Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 4, 24 January 1919 — Page 4

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

E HOOKOIA KE KANAWAI E PONO AI

            No kekahi mua kau aku nei o ka kakou ahaolelo kuloko i hala. us hapaiia mai ka noonoo ana, no ka hooke ana aku i ke kauoha a ke kanawai kumu o Hawaii nei. no ka mahelehele pono ana i na luna makaainana ame na senatoa no kela aine keia mokupuni, eia nai. aole he manawa iki i hookoia aku ai ia hana ahiki wale mai i keia wa, a eia hoi ko kakou ahaolelo kuloko ke hookeke mai nei i na la no kona weheia aku. pehea ana la, e hookoia aku ana paha keia hana, aole paha. e nana aku nae hoi kakou.

            O ka Lunahoomalu H. L. Holtstein o ka hale o ua Lunamakaainana ka i hoomakaukau i kekahi bila no ka waiho ana aku @oko o ka hale o na lunamakainana i keia kau, inaluna o keia ninau a makou e manao nei, he pono i na hoa oloko o kela hale. e haawi i ka lakou kakoo piha ana i kela bila. elike me ka makemake o ke kanawai kumu o Hawaii nei.

            @a hoopaneenee mau ia ka noonoo ana i keia hana. ka mea hoi a ke kanawai kumu i koi maopopo mai ai i kela ame keia hoa o ko kakou ahaolelo kuloko, e hooko aku. mamuli o ka manao ana o kekahi @@@. i kohoia he alahele ia e hoonawahiwaliia aku ai ko lakou kulana holo moho no kekahi kau hou aku. a mamuli o ka ike ana, e hoemiia mai ana ka heluna o na lunamakaainana ame na senatoa o ko lakou mau apana koho, a mau kumu okoa ae no paha, ke nana aku nai kakou, ma kekahi ano, ua hahki moali lakou i ka hookiki ohana a lakou i lawe ae ai, no ka hooko ana aku i ke kanawai.

            Ke koi maopopo nei ke kanawai kumu. ma ka manawa e noho ai o ko kakou ahaolelo kuloko, he hana na na hoa o ka ahaolelo. ka lawe ana mai a poonoo i ka @eluna o na lunamakaainana ame na senatoa, elike me ka heluna kanka. a malalo o keia @auoha. ua hoopaaia aku ko lakou mau solona kauhanawai, e hana aku pela, aole hoi e hoao e alo ae, i wahi e ili ole aku ai na ahewa ana a na mana kho maluna o lakou.

            I na he mau hoa kekahi oloko o ka hale o na lunamakaainana na keia kau e noho mai ana o ko kakou ahaolelo kuloko. i manao, o ka lawe ana mai o ka Lunahoomalu Holstein o ka Hale i ka bila kanawai o keia ano, he kumu ia e koho hou ole ia aku ai oia i lunahoomalu no ka hale, he oi aku ka pono, e ili aku na ahewa ana maluna o lakou, no ka hoao'ana e hooili aku i ko lakou huhu, maluna o ke kanaka e manao ana e hooko aku i ke kanawai.

            ua hiki paha i na kau ahaoleleo aku nei i hala, ke nanakee ai i keia kauoha mapopo loa a ke kanawai. mamuli o ka hoakaka ole ia o kekahi hoopa'i no ko lakou hana ole ana, i ka mean i makemakeia ai. na lakou e hooko. aole nai ia he kumu, e haawaiia aku ai na apono ana no ia hana, a e lilo ai i kumu alakai na keia kau o ka ahaolelo e noho mai ana, aka ke koi nei na makaainana noonoo maikai kaulike apau. ua hoea mai i ka manawa, a na hoa o ka ahaolelo e lilo ai i poe hooko i ke kanawai, aole hoi i poe ku-e hakihaki i ke kanawai.

            O ka Lunahoomalu H. L. Holstein, kekahi hoa kahiko loa oloko o ka ahaolele, he kanaka makaukau a piha i ka ike. ma na lawelawe hana ana oloko o ka ahaolelo, he kanaka makaukau a piha i ka ike. ma na lawelawe hana ana oloko o na hale kaukanawai o kakou, a i hoohanohano i ko kakou ahaolelo kuloko. ma o kana mau hookele @aauao ana apau@ o ka manao ana o kekahi mau @oa oloko o ka hale o na lunakaainana, e kula'i i@@a mai ka noho lunahoolalu ana no keia hale mamuli o ko lakou mau manao ponoi no, ma o keia bila mahelehele la. i na hoa o na hale kaukanawai e elua. ma na apana koho la, o kekahi ia o na hana haahaa loa i kupono ole i ka hilinai. a na mana koho i hookau aku ai @aluna o lakou.

            E lilo na solona kaukanawai o kakou. i kumu alakai. ma ko lakou lilo ana i poe hooko i ke kanawai. aole hoi i poe hakiaki i ke kanawai, me ka manao. e hoonele i ka haawi ana aku i kekahi ku@ana i kupono i ka makaukau ame ka naauao o ka mea i maa i  ka hana. no kona hooko ana aku i ke kanawai.

HE HAAWINE AʻO MAKAI

            E lilo na hana i lawelaweia e ka papa o na lunakiai o ke Kalana o Hawaii a i ahewaia mai ai hoi kela papa e ka aha kiure o hilo ma ka Poakahi nei. i kumu alakai no nan papa lunakiai e ae apau, mai hookomo aku ia lakou iloko o ka pilikia. ma o kela hana hemahema;  a ka papa lunakiai o ke Kulanakauhale e Kalana o Honolulu nei, e haawi aku ai i na mahalo ame na hoomaikai ana i ka Lunakiai Hollinger. no ke kaohi ana ia lakou, mai ke komo ana aku iloko o ke ahi hookahi a ka papa lunakiai o Hawaii i lele aku ai.

            He maopopo loa ka heluhelu ana o ke kanawai, o papa loa ana ia. i ka hoolilo wale ia aku o na dad o ka lehulehu i hookaawale ole ia he haawine maopopo, ma kekehi olelo ana ae hoi, ua papaia ke kikoo ana aku i ka haawina o kekahi makahiki. no ka uku ana ae i na aie o ka makahiki i hala. i ka hana ana aku nae o ka papa lunakiai o Hawai. mamuli o ko lakou manao iho. ua ku-e lakou i ke kanawai, a ua kau aku la he kiko eleele maluna o ka lakou lawelawe hana ana.

            He oiaio paha, aole lakou i hana me ka manao kolohe, me ka manao e hoopilikia aku i ke kalana. aka ua ae aku lakou i na a'oia mai, no ka hoopakele ana ae ia lakou iho. mai kekahi mau hemahema i hanaia. he hana nae e pono ole ai ia lakou e ae aku. in a i makee lakou i ko lakou kulana. a i hooko hoi i ke kanawai me ka pololei.