'maopopo i kona wahi e noho nei i keia nanawa!" "Pehea e lilo ana anei i mea hoohauoli aku i kou manao na e hoike aku ana au ia oe i kahi i noho ai'o k.au kane keia manawa ea?" Hapai wale ae la 110 o Mrs. Loi i kona poo iluna, mt. 'ea pane ole mai, a o ia ka Nikola i hoomau aku ai i ke ka nailio ana: "Ma nehinei koke aku la no ka hoea ana mai o Kapen? l .oi mai Parisa mai, a hoi aku la e iioho. ma ka hale o Do ina, ma ke alaniii Amakema. Ma ka po aku la i hala, : x'omo aku ai na makai ,maloko o kāA o kela kanaka, a ho >uia ka poe hakihaki kanawai apau malbko olaila, a o kar I <ane pu kekahi i paa iloko o ka halepaahao, a 110 ko'u ike ma mai nei ia oe, manao iho la alt, he mea maikai palu 10'u ka hoike ana aku i keia.mea no kou pono, i hiki ai ne ioi ia oe ke hoike aku i ka meahou ia Hale Moana." Ma kela wahi. ku malie iht) la o Mrs. Loi i kahi hookahi īana pono mai la hoi i ka makaikiu, me ka ninau ana ma na ke ano kahāhal"Owai oe e keia kanaka a'u i ike mua ole ai. i maopope īae ia oe na mea apau e pili ana i ko'u ohana?" "He kānaka aii i loaa ka ike no na mea e pili ana i k( mo o na kanaka he nui; a o ka'u e a'o aku nei ia oe. ma kr nokuahi mua loa e haalele iho ana i leeia kiilanakauhale, ( ;au aku ai oe a holo no kekahi wahi kaawaie loa nie kov 'ioao ole e iioohūikau hou aku ia oe me.kau kane ame koi' • aikunane, o komo auanei o§ iloko o ka poino. Ina oe ( īoole mai ana i keia manao o'u, a hoao oe e hoolilo ia Ni 'oka nei i homē nou, ke kau okoa mai nei na poino e hala vai aku ana me oe imua o kuu mau maka. E oluolu ane >e e haha'i ma'i ia'u i'kou wahi ē noho nei i keia manawa?'' "Aole loa ou -kuleana e.ninau mai ai i ko'u wahi e īei. a aole no au e hoike aku ana ia oe!" "In'a no aole oe e.hoike mai ana ia'u, e hiki ana no ia'u ke huli aku a. loaa kou punana i noho ai." "!na no kou manao e liopu mai ia'u, aole au kumu hoo )ii kupono e ku-e ana ia'u, o ka mea wale iio au i maopopo j ia leo'u inoa ams ka poe i pili mai ia'u, ma o aku olaila īole loa he niea hiki ia oe ke hoopilikia mai i kekahi A'ahine malihini." ? "Ua hiki loa ia'u ke hopu iā oe i na manawa apau, ke manao au e hana pela, malālo o ke kumu hoohuoi. Ma ; īoopilikiaia nae kou noonoo no kēia mea a'u e kamailie iku-nei, no ka mea aol'e au e hopu ana ia oe, aka e lilo 110 iu i mea hoopakele ia oe .mailokō mai o na poino he nui. E liaalele ana au ia oe maanei, me ka lana o kuu manao. e loonoo ana oe me ke akahele i kau mea, e hana ai. a haa ele iho i keia kulanakauhale nēi no Ladana. O ke aloh? iuvyina la rio kou e Mrs. Loi!" \ j MOKUNA XXVI. .. j Ma kela haawi ana āku o s NikoJa iikona aloha ia Mrs I Loi, aole oia i manao maoli e haalele ā'kii i kela wahinē. ak? la ike oia i kekahi mau wahi kupono 'ana ē komo aku ai. z 'iot)!oli ae i kona ano. a e hoomau aku i ka hookolo an; nahope. ona, ■ . Aole o Nikola i hele koke e hoololi i kona ano, aka ku •nalie no oia iwaena o ke alanui. me ka hookuu ia Mrs. Lo ! hele no kana wahi i manao ai ma kela alanui, a i ka ma- ! nio ana aku o ua wahine nei. huli hou iriai la oia ihope. ūwa i wehe ae ai ka makaikiu i kona papale, a haawi pu aku 'a no hoi.i ka minoaka. o ka mea a kela wahine i hana ma ir; o ia no ka hoopinana ana ae i kona mau'poohiwi iluna 1 hoomau aku la 110 i ka hele ana, me he mea la, aia iloko ka mānao hoonaukiuki no Nikola; Me ka palamimo loa, i holo'aku ai o Niko.la a komp iloke 0 keleahi hale holoi lolē o na Pake. a oiāi he poweko oia ma ka olelo Pake. ua hoākaka aku la oia i ke kumu o kon'a hoea ana aku maloko olaila, a i ka lohe ana mai o'na Pake, i ki 'akou olelo makuahine. ua lilo ia i mea maikai i ko lakoi' manao, a kuhikuhi mai la ia Nikola, i kekahi wahi kupono e.hoololiloli ai i kona mau ano. me ka ike ole ia mai, •Mamua nae o ka hele ana aku o Nikola noloko o kela rumi. lalaii aku la oia i ka lima o kekahi Pake. a hhki maī la. me ka lawe ana aku āhiki i ka puka, a kuhikuhi aku la ia Mrs. Loi e hele ana ma ke alanu.i. me ka olelo ans aktf i Pake nei, e hookolo aku bia_māhop<e o kela wahine, ahiki 1 ka loaa ana aku i ua o Nikola me ka loaa hoi he hookahi dala no kona luhi ke nalowale ole ka wahine mai iaia aku. Ua ae oluolu mai paha kela Pake i ka manao o Nikola,

aole paha. aohe a kaua mea i maopopo. koe wale no, ka hoomaka ana aku o lia Pake nei e hele rio ke alanui, oiai hoi o Nikola i komo koke aku ai iloko o ka ruini i kuhikuhiiā mai ai iaia, hookomo ae la he lauoho ku'i, me ka umiumi ku'i, hoololi ae la ialoko o ke kuka mawaho, kau mai la i ka māka aniani, ke nana aku iaia, he kanaka oia i kaokoa i loa mai kona ano mua mai, e hiki ole ai ia Mrs. Loi ke ike mai.' o keia no ke kanaka i kamailio pu ai me ia i rta minuke aku i hala, He manawa pokole loa kela hoololi ana ae o Nikola i kona ano, a iaia i henio aku ai nowaho o ke alanui, ike aku la no oia i ka hele o kā Pake, e kokoke aku ana nae i ka hui ana ot na alanui elua i kahi hookahi, ia \va i hele aku ai oia me ka awiwi, a iloko o na minuke helu wale no eiima, loaa aku la ka Pake iaia, me>ka uku ana aku he hook#ii dala no kon luhi, a kaa aku la ka hahai ana ia Mrs. Loi 'ia Nikola, me kona manao paa, ina 110 ka loaa iaia o kahi i nolio ai o Mrs. Loi, malia e loaa ana iaia o Hale Moana ma kela wahi. Ke hele pololei la o Mrs. Loi ahiki i ka loaa ana aku o kekahi alanui e moe ana i ka hikina, hele aku la ma ia alanui a i ka loaa hou ana aku o kekahi alanui okoa, pelu hou mai la ihope, aia no hoi o Nikola ke hookolo mau la mahope ona. me ka hoomamao no'nae e ike ole mai ai kela wahine. ke hookolo aku nei kekah'; mea mahope ona. Iloko nae o ke kahaha o ka makaikiu. hele pololei aku la 0 Mrs. Loi a ku iho la mamua pōno o ka hale hoolimalima o Mrs. Bana. a mahope o kona alaalawa ana ae ma o a maanei, komo aku lat)ia iloko o ka hale, a pii loa aku hi 110 ka papahele elua, kahi i waiho ai o kona rumi hoolimalima. "He keu aku maoli no keia a ka wahine maka'u ole, ua ike loa 110 oia me līale Moana kona kaikunane. Ua hoea mai o Hale Moana no kela hale ma ke ano he kino kane, a 'aia i haalele iho ai, e manaoia ai ua hele aku no kekahi Arahi okoa, ua hoea hou mai la no oia no ka lua o ka mana>va, ma ke ano he kino wahine, a eia no hoi keia wahine, ma ia ano hana hookahi no. O ka ninau wale no i keia maīawa. o ia keia: He mea pono anei ia'u ke komo aku iloko 1 ka hale i keia manawa, a i ole e hookuu aku 110 paha au kela wahine pela? Ina no hoi paha no ka loaa hou o Mrs. 3ana ia'u iwaho nei o ke alanui, ina ua ninaninau pono aku iu iaia e pili ana no Mrs. Loi." Aia o Nikola ma ke alanui hele aoao kahi i ku ai, rrie ka 'iuli pololei aku o kona alo i kahi i ku ai o ka hale o Mrs. 'Hana, a oiai no nae oia e noonoo ana i kana mea pono e hana iku ai, lohe ana no oia i ka leo o Mrs. Bana i ke kahea ana nai: "Eia no oe e Nikola!" aiaila huli ino aku la % ka makaikiu na kahl o ka leo i pa-e mai ai, a i ka ike ana mai o Mrs. £ana, he okoa loa ka hoi kela, aole o ka makaikiu, iiihi lo iho la oia no kona kuhihewa, me ka awiwi koko«a,na mai i ke kamailio: . "E noi aku ana au i kau mau huikala ana mai ia'u e ke >eonimana. Ua kuhihewa loa mai nei au ia oe o kekahi la o īa kanaka a'u i kamaaina ai, i ka huli hoi o kou kua ma ka'u vahi e hele mai ana. eia ka he mea oe a'u i ike ole ai manua," a hoomaka aku la no o Mrs. Bana e hele, aka nae 'eahea e aku la o Nikola iaia me ka pane ana aku : "Aole pe i kuhihewa. ua pplolei loa ka ike a kou mau naka. owau no keia o Nikola; o ko'u helehelena wale no '•ea'u i hoo(ōli ae, i ole ai»e ikeia mai e kā poe i kamaaina nua ia'u. Ua hauoli maoli au no keia liaiawai hou ana o 'eaua, oiai e noonoo ana no au nou, oili ana 110 oe. a mai 'iele okoa aku nei au noloko o ka hale e ninau ai ia oe, ua >au nae hoi ia pilikia." ' "Ina no aole oe i hoike okoa mai la ia'u, aole loa au e nanaoio o Nikola oe. a ua hoopiha loa ia mai au me ke Vahaha, no ka loli, hikiwawe ana o kou mau ano» o kā mea wale 110 i hiki ai ia'u ke ike mai, o Nikola oe, ma ke ario o <au ku ana, a ina no paha 110 ko kaua liaiawai hou aku ,'iia kekahi wahi, e hoohewahewa ana nb au, ke konio mai )e i mau mea hoano-e okoa loa. "He hana nui hoi keia au o ka hoea aiia Hiāi ma ko'u vahi nei? He makemake nae paha kou ia'u ea?" "Ao.le ko'u he makemake maoli ia oe i ko'u wa i hele nai nei ma keia alanui, aka hoi ua halāwai pu iho la kaua. \e makemake nei au, ina ia he mea maikai i kou noonoo, e 'eokua mai oe iā'u no* kekahi hāna." "O, ua makaukau loa au i na manawa apau e hooko aku : kekahi.hana au i makemake ai e Nikola. Heaha ka mea 'iiki -ia'u ke hana aku nou?" "Auhea oe e Mrs. Bana," wahi a Nikola me ka.leo kuoo. 'ie wahine opio ka'ū o ka hokolo ana mai nei a komo aku īei noloko o koii hale, me he mea la, o kelā ka wahine āu i ! <amailio mai ai īa'u, e noho nei-ma ka rumi mamua. Ma ) na kumu hoohuoi i loaa ia'u no keia wāhine. me he a o ke kane nona ka rumi % mahope i hoolimaiimaia, aole a he mea okoa, aka o Hale Moana no ia, ke kanaka a'u i makemake loa ai e loaa. Aole au i makemake e komo koke īkii noloko o kou hale i keia manawa, o ka mea wale no a'u * ake nei ē ike, ina i'p paha aia o Hale Moana ma kou hāle '<ahi i iioho hou ai, aole hoi i liala aku 110 kahi okoa elike me ka kaua i manao mua ai." "Ina o kau hana wale ae la 110 ia i makemake ai ia'u eā. •ilaila aole no ia he hanā nui; ua hiki loa iā*U ke hele e nana iloko o <ka hale i keia mānawa, a hoiko aHi ia oe, ina paha lia no ita kanaka nei malaila, aole paha." "Mamua hoi o kou hele ana aku e hooko i ka mea au e '•eamailio mai nei, e hoōlohe iki mai oe e Mrs. Bana ia'u, o a keia: E ae ana anei oe e hppkp ppnp elike mie na mea . ipau a'u'e kauoha akū ana ia oe?" "Ae, ua makaukau au e lioolohe aku i na kauoha apau lne <a pplolei loa." ' "Ina pela, e hele koke oe i keia manaA\:a e nana maloko ) ka hale ina palia aia ke kanaka a'u i makemāke ai maloko a e hele akū hoi au'e holoholo ma ke alanui nei. a na'u ne > nana aku i kekahi hoailona. e maopopo ai, aia kela kana:a maloko o ka-hale aiiie ka ole. Ina aia 110 oia maloko o ■a hale, alaila e hoikeike mai oe i kekahi welu keo'keo ma : ea puka aniani mai o ka rūmi liopkipa, aka hoi, ina aole oia naloko o ka hale. alaila e iho niai oe a ke alapii ma ka anai. malaila oe«e kau mai ai i kekahi wefu keoleeo, pela e maopopo pono ai ia'u kau pane no ka'u iliea i niakemake ii e pili ana i kela kanaka." "E hele ana aū e liooko elike me kau kāuoha. a e iiana ae oe i ka hoailona me ka makaala loa," o ke kalia aku la 110 k ) Mrs. Bana hele no kahi e ku mai aua o kona hale. -I kela haalele anā mai no o Mrs. Bana i ka makaikiu, iiai la no hoi o Nikola hele i ka holoholo, no ka hoolalai' ma a hala kekahi mau minuke, a iaia no paha ka ike ua nu' 'eela manawa no Mrs. Bana e haawi mai ai i ka hoailonā. 'iuli hou mai la oia ihope. he oiaio ike aku la oia i ke ki mai o Mrs. Bana ma ke alapii p ka'hale, e kuehu mai ana kekahi welu kedkeo. me fie mea la, e kuehu ana i ka lepo nae o ka mea oiaio. e haawi aku ana i ka hoailona ia Nikola. aole ke kānaka ana i rhakemke ai maloko o ka hale He hookahi meā a Nikolā i nauki loa ai iloko o kela ma lawa. o ia no ka loaa ole he kokua iaia. e hoonoho aku a' no ka hoomakakiu ana ia Hale Moana. oiai aia o Peke ke waiho mai la ma kona haie mamuli o kona hoohāinuia an? i ka laau hoomalule kino, a aia hoi o Kena ma kekahi han? >koa. nolaila oia hookahi wale no ka mea kaawale, e hiki >le ai nae iaia ke ūpho a hakilp p ka huli hpi niai p Mpana no ka hale o Mrs. Bana. laiā no nae e nalu ana i kona nele me na kokua kūpono no kana hana. ia manawa i oili hou mai ai o Mrs. Loi iwahe o ka hale o Mrs. Bana. a hele pololei loa mai, la no kahi a Nikola e ku ana, ā e hoāo aku ana nae ka makaikiu e hele malie, a e hoolohilohi i kana hele ana ahiki i ke kna aiv o Mrs. Loi mainua. hoomanao mai la oia, malia o hiki aua,nei i keia wahine ke hoomaopopo aku iaia, mahope o kona

kua, nolaila ua hooinau aka la no oia i ka hele ana iriua. aliiki i kona lialawai ana aku me Mrs. Lor lie alo a Uc alo. Nana pono loa mai la o Mrs. Loi ia i kcl|f \va 1 kaalo ae ai ma ka aoao o ka makaikiu. 'me ka hoomau ana no nae i ka hele. aka ma kahi paha o ka umi a i ole umi kumamalua kaina wa\yac kona māmao mai ia Nikola aku. ku iho la oia i kahi hookahi a huli mai la mc kc~kahea aiui mai: "Ua hiki loa ia'u ke ike i kou ano, o oc.no kela kanaka ka loaā mua ana ia'u, a ke ninau aku nei au; li'eahā ke kumu o kou hookolo ana mahope-o'u ?" "Owau wale no ke kuleana ma ka'u mau mea apau e hana ai, aka c,Mrs. Loi. ke ole au e koho hewa, ua māi>popo loa ■ia'u kau walii e hele 'nei." "Ke hoike aku nei no hoi au ia oe i ka'u mea i manao ai. 0 kau hookolo iho la no paha ia mahope. o'u ahiki i ka po ana o leeia la!" "Ua pololei kau mea i koho mai la. aia wale no ko'u haalele ia oe ahiki i ko'u ike ana. ua ae mai oe e haalele iho ia Nu loka nei, a ina aole pela. alaila e lihai mau anā au ma kau mau walii apau e hele ai." ' • i ( , • • , • "Alāila manao iho la ka paha oe e kena kanaka, ma kou hookolo mau ana ia'l. pela e loaa aku ai o Hale Moana ia oe ea." "Ina paha ia he mea e hoomaalahi ia mai ai ka'u hana, heaha auanei.4ic laki ia 11011 e Mrs. Loi." "Ina o kou manaqvja ea, alaila ua kuhihewa loa oe, iiu ka mea i hoike aku anri ka mea oiaio loa, e noke wale no oo 1 ka hookolo mahope o'u, aole loa au e kumakaia i ko'u kaikunane, aka 110 keia manawa, ua hiki no ia oe ke hele pu mai me a'u, 110 ka mea aole au e liuna iho ana i ka'u walii e hele nei." "Ina ho aole oe e hoike okoa mai ana ia'u i kau wahi e hde nei, ua hiki ia'u ke hoike aku, e hele ana oe « ka halewai e hui pu ai me ko kane, i paa i ka hopuia, aole anei ua pololei ka'u meā e kamailio aku nei?" "Ma ia wahi, ke lioomaikai aku nei au ia oe no ka nui o kou akamai ame ka pololei o kau koho ana mai la m> ko'u wahi e hele nei." No kela pane i noke okoa ae ai o Nikola i ka akaaka, mamuli o kona hoomaopopo ana aku, aole ka hopohopo ame ka maka'u iloko o kela wahine nona, a hoomaopopo pu iho la no hoi oia, malia ua like 110 ka maalea ame ke akamai o keia wahine me kona kaikunane. e konoia aku ai \\:\ o Nikola, e makaala loa oia, o hiki auanei i ua wahine nei ke pulapu aku iaia ahiki i ka hele ana o kana hana i ka nui. "E hoomanao oe e ka maelame he nui wale na halewai ma keia kulanakauhale. a ina oe e ae mai ana, alaila na'u e kuhikuhi pololei aku ia oe i kahi o ko kane e loaa aku ai, me ka nui ole o ka luhi ma kou aoao." . "Ina hoi ha pela, e kuhikuhi m.ai oe i kahi i hoopaaia ai o kuu kane!" "E hele ae kaua 110 kahi e ku mai la kela halekuai laau lapaau, a mailaila-aku au e kelepona ai 1 kekahi kaa no ka lawe ana aku ia oe i ka halewai." "E lioomanao oe. nou ponoi jio keia lokomaikai e paht»la mai nei imua o'u. nolāila ke ae aku nei au e hele pu me oe no'ke kakali ana ahik'i i ka hoea ana mai o ke kaa," me ka akaaka ana ae o Mrs. Loi, no ka hana a keia kanaka iaia. ilele aku la laua nei ahiki i ke Iwmo ana ilok<j o ka halekuai, a oiai lia nui a lehulehu wale na manawa a Nikola i hoohana ai i ke kelepona maloko o kela halekuai, aole ana kakali Iho a loaa ka aeia mai e ka ona nona kela halekuai, aka hele ]>ololei aku la no oia ahiki i kahi i waiho ai o ke kelepona maloko o kekahi wahi keena aku. e lohe ole aku ai ka poe maloko o ka halekuai i na mea e kamailioia ana eia, alaila hookani aku la i ke kelepona i kana kiakaa, o kahi nae o ka laki, ua loaa koke m.ai la no ka pane mai kekahi aoao mai. a o ia ka Nikola i kamailio aku āi: "Auhea oe e Dana. ke makemake nei au e lawe koke mai oe i tfuu kaa otomobile me ka hakalia ole, ma ke kihi o na alanui Ewalu ame I kon hoea ana mai me ke kaa, owau ponoi ke kau aku ana maluiia, a e noho oe iio ka hakllo ana i kekahi hale a'u e haawi aku ai i ka helu ia oe, i kou wa e lioea mai ai. "Aia au a nalowale aku me ke kaa. ia e hele pololei aku ai no kā hale npna Ka helu a'u e haawi aku ana ia ofe, a e hoike aku ia Mrs. Bana na'u oe i hoouna aku e hele ilaila. a e noi aku i kona oluolu e ae mai e noho oe maloko o ke keena hookipa, ma kekahi wahi kupono, e ike ole ia mai ai oe e kekahi mea e maalo ae ana maloko o kela hale, akā ooe nae ke ike aku ina mea apau. E kama ilio aku oe ia Mrs. Bana e hakilo loa oia i kekahi kanaka e n'oho ana maloko o kekahi rumi hoolimalima ma ka hele elua. a i ka wa e komo ai o kela kanaka maloko o ka hale. e hoomau no oe i ka noho ana malaila, me ka haalele ole i kela hale, ina no ia no kekahi mau hora, aka i hoao nae kela kanaka e hele mai iwaho, o kou wa ia e hookolo aku ai mahope onā. "He hana malihini keia iā" oe e Dana, o ka hoomakakiu ana i kekahi mea, āka manao 110 hae au. he hana hiki wale no ia ia oe ke hooko, oiai ua kamaaina no oe i ka'u mau hana i na manawa apau. E hoao oe e makaala loa i kela kanāka. me korta nalowale ohe mai ia oe aku; a no ka mea o kela kekahi o na kānaka maalea loa, e hoopuhili ia ai ka makaukau o na makaikiu o Nu loka nei, aka nou.e Dana, •he lana nei ko'u manao, ua hiki ia oe ke lawelawe i keia hana me ka holopono loa." M*e kela mau hoakaka i kona kiakaa. waiho aku .la o Nikola i ke kelepona, a hemo mai la iwaho o ka halekuai no ka luii pu ana me Mrs. Loi e kakali aku ana iaia. "Ua kelepona aku nei au i kaa nou. iloko palia o na minuke lie umi e hoea mai ai. e hoomanawanui iki iho no hoi kaua pela. a lie oiaio, iloko o na minuke he umi kapaluhi ana no ke kaa ōtomobile o Dana, a hoopiH ae la ma ka aoao 0 ke alanui, me ka*lele koke ana mai ilalo, o ka manawa ia a Nikola i haawi malu aku ai i ka apana pepa iloko o ka lima o kana kiakaa. alaila kauoha ae la ia Mrs.' Loi e kau ma ka noho mamua. ā o ua o Nikola aku 110 hoi, o ka lilo aku la no ia na ke kaa ka hana. MOKUNA XXVII. No kekahi mau fninuke kela holo ana aku o ke kaa. 'aole he mau olelo i kamailioia mawaena o Nikola ame Mrs. Loi. aka nae i ka hala ana paha ō ka hapaha liora, ia manawa 1 ninau mai ai b Mrs. Loi: "Aole oe i hoike mai ia'u i ke kiiiliu o ka hopuiā aiia o Kapena Loi." "Aole i'o au i hoike aku ia oe, no ka mea aole 110. ou 'iinau mai ia'u, heaha auanei ko'u kumu e hoike wale aku ai ho!" "Ina oe e oluolu ana eā'. ke makemakē nei hoi au e lohe. i ke kumu hoopii e kii-e āna i kuu kane!" "Ua hopuia o Kapēna Loi kau kane. no ka heWa hoeha. me ka mahao e hana i ke karaima pepehikanaka." "Aole anei, o kela kekahi o na liewa ko'iko'i loa ma keia kulanakauhale?" wahi a Mrs. Loi, me ka hele ā kunahihi kona māu maka. "O kela i'o kekahi o na hewa ko'iko'i loa i hanaia e kau kane," wahi a Nikola me ka leo kuoo. "lawai oia i hoeha aku ai?" "Aole no he mea okoa ae. aka ia'u oia i hoao mai ai e ki i kana pu panapana, a ina aole au i makaala mau ia'u iho. ina he kanaka make au ma ka po liei, maloko o ka hale inurama o Dorina, kahi ā Kapena Loi i hdoh*mālima ai i nimi nona e moe ai malaila." "Tlāila auei oe i ka po nei?" "Pehea attanfei e nele ole ai ko'u hoea ilalo, no ka tno:i owau ka Kapena Loi mea i ki mai ai i kana pu panapana!" (Aole i pau.)