Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 4, 24 January 1919 — Page 1

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

BUKE LV11-HELU 4           NUPEPA KOUKOA, HONOLULU T.H. POALIMA. IANUARI 24, 1919

PILU KA HEWA I NA LUNAKIAI EHIKU O HAWAII

Hoopuka ke kiure i ka Olelo Hooholo no ka Pili o ka Hewa i ka Papa Lunakiai

HOOHALAHALAIA NAE KELA OLELO HOOHOLO

No ka Hoolilo Wale Ana o Ka Papa i na Dala me ka Papa i na Dala me ka Haawina Ole ke Kumu Pilikia

            I kulike ai me ka lono meahou o ka hoikeia ana mai Hilo mai ma ka Poakahi aku ner i hala, ua hoopuka ae ka aha kiure i kana olelo hooholo, no ka pili o ka hewa i na lunakiai ehiku o ka papa lanakiai o ke Kalana o Hawaii, ma ka manawa i hooloheia ai ko lakou hihia imua o ka aha kaapuni ma Hilo ma kela Pakahi.

            O ke kumu hoopii e hu-e ana i na hoa o ka papa lunakiai o Hawaii, o ia no ko lakou hoolilo ana aku i na dala o ka lehulehu, mamuli oko lakou manao iho, me ka bila haawina ole i hookaa waleia, aka nae ua hoohalahala aku la ko loio o ka papa lunakiai i ka olelo hooholo, mahope koke iho o ka waiho ana ae o kela kiure i ka lakou hoike, no ka pili o ka hewa i ka poe i hoopiiia.

            O na hoa o ka papa lunakiai o ka lana o Hawaii i ahewaia mai la, oia o Samuel KauHane, ka lunahoomalu o ka papa; W. A. Todd, A. M. Cabrinha, Eugene Lyman, James Ako, A. A. Akana and Julian Yates.

            O ka hoopa'i a ke kanawai i hoakaka ai no ka hewa elike me ia i ikeia no kela papa lunakiai, o ia no ka uku ana i ka @uina dala nole e oi aku mamua o ka hookahi kaukani, a e hoopaahao ia paha no ka manawa aole e oi aku mamua o hoo@i makahiki, a i ole, o kela mau hoopa @o a elua.

            O ka hana hope i manaoia, mauli o ke ahewaia ana mai la o kela papa lunakiai, o la no ka hoopii e kipaku ana i ka noho hou ana aku o na hoa a ka papa lunakiai, ua loaa aku i a mamuli o ka noii ame ka huli pono ana kekahi komite o ke kiure kiekie o ke Kalana o Hawaii, no ke ano o ka lawelaweia ana o na hana o ka kalana. Ua ike maolie ia ka hauhili o kekahi mau hana i lawelaweia, a no ia kumu, ua kono okoa aku ua lunakiai, i ka loio kalana e haawi mai i na a'o ana, ma ne mea e kokua aku ana i ka hooponopono ana i na hana a ka papa lunakiai.

Ma ka huli ana a ka loio kalana i loaa i'o aku ai ke kulana oiaio o na mea i hounaia e ka papa, a i ka wa i no ho ai o ke kiure kiekie, ua waiho ae la oia imua o kela kure, i kana mau mea apau i ike ai, a ia wa i kohoia ai he komite kuikawa, e ke kiure kikie, no ka huli pono ana aku i na mea oiaio o ka hopena i ikeia, o ia no ka loaa an@ o na hoopii hoahewa e ku-e ana i na lunakiai, a o na kahua hoi o ko lahou hookolokoloia ana mai la, a ikeia ko la kou pili i ka hewa.

            Ma ka hoike a ke komite kuikawa o ke kiure kiekie, e hoakaka ana ia i ka lawelawe ana o na hoa o ka papa lunakiai i na haua o ke kalana, ma ke ano hemahema loam o ia ka hoolilo ana aku i kekahi mau waiwai o ke kalana i wahi e ukuia aku ai kekahi pokole, i ikeia ma ka hoomaka ana o ka makahiki.

            He nui a lehulehu wale na mea i loaa aku i kela komite, ma ka huli ana, o ia ke kuai ana o ke kalana i kekahi mau mikini,ma ke ano ku i ka hemahema me ka huli mua ole, no ke kupono e hanaia i mau mikini o ke ano i makemakeia, a i kekahi manawa, aole no he hiliia aku o ke kupono i'o ua me i kuaiia ai.

Ka Olelo a ke Kanawai

            O ke kanawai i ahewaia mai la na lunakiai o ke Kalana o Hawaii, o i@ no ka pauku 2214 o na Kanawai Hooponopono Hou ia o Hawaii, o ka 1915, he kanawai e papa ana, a e hookapu loa ana, i ka hoolilo ana aku ma kekahi ano i na dala o ke kalana, a oi aku mamua o ka haawina i hooholoia no ke kahi mau hana.

            He mau hoopii hoahewa e ae no kekahi e ku e ana i ka Lunakiai Cabrinha, a ke ku nei kona mau kikia, no ke kakali ana i ka olelo hoo@olo mai ka aha kiekie mai, maluna o kekahi mau ninau pili kanawai.

            Aole i hoea aku ka Lunakiai Yates ma ka manawa i hooloheia ai ka hihia o na lunakiai, ma ka Poakahi nei, oiai he kapena koa noloko o ka pualiko ma Leilehua, aku ua nee no nae na hana o ka aha imua, me ke kakali ole lai@.

            Mahope o ka hooleheia ana o na oleloike apau ma kela hihia, ua waihoia aku la ka hana iloko o ka lima o na kiure, a no na hora elua ko lakou noonoo ana, i hoopuka ae ai kela kiure, ma na hora o ke ahiahi, i ka lakou olelo hooholo, e ahewa ana i ka poe apau i hoopiiia o ka papa, no ko lakau pili i ka hewa.

            O Senatoa James W. Russell ame W. H. Smith na loio ma ka aoao o ka papa o na lunakiai, a o ka Hope Loio Kuahina Lightfoot ka loio ma ka aoao o ke aupuni.

WEHA KA BANA HAWAII I KONA HOME PONOI HOU

Holopono na Hana Apau i Lawelaw cia ma ka Auwina la Poaono Aku nei i Hala

HAAWI MAKANA IA HE HAE AMERIKA E NE HAWAII

Komo na Keiki o ka Bana ma ka Hana Kanu Laau Maluna o ko Lakau Kahua Hou

          I kulike ai me na hana i hoolalaia no ka wehe ana i ka home hou o ka Bana Puhiohe, pela hoi na hana kanu laau, me huki have ua hoea mai i ka hookoia ana kela mau hana apau, ma ka auwina la o ka Poaono aku nei i hala me ka holopono o na mea apau i hoolalaia a i hookoaia me ka piha pu no hoi i ka lehulehu i hoea ae no ka ike maka ana i na mea apau.

          No na makahiki i aneane e piha ke kanalima, akahi no a loaa he home paa no ka Bana Hawaii, he home hoi me kona have e welo mau ak@ ana i ka makani, ame na kumulaau e hoowehiwehi ana i kona kahua, mauka ae nei o Kalihi, ma kahi e pili kokoke ana i ka paumawai.

          Ma ka hapalua ponoi o ka hora ekahi o kela auwina la Poaono, oiai hoi na m@ apau i akoakoa aku ai ma ke kahua @ hana i ma@aoia, a ma ka home hou hoi o ka @a@a puhiohe, ua hoomakaia na hana, elike me ka papa kuhikuhi, ma ka paani ana mai o ka ban@ o Sana Lui i kekahi mele i paanaau i na mea apau: "Hoonani i ke Akua mau."

          I ke kuu aua iho o kela leo mele i paaniia mai e ka bana o Sana Lui, ua ka lokalo ae la ka Rev. Akaiko Akana, k@ kahu o ka Ekalesia o Kawaiahao i ke kahi mau leo pule hoomaikai i ke Akua.

          I ka pau ana o kana pule, i ku mai ai o Mrs. Alice Komokilaikawai Macfarlah@ a haawi makana mai la he have Amerika imua o Mr. Robert H. Baker, ke kumu puhiohe o ka bana, ma ka inoa o ka lahui Hawaii, me na olelo pokole, he mau olelo hoi i ku i ke aloha ame ke eehia, a i hoopa ia aku ai ka puuwai o ka poe apau i hoea ae malaila:

          "E lilo keia have laahia o ko kakou aina aloha, i mea e welo haaheo mau maluna ou, a malalo hoi o kona mau opi e hana mau aku oe i ka pololei. O keia hoe he hoailona laahia ia o ko kakou aina; e aloha a e pulama ia mea, e holopono auanei na mea apau.'

          I ka lawe ana mai o ke Kumu Puhiohe Robert H. Baker i ka have makana, ua haawi aku la oia i kekahi mau keiki koa oloko o ke Kula Kamehameha, na laua i hoopaa aku i na kaula o ka pahuhae, a oiai hoi ka bana o Sana Lui e paani ana i ke mele lahui o Amerika, a e ku ana na mea apau iluna, o ka manawa iho la ia a Mr. Baker i huki aku ai i ka have Amerika iluna o ka pahuhae, e welo haaheo aua hoi kona mau opi i ka welelau makani, iloko o na hiona ilihia o na mea apau e ku ana malaila.

Ka Haiolelo no ka Have

          Oiai ka have Amerika e welo ana i ka makani, ua haawi mai la ka Loio Apana Amerika Huber i haiolelo e pili ana no ka have, he haiolelo hoi i piha me na manao makee no ka have, a no ka bana, me ka noke ia o kana haiolelo i ka pa'i pa'i mai ke anaina aku.

          Penei kekahi o kana mau olelo i ka mailio ae ai, ma kana haiolelo:

          "I ke kamailio ana aku i kekahi mau olelo pokole no na hana o keia la, ke makemake nei au e hoakaka ae i kekahi mau mea e pili ana no ka Bana Hawaii, a e hoike ae i ko'u aloha ame ko kakou aloha no apau ame na kanaka o Hawaii nei, no keia bana, ka bana hoi, he ekolu wale no pule i koe, alaila piha ka hapa kenekulia, o kona ku ana ma Hawaii nei-he hana hoi i hoolaaia no ka hauoli ame ka pomaikai o na kanaka o keia mau paemoku, ame na haneri kaukani o ka poe i kipa makaikai mai i keia mau aekai iloko o kanalima makahiki.

          Aole loa he oihana ma Hawaii nei i ike nui ia elike me ka Bana Hawaii. Owai ka mea i lohe ole i ka nani o kana

NUI KE OHOHIA MA KA PAINA A NA HAWAII

          Ma ka paina awakea a ke Kalapu Makaainana o na Hawaii, ma ka Poalima aku nei hala, i hooloheia ai na ho ike komite, no ka lakou mau hana, pela hoi ka haiolelo a kekahi haole nona ka inoa o Kauka J. F. Cowles mai Auseteralia mai, me ka piha ohohia o na lala o ke kalapu, no kana mau olelo.

          Ma k a aoao o ke komite no na hana piliwaiwai me hana suaipa, ua waiho ae o Mr. Joe Leal i kana hoike, no ka hapa mai o ka poe e hana hoike, no ka hapa mai o ka poe e hana mai nei i na suaipa, a eia no ke komite ma ka meheu o ka poe piliwaiwai.

          Ua nui ka mahaloia o ka hoike a ke komite, me ka ninau ana mai o ka Peresidena Heen, i ka manao o na lala o ke kalapu, in a ua manao lakou he pono ke kauia aku ka hoopa'i hoopaa hao maluua o ka poe apau e ahewaia ana no ka piliwai, ua ohohia na mea apau ma ka haawi ana i ko lakou ae.

          O ka Rev. Akaiko Akana ma ka aoao o ke komite o na hale hoolimalima loloa, ka mea i hoakaka mai i kekahi mau mea e pili ana i ka hana a kela komite, o ia hoi eia ka papa ola ke hoomakaukau mai nei i kekahi hoike no ke kulana o na hale hoolimilima loloa, a ke hana nei no hoi ke komite me ka manaolana e hoea mai ana no i ka manawa e hoopauia ae ai na pilikia e ikeia nei i keia manawa.

          Oiai e ai ana na mea apau, i hoea ae ai o Mrs. De Bolt, no ke kuai ana i na tikiki luau no ka home, i hookaawaleia no na Hawaii, ua koho lokahi kela kalapu e haawi aku i na kokua ana i na mea e pono ai na wHawaii ma ke kuai ana i na tikiki, a o na dala i loaa ma kela la, no na tikiki i hooliloia aku i na lala o ke kalapu, he kanalima- kumamalua.

          O Mr. Er@st Kaai ka mea nana i hoonanea mai i kela anaina me kekahi himeni hou loa i hakuia eia, me ke komo pu ana aku o na mea apau, ma ke mele like ana ma ka hui, iloko o na manao ulumahiehie.

          Ma keia Poalima, o ka Loio Frank thompson ame Mrs. Walter Macfarlane na mea ia laua ka haiolelo, a ua makemake pu ia no hoi na lala apau o ke   

          O keia iho malalo nei ka hiona o na hana i lawe laweia ma ka manawa i weheia ae ai ka home hou o ka Bana Hawaii, mouka ae nei o ke Alanui Waiakamilo, ma ka auwina la o ka Poaono i hala. Ma ka hema loa o ke kii maluna, oia o R. W. Aylett, e kanu ana i kana kumulaau ponoi; ma ka akau ae ka lehulehu e pohai ana ma kahi o ka hale puhiohe. Malalo iho, ma ka hema na hoa o ka bana e haawi aloha ana i ka have; ma ka akau ae o mrs. Macfarlane e haawi makana aku ana i ka have Amerika ma ka inoa o ka lahui Hawaii i ke kumu Puhiohe Robert H. Baker.

NUHOU LIKE OLE O NA AINA E

Mahuka he Mau Koa- Eiwa i Hoi Hou Mai a Kiia a Make

          VLADIVOSTOK, Jan. 20. - No na paahao i hookuuia mai ka halepaahao aku ma Omsk ma ke ano he hana holopono ole i hoolalaia e @o Bolshevikis, eiwa o lakou i hoi hou mai mamuli o ko la kou manao ponoi iho i kiia a make e na aliikoa o ka oihana koa me ka ike ole o ka Ademarala Kolehack.

          Ua koto pu iloko o ka heluna o na pio he lehulehu na hoa ko'iko'i o ka ahaolelo. Ma ka manaoio o na kanaka kakau nupepa ame na alakai e ae o ke kumu i pephiia mai la kela mau ka naka o kekahi mahele ia o ka hana i manaoia no ke kinai ana i ka manao o na kanaka e houkoakoa ia lakou, eiike me ka lono i loaa mai ia@ei.

Kau he makuea Palani Iluna o Kaupoku- Loaa Iaia Ka Makana

          PARIS, Jan. 20.- Ua eo ia Jules vedruies he kanaka Palani lele i ka lewa, ka makana o 25,000 franes i keia la, ka makana e haawiia aku ana i ke kanaka lele i ka lewa mua loa e kau iho ana iluna o kaupoko o kekahi hale iloko o ka manawa e lele ana. Ua kau iho ko Vedrines mokuea maluna o kaupoko o kekahi halekuai nui iwaenakonu o ke kelanakauhale.

          Iloko o ka wa i launaia aku ai oia mahope iho o ka lele ana, wahi a ua o Vedrines o ke kamailuo ana mai e lele aku oia a puni ke ao.

Ola ka Ma'i o ke Kaisa- Ke holoholo Mai la i Nei Manawa

          AMERONGEN, Jan. 20. - Ua oi loa ae ka maikai o ke ola kino o William ae ka maikai o ke ola kino o William Hohenzollern. Ua hiki i ka Empera Kelemania mua ke oili aku mawaho o na puka a hele holoholo aku maluna o na kahua e hoopuni mai ana i ke kak@la, i kela ame keia la.

Ala ae he Mau Haunaele Hahana Loa, Maloko o Kelemania

          LONDON, Jan. 20.- He mau hauna ele k@ho paloka hahana loa ka i ala ae maloko o Kelemania kahi e lawelaweia ana na hana koho paloka no ke koho ana i na hoa o ka ahaolelo lahui, e kaheaia ana no ka akoakoa ana mai ma ka la 16 o Feberaure, elike me ka lono kelekalapa @weaole i loaa mai ianei.

          He olohani laula ma kela a ma keia wahi ke hanaia mai la ma Leispsie, kahi o na paipu wai ame gas i okiia ai a lilo i mau mea hoopilikia ko'ko'i i na makaainana o ke kulanakauhale. Ua lilo ka make ana o ke Kauka Liebknecht, ke alakai o ka Aoao Radical, i mea hoopilihua loa i ka noonoo a na kanaka ma Leipsie pela ka aleloia. Ua pinepine na hakaka i ala ae maluna o na alanui a ua wawahiia e kekahii ahakanaka piha in@ina ka hale koho paloka.

          O ka nupepa Telegraph ka i hoike mai nei no ka hahana loa o na hana olohani a mau hoohaunaele maloko o kekahi mau wahi e aku o Kelemania.

O Paderwski ka Hoola o ka Lahui Polani

          WARSAW, Jan. 20.- Mahope o ka hala'ana o kekahi mau makahiki iloko o ka auwe ame ka hoomalu maikai ole ia ana, ua hoohui holookoaia o Polani a lilo i hookahi, a o ka maluhia ame ka hauoli ke pahola nei ma na wahi apau. Ua hoomaopopo ka lahui Polani mamuli o ka lanakila ana o na Aupuni Hui maluua o na Aupuni Mana Waena i loaa ai i ko lakou aupuni ka hauoli kumukuai ole.

          Ke hoeueuia nei e hoala ae i na lawelawe oihana ana, ke hoomaka mai nei e emi iho ke kumukuai o na mea kua ma na wahi apau o ka aina, a aia no he manaolana no ka holomua ma keia mua manaolana no ka holomua ma keia mua aku i ike ole ia no kekahi mau makahiki i hala. Ma ka manao o na mea apau ua kaahope aku na la kupilikii a ua olino mai na la o ka maluhia.

          Ke haawi nei ke K@hina Nui Poderewski i na mahalo apau no ka hoohanau hoi ia ana Polani, a ua na@aia mai oia e ka lahui. Ua hoomaopopo ke kuhina nui hou Amerika Huipuia ko Polani hoaloha oiaio. Ua hoouna aku oia he mau hoolaha no ke kukuluia ana ae o kekahi aha kuhina hou e na Aupuni Hui a ia Amerika Huipuia me kakahi hoolaha e hoakaka ana o na aoao kalaiaina ekolu Polani e hala wai ana lakou a hooholo me ka lokahi e huki like no ka pomaikai nui hoea mai ana maluna o ka aina.

Haule no o Kelemania @oko o ka Lua Ana i Eli Ai

          NEW YORK, Jan. 20.- Wahi a ke kakauolelo o ka oihana kalep Redfield o ka olelo aua ae, oiai oia e haiolelo ana ma ke kalapu Repubalika maanei i keia la, ma ka aina awakea, he mea pono ia Amerika e hoouna aku i kona mau waiwai kalepa iloko o na kai ma ke ano he kauwa na @a lahui aole hoi ma ke ano he mea imi pomaikai nona iho.

          "Aole keia he manawa no ka hana puapuahulu makapo ana e loaa mai na waiwai a nui ia kakou mau hoalauna o ke ao. He manawa keia no ka hana ana no kekahi mau mea nui i oi aku mahope o ko kakou kokua ana i ke kukulu hou ana ae i ke ao."

          Ma ka manawa a keia aupuni i komo aku ai i ke kaua ,aole keia aupuni i oi wale aku no mamua o Kelemania ma na hana akeakamai i hanaia, aka ma ka oleloia, "ua eli no o Kelemania i lua nona ponoi e haule ai he lua ana i manao ai o ha'i ke haule ana."

KA HALAW@I MAKAHIKI A KA EKALE@A O KAWAIAHAO.

          I kulike me ka manao o ke kumukanawai o ka Ahahu@ Ekalasia o Kawaiahao e malamaia ka halawai makahiki ma ka mahina o Ianuari o kela ame keia makahiki, e noho ana ia halawai ma ka hora 7 o keia pa ma kekahi rumi o ka halepule no ka hoolohe ana i ka hoike a na luna nui o ka Papa Kahu Waiwai, nolaila he hana pono na na hoahanau apau e hele ae ia halawai i lohe i na mea apau i hanaia iloko o ka makahiki i hala.

HOOLEIA KE NOI A CABRINHA E KA AHA KIEKIE

          Ma ka Poalua aku la i hala i hoopuka mai ai ka aha kiekie i ka olelo hooholo no ka hihia a ke Teritore e kue ana i ka Lunakiai A. M. Cabrinha o ke Ka lana o Hawaii, e hoole ana i ka hoopau wale ana i ka hoopii hoahewa a ke kiure kiekie i waiho ae ai no kona hoo kolokoloia.

          @a kakauia kela olelo hooholo e ke Kokua Lunakanawai kiekie kemp, a i lokahi ia aku hoi ia olelo hooholo e ka Lunakanawai Edings.

          Ua loaa ka hoopii hoahewa e ku e ana i ka Lunakiai Cabringa, i ke kiure kiekie o ka aha kaapuni eha, o ia no kona ku e ana i ka pauku 168 o na Kanawai Hooponoponoia o Hawaii, no kona komo pu ana aku ma kona ano he @una aupuni, ma kekahi mau hana a ke kalana i lawelawe ai me ka lini o Cabringa & Serrao, he hui kuai waiwai laula no Hilo, Hawaii.

          He hoike o Mr. Cabrinha i lawei@ imua o ke kiure kiekie e ninaninauia ai, a loaa ai hoi ka hoopii hoahewa e ku e ana iaia, a i kona manawa i hookolokoloia ai, ua noi kona loio e hoopau wale ia kela hoopii, no ke kumu ua hoike oia i kana mau mea i ike imua o ke kiure kiekie.

          Ua paioia kela noi a ka loio pale imua o ka aha kaapuni ma Hilo, ahiki i ka hooholoia ana, e waiho loa mai ia ninau imua o ka aha kiekie, a o kela ae la maluna, ka mea a ka aha kiekie i hooholo mai ai, no ka hiki no ke hooko@o.

          Ua ku e ka manao o ka Lunakanawai Kiekie Coke i ka manao o kona mau kokua, me kona hoakaka ana i kona manao maluna o kekahi mau pepa elima i kikokikohua ia, e hoakaka ana, he mea pono e aeia aku ke noi, no ka hoopau ana i ka hoopii hoahewa, no ka mea i ka laweia ana o ka hoike e ninani@au imua o kekahi kiure kiekie, he mea pono e maopopo mua iaia ka manao o kona ninanianauia ana, a kona maopopo ole ana, me kona hoike ae i kana mau mea apau i ike ai, e ku-e ana iaia iho, ua lawa ia no ke ku ole ana o ka hoopii hoahewa maluna o ke kahua pololei.

          Ma kona manao maoli, e aeia aku ke noi e hoopau wale i ka hoopii hoahewa,

          HOPUIA KEKAHI KEPANI NO KONA PUHI OKOLEHAO

          Loaa Pono Aku na Meahana Puhi Rama Apau i na Kanaka oke Aupuni ma Kaimuki

PAU MAI KA OKOLEHAO I KA LILO I KE AUPUNI

Kela ka helu Ekahi o ke Puhi Okolehao Nui i Loaa Aku i na Kanaka o ke Aupuni

          Ma ka po o ka Paha o ka Pule aku la i hala. i paa ae ai kekahi Kepani puhi okolehao nona ka inoa o Mir@ moto, i ka hopuia, e ka Hope L@ Ohi o na LOaa Kuloko, Mark Haua ame ka helu ekahi o kahi puhi okolehao i loaa pono aku i na luna oihana o ke aupuni, malako nei o keia kulanakauhale, ma hope o ka paholo nua mai o ke k@wai hookapu waiona ma Keia Teritore.

          Ua loaa pono aku i ua kan@k@ o ke aupuni, ma kahi o ka elima h@neri @lanai o ka rama i makaukau no ke puhiia aku a lilo i okolehao a ua loaa pu aku no hoi he mai @alani i piha me ka oko lehao i puhiia. No ka rama @ i puhi ole ia, ua niniia aku e na kanaka o ke aupuni, aka no ka waiona @, ua laweia mai a malamaia @ oleloike ma ka aoao o ke aupuni, e ku e ana i ke Kapani o ka hopuia ana a p@, no ka hakihaki kanawai.

          Aia kahi noho o kela Kepani ma ke Alan@i Umi, Palolo, ma kahi he hookahi mile ka mamao mai ke alan@i Waialoe aku, a ma ka oleloia, he mau mahina ao nei ka loihi o ka manawa a kela Kepani i lawelawe ai @ kela h@a, a mamuli o ia kumu, ua loaa aku ka ike i ka po@ i kuai i kana waiona, no kela hana hakihaki kanawai, a na kekahi poe paha o lakou i haawi ae i na luna aupuni, pela iho la i pololei aku ai ka lakou hele ana a @oaa pono ka mea @.

          Ua loaa pono aku i na lun@puni he mau pahu @i, ua hunala malalo o ke kah@a o ka hale, he mau pahu, i hiki aku ma kahi o ka elua haneri galani alaila piha. Ua nalo loa kela @au pahu ilalo o ka honua, a un@ia iho oluna me ka papahele, ame ka @, i ole ai e ikeia iho, he mea kekahi malalo ae olaia.

           O kahi e p@hi @ole ia ai ka okolohao, aia maloko o kekahi hale kaokoa loa, he mau kapuai lehulehu mai ka hale noho aku.

          Ma ka olelo a ka Hope Luna Ohi o na Loaa Kuloko, i ko lakou hoea ana aku, a ike i na mea i hoahuia maloko o na pahu nunui, ua makaukau no ke puhi ana aku, ma ka Poaono mai, in@ no ka hoopuoho ole i@ aku e lakou.

          ma na mea i hoomaopopoia @ kela mau luna aupuni, o nal ano o ka hana ana i ka okolehao, e kela Kepani, o ia no ka laiki, ke kopaa, ka @alani Ame k@ hope, a i ka awaawa ana, mahope iho o ka waiho ana no kekahi manawa, o ka wa ia e puhi aku ai, a lilo ae la okolehao.

HOOLEIA AKU NA PU KUNIA@I HE 88 A NA KELEMANIA

          COBLENCE, Jan. 4.- He 88 mau pu kuniahi i haawiia mai ma ke ano hemai waiwai pio, i kulike ai me na aelike hoomaha i ke kaua, i hooleia ak@ ka lawe ana mai i keia ia e ke kami@n@ Amerika. Ma ka manao o na Amerika he mau pu ano kahiko loa lako@, aoi hoi i kulike me na mea i makemakeia, @ kekahi o ia mau pu ua poino mamuli o ke pa-hu mua ia ana a kekahi mau pu kuniahi aku ua nalowale kekahi ma@ apana.

          Ua hoikeia aku i ke komisina Kele mania i holo mai ai i Cablence nei no ka nana ana i na pu kuniahi e hoowiia mai ana, pela hoi me na mokuea ame na materia kaua e ae, e pono e hoea mai i Coblence nei ma ka la 10 o lan@ ari na pu hou e paniia mai ana ma ka@ o na pu kuniahi he 88 i hooleia ka lawe ana mai mamuli o ka ikeia ana he mai pu poina a nahaha lakou.

          Ahiki mai i nei manawa he 64 ma@ pu kuniahi i apononoia e ke komi@ina Amerika Mawaena o na pu i h@awiia mai he elua mau pu kuniahi nunui, a me ia mau pu i ki mau ia ae ai na poka maluna o ke kulanakauhale o Verdu@ a pela me ka kahua kahi a na Amerika e hoomoaana ana me ka lakou mau pu kuniahi uunui. Aneane 200 ka nui o na pu kuniahi o na ano like ole i hoea mai ianei, eia nae he kakaikahi loa o lakou i aponoia, oiai o kekahi mau apana o i@ mau pu ua nalowale.

          Ei nae, ma na mea i hoomaopopoia ua hoounaia aku ia mau apana i nalowale mai Kelemania aku a i kekahi wahi okoa.