Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 1, 3 January 1919 — Page 3

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

AOLE HE MANAOLANA NO KE KO HO HOU IA O WILSON.

No ke kulana holo moho peresidena o Amerika Huipuia iloko ae nei o ka nakahiki 1920, i kulike ai me kekahi meahou malalo iho nei, ua lona ka hoomaopopo ana i na makaainana o ka uniona, aole he manaolana i koe no ke koho hou ia o Woodrow Wilson i presidena, a i ole o kekahi moho Demokarata e ae paha, pela hoi me ka hiki ole i na Demokarata ke kaili i ka hapanui o na hale kaukanawai a elua oloko o ka ahalolelo lahui.

WAKINEKONA, Novermber 22- No ka maopopo loa aole e kohoia ana kekahi Demokarata i Peresidena i ka 1920 i hoike ae ai ke Kakauolelo o ka Keena Puuku a Lunahooko Nui o na Hui alahao MeAloo i keia po, no kona waiho ana aku i ka oihana aupuni, a hoi ae ma ke kulana makaainana. Ua hoomaopopo laula ia me Wakinekona ma ke ano oia hookahi wale no ka mea kupono i Peresidena ma kahi o ka Peresidena Wilseon, me ka maopopo loa hoi o kona waeia, ke makemake oia, ua lilo keia hoike ana ae la o Kauolelo McAdoo i mea hoopioloke noonoo nui mahope mai o ke kohoia ana o ka Peresidena Wilson.

Ua nanaia aku ke Kakauolelo McAdoo me ka auo kanaka ike kuhohonu, he loea kalaiaina a he kauka lawelawe oihana, aole kana he mau manao koho wale aku no e pili ana i ke kulana kalaiaina. O koua hooholo ana iloko o keia manawa e waiho i ka oihana, o ka hoea ana mai ia i ke hopena o kona ake ana aku e loaa hou mai he mau hanohano ma na oihana aupuni, he hoike pu ana mai no hoi ia, no kona ike ana aku i ka limakakau maluna o ka paia, me ka manao e lawe aku ena na Repubalika i na oihaua apau o ke aupuni iloko o ka 1920 oiai ua hooiaio koke ia mai nei ia mea, mamuli o ko lakou noho hoomalu ana i ka ahaolelo lahui.

Ua maopopo loa ia McAdoo, i kulike ai me ka hoike a ka poe i pili loa aku me ia, ma ka manawa e hoea mai ai ka paio ana no ke kulana Peresidena, e hoala hou ia mai ana ka ninau i pili i ke kaua, koua mau auhau ame na hookaumaha e ne, e kaiehuia aku ana ka aoao iaia ka mana, no ke ala ana mai o ke kaua, aole ma ia mea wale no, aka ma na mea pili dala, ame kona hookoia ana. Ina he wahi manaolana iki kekahi iloko on a, no ka loaa o ke kulaoa Peresidena iaia iloko o ka 1920, wahi a kona mau hoaloha, in a ua hoomau no oia i ka paa ana i ka oihana aupuni, aka me ka uele i kela manaolaua, ua haalele aku oia i keia manawa i loaa ni he manawa noua e huli ai i kona pomaikai pouoi iho, a e hoomaukaukau ai hoi no ka pono o kona ohana no keia mua aku.

Aole o McAdoo he kanaka waiwai, he nui kona mau hoolilo o ka noho ana ma Wakinekona. He $12,000 wale no e loaa ana iaia i ka makahiki, ka uku paamau o ka luna oihana o ka ahakuhina, no kaua mau hana apau iloko o ke keena puuku, a ma ke kukulu ame ka hoohana aua i ka hui alahao. Ua manao oia e loa kekahi hoomaha loihi ana, o ekolu mahina, alaila mahope aku a kela manawa e lawe ae ana oia i ka hana loio maloko o Nu Ioke, oiai nae ua olelo ae oia i keia po, aole aua hana i maopopo i keia wa.

Ua hoole ia ae ka loaa ana o na manao oolo-ku malalo iho o ke aua iliwai o ka launa ana mawaena ona a ame ka Peresidena, a ua olelo ae o McAdoo, o na kumu apau no kona waiho ana i ka oihaua, aia maloko o kana leka i ka Peresidena. Oiai nae ua lilo kela leka i kakauia e ka Peresidena, e uwalo aku ana i ka ahaolelo Demokarata i mea ku e ikaikaia e McAdoo, aole i manaoia he wahi lihi launa aku ia mea i keia waiho ana aku la on a i ka hana.

Ua mauao mua no o Mr. McAdoo e waiho i ka haua iloko o Maraki 4, 1917, o ke kaua nae ka mea i hiki ole ai ke hookoia ia manao, nolaila ua hoomau ho oia i ka noho ana ahiki mai i ka pau ana o ke kaua.

Ma kekahi mau lono i holopapa ae maanei i keia po, e hoalaia ae ana kekahi hui hoopukapuka waiwai nui, i noho poo ia e Mr. McAdoo maloko o Nu Ioka, a e hooliloia ana kekahi hapa o kona manawa no ke alakai ana i keia hui imua. He nui wale na moolelo i puka ae no ke ano o kela oihana, o kekahi o ia ke kukulu ana ae o Mrs. Ray Baker, o Mrs. Vanderbilt hoi mamua, ame kona mau hoaloha i kekahi hui hoopukapuka dala nui, a o Mr. McAdoo ke poo wa kela hui. O kekahi lohe hoi o ia ka hui ana ae o na kanaka waiwai apau o Nu Ioka. No na ninau apau e pili ana i keia mau olelo, o ka Mr McAdoo pane wale no, o ia keia: "E hoomaha ana au, a aole a'u mea e ae i noonoo ai mawaho ae olaila."

O mr. McAdoo ka moho Peresidena i mahaoia i moho na na Demokarata i ka 1916, aka nae mahope iho o ka lohe ana e manao hou ana kona makuahunowai e holo moho no ka wae hou ia, me ka nana ole i ka hoohiki i hanaia e ke kaluahana i aponoia ma Baltimore, aole e haawi ka aoao kalaiaina i kau elua no ka Peresidean, ua unuhi hou oia i kona holo moho ana, a hoohiolo hoi i ka mikini ana i kukulu ai i kela manawa, no ia hana.

Mahope nae o ka hui kukakuka pu ana me Wilson, ua hoakoakoa ae la oia i na elele o ka papapa'i o Wakinekona, a haawi aku la i kekahi leka, e olelo ana, o ka lono no kona lilo i moho, he manao kuhihewa wale no ia, aka e ka.

HELE MAKAIKAI NO KOA PELEKANE

Me ke ano he mau malihini hanohano na ka Ahahui Kalepa o Honolulu nei, i hookipaia mai a ihe kanalima-ku-mamaha amau aliikoa ame na koa Pelekane o ke kipa ana mai uo keia kulanakauhale ma ka Poalima i hala, i ka wa i ku mai ai o ka mkuahi Siberia Maru, me ko lakou lawe hoomakaikaiia ma na wahi ano nui o Honolulu nei.

Ua kaa ka hookipa ana mai i kela poe koa, ma ka aoao o ka Ahahui Kalepa, ame ka lawe hoomakaikai ana ia lakou, malalo o ka peresidena o ka ahahui, oia o Frank C. Atherton, a ma ka aina awakea, i hookipaia aku ai lakou maloko o ke Kalapu Commercial.

Aole i hoohakalia iho ke komite hookipa i ka apo ana aku i kela mau malihini, i hakalia no a pili ka moku i ka uwapo, a aeia hoi na ohua e lele mai nouka nei o ka aina, o ke kau ae la no ia o kela poe koa maluna o na kaa otomobile, i hookaawale mua ia no lakou, a holo aku la nowaho o Waikiki, e makaikai ae, a huli hoi hou mai no ke taona nei, me ka makaikai ana ma kekahi mau wahi o ke kulanakauhale, a hoea ae ma ka paina awakea i ka wa kupono loa.

Oiai e noho ana e ai, i haawi ae ai ka Peresidena Atherton he haiolelo hookipa, ma ka aoao o ka Ahahui Kalepa, e haawi ana hoi i na mahalo ana i na kanaka Pelekane, no na hookipa ohahia a lakou i panee mai ai imua o ka Peresidena Wilson ma Ladana, alaila kalokalo ae la oia no ke ola o ka Moi Keoki, me ka haawiia ana he mau leo huro no ka Pualikoa Pelekane, ame ka poe malihini o ke kipa ana mai, pela hoi i panaiia mai ai na leo huro no Honolulu nei, ame na kamaaina e kela poe koa.

Ma ka aoao o kela poe koa, ua kaa i ke Kapena Edward, ka aawi ana mai i ka haiolelo pane, me ka haawi ana mai i na mahalo ana i ka ahahui kalepa, no ka hookipa ana mai ia lakou me ka manao ohohia, ame ka lawe hoomakaikai ana i keia kulanakauhale, pela hoi ka panee ana aku imua o lakou i kekahi paina awakea maikai loa.

Ua ukaliia aku ka haiolelo a Kapena Edwards e Kapena R. A. Jones, ka lua o na aliikoa, na laua e hoomalu aua i kela poe koa, me ka olelo ana mai, oiai ua pau ke kaua ana, aka he nui no nae na hana i koe e hooko aku ai, a no na mea e pili ana i ka lakou huakai hele no Rusia, he mea hiki ole ke olelo ae, no na mea e hanaia ana malaila.

Mahope o ka paina awakea, ua hele aku la kela me keia no ka holoholo aua, a no ka makaikai ana ma ke koena aku o na wahi o ke kulanakauhale nei a lakou i ike ole ai, pela iho la ko lakou hoohala ana, aliki wale i ke manawa i haalele mai ai ka mokuahi ia Honolulu nei no Iapana.

IKE HOU IA NA KEIKI LUU MALOKO O KE AWA

Ma ka Poaha a me ka Poalima o ka pule aku la i hala ua ike hou ia aku na keiki luu e a'u mai ana maloko ae nei o ke awa, elike me ia e ike mau ia ai memua aku o ke kapu ana, mahope o ka nalowale ana aku o na koa kiai me ka lakou mau elau pu e wanaoa ana mai na uwapo aku, a ua nui ko lakou hauoli. He makana Karisimaka ia ia lakou. Ma ke ku ana mai o ke Mokuahi Siberia Maru ma ke kakahiaka Poalima ua hoopuniia ae ia moku e na kamalii piha hauoli, e like me ka lakou hana iloko o na la mamua aku o ke kaua.

LADANA, Dec. 29.-Iloko o ka manawa a ka Peresidena Wilson ame Mrs. Wilson e holo mai ana e makaikai ianei maloko o ka "Belegiuma Suite," o ka halealii Buckingham ana laua e noho ai. Mamua ua hookaawaleia kela mau rumi no na malihini alii e kipa mai ana, o kekahi o ia poe oia ka emepera Kelemania mua.

koo ana oia i ka Peresidena no ka elua o kona kau.

Na ka lehulehu e ike mai i keia mea. Aia ilalo loa aku o ka iliwai o na mea oiaio maoli, mamuli o ka wanaoio o Mr. McAdoo, e nanaia aku ana kela pauku o ke kahauhana i hookomoia ae maloko o ke kahauhana o Baltimore, e William Jennings Bryan a i aponoia hoi e Peresidena Wilson, pela iho la oia i hooni aku ai i na manao e lilo oia i moho no ka waeia.

Ua hoomakaukauia na leka no kona holo moho, a ua makaukau hoi na mea apau no kekahi hakoko kalaiaina ikaika, me ka olepeia ana aku o Bryan, a kohoia iho la ka Peresidena i moho na ka aoao Demokarata, me ka nana ole ia ae o kela hoohiki, aole oia e holo no ka elua o kona kau.

Ua hoike maoli aku no o Mr. McAdoo i kekahi poe kakau nupepa lehulehu, ua manao loa oia e lilo i moho, aka nae ua noi ia aku oia aole e kamailio ia mea, koe wale no kaua leka. O kona waiho ana i ka oihana iloko o keia manawa ua nana ia aku ia ma ke ano, aole on a makemake e hoohuikau wale iaia iho me na hana a na socialiki, e kokolo ae la iloko o ka hookele aupuni ana. Ua kalahea ae o Daniels, Baker ame Lane o ka aha kuhina i ka lakou mau a'o ana o ke ano socialiki pela pu me Burleson, ke kanaka oki poo, ka mea nana i hopu aku i ke kelekalapa ma ke kauoha a ka Peresidena, mahope i ho o ka pau ana o ke kaua, ma ke ano he keehina mua ia, no ka noho on a ana o ke aupuni. -Los Angeles Times.

 

KA EUANELIO LULI OLE A IESU KRISTA NO KA BAPETIZO

Eia ka unuhina a Kauka John Jones mai ka olelo Helene a i ka olelo Enelani, a na'u hoi mai ka Enelani a ka kakou olelo, penei: Bapto, idip, idye, staiu. Baptizo, I plunged (in water); dip, baptize, bury, overwhelm. E ho-u, e hooluu, e lumaa'i iloko o ka wai, a nalo malalo iho o ka ili o ka wai. Alaila piha ka manao o ka huaolelo "bury." A i ka hooko a hoohanaia ana aku elike me ka koi a ka huaolelo Helene "bapto," baptize, Enelani, a bapetizo hoi ma ka kakou olelo.

A ko ae la ka ka Uhane Hemolele ma o Paulo la, penei: Nalaila, ua kanu pu ia kakou me Ia (Iesu Kristo), ma ka bapetizoia iloko o ka make; a me Kristo hoi i hoalaia ai maiwaena mai o ka poe make, ma ka nani o ka Makua; pela hoi kakou e pono ai ke hele ma ke ola hou; a in a ua hui pu kakou me ia ma ke make, elike me kona, alaila hoi e hui i'o kakou ma ke alahou ana. Rom. 6:4-5.

Eia hoi ka Ioane Calavina a'o ame ke kuhikuhi ana i ke ano ana i manaoio ai penei: Mai keia mau huaolelo mai (Ioa 3:23) me he mea la ua hiki loa ka bapetizo i hoohanaia e Ioane laua o Kristo ma o ka luma'i ana i ke kino holookoa malalo o ka wai.

Iloko o ka moolelo i kakauia e Kalavina, ua olelo ae oia penei: O ka huaolelo baptizo, he baptize kona ano, o ia hoi e hoike mai ana he hooluu a he pili hoomana kona kohu, a he lawelawe mau ia e ka ekalesia kahiko.

Eia ka Lukela: O ka baptism he huaolelo Helene ia, a me he la he hooluu kona unuhina, elike me kakou e luma'i ai i kekahi mea iloko o ka wai, o ia hoi, o ka uhi holookoa ia a pau loa.

Eia hoi ka ka makuakane o na moolelo ekalesia, Eusebio i kakau ai, penei: No ka mea e pili ana i ke kumu i ala, a i hoomakaia ae o ke kapipi ana i ka wai maluna o kahi mea, ma ke ano he bapetizo ia, o ia no ka mea e pili ana ia Novalus i ka A. D. 263, eia kana e pili no ia la ae la, penei: "O ka mea i kokua ma ka mahiki ana, oiai oia i loohia ai i ka ma'i abstinate ma ka welelau o ka make, ua bapetizoia oia e Asperision, maluna o kahi ana e moe ana.

Ina he mea oiaio, a pololei ka olelo ae, o ka mea elike me ia nei, ua loaa mai ka bapetizoia ana, aka nae, i ke ola ana o ka ma'i, ua hookoia aku enei kahi mau mea elike me na kanawai o ka ekalesia, i kauohaia ma ke anohe hana, a aole no hoi oia i kaulimaia e ka Bihopa; a in a i hoohanaia keia, e pehea iho la e loaa mai ai ka Uhane Hemoleel?

Eia hoi ka Poropeka Stuart penei: He 13 haneri makahiki i hoohana laula ia ai ka oihana kumu o ka hooluu ana i ke kanaka malalo o ka wai; a koe wale no ma kekahi auo pohihihi, alaila ua kapipiia, a i ole o ka ae ia mai e hookahe i ka koko, a o keia keehina hope, o ka bapetizo ana ua hapaiia mai a noonoo, a ua hooholoia e hookapu loa aua.

E hoopapau i ka oihana bapetizo, o ia ka hoi ka manaoio i ke Akua ame Kristo, penei: Olelo mai la o Iesu ia lakou, i mai la: E manaoio aku oukou i ke akua. Mar. 11:22.

I mai la oia ia lakou, e hele aku oukou i na aina apau, e ha'i aku i ka Euanelio i na kanaka apau, e ha'i aku i ka Euanelio i na kanaka apau, o ka mea e manaoio mai e bapetizoia, e hoolaia oia, aka o ka mea manaoio ole mai, e hoahewaia oia. Mar. 16:15-16

E mihi ka hana naauao i waiwai ka bapetizoia ana penei: Mahope iho o ka paa ana o Ioane iloko o ka halepaahao, hele mai la o Eisu i Galilaia, me ka ha'i ana mai i ka Euanelio no ke aupuni o ke Akua: I mai la, ua hiki mai nei ka manawa, ua kokoke mai nei ke aupuni o ke akua. E mihi oukou a e manaoio i ka Euanelio. Mar. 1:14-15

Aole hoi au i huna i kekahi mea pono, aka, ua hoike ua ia oukou, ua a'o aku hoi ia oukou ma ke akea, a na kela ame keia hale aku. E hoike aka ana i na Iudaio a i na Helene, i ka mihi aku i ke Akua, ame ka manaoio aku i ka Haku, ia Iesu Kristo. Oih. 20:20-21.

Aia a oo pono na keiki e hiki ai ke manaoio a mihi, alaila o lakou ke bapetizoia, no ka holoi ana i ko lakou hewa, penei: Alaila i mai la o Petero ia lakou: E mihi a e bapetizoia oukou apau iloko o ka inoa o Iesu Kristo, I apau iloko o ka inoa o Iesu Kristo, i kalalaia mai ua hala, a e loaa ia oukou na haawina o ka Uhane Hemolele. No ka mea, no oukou ka olelo hoolana, a no ka oukou poe keiki, a no ka poe i mamao aku, a no na mea apau a ka Haku o ko kakou akua e hea mai ai. Oih. 2:38-39.

No ka bapetizo ana no ka poe i make, a penei ka Paulo: A i ole loa e ala mai ka poe make, pahea la e hana ai ka poe i bapetizoia ai no ka poe make No kekahi la i bapetzoia ai lakou no ka poe make A no keaha la makou e aneane ai e popilikia ai i kela ame keia hora 1 Kor. 15:29-30.

Nolaila hoi i haiia aku ai ka olelo maikai i ka poe i make i hoahewaia ai lakou e na kanaka ma ke kino, a i hoalaia ai hoi lakou e ke Akua ma ka Uhane. 1 Pet. 4:6

E Hawaii lahui, aloha o'u nei, ano, ua hiki mai la au i ka panina o ka'u hoike no ka helu ekolu o na loina ano nui o ka Euanelio, o ia no ka bapetizo, ka ipukakaula e komo ai o ka kanaka hoolohe a hooko i ke a'o o na Buke o na Buke. He oiaio, ua hoopahaohao nui ia aku oukou, no ko'u leleoi ana o ka'u joakaka no ka bapetizo, oiao o.

NA MEAHOU MA PAUWELA, MAUI

Solomon Hanohano, Aloha nui:-Na ka la 14 iho nei o Kekemaba i malama ai ke Ekalesia o Haiku he ahamele ma ka holo o Pauwela. He maikai na mea apau i hanaia me kela po; ka hina nui o na loaa no ka ahamele $102.

I ke Sabati ana ae o ia ka la 15 o Dekemaba, 1918, i malamaia ai ka hoolaa o ka luakini o Kalani Kahu Hou. O kei kekahi la piha i na kauaka mai kela me keia pe'a mai o ka aina i hele mai ai. Ua hoopiha pono ia ka luakini hou, a piha pu ka luakini kahiko. He 8 ka nui o na kahunapule na lakou i hoolaa na hana o ka hele hou.

I ka hora 12:30 p.m. i malamaia ai ka hoike hui o na Kula Sabai o Makawao Akau nei. He 6 ka nui o na hinepee, Huelo, Haiku, Paihiihi, Paiame Kahului. Ka heluna nui o na haumana he 236; ke Kula Sabati o ka Ekalesia o Paia, he 109 ka nui o na haumana; Haiku, 77. Ua malamaia na hana me ka maikai.

O Hon. J. W. Kalua ke alakai o na hana hoike Kula Sabati o ka la. He uʻi na hana i hana ia.

O Keia kekahi la piha o Pauwela i na kanaka, aole pela mai kinohi mai.

Kekahi, ke haawi aku nei ka Ekalesia o Haiku i ka hoomaikai i na hoaloha, na hoapaahana apau, i ka oukou mau haawina kokua iloko o keia ekalesia, a pela pu no hoi me ka oukou mau makana i haawi mai ai, pela auanei ke Akua e nini mai ai i na pomaikai maluna o oukou apau.

Me keia mau manao pokole ke haawi nei keia makapeni i ke aloha i na keiki oniu hua metala. Me ka haahaa,

KIU HANU MEAHOU.

HAAWIIA HE WAHI ANO NUI IA BEOKLEY

He eiwa mau hale hoahu ukana nui maloko o ke kulanakauhale o Vladivastok a moloko o ia mau hale no lako apau i loaa au no ka hana kokua a ka Ahahui Keʻa Ulaula maloko o Siberia; aia malalo o ka Henry P. Beckley, o Honolulu nei, hoomalu ana i keia manawa.

Mahope koke iho o kona hoea ana aku i Vladivstok ma ka La Hoomaikai, Novemaba 28, he umi-kumamakolu la mahope o ka haalele ana i ho ia Honolulu nei kona, hoonohoia ana mai ma ia kulana ano nui, wahi a kana hoakaka maloko o kana leka o ke kakau ana mai ia Mrs. Mary Beckley, o Kaimana Hila, kona makuahine.

Wahi hou ana ua hoea aku na paahana o umi-kumamaono ko lakou nui mai Honolulu aku nei i Vladivostok he umi-kumamakolu la mahope iho o ka haalele ana iho ia Honolulu nei, me ka liilii loa o ka manawa i hoohalaia e lakou ma Iapana. He maikai ka kona ola, wahi hou ana, he hale maikai a pumehana kona e noho mai lamamuli o ka hoopumehanaia me ka mahu a he kuea wale no ka mamao o kona halenoho mai kona keena hana mai. O na lako a pau o kela ame keia ano i loaa aku ilaila mai Hawaii aku nei, a pela hoi mai kekahi mau wahi e ne aku o ke ao, aia malalo o kaua malama ana. Ma kona manao e noho mau ana oia ma kona hana ahiki i ka pau ana o ke hooilo a i ole ahiki paha i kona kauohaia ana aku e hoi mai.

He nui ke anu malaila, wahi hou ana, e ikeia aku ana ka hau e kaukea a e anapa mai ana ma kela a ma keia wahi, a eia nae iloko o ia paa ka o kekahi mau wahi i ka hau he maikai me ka oluolu ke ea o ka noho ana, a no ia anu i ulu ae ni kona aloha i ka Paredaiso o ka Pakipika, kona one hanau, kahi o ka pumehana mau i na kau a kau.

 

ODESSA, Dec. 29-O ke kaua i hoooukaia maluna o na alanui no 13 hora mawaena o na mahele o na Rukini hakaka ua hoopauia ma ka la aku la i nehinei ma ka manawa a na aliikoa Repubalika i hoea mai ai i ke keena kaua o na Palani a e paa ana i kekahi have keokeo. Ua hoopukaia aku kekahi manao hope loa e ke Kenerala Palani Boris, a moloko o ia manao hope e kauoha aku ana i na pualikoa Repubalika e hookaawale loa mailoko aku o ke kulanakauhale. Mahope iho ua hookaawale aku la na. Repubalika ma kahi he elima mile ka mamao mai ka palena aku o ke kulanakauhale.

 

ka maa mau, o ka manaoio ka mua, aka lae ia pono ame ka pomaikai pookela loa o kaʻu lei, ame na kini, a mano, o na makamaka, e ku, a e hoolono akahele mai la no na aʻo oiaio i moekahi elike me ka hoike pio ole a ka Palapala, a ke Kilohana hoi e ahaʻi pauaho ole aku la imua ou, e ko na Honoapiilani, a oi loa aku ma na kula laula o Pauwela, Wailuku, Kihei, ke kuamoo a na mikanele i peki wawae ai. Amene.

JOHN M. MAHUKA.

 

NA HUAALE A CHAMBERLAIN.

Ua manaoia keia mau huaale ma na pilikia pili loa aku i ka opu, ke akepaa ame ka opu hoowali ai. Ina ua hoopilikiaia oe me ka wala o ka umauma, ka wali ole o ka ai, a lepo paa paha, e lilo ana keia mau huaale i mea hou e maikai ai. Eia ke kuaiia nei e ka poe kuai laau lapaau epau, o Benson Smith & Co., Ltd., na akena no Hawaii.-Hoolaha.

 

HE HOALOHALOHA NO KA MAUA KEIKI J.V. MAHI I HAALELE MAI

Mr. Lunahooponopono o ka Nupepe Kuokoa, Aloha oe:-E oluolu mai kou lokomaikai i ke kauwahi rumi kaawale o kau pepe, e hoike ana i na hoaloha ame na makamaka ame ka ohana o ka aina, e noho ana mai ka puka ana a ka la i Kumukahi a i ka welona a ka la i Lehua, i ka ukana luuluu me ka kaumaha.

Ua pauaho mai i keia ola ana ka maua keiki aloha, J.V.M. Kimokeo, ma ka maua home noho ma Waikiki, ma ka auwina la Poakolu, Nov. 27, hora 3:35, iloko o na hoomailo ana a ka maʻi no na manawa loihi.

Ua naha ke kino ka hale noho o ka uhane, ua waiho iho la oia i kona kino wailua ma keia ao me ka ohana, a ua hoi aku la kona uhane me ka mea Nana oia i haua.

Ua hanauia mai oia mailoko aku o maua, o Kimokeo Simeona (k) ame Lilia Kua (w), ma ka Poakolu, Sept. 23, hoonaauaoia oia ma na kula hele la o keia kulanakauhale, a ma ke kula o Sana Lui kona hele hope loa ana e imi i ka ike ame ka naauao, a mamuli o kona o awaliwali ua waiho aku oia i ka imi ana i ka naauao; ua noho hana aku oia me ka hale kuai buke e ku nei ma ke alanui Hokele, a mahope mai noho hana hou me ka hui hooulu ko ma Makiki. Waiho aku ia halehana malalo o kekahi mau kumu kupono, a noho hana aku malalo o Lunakanawai Maunakea no ka aha hoomalu i kekahi wa i hala aku nei. Ua noho hana oia me keia haku hana on a, a no ka onowaliwali ame ka nui mai no hoi o ka maʻi, ua waiho aku oia i ka hana me kona noho i ka hale, me kona manaolaua no in a no ka oluolu a maikai o kona ola kino, alaila hoi aku oia me kona haku hana mua a i ole hana ponoi maha nona iho.

Ua nui no na hooikaika ana e loaa ka palekana i ke ola o ka maua keiki, i na kauka lehulehu, i ka haukipila no hoi, ua noho oia ma ka Home Leahi no elua mahina, a mamuli no hoi o ka nui o kona aloha ia mana na makua, ua nonoi aku oia i kona kauka e oluolu oia e hookuu mai iaia e hoi i ke alo o ka makua.

Ua ninau mai ke kauka, heaha na kumu; ua oi aku ke aloha i koʻu mau makua mamua o ka mea hiki iaʻu ke hoomanawanui; e hoomanao ana i na la apau, me ka hiki pono ole iaʻu ke hooluolu iho i ka po, oiai ke aloha o ka makua e puapuaʻi mau ae ana, e hoi no au i ko laua poli, in a he maʻi keia oʻu no ke ola a pono ole paha, i ike aku no hoi au ia laua, a pela no hoi laua e nana mai ai iaʻu, a he mea hoi ia e hoohauoli mai ai iaʻu.

He hookahi mahina o ko makou noho pu ana, ahiki i ka nui loa ana o ka maʻi, ua kiiia o Kauka Li, o kona kauka no ia ahiki i kona haalele ana mai ia maua.

Ma ke kakahiaka Poakolu ua emi mai kona ikaika me ka nawaliwali pu, aka, o kona mau noonoo he o ia mau no, me he mea la o ka wa ola kino maikai, e kukaʻi kamailio pu ana me kona makuahine, no kona mau pono, a pela pu no hoi me kona mau pono, a pela pu no hoi me kona aahu o ka wa hope, me ka lawe ia aku o kona kino e hoomaemaeia ma kahi o Mr. Silva.

Oiai au ma kaʻu wahi hana, pa-e ana ka leo aloha o ka mana kamalei kaikamahine, e hoi, ua makemake o mama ia oe, ua pilikia loa o kunane. I koʻu hiki ana i ka home a halawai na maka o ka makua me ke keiki me he makani nui ikaika la e haehae ana i ke ao naulu, pela no ke aloha e hana la ialoko, a pa-e mai la ka leo o ke keiki, e papa, e papa, hoi mai oe, he manawa wale no noʻu e haalele aku au ia oe, a ia oukou apau; hoi mai kaua, mahope mai oe o kuu kua i hilinai aku au ma ko umauma.

Elike me no ao ua ame ka ino nui e hiki mai ana, a e uhipaa ana mahuna o ka piko o na kauhiwi, pela okoa iho la no ke aloha o ka makua i ke keiki. Ua nui kona aloha i kona kaikuaana ame na hoahanau, e ake ana e ike aku ia lakou mamua o kona haalele ana.

Oiai no mana iloko o na haawina o ka ehaeha no ke keiki, ua hoea mai la kekahi mau makuahine on a, he hoahanau no kona makuahine nonoi, oia o Mrs.. Kepola J. Kamanouia ame kona kaikoeke Mele, a komo pu iho la makou iloko o ia haawina hookahi.

Ua haawi ae o Mrs. Kamanoulu he mau leo pule, a e kulou ana hoi ma ka aoao o ka mea maʻi me ka haahaa, e nonoi aku ana i ka Haku, ma na lani kiekie, e kau mai Kona lokomaikai ame Kona aloha no ka makou keiki.

Ua nui kona aloha i kona kaikuaana ia Geo. Kahikapu iloko o ka oihana kaua o Amerika e noho ana ma Leilehua. He hookahi no kaikuaana i hoea mai oia o Josia Kua, me na maka i hoopihaia me ke aloha, a e halawai ana hoi ka ike a ko laua mau maka me ka apo ana aku o kekahi i kekahi, iloko o na kipona wai a ke aloha, a mohala ae la kona helehelena, me ka hauoli, a kunou mai la kona poo i kona hoahanau, a ma kona helehelena ame ke loha no makou, oiai ke kokoke mai la na minuke nona e kaawale ai oia, a e hele aku oia ma kela ao ma o me ha mea la e i mai ana, ua kokoke mai kuu home laʻi, kuu home laʻi, kuu home laʻi ma o.

Me keia mau haawina maluna o ka maua keiki aloha, aia hoi kona hanu e nape malio ana i ka houpo, a pili iho la kona mau maka no ka manawa mau loa, me he mea la e hiamoe malie ae ana, a e hooluolu ana paha i na luhi, na ehaeha ame na kaumaha o ke kino ma keia ola ana.

Ua pio ke kukui malamalama o ke kino, ua pouli a puanuanu ka home, home ou i noho ai a kupa, i ka pilina aloha ana me na makua ame ka ohana pu. Elike me ko kakou Haku Iesu aloha i olelo mai ai, ke hoi nei au i koʻu makua, a i ko oukou makua; e hoomakaukau, aia ma kona wahi e noho la, he nui loa kahi no oukou e noho ai, ke ku mai la Oia ma ka ipuka o ke lokomaikai a ke hea mai la: E ka opio i loaa i na haawina o ka ehaeha kaumaha a luhi pu, hele mai oe i Oʻu nei, Naʻu oe e hoomaha aku.

Ua lawe ia aku kona kino no kahi o Mr. Silva, a ma ia ahiahi no ua hoea aku mana, no ohana ame no hoaloha, a ike iho la i kona helehelena e moe malie ae ana, a e ku poai ana makou ma ka aoao o ka pahu, a e hoopuu ana i na haawina a ke aloha, na kulu waimaka e hoopulu ana i ka welelau lihimaka e hoopulu ana i ka welelau lihilihi. Ua ku kiai makou me ka ala pu ana i na hora o ia po ahiki i ke ao ana.

I ke kokoke ana ae i ka manawa e hoolewaia aku ai kona kino, ua malamaia he anaina hoomanao e ka ohana, malalo o ka Rev. Sam Kaloa lawelawe ana, a me na olelo paipai pokole ame.

MAKA'U KA HOIKE O KE AUPUNI O ANAANAIA.

I kulike me ka hoakaka a ka nupepe Tribune o Hilo he $7500 ka bela i kauia e ka aha laapuni no Mrs. Hannah Warren, a mahope o ke aponoia ana o ka hela ua hookuuia aku oia e hoi no kona home.

Ua hookuu pu ia o Charles Warren, ke kane a ka wahine i hoopiiia ae ai, mai ka halepaahao aku o Olaa, a ua hoi aku no ko laua home. Ua paa waleia ua oia no kona ninaninauia eku, aole oia i hoopiiia ae no kekahi hewa oiai nae ua hui pu no oia me kaua wahine oia ka mea i hoohuoiia nona, ma o kona komo pu ana e kanu i ke kino make o ka laua kaikamahine elike me ka oleloike a kekahi hoike i ninaninauia ai.

O ka hoike koʻikekoʻi ma ka aoao o ka aupuni e ku-e ana i ka mea i hoopiiia ae no ka hewa pepehikanaka, oia o Mali Liilii, aia oia malalo o ka hoomalu ana a na makai ma Olaa, kou wahi e noho mai la. Ma ka manawa i hoolohe mua ia ai o keia hihia mamua o ka aha hookolokolo apana ma Olaa ma ka Poaono ua ikeia ko Mali Liilii makaʻu ma kona manawa i kukuluia ae ai ma ke eno he hoike no kona ninaninau ia mai. Ma kona manawa i ninauia ai no kana mau mea i ike ai no kekahi mau minuke kona hookaulua ana i ka pane mai i na haina e waihoia aku ana iaia, me ka hoike mai i kekahi mau hiohiona uo kona makaʻu.

He makaʻu oia i ka nana aku ia Mrs. Warren a e nana pono mau mai ana no hoi o Mrs. Warren iaia me ka minoaka ma kona manawa mua i kukuluia ae ai i hoike. Aohe nana aku o Mali Liilii ia Mrs. Warren, me he mea la he makaʻu oia i ka ike aku i na maka o Mrs. Warren.

Ma ka olelo a na hoaloha o ua o Mahi Liilii ua manaoio loa oia he kahuna o Mrs. Warren, a ua makaʻu oia o hoopoinoia mai kona ola. E lei mau ana oia malalo iho o ka palule he lei la-i he mea hoopakele iaia mai na poino mai a pau a Mrs. Warren e hana mai ana.

Mamuli o keia makaʻu on a i lona ai ka manao i na luna aupuni he mea pono e hoomaluia oia e ka oihana makai ahiki mahope aku o ka pau ana o ku oleloike i ka loheia mamua o ke kiure kiekie, o hooweliweliia oia a lilo i kumu nona e holo mahuka ai, a i ole hookauluaia ka holopono o ka hookolokolo ana i ka lawehala mamuli o kona makaʻu ia Charles Warren ame kaua wahine.

 

na leo pule no ka opio i haalele mai ia kakou apau.

Ma ka hora ekolu o ia euwina la hoomaka mai kona huakaʻi hoolewa no ka ilina o Kamoiliili. Hiki ma ka ilina ua malamaia kona anaina hoomanao hope, no ia Kupunakane na Hairama Kaaha, he mau olelo pokole ame ke mele i ka himeni, E pili i ou la au, e kuu Iesu, ame na leo pule, a uhi aku la ka lepo maluna o ka pahu o ka mana keiki aloha, a pau ka ikena no ka manawa mau loa.

Ke haawi aku nei maua i ko maua lima akau o ke aloha Karisimaka i ka Lunahoopoliopono, a i na keiki oniuhua metala ke aloha Hapenuia.

O maua no na makua i hooneleia i ke keiki.

MR. & MRS. K. SIMEONA.

WAEIA KA PAPA KIURE NO KA

1919

Maiwaena mai o na inoa he nui o ka hookomoia ana maloko o na pahu i hookaawaleia no na kiure, i waeia ae ai ka poe e noho aku ana i mau kiure kiekie no keia makahiki ae e hoea mai ana no ka Aha Kaapuni o Oahu nei, a pela hoi me na papa kieure hookolokolo no kela ame keia mahele o ka Aha Kaapuni.

Maloko o ka aha hookolokolo a ka Lunakanawai Kaapuni Ashford, ma ka hora eiwa o ke kakahiaka Poaono aku nei, i waeia ae ai keia mau kiure, a o keia malalo nei no kiure kiekie, me ko lakou kauohaia ana e hoea ae maloko o ka aha a ka Lunakanawai Ashford, ma ka hora elua o ka auwina la o ka Poakahi, Ianuari 13, 1919: Henry Gehring, Malcom Macintyre, A. H. R. Vieira, Firdinand H. Hons, James H. Love, George E. Smithies, This, MeGrath, Albert A Durant, Ed. Henriques, J.F. Colburn, Jas. Kennedy, Edw. W. Quinn, J.A.M. Johnson, A. W. Van Valkenberg, J. W. Jones, Edw. H. F. Wolter, J. A. Beaven, J. F. C. Abel, Alf. Hocking, R. B. Booth, E. C. Winston, J. M. Levy, S. W. Spencer.

No na kiure hookolokolo hoi, he iwakalua-kumamaono niau kiure i waeia no kela ame keia mahele o ka Aha Kaapu ni, o ia na aha a na Lunakanawai De Bolt, Ashford ame Heen, a ua kauohaia lakou e hoea ae ma ka hora eiwa o ke kakahiaka o ka Poakahi, Ianuari 13, 1919.

Na kiure o ka aha a ka Lunakanawai Ashford: C. A. Waiamau, A. Blom, W. H. Stone, H. Kapela, D. W. Kama, J. W. Kalaukoa, R. Kekuewa, D. Naauao, J. Kalima F. W Beckley, W. Schieer, R. Levy, A. R. Fitzsimmons, Heine J. Meyer, M. P. Medeiros, Jr., F. F. Fernandes, W. E. Heine, J. E. Steward, Tai You Ching, G. H. Moore, E. R. Nieman, G. Markham, R. E. Turner, M. Andrade, F. D. Creedon, D. T. Houghtailing.

Na kiure o ka aha a ka Lunakanawai De Bolt: D. A. Dowsett, J. V. Fernandes, Geo. Lucas, W. H. Bradley, G. H. Miranda, M. T. Lutz, H. W. Adams, A. H. Afong, M. R. Richards, N. T. Teves. T. E. Dawkins J. K. L. Ashley, R. Cheatham, T. Gill, Jos B. Cross, Wm. M. Minton, C. T. Akana, L. Kaleiopu, C. F. Gilliland, E. J. Reed, U. H F. Lemon, W. E Kerr, W. Ehu, H. B. Campbell, Sam Manu, Manase K. Makekau.

Na kiure o ka aha a ka Lunakanawai Heen: G. E. Bruns, M. Phillips Jr., Hong Chack, G. A. Long, W. Kahihaum, P.F. Ryan, J.J. Cockett, J. Eflinger, P.K. Chang, G. H. Buttolph, J.P Mendiola, H. B. Myrthe, J. Aiau, G. H. Cowan, C. Biggs, E. L. Kaui, F. Amoy, Ben F. Lee, Ed. C Wolter, F. A. Luning, C. Lambert, J. E. Nahulu, W. F. Mossman, T.P. Decvine, W. K. Sproule, G. W. Macy.