Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 50, 13 December 1918 — HE MOOLELO NO KA Makaikiu Nikola KA WELI IWAENA O KA POE HAKIHAKI KANAWAI O NU IOKA, A O KA ILIO HANU MEHEU O KE KULUAUMOE. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KA Makaikiu Nikola

KA WELI IWAENA O KA POE HAKIHAKI KANAWAI O NU IOKA, A O KA ILIO HANU MEHEU O KE KULUAUMOE.

v "Aole i loaa ia'u, a no ko'u manao he mea waiwai ole wale no ka hele hou ana aku e huli. hooholo iho la au e hoi mai i ka hale, a hoike aku imua ou. i ko'u loio maoli, a eia ka e loaa ana oe ia'u maluna nei o ke kaa." "Mai lilo kela pakēle ana o kau laweliala i kumu e hookaumahaia aku ai kou noonoo. e wi aku ana no ka niho o Hale Moana ia kaua, aole e pakele," wahi a Nikola, a na ka hoea ana aku o ke kaa uwila ma kalii kokoke i ka liome 0 ka makaikiu, i kono mai ia laua e lele aku ilalo, a hoi pololei loa aku la no ka hāle. I ko laua nei hoea ana aku e noho mai ana ka Makaikiu Kena, e kakali mai ana no ia Nikōla, a hoike mai la oia, aia no o Peke iloko o ke kulana nawaliwali, ma o kela laau hoomalule kino i hoohainuia ai iaia me ka waiona e ka poe kolohe, a ua hookuu aku o iaia, e hooluolu, elike me ka loihi e loaa ai iāia ka ikaika kupono no kona kino. E makaukau ana nae o Nikola e kukakuka pu me Kena, no ka laua mea e hana āk uai i wahi e paa hou mai ai o Ilale Moana i ka hopuia, komo ana no o lokepa ke kauwa lawelawe a haawi mai la he leka ia Nikola, me kona huli koke ana aku no liele, mamua oka loaa āna he manawa i! ka makaikiu e ninau aku ai iaia i ka mea nana i lawe mai i i kela leka. Uhae awiwi ae la o Nikola i ka wa-hi leka, a heluhelu'iho la \ na manao i kakauia maloko elike me keia: ; "O ke aloha no kou e Nikola, eia au ke heo nei. Ina e loaa hou aku ana o Balana ia oe, haawi aku i ko'u alc>ha iaia, no ka mea aole o'u manawa e ike hope aku ai iaia. O kela kiu au o ka hoouna ana mai e hoomakakiu ia'u, aohe ona wahi waiwai iki, a ua hookahaha loa ia mai ko'u manao,'i kou hoouna ana maf i kekahi kanaka 1010 o kela ano, 1 mea paani wale ia rto. e a'u. "Me ka nana mai no o na maka o kela kiu au, ua hiki loa iā'u ke ku aku imua o--ko/ia alo, a hoohoka iaia ma na ano apau. I hele au iloko o fca halekuai lole e hoololiloli ai i ko'u mau ano apau, me ko'u uku aryi he mau dala uuku.loa, /eia n'ae ua hoopuhiliia aku ka ike ame ke akamai o kau kiu. O Keia wale ae 1a no ka'u mea i makemake ai e hoike aku ia oe, ke kāu nei na pe'a, o ko'u la heo keia. Hale Moana.' * "Ō keia ka leka nana i hoik.e okoa mai i l<,e poholo ana o M6ana iloko o ka umii," i hooho ae ai ka Makaikiu Nikola, me ka haawi ana aku i ka leka ia Kena e heluhelu. "E āwiwi kau heluhelu ana iho i kena leka, no ka mea ua makem'ake au e hele pu mai'oe me a'u, hakalia ole, a na'u auanei e hoike aku i kela oia i'o ka oi o ke akamai, aole paha. ?> ' "Ae, he keu maoli 110 ke kamapulu loa o kekahi poe ka naka, he keu no o ka noho hamau ka mea e pono ai, eia ka 0 ke kakau mai, ma ke ano kaena no ka hiki ana ke hoohoka mai i ke kiu," wahi a Kena, me ka hoomaka ana iho c heluhelu i ka leka. "No ka ike o Hale Moana i k'a holopono o kona hoohoka ana ia Dana, pela .lho la.oia i manao ai, ua pakele oia. Nolaila e wikiwiki iho kau heluhelu ana, a hele ae kaua e hopi: iaia!" j O ka heluhelu hoi ia o Kena i ka leka ahiki i ka pau ana. j aea ae la kona poo iluna, nana mai !a hoi ia Nikola, a i mai la: "Pehea oe i manao ai aole he hana paakiki ka hopu ana 1 keia kanaka?" "Elike no hoi me kana mau mea i hoakaka ai maloko c kena leka, ina no oe e heluhelu ho uiho ana, ma na laina mahope loa o % ka leka, e ike anaoe. aole oia ma kona ano kino kane, e loaa aku ai, āka ma ke kino wahine, no ka mea e hoakaka ana oip, no kona hoolilo aku i- kekahi huina dala mahuahua i wahi e nalowale loa ai kona mau ano. | "Ua hooko i'o aku o Moana i ka manao ana i hoakaka ai' maloko o kena leka o ia no kona lioea ana aku no ka hal.ekuai o Mr. Kohena, a koi aku la i kela kanaka e hoolako mai iaia me ona lole wahine, a i mea kekahi e hoano-e ana iaia iho. Ua loaa ka ike ia Moanā. o Kohenā 4 wale no ke kanaka i maopopo i ke ano e piaalahi ai kona kaawale ana mai ke kulanakauhale aku nei, me ka paa ole i ka hopuia, a i kona manawa e uku aku ai i kela kanaka i kekalii mau dala mahuahua, aole ana e nele ko Kohena haawi ana mai i kana mau kokua apau, i wahie kaawale loa aku ai o Moana me ka maalahi. "He kanaka malihini loa o Moana ma Nu loka nei, a aole oia i maopopo i na moku o na uwapo, aka o Kohena ka i kamaaina i na moku apau, oiai he kanaka' kalepa oia, a mamuli o kona ukuia ana aku i kekahi huina dala mahuahua, ma ka'u koho aku, ua kuhikuhi mai o Kohena ia Moana! i ke alahele palekana. nona, e kau ai iluna o kekahi nioku, a i wahi e ike pono ai kaua i ka mea oiaio, e hele maoli no kaua e hui pu me Mr. 'Kohena, a hookikina aku irfia, e hoike mai i kana mau'mea apau i hana aku ai no ka palekana o Moana." "Alaila manao 110 anei oe, e ae mai ana kela kanaka e kuipakāia ia Moana?" i ninau hou aku ai o Kena ia Nikola. e hoao mai ana oia, e hu-na i kana mau mea i hana aku ai'no Moana, ua hiki loa ia'u ke hoomaka'uka'u aku iaia. ahiki i;ke-koe ole ana aku o kekahi meahuna, aia kaua la a hoea akū no kona wahi, ilaila oe e ike iho ai, he.hana maalahi wale no ke koi ana aku iaia e hoike mai i 'nā mea apau e .plli āna ia Moana.' "Pehea, aole anei.ou manao, ua paa ka hālekuai i keia manawa ,a ua lohi 'loa-ko kaua hele ana aku e huli ia Kohiiia?" _ / "Ua ano lohi i'o no keia manawa, aole nae o'u manao, ua paa ka-halekuai, a ina no pahā ua t paa, aole a kaua nana ia ~m£a. oiai āole o ka halekuai ka kaua i makemake ai, e loaa āku a'na .no oia ia kaua ma kona home me ke kanalua ole."

MOKUNA XXIX. Me kela mau olelo mawaena o na makaikiu, hele pololei aku ia o Nikola ma no kahi i ku ai o ka halekuai o Kohena, iie oiaio, ua lohi loa ko laua hoed ana aku, ua paa ka halekuai, aka nae no ka manao no o Nikola, aole i kaawale aku ko Kohe'na wahi i noho ai mai ka halekuai mai, hookani aku la oia i ka bele kahea, a iloko o ka manawa pokole, oili mai la he wahine nui momona, me he mea kela ka wahine nona ka lole a Hale Moana i kuāi aku ai a loaa kona lole e komo ai. "lleaha kou makemake o ka hoea ana mai nei," wahi a ua wāhine la, me ke kiei ana mai.o kona poo iwaho, a koe no : ke kino iloko o ka hale. "Ua makemake au e hoolilo aku v i umi dala, ma kekahi niau mea a'u i manao ai e kuai maloko o ka halekuai o Kohena," wahi a Nikol'a, ma ke ano, o kona kamailio ana aku no kgna leuai i kekahi mau mea, he kumu ia e loaa koke mai ai kona e komo aku iloko p ka halekuai, a i ole kii aku pah'ā kela'wahine ia Kohena. "Ua paa-'ka halekuai i keia manawa, e kakali oe a kekahi mānawa okoa'aku. alaila he'le, mai." "Aole e hiki ia'u ke kakali hou, aka e ae mai oe e komo aku au iKlko. Eia o Mr. Kohena ihea i keia manawa?" "Aia no oia ma ka hale maluna, maloko o kona rumi. Heaha kau īnau mea i makemāke ai e kuai?" "Aia 110 oia rna ka hale maluna, maloko o kona rūmi. Ileāha kau mau mea i makemake ai e kuai?" "•h' kii mua aku oe ia Mr. Kohena e hele mai, a iāia au e hoike aku ai i ka'u.mau mea apau i makemake ai e kuai maloko o kona halekuai nei." "Ua pono, e hele aku au e kii iaia, a hoike aku no hoi i kou 'niakemake," o ka hoi hou aku lā no ia o ka wahine momona iloko. me ke pani ana mai i ka puka a paa. He elima paha minuke o ke kakali ana o ka Makaikiu Nikola, me kona kokoolua mawaho o ka halekuai, ojli mai la o Mr. a* mai la : "Heaha 'kau hana i makemake ai o keia manawa p ka po?" "E wehe mua iwai oe i. ko halekuai, aia au a komo aku iloko, e hoike aku no au i ka hana i makemakeia, e pomaikai ai oe i ka umi dala." ' . "Malia paha he mau kanalea powa olua, ke hopohopo nei ātv i ka-wehe ana i ka halekuai, o lele mai auanēi olua maluna o'u, o ko'u poino 110 ia." "Aia a ae-mai oe e wehe i ka puka o ka halekuai, a,komo aku hoi maua iloko, ia" wa e maop'opo ai iā oe,*he mau kanaka powa paha maua, aole paha." Aohe pane hou mai o Mr. Kohena, aka w.ehe ae la oia i ka puka o ka halekuai, a hookomo aku la i na kanāka malihini, me ka ho-a ana ae i ke kukui, a ia lakou e ku ana fr»a ka aoao o ke pakaukau kuai, wehe ae la o Nikola he bilā o umi dala, mailoko ae o kona pakeke, a haawi āku la ia Mr. Kohena, me ka paue pu ana aku: j "Ke haawi aku nei au i.keia mau dala he'umi nau, ma ke ano manuahi," wahi ana me ke kiola ana'aku i.ka bila dala irnua o Kohena. "H«aha aūanei ko'u mea e lawe wale mai ai no i kena mau dala, no ka mea aole a'u mau waiwai i 'kuai Tfoolilo aku nei ia oe?" "y\ia oe a lawe aku i kena mau dala he umi, alaila hoike aku au i ka h'ana no kena mau dala." Heaha hōu iho auanei ka mea e hoohakalia ai i ka lawe ana mai i kela mau dala, no ka mea ua haawiia aku me kaJ maikai, a o kekahi no hoi, he mea nui loa ke dala ia Mr. ■ Kohena, nolaila lalau mai la oia i ka bila dala, ,a. hookomo iho la iloko o ka pakeke o kona lole, a o ia ka Njkoltf ol ka hoomau.hou ana aku i ke kamailio ana: "Mamua o ko'u hoike ana aku i ka mana6 nui o ko'u hoea ana mai la e ike ia oe e Mr. Koheiia i keia po, ke makemake nei au e maopopo mua ia oe, ko'u inoa, owau.kieia ) ka Makaikiu Nikola. Ua hoea, mai keka-hi kanaka imua >u ma kekahi manawa o keia auwina la iho nei, a hoike aku imua ou, o Kohena kona inoa; a ina e hoike mai ana. oe ia'u i na mea apau au i hana aku ai 110 kela kanaka, alaila e hoopoina loa au. i na mea maikai ole e pili ana ia oe, ika Wioao oe e huna i ka mea oiaio, alaila e'mihi ana oe no 'eou minauia ana ma ie kou makuahine. _Pehea, ke hoolohe ;)ono mai nei ane'i oe i ka'u mau olelo?" "Ae, ke hoolohē pono'loa aku nei au," \tfahi a Mr. Kohena me ka haalulu. "I ka hoea ana mai o kela kanaka imua ou, na hoike aku ia oe, he makemake kona e kaawale mai- ke kulanakauhale aku nei o Nu loka, a'ua hookoloia mai hoi oia e ke-j kahi kanaka mawaho o ka halekuai. j "Ua haawi mai oia ia oe i kekahi mau dala, no kou kokua anaaku iaia, ma ka hoolako ana i kekahi lole wahine, a ua hanaaku oe no kona mau mea apau e pono ai. Ua haalele iho oia ialoko nei o kou halekuai me |ka hele pololei ana I aku no kau wahi i kuhikuhi aku ai iaia, i ole ai oia e paa i ka hopuia. O oe ponoi 110 ka mea nana i hoopakele ae iaia, mai kona paa ana i ka hopuia; a oiai ua uku mua aku nei au he umi dala ia oe. no kou ae ana mai e hookPmo mai ia'«w maloko nei o kou halekuai, e haawi no au i' umi dala hou | mahope iho o kou hoike ana mai i kau mau mea apau i ikej no kela kanaka. "E hoomanao-oe e Mr. Koheua. ke hamama māi la na ipuka o ka halepaahao no ka hookipa ana'aku ia oe, māloko ilāila, no ka mea, ua lilo oe i mea nana i kokua aku, i ka~ hoopakele ana i kekahi kanaka hana karaima, a ke kanawai i makehiake loa ai. I'na ua mopopo pono aku la ia oe keia mea, alaila ke haāwi aku i\ei au i manawa nou'e hoike mai •ii i ka' oiaio."; . •' / "Aole no kau he .mau olelo e Nikola, he hoomaka'uka'u maoli mai no i kekahi kanaka elike me a'u nei ke ano ; no- j 'aila e hoike aku ana au imua ou i na mea oiaio wale no,-a' o ia keia : ; "Ma ke ano nui. ua hoea mai kela kanaka imua o'u, no j ke kokua ana aku iaia, a ua hooko aku au i kona makemake, ma ka hoouna pololei ana aku'iaia, imua o kekahi o ko'u mau hoaloha, he kapena no kekahi o na moku kalepa. 'O keia hoaloha o'u, he kanaka hele mau mai oia nq ko'u halekuai nei, e kuai ai i ka'u mau waiwai, a ua kaikau aku no hoi au i kekahi palapala, e hoakal<a pilia ana i ke. ' .ulana, o ka malihini e kau aku ana maluna o kona moku." 4 Owai ka inoa o ka moku. i noho kapena ai ko .hoaloha, a eia'i ka uwapo hea kela moku kahi i pili ai; a owai hoi ka •noa o ko hoaloha?" x . , "O Sale Mogana ka-inoa. o kela mokii, he kalepa, aiā iwaho o ke awa kalli i ku ai ,aole ma ka uwapo, aoka inoa j'kona kapena, a hoaloha hoi o'u, oia o Moke." "Pehea, manao anei oe, aia maluna o kela moku, ke kaīaka opio i hoea mai ai imua ou. ma nehinei aku la?" /'Aple o'u kanalua no ia mea, oiai ua loa. oia e j k-aawale aku mai ka aina nei, a ua hooia mai no.hoi O'a imua o'u, e hele pololei ana oia a kau maluna o ka moku ? o kuu hoploha." "Ina pela, e kii i kou papale,' a hele pu ae oe/e kuhikuhi : a maua- i kahi i ku ai o ka moku o ko hoaloha; me kou maka'u ole no kou'komo i ka pilikia. Aia ka loaa aku o ka umi dala i koe ia oe, ahiki i kou hooiaio ana mai i ka pololei o'kau mali olelo anau. He mau dala maalahi loa keia e loaa ana iax?e. aia wale no nae a hele pu mai oe me maua." Aohe a Bcohena hookololohe ana*aku, aka kii aku la oia i kona mamalu. a kau nui aku la hoi maluna o ke kaa, aia ka palena no ka uwapo kumoku. He hana paakiki ka loaa ana o kekahi waapa ia'Nikola

mu ka uwapo, no ka lawe ana aku iaia ame kona mau hoa no kahi i ku ai o Jca moku kalepa. aka nae, ua haawi mai ke kapena o ka moku kolo, e lawe ia lakou mahope o kqiia lohe ana i ka manao 'o ka huakai a ka Makaikiu Nikola, noluna o-ka moku e ku mai la iwaho p ke awa. I ka hookokoke ana aku o ka mōkukolO i kahi i ku ai o ka moku 'kalepa, uā pa-e mai la ka leo o ke kiaipo, i ke kaliea . ana mai: "Heaha ka hana o keia nioku e lana mai nei?" '"Ua makemake au e ike ia Kapeha Moke," i pane aku ai o Mr. Kohena, elike me ka Nikola i kauoha aku ai iaia. K hoike aku oe i ke kapena, eia kona hoaloha o Kohena maluna o keia moku. a'ua makemaike hoi e kamailio pu me ia. no kekahi mea." . I ka hala ana aku nae o ke kiaipo, no ke kii ana i ke kapena ma kona keena mahope o ka moku, kauoha aku la o Nikola i ke kapena- o ka moku kolo ,e hoopili aku i kona moku, ma ka aoao o ke kalepa, a hakalia 110 a pili na moku elua i kahi ka pinana:aku la 110 ia o Nikola me kona kokoolua makaikiu, iloko o ka mana\ya pokole loa. aia ua mau makaikiu nei maluna o ka oneki kahi i ku mai ai. Ua pii aku la no hoi o Kohena ma ke yalapii a kau a'na iluna o ka oneki, a e anehe aku ana lakou e hele nohope£ ka moku, oili mai la ke kapena, me ka loaa ole he manawa kupono nona e komo ai i kona lole, a o ia kana o ka panē ana mai me ka leo okalakala: "Hieaha ka hana a keia poe oluna nei o kuu moku?" "Alo Kapena Moke." wahi a Mr. Kohena i pane koke aku ai, me ka awiwi ana aku o kana hele ana ,e halawai me kona hoafoha. "Owu no keia o kou hoaloha, a o keia mau keonimna, hoaloha laua no kaua." "Heaha keia hana nui au. e Kohena, o ka hoea ana maiiloko o keia wa o ka po " i okalakala nlai ai ka pane ke kapena. "I hoea mai nei anei oe 110 ka qinau ana e pili ana i kela hoaloha au i hoounrf mai ai i keia la? Ua hoea mai ua hoaloha nei ou, aia oia malalo .o ka moku kahi i noho ai, a e malama āku ana au iaia me ka maikai, nolaila heaha hou ae ia mea a'u i ke i e ike?" Ke hoolohe ku nei no o Nikola ame kona -kokoolua, i na olelo e kamailio ia ana mawaena o ke'kapena o ka moku ame Mr. Kohena, a i kona maopopo ana, āia maluna o kela mōku kana lawehala, o koiia haalele iho la no ia i kana wahi e ku ana. a liele ioa aku la no kahi o ke alapii mahope o ka moku, e iho aku ai ilalo o īia rumi i hanaia no na aliiir}oku ame na oliua; me kona jho pololei ana aku ilalo, 110 ke ake no e paa o Moana iaia i ka hopuia. laia no nae a ku ana iloko o kejctena hookipa mahope o ka moku, ike koke aku la no oia i ke ku mai o Hale Moana ma kekahi āoaō o kē pakaukau. a e paa ana hoi i kana pu panapana, iloko o ka lima akau, me ke kau pololei ana māi īmua o ka mākaikiu. ' , "O ka'u no ia i koho iho nei, o oe ka inai nei maluna o keia moku ma ke ano o na walaau maluna o ka oneki, eia ka ua pololei ia koho ana a'u;" i pane mai ai o Hale Moana, aia'hoi ka minoaka ma kona mau papalina, no kona manao loa, ua paa ka makaikiu i kana umii. "E. kū malie oe e Mr. Nikola malaila, ina i makee oe 110 kou ola iho. O ka'u wale 'no e hoike aku nei imua ou, ina oe e huli hoi ana no ke kulanakauhale, me ka hoopilikia ole! mai ia'ih aole loa au e hoohana i keia pirpa[napana, 110 ka mea aole o'u makemake e lilo i mea pepehikanaka, aka i hoole inai oe i ka hooko ana aku i keia hana, alaila e konoia mai apa au e ki aku i keia pu panapana a uti paa.lioi kuu manao, aole loa au e, noho maloko o ka hālepaahao." "Auhea oe e Hale Moana, ina no oe e ki mai ana i kau pu ia'u, a make au maluna o ka moku nei, he poe hou ae noi ke hoea mai ana a hopu āku ia oe, nolaila aōle loa ou wahi e pakele ai," i pane aku ai no hoi o Nikola, me.ka hopo ole iloko ona, no ke kau mai o ka pu panapāna 'imua o kona mau maka. '■Aole no ka poe okoa aku ka'u mea e kamailio nei, aka nou ponoi no ia e Nikola. Mai lioao iki oe e oni i hookahi iniha mai kou wahi e ku mai la. a niai hoao hoi kekahi o kou.mau manamanalima d oni. o ike auanei oe aole au he holona ma keia hana o ke ki pu. aka owau 'kekahi o na kanaka akamai ma keia hana, ma Ladana." 1 I-ka nana āleu ia Hale Moana. aole loa he wahi pihoihoi iki iloko ona, i ka hooki ana iho nae o kana kaniailio ana mai, o ka wa ia i oili mai ai o Kena ma ke auuu o ke alapii e iho mai ai-nolalo o ke keena a laua e kii ana, a leh'a aku la ka Hale Moana nana ana iaia, me k;Kpane ana *ku me ka leo kuoo: > "Mai hoao kekahi mea e iho mai ilalo nei i keia manawa, o lilo auanei bia he kanaka make." Aia mau ka nana ana a ka Makaikiu Nikola maluna o kana lawehala, a i kela alawa iki ana aku no o na māka o Hale no.kahi a ka Makaikiu Kena e ku mai ana ma ke anuu o ke alapii. o ka j>ii koke ae la no ia o kona litna akau iluna, a kani aku la leāna pu panapāna, kela pu 110 i mākaukau niau ōliko o ka pulima o kona kuk*, he auwe ka mea i loheia aku, kaka ana ka lima o Hale Moana, me ka lele aha aku o 'kana pu panapana i kalii e, a ku iho la oia me ke olohelolie, e hiki ole ai ke hoopoino mai i ka kaikiu. "Ua pau kou hele lanakila hou ana. e Hale Moanā. he pio oe na'il i keia manawa,'o kela mau elala au o 'ka aihue ana, eia ihea? Ua -maopopo.loa ia'u, aia kela inau dala maluna o kou kino, no ka mea aole oe i weh'ewehe i kou mau lole, no ko inanao e hoi akū no"oe e hiamoe ine kena ano ou, no ko hōpohopo o lilo auanei ko māu dala i ka aihueia. "K hoike mai oe me ka oiaio loa i kau wahi i huna ai i kela mau dalā, o konoia mai auanei aU t wehe aku i kou mau lole apaū. a huli aku hoi i kou kino, no*kela mau dala." "He mea makehewa wale no- ko'u huna ana iho, no ka mea ua loaa pono au ia oe e Nikōla. • O ūa mau dala nei au e ninau māi nei, ua humuhumiiih a paa maloko o kuu pālule e komo nei, e haawi aku ana neOiu.ia oe'me ka maikai." "O 'ka pono wale no ia ma kjqu aoao e Hale Moana, no-, laila e wehe ae i kou p.alule, a e|haawi mai i kela mau dāla āpau ia'u. Heaha ka nui o na dala. i koe malalo o kou malti?" j "He elua wale no kaukani dala i pau ia'u i ka hooliloia, o kā nui iho i koe, eia no ia'u." W§hewehe ae la o Hale Moana.i kona kuka me ka palule, a haawi aku la i na dala i ka Makaikiu Ni|<ola, me ka hoōko-' mo ana' iho o ke kanaka o ke aiipUni i kela mau dala apau' inaloko o na pakeke o kona kuka, iio ka mea ma ke pepa wale no; a i ka pau pono ana o na hana a Nikola nb kana lawehala, i aku la: * ( "Ua .hoek mai i kou manawa e lilo ai he pio na ka Makai-| kiu Nikola, nolaila, e lawe aku ana au ia oe a hahao maloko 0 ka me ka nui o kou mau hoa." Me ka hoohakalia hou ole iho, kauoha aku la o Nikola iaj Kena, e lawe rr)ai i ka laua paahao noluna o ka oneki o moku, a mahope o ria hoakaka«ana, imua o ke kapena o kela moku, a imua hoi o Mr. Kohena, ua huli hoi aku la lakou •īouka o ka aina, me ke kuu o ka luhi o ka makaikiu. no ka hoea ana mai i ka hopena o kana hana ma kela hihia. Ua hookolokoloia o Hale Moana, a kauia ka hoopa'i he iwakalua makahiki e Vioho ai maloko o ka halepaahao, a o ka omilu apau o ka poe aihue. a hoopoino i na kanaka opio j J e n.oho hana ana maloko o na hale hanako, ua pau loa lakouj 1 ka naa. a ua kauia aku hoi ka weli.o ka Makaikiu Nikola ma ke kulanakauhale 'o Nu loka ma ia hope mai. KA HOPENA. :