Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 50, 13 December 1918 — HELE MAKA'IKA'I IA NAWILIWILI. [ARTICLE]

HELE MAKA'IKA'I IA NAWILIWILI.

Ma ka Ja 1 o keia mahina, i he'e aku ai kou mea Jcakau nei i- na aekai o Nawiliwili, 'ion 8 . haalc?e 1 ko'u home aloha, ka hale kukūi owaka i ke aouli, ke lele liookikakah'i ln ua wahi mokulele wei o'u, e kilohi sina mii o a maanei o ka aino nui pal.ihal.u»a. ' J ka hoea ajia. maluna yono iho o Kapaa, ua hoomaka iho la e nulia naaupo, ao!e no lioi o ka nulia a lohe mai i ke a'o a ku a huhu maoli kahi kapena moku, eia ka he ono' wai, ua inu iho la ua wahi .kaaka nei a ko 'u ka puu, i ka wai huihui o ke aniani. Ua hoomaka ,hou aku la ka huakai kaaliele, a ua wahi kaaka piha eu nei, ke hele la a wili ka puahioliio mahope o ke kua, i kau a mjea o ka lele naaupo, he anuu ana, hoola'i ana i N.awili\vili, malaila i halawai iho ai kou kiu hanu mea hou me ia hoaloha mai'kai, o ka Ua Kukalahale o Honolulu, Mr. G. lloit, 'ka luna auhau o Lihue; a nana i lawe aku ia'u i kahi o kuu hoaloha maikai, Mr. Dick Dias, Kapena Makai o Liliue, a hui pu iho la ( me ia, ame kana lcde me ke aloha, He home nani a maikai ko laua, maloko a mawaho e oluolu ai ka n;a}ta 0 na malihlui aku. Ua hoolialaia he manawa pokole ma j na kukai olelo ana me ka maikai, ā, 1 ke kuu pono ana iho o ka nae, ua j hoomakaukau mai la no kmi hoaloha maikai, i na mea e oluolu ai ipa lj:e kino, ua ai a lawa i na mea i hoomakaukauia me ka maikai. j Ma keia liome no i lioolauna hou -ia aku ai au me ia keiki kupa o keia wahi J Mr. G. Kaiawe; ke kikola o ka ma-' hiko o Lihue nei, aine kana lede maikai, 'lie oluolu a waipahe keia mau ma- j kanraka maikai, aole no i loihi loa ka' hui ana me laua, a hdie aJiu la laua j i ka pule. Ua hoonanea wale iho la no hoi me , kamaaiun no ka mamiwa, a i ke 'kanL ana ae o ka hora 11, ua hoeu hou aku la au no ka hoomau hou ana aku, i ka'u j huakai hele no ka hale ipukukui o Na- i wiliwili, no ka makaikai ana ia wahi. j

I ko'u makaukau ana no ka liaalele ana iho, ua haawi mai la ua hoaloha nei o J u i kona lio no'u e hele ai ma ka'u huakai, aole a'u lioole ana aku i ka lokomaikai o kamaaina, no 1 ka mea ma keia wa*hi no i haaleleia iho ai<au, e leuu wahi mokulele, a hala loa aku la oia "no "Waimea, i ka inu wai ulailiahi. ; Haawi no hoi ke aloha lululima ,me' kaAaaina, a hoomau aku la i ka'u huakai hele, oiai hoi keia lio e liolo kainepu ana i o a ianei, eia nae aole i h0j)0 iho kou inea kakau, oiai he kawa ia nana i lele 'a. opu, hiki aku la i keia hale kukui hora, 1.1 me ka hapa, lialawai iho la me "keia hoaloha, Mr. 01iver K. Kua, oia ka mea nana e kiai keia hale kukui, kana wahine ame ka laua mau keiki, oia kekahi kanaka Hawaii, i noho loihi iloko o ka oiiiana pulii kukui nō 10 makahiki. Jla ke awa kumoku o Nawiliwili nei, he elua hale kukui, hookahi na ka aila ea e ho a, he imoimo keia, a pela ia e a ai a ao ka po. Aia ma kahi o keia kukui, e ku ai n a moku, ke koino mai i ke ao, aine ka po, a o ka lua no hoi o ke kukui, he aila mahu maoli kona, e kiai ia ana e ke kauaka, he hapalua mile ke leaawale, o kekahi kukui ame kēkahi. ,0 keia kekahi o na kukui kahiko loa ma Kauai nei, lie 30 makahiki a oi kona ku ana, a na keia kanaka kiai 110 e. uana like i keia mau kukui elua, oiai i kekahi manawa.e pio ana no keia kukui aila ea, o ia kona nianawa e hoike aku ai i ka lohe i Honolulu, ma ka uwea kelekalapa i hiki ke hele liou ia mai e hana, i ka" wa pokole loa. 'He maikai no ka noho ana o keia wahi, ulu no na wahi nieakanu, uala ohia, akaakai, a pela wale aku, paina liou iho la no hoi me keia mau hoalolia a maona, hoonanea wale iho la no hoi ma ni kukaiolelo ana, a kokoke ae. la i ko'n manawa no ka hoi. Ua haalele aku la i keia liale l<ukui liora 3, haawi no lioi ke aloha lululima me kamaaina, o k,a liemo mai j la no ia o ka papale, no Lihue ka j pahu hopu, puehu liilii ka leliu o kapnahi, i ka lawe haaheo a lauwili. Ua manao kou mea kikau maloko o ka oihooa kukui i keia mau la e nee nei, o na keiki Hawaii ka hapanui e noho hana nei, malalo o ke aupuni Ameiika, he poe i loaa na • kiekie loa, mai kinolii mai ahilei i keia manawa, a he poe laeula maoli no ma keia hana, ua like ko lakou mau maka me ka uwila i ka po. Ma Lihue nei i halawai liou iho aime kuu wahi mokHlele, e kali mai ana i kana ohua hanohano, ma kēia wahi mai i lilo mai ai ia 'u ka hookele ana o ua wahi moku nei, o ka holb o ka lele, aia ka pono o ka hiki aku i kauhale, oi'ai ke uhi mai la na eheu o ka po. # Nolaila ke haawLaku nei keia makapeni i na hoomaikai nui palena ole ia oe e Dick Dias, no kau mau mea maikai i hana mai ai no'u, me ka manao maikai, ame ka naau i piha i ke aloha,' a ua lilo kau mau liana paaikai ia'u, i kiahoomanao poina ole, no ka wa mau loa. Ke nonoi ae nei i ka Makua ma ka lani, e kiai e malama, a hooloihi i kou mau la, a pela pu no hoi me kau aliiwahine ia haawina a hui hou aku no kakou i ka wa poho malalo o kona malu. Me keia mau wahi meahou liilii, ke hooki nei, no kahi wa hou aku no. Me ka Lunahooponopono ko'u aloha

nui, ame na keiki oniu hua kepaii o kou papapa'i ko'u aelieu. Owaii mau no • PETER KAMANO SR, Kilauea Light Station.