Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 4, 24 January 1919 — HE MOOLELO NO TAZANA A I OLE Ka Hiena o na Ululaau Anoano o na Kapakai o Aferika [ARTICLE]

HE MOOLELO NO TAZANA A I OLE Ka Hiena o na Ululaau Anoano o na Kapakai o Aferika

I ka l'-he ana ne o -ia Paele i kela nuhou, aole lakou i kak:tii l. 'U ih«» lie h« kahi minuke, aka. lioomaka aku la e i:..k • i. k;i uhilrati. n<> ka mea ua lule a kau ka weli ia 'ak'.u n.« Tazana. i au ae ka hana a Nikola e ninau ana, no k<.na m.iu ktjkua. aole he hookahi Paele i koe iho maloko o k<. lak«»u mau hale, aka ua haalele mai lakou iaia, e ku aku a paio n" kona ola imua o ke kanaka ana i kau ai ka weli. Kr kahea la na kanaka ili keokeo. na luina hoi olurta o'ka m-.kuai : >» ka heie pu ana aku me'Nikola i na kanaka Paele, a'K li'- hookahi o lakou i pane mai, o ka lakou mau Paele p<»n<»i. anie na Paele elele i hoounaia mai ai e ka Moi Mi«laua. ua nalowale aku lakou apau iloko o ka nahelehele, o k.-» niea kupaianaha, i ka holo ana o kela poe kanaka, ua lawr 3 aku lakou i na mea apau e loaa iina i ko lakou mau li;r«a. (i ka j»"e i koe aku me Nikola, he ehiku niau luij|a moku, a <#ia n< > hoi. ua like pu me ewalu ko lakou huina, i ka nana aku ia lakou. he kulana pohihihi maoli. oiai ua lawe aku na Paek* i na meaai, na lako kaua, ame na mea no apau e in»n-. ai lakou, nolaila aia lakou ma ke kulana pohihihi loa. e hiki ai ke kupale ia lakou iho, iloko o ka manawa o ka X.. keia ike ana o Nikola i ko lakou poino maoli, hooili nku la i na ahewa ana maluna.o na luina moku, lio ko lakou makaal';: ole. he mea ole nae ia mau olelo iloko o kela manawa. "ke kupilikii. no ka mea aia ka weli ame ka rriaka'u ke n< 'h. «aiii la maluna o lakou, no ka mea ua lohe nui lakou m. Ta/a?ia ame kana mau holoholona, ina paha no ka hoea mai. «. j'-iu mai ana lakou i ka aiia iloko o ka manawa pokole 1« >a. X.. krla noke mau aku o Nikola i ka huhu i kona poe kanaka. t:a hiki o!e i kekjihi luina ke hoomanawanui, nolaila unulii oki.a ae la oia i kana pu panapana, a ki aku la ia Nik< . o kahi nae o ka laki, he kauaka ike ole oia i ke ki pu.« 7i l. ila ua halahu waie aku la no ka poka, ua nae kela ]»a"a _a ka luina. i mea e haokomoia aku ai kaniaka'u iloko t . X k. <la. a hoomaka aku la e holo noloko o kona hale lole. < i-;;i <> Xikola e holo la no ka p.alekana o kona ola, ke alaalaw i wale 'la no kana nana ana ma o a maanei, aia Ao hoi na inina m«<ku ke hoomau mai la i ke ki ana i ka lakou pu j*ana]»ana iaia, aole nae he lele pololei mai o ka'la'koll poka a ku i kon.i kino. liiaha la ia alawa ana aku a Nikola, no o k'ekahi kllmulaau e kau kokoke mai aua. aia hoi, ike aku la oia i ke ku mai kekahi mea iluna o ka lala laau, nolaila ua hooka.uia mai » i weliweli mahina ona. elike me ka haawina i kau aku mahK.a o na kanaka ehiku. ke ake loa la oia e komo koke aku maloko o kona liaie lole. Me ka mama aj»au i loaa i.aia, hoomau aku la ua-o' Nikola i ka h</>> ana a komo ana iloko, aole no he pee iho ma kek'ahi wahi. aka oili loa aku la oi.a ma ke kua o ka hale lolē, ma kela puka no a Jene i oki ai i ka p'ahi, a hoomaka aku la e h<.!«>. aia ka u-.mo o ka nalow.ale aku iloko ō ka polili, mē ka ike <<le aku o ke kanaka ana-i kau ai ka weli. <»iaio. .. keia kanaka a ua o Nikola i ike mai ai e kau ana ihma o uo kumulaau o Tazana no ia. aia o Tazana ma kekahi a«>a<. mai, a ke holo nei hoi o Nikola ma' kekahi aoaO. Iho malie iho la nae o Tazana a ku ana iluna o ka ho'nua. alaila hoomaka mai la- e hele no kahi e ku aku ana na hale lole. a>"a no hoi ka wahine Paele nana i alakai mai iaia ke hele la ma kona aoao, a i ka wa i ike aku ai o na kanaka ehiku i ke akua lapu. a lakou i maka'u mau ai, hoomaka nui aku 1a e iiolo, me he mea la. ua lilo ka lakou mau pu panapana i mau mea waiwai ole. Me k.f h«.< hakalia ole, komo pakahi aku la o Tazana maloko o na hale lole, aole nae he hookahi kanaka i loaa aku iaia. a e h<»<.makaukau ana oia no ka hele ana aku e huli ia Nikola. ia wa i olelo aku ai ka.wahine Paele, aole loa h'e kumu e ae i haalele iho ai o Nikola i kela wahi, mamuli n'o ia o ka h<»..unaia ana mai he mau elele e kana kane, no ka: hoike ana ia X T ikola aia oia malalo o ka malu o Migawa. *'Ke ole aii e kuhihewa, ua hala aku keia kanaka. no'.komakou wahi. mahope o ka loaa ana mai iaia o ka ike ē pili ana ik>u. <> k .'u manao ea, e hoi hou kaua ihope, ke makemake nui oe e loaa oia me ka maalahi," wahi a kela wahine i hoakaka mai ai i kona manao. Ua ike mai la o Tazana i ka naauao o keia hoakaka a kona alakai, nolaila, haalele ku Ia no i kela w r ahine mahope, me ka olelo ana aku, e hele ana no oia mamua, ma ke alahele a laua i hele mai ai, o kona pinana aku la no ia a kau ana maluna o ke kumulaau, a hoomaka aku la e holo elike rrie ka mama apau i 1 >aa iaia, mē kona manao nae, inā aia o Jene malalo o ka malu o Nikola, alaila e kailiia mai ana eia, iloko lu>ra wale no mai kela manawa aku, ina e loaa aku ana kela kanaka ma na kauhle o Migawa. A-ole loa he maka'u iloko ona. no ka paio ana aku, i wahi e lo'aa ai kana wahine iaia, o kona kanalua wale no. he keinaka hoopunipuni ino loa o Migawa, aole ana e nele kona k<»kua aku ia Xikola. ina pah.a o kana mau holoholona pu me ia. peia hoi me Mugami. kana Paele hoolohe. onā kanalua iki. no ke ku ana aku imua o n.a kanaka Pael'e apau o keia wahi, oiai ua lawa oia i ka ikaika ma'ano apau, e hookau aku ai i ka make weliweli maluna o ka poe e ku-e mai ana iaia. \ 1 O kona ho.iano hookahi ana aku imua o na epa elike nu* Xiko!a ame Migawa, he hana pohihihi ia ma kona aoao, ma k.a ulia laki wale no. e hiki ai iaia ke kaili mai ia lene. ina aia i'o malalo o ka malama ana a kela mau kanakā. A<«le i emo kela huli hoi hou ana aku a Tazana ihope, hoea aku la oia no na i noho hoomaluia ai e ka M6i Ma'/awa. ke au la kana nana ana ma o a maanei. aole on'a ikeaku ia Nikola. a i ole ia ia Jene paha kana wahine, nināu <»koa aku !a no hoi oia i kekahi poe Paele. ahie Magawa, ua hoole-like mai la lakou apau. aole i hoea aku ke kanaka ana e huli ana no ko lakou wahi. I I-4cela maopopo ana no ia,Tazana, aole i hoea aku o Nino kahi o kela poe Paele, b/kona nalo aku la no ia rokb o ka ululaau i kela pouli, a'dska emoole loa o ka hoea hou afa mai. ame ka nalowale aiia āku o ua o Tazana, aoie i loaa he manawa no Migawa e au'.a aku ai iaia e noho hou ma kona wahi. no ka hookaū ana ,mai i ka make maluha oia nei. i loaa'ai ka makana a Nikola i kau ai ma ke poo o Tazana. Me ka eleu loa kela holo ana aku a Tazana maluna o na kumulaau, hoea hou aku la oia no kela wahi i hoomoana m«a ai o Nikola. me kona poe kanaka, no kona manao no o kela wale no kahi e hiki ai iaia ke ukali pololei aku mahone o ka meheu o Nikola,'a o kana wahine paha. Ke nana la oia i ka puka o ka pa e hoopuni ana mawaho o ke kahua hoomoana. he o ia mau no ka paa, alea iaia nae e kaapnni ana, ina paha he hoailona kekahi no ka hemo ana o kekalii poe mailoko aku o ka pa, loaa aku la kekahi wahi, ua wawahiia/a hoomanao ae la oia, ua hemo ku o Nikola anie Jene mā kela wahi; a he hana kupon© loa hoi nana, ka

hoomaka ana aku e hookolo mahope o ko laua meheu, maniua o ka hoi ana aku iloko o ka pa e hoopau manawa wale ai no. He oiaio, ua pinana hou ae la o Tazana iluna o na kumulaau, k hoomaka aku la e liele, me kahi mānaolana uuku iloko ona, no k<a pololei o kana wahi e hele nei, e Ioaa aku ai o Nikola, a ojene paha iaia. He oiāio, aia o Jene Kelekona, ke holo la ma kahi kaau ale joa mai iaia aku, ma kek.ahi moali alanui kahiko, i hele mau ia e na holoholona ame na kanaka Paele no hoi; aia iloko o ua wahine opiq la ka hopohopo mau i kela ame keia manawa, no kona halawai aku he alo a e alo me kekahi holoholona ahiu, a i ole me na kanaka Paele hihiu paha. Ma kela holo ana a Jene Kelekona, o ka manaolana hookahi wale no iloko ona, o ia kona hoea aku i ka muliwai, a ma kapa. o ka muliwai oia e hookolo ai, ahiki i ka hoea ana aku i kahi i nohoia e n.a kanaka, a e ironoi aku i ko lakou oluolu- e lawe pololei iaia no kahi e pili kokoke ana 1 ke kai, malia, o loaa kekahi mokuahi, no Jca hoihoi ana aku iaia 1 Laelana. Oiai nae oia e holo la iloko o ka pouli, hoea aku la oia i kekahi *vahi malaeiae. a hoomaopopo iho la no hoi, ua hoea mua no oia malaila, ia lau'a e'hele pu ana me Anakona, a e holo mahuka ana hoi mai ia Nikola aku. Ike koke aku la oia i ke ahua o na lau laau i hoopuupuuia ma ka aō.ao o ke kumulaau, ia wa i pau loa ae ai kona manao kanalua, eia ka o kela no kahi a Anakona i huna ai iaia. kela wahi hoi a Aaakona i haalele mai ai iaia nei, a molia aku la i kona ola, no ka hoopakele ana mai i ua o Jene. Iilike nie, ka loihi o ko Jene Kelekona ola ana mahope mai, aole loa oia i hoopoina* i kela wahi, a iaia i hookokoke aku ai malaila, oili koke ae 1a na hoomanao ana no ka pu raifela.ame ke kaei poka, a i waiho mai ai nana. ua palaka pu maoli 110 kona noonoo no kel'a mau mea, iloko o ka wa.o kona pihoihoi, no ka hoopakele aaa i ke ola o ka bebe, ame kona ola pu, a holo 'ai, no kahi i iioho ai o na kanaka Paele, elike no hoi me ia a kaua i ike mua ae nei 'e ka makamaka heluhelu. - Aia no ke paa la iloko o ka ljma o JenWca pu panapana ana i kaili mai ai mai ia Nik'ola mai, me eono wale no poka iJoko, aole i lawa kela mau poka, no ka hoohana ana aku i keia pu, i wahi e loaa ai kanā mau meaai, ma kona alahele, nolaila kulou iho la oia ilalo, a nanao aku la hoi kona lima m.a kahi i waihoia ai o ka pu raifela, he oiaio. ua pa aku la kona lima i ke kunm o ka pu, a ai,a 110 hoi ke kaheipokā malaila kahi i waiho pu ai.

Me ka piha i ka olioli, ua l.awe mai Ia oia i ka pu rail*ela iwaho, pela no me ke kahei poka, a mahope o kona hoomaha ana no kekahi mau minuke, kaei ae la i ke kuapo ili ma kona puhaka. pela hoi ka lei ana i ka pu raifela me kona poohiwi. 0 kona 'hoomaka hou aku la no ia e : hele, me ke auhee ana aku nae o ka maka'u ame ka hopohopo mai iaia aku, no ka mea ua lako oia, me na makaukau, e hiki ole ai ia Nikola ke hoopilikia īiou mai iaia, a i ole i na holoholona ahiu paha. Ma kela po, nialoko o kekahi kumiilaau oia kahi i hiamoe ai. elike me ka Tazana i a'o mau aku ai iaia, he oi aku ka palekana o, k.a mcfe ana maluna o na kumulaau, hiamua' o ka honua, a i ke ao ana ae ma kekahi la mai. hoomau aku la no oia i ka hele ana nomua. Aole oia i halawai iki.me kekahi ulia poino, aole o hoi i ike i kekahhpoe Paele, a mau holoholona ahiu paha; aka nae, i ka hoea ana i ka auwina la. a iaia hoi-i hoea aku m ma kekahi wahi /nalaelae, ua hoohikilele mai kona hoonoo, i ka ike ana aku i kekahi mapu nui, e hele ae ana maloko o kā ma kāhi kaawale mai iaia nei aku. ma kekahi aoao o kela ponahā waiho wale. O kahi naeo ka laki. e pa mai ana ka makani, mai kahi mai a kela mapu e hele ana, nolaila aole e honiia ko iā nei hohono e'kela holoholona, hoi kona palekana. mai ka make mai. ' kl wahi nae e palekana ai oia% pee ae la ua o Jene Kelekona mahope o kekahi wahi e ulii nupanupa ana na kiimulaāmliilii, aia hoi kana pu raifela iloko o kona lima, ma ke ano hoomakaukau, iiia no ka hele pololei mai o kela mapu īlo kona wahi e pee ana, aole oia e iho i, ke ki ana aku i kan.a pu. Hele ae la mapu a ike i kahi malaelae, ia wa i «pili ihai ai mailoko mai o ka ululaau, me ka hanuhanu ana o kona ihu ilalo, a he mau sekona helu wale no mahope mai, oili hou ae la ia mapu, ke helu aku la o Jenē Kelekōna, ahiki 1 ka piha ana elima. ke noho aku la no hoi oia, nana me ka hele a pih?p»i ka m.aka'u. Hele nni aku la ua mau mapu nei ahiki iwaenakonu o ke)a wahi malaelae, ku iho la i kahi hookahi, me ka huli ana aku o ka lakou nana ana ihope, me he mea la, e kakali aku'ana 0 ka'oili hou mai o kekahi poē o lakou. 0 ka makemake nui iloko o Jene Kelekona e noho aku la 1 kela manawa, o ia no ka hoomau aku o kela mau mapu i ka hele ana, no ka mea in.a e mau ana no ko lak'ou ku malie ana ma kela malia e loli ae ana ka pa ana a ka makani, o ka honi mai no \a o kela mau hololiolona i kona hohona, o ko lakou holo mai no ia no ko ia nei wahi e noho āku ana. Ke au hele la 'ka Jene Kelekona nana ana, ma-kahi a na mapu e ku ana, ame ka ululaau, a iloko o ke kahaha o kona nponoo, ike aku la i ka oili ana ae o kekahi tiga; eia ka o ke kumu ia o ka alaalawa o ka ana ana a 'na maku ihope. Ua piha loa mai la o Jene me ke pihoihoi, no ka mea iloko o kona noonoo, e uhai ana ke tiga mahope o na mapu, a e ike aku ana ofa i ka hooukaia o kekahi hakaka weliweli mawaenā o kelā mau holoholona, 'le okoa loa nae kana mea i ike aku ai, ma kahi o ka holo o na mapu, a i ole ke allialu aku paha o ke iiga, ua hele pololei aku la ke tiga a loaa na mapu, he.hookahi ko lakou hulkau pu an.a i kahi hookahi; a o ka mea oi loa aku o kona kahaha me ka pihoihoi pu, o ia no kona ike afiā aku i kekahi kanaka Paele i ka oili ana mai kela wahi hookaki no a n'a holoholona i hele mai ai, a liui like aku la i kahi hookahi. Ma keia manaw.a mua loa a Jene i ike aku ai i ke kanak? Paele, o ka noonoo hookahi wale no iloko ona, o ia ka haēhae liiln ia mai o kela kanaka e a holoholona ahiu, a ua ku ae oia ilunā, .nie ka hoomakaukab-ānā i kanā pu panapanā. e ki aku i kela mau haloholona, no ka hoop'akele ana i ka Paele, o ka mea w r ale no nana i kaohi mai i kela manao hoonakele ona, mamūl i olea ike ana aku, aole he maka'u o kela Paele, ka pienaena ole o na holoholona i ka wa i ike mai āi iaia e hele aku ana; a i ka hoea ana aku o ke kanaka Paele, no kahi e hookilu ana o na holoholona. akahi no a maopopo iaia new ua kamaaina loa lakou ia lakou iho, a o kela Paele hoi ka haku o kela mau holoholona. No ka man'awa pokole w.ale no kela hoolulu ana iho a na holoholona, mahope ana aku & ke kanaka Paele. iKwmaka nui akli la e*hete a komo aku la iloko o ka uluiaau, ma kekahi aoao, me-ka hoomama loa ia mai o' ko Jen ! e Kelekona man.ao, no kona palekana māi ka make mai. He elima paha minuke mahope o lfa nalowale o kela mau holohoiona, iloko o ka ululaau, o ke ku ae la no >a o Jene mai kona wahi e pee ana a hoomaka aku la e holo no kekahi wahi okoa loa, oiai nae aia ma kahi he hapstua mile wale no ka nīamao mai iaia nei aku, ke hoekepue mai la o Nikola, mahope o kekahi kumulaau nui, i kau a mea 0 ka piha i ka m.aka'u no kona pau aku i ka ai ia e keia mau holoholona hookahi no. Elike no hoi me ka ulia laki i loaa ia Tene, o ia ka ike ole mai o kela mau holoholona iaia, pela no na haawina pomaikai. i loaa ia Nikola, aole he ike aku-o kela mau holoholona iaia. Ua' loaa na ike hoomaopopq ia Nikola o kefaj no na holoholona a Tazana, na holohdio # tia na lakou i noke| 1 ka luku i kekahi poe kanaka Paele, ma%ela w.ahi i haulj hoaia ai o Tazana i ke kaula a paā i ka pou no ka hoorfiikaukau ana e hookau aku i ka makē maluna ona, a pakele hoū ;ai. 1 kela hala ana aku no'o ua mau holoholona nei ma kekahi

a.'iio o ka ululaau. o ka hoomaka aku la no ia o Niko'a e ]i.)lo elike niQ ka mania apau i loaa iaia, aia ka pono o kona Uaawale loa i kahi ē. a ma kela holo ana i hoea pololei akv -u oia no ka muliwai ma ka manawa a Jene e hoomakaukau aiia, e kau aku maluna o kekahi waa 1 loaa iaia ma ka'e o ka niuliwai. * Ma kela holo ana aku a Jene Kelekona. no ka maka'u i na hp&holona ahiu, aole oia i hoomaha iki ahiki i ka hoea ana no kapa o ka muliwai, aia hoi ma kapa o ka muliwai. ua hoopaaia he waa nui. i kekahi kumulaau. aia kekahi hapā o ka waa iluna o kahi maloo; a o kekahi hapa iloko o kā \sai. Me kela manaolana no kona palekana, ke hemo kela waa iaia, wehe aku la o Jene i ke kaula i hoopaaia ai i ke kumu* (aau, a hemo, alaila hoomaka aku la e pahu i ka waa iloko (i ka wai, ua like nae kona wahi ikaika me ka mea ole lpai. elike me ka hiki ōle iaia ke kula'i aku i ke kumulaau. 0 ka noonoo hookahi wale no iloko o Jene Kelekona, o ia ka lana aku o kela waa iloko o ka wai, pehea nae e hiki a'i iaia, oiai ua emi loa mai kona ikaika, aka nae mahope o kona noonoo ana me ke akaheie loa i kana mea e hana aku ai, hooholo iho la e hoopiha iahope o ka waa i ka pohaku, a e hoonloni hoi oia i kela waa, malia he mea ia e lana aku ai iloko o ka *Wai. Hele aku la ua o Jene Kelekoaa e huli i pohaku, aole he 'oaa iaia, he nui nae na pauku laau i mai e ka wai, ,1 kiolaia ae ma ka pa o ka muliwai, nolaila halihali aku la oia i na pauku laau e hiki pono ana iaia ke hapai, a hookau mahope o ka waa. Ua nui na pauku laau kaumaha ana o ka hoopiha ana aku iluna o ka waa, a iloko o kona piha hauoli, ike mai la oia i ka'pinana ana ae omua o ka waa iluna, a kaawale ae la mai ka lepo ku, me ke emi ana aku hoi ihope he mau kapuai, oiai e koieie ana ka wai me ka malie. Oiai o Jene maluna o ka w r aa, ke hoomaopopo Ia oia i kona wa e hoi aku ai nohope e nee aku aaa ka waa he mau iniha iloko o ka wai, nolaila ua hoomaka iho la oia e.holoholo imua a ihope,'me ka nee mau ana aku o ka waa iloko o ka wai, a no ka holopOno loa o keia hoao ana, aole hē noonoo e ae iloko o ua o Jene Kelekona, o ka hemo wale aku no o kela waa mai ka aina paa aku. No keia hpopapau loa o Jene i ka hooikaika ana e hemo keīa waa, āole' ona ike mai ia Nikola i ka pili aku mahope 0 ke kumiila-au i lioopaaia ai ke kaula o ka waa ana i wehe mai ai a hemo. Aia o Nikola ke hakilo pono loa, la i ka hooikaika o Jene e hemo ka waa mai ka lepo aku, me ka manao kolohe iloko o ua kanaka nei, no ka lilo hou aku o Jene i pio naqa, e kakali wale ana no nae oia o ka hoea mai 1 ka wa o kona hoike mai no ia iaia iho imua o kela wahine opio 1 ka ike ana hoi o Jene Kelekona, ua kokoke loa e hemo ka w.aa, lalau iho la oi'a i kekahi hoe e waiho ana iluna o ka waa, a ku ae la iluna, 110 ke koo ana aku iuka o kapa o ka muliwai, i.a wa nae i halawai aku ai ka ike a kona mau maka me Nikola, oiai ua kanaka la i hoomaka, mai ai e holo no kahi o ka waa a Jene e kau ana. Ke noke anai l.a ua kanaka nei i ko kahea ia Jene e hooikaika ana, i wahi e hemo ai kela waa, aka e kakali aku ahiki i kona hoea ana mai o ki mai āuanei oia i kana pu panapana iaia nei. a o ka maopopo ole hoi ia Jene, ke ano o kela hblo ana mai o Nikola, ma o ka hoea ana aku o Tazana no ke kahua hoomoana o n kanaka 6 Nfkola ke kuhihewa mai ta no oia, o na k,anaka paha kekahi o : Nikola, e hookolo pu aku la mahope o kona meheU;' Aia ildko o Jene Kelekona ka manao paa, e kaawale loa oia mai ia Nikola !aku, nolaila aole ona hoolohe mai i ka noke ku o Nikola i ke kahea iaia e kakali a hoea aku oia, ua oi aku kona make ana ma kela wahi, mamua o ke kaa hou ana aku malalo o ka malu o kela kanaka lapuwale. He walii uuku wale no koe o ka waa o ka hemo no ia, a kaa aku la na ka wai ka hana, e hiki ole ai i ua o Nikola ke īioopilikia liou aku iaia. O ka mea oiaio loa ma kā aoao o Nikola, o ia no kona piha i ka maka'u no kona make, ke loaa aku ia Tazana, mamua o kona noonoo nui, e kaa aku o Jene malalo o kona mana, a o ke kumu o kela makemake ana mai ona ia Jene e l<;at;ali a hoea iiiai oia, i hookahi ko laua kau like ana maluna o kela waa, a holo aku no kahi e palekana ai mai kā make aku.

okoa mai rio ua o Nikola ia Jene, aolē oia ē hoopilikiā hou mai ana i kela wahine opio, o kona ike ana mai nae, aia no ka waa ke paa la iuka i ka .aina, nolaila he mea makehewa wale no kona uwalo ana mai imua o Jene, aka e hooikaika ana no oia i ka holo, malia o kau no oia i!tma o ka waa me ka maalahi, a o ka pau no ia o ka pilikia, aole hoi e paĀ malalo o kekahi olelo hoohiki, a kela kaikamahine e koi 'mai ai iaia nei mahope aku. Aia no o. Nikola ke holo mai la no kahi o ka waā, a ke hooikaika la.no hoi o Jene i ke koo i ka hoe iuka. a o. ka paa wale aku no hoi koe o ka lima o Nikola i ka ihu o ka wa.a, Uma ana ua waa nei iloko o ka muliwai, a manao ae la ke ola o Jene uā palekana oia, mai kona enemi mai; na kuhihewa nae ia manao ana o Jene pela, 110 ka mea, ua poina oia i ka hook.au ana mai i ke.kaula iluna o ka waa, aia 110 kela kaula ke waiho la ma kapa o ka muliwai. ua loaa hoi kela kaula ia Nikola, a hiki ole iaia nei ke hoe aku i kona waa. ī kela ike a Jene Kelekona i ka lalau ana aku o Nikola i ke k.au'la' , 'o ka waa ana i poina loa ai, ua hoopau ae la oia i kona manaolana,<mamuli o ka hoomauao ana iho, Ua pau ka loaa ana o kona palekana, ua kaa hou hoi oia malalo o ke kanaka ana i' hoihoi ole ai; o kana mau hooikaika anae pakele, Ua.poho wale ia, koe wale no ke kakali ana aku o ka hoea mai o kela kanaka, a hoao hou aku e kupale no, kona pono, ma o na hana maalea la. MOKUNA XV. Hoohokaia o Nikōla e Jcne Kelekona. Pela iki iho kāua e kuu makamaka heluhelu. e wanui mai ka ono a oili hou aku, e hoi hou ae hoi kaua ihope, e ai ia Tazana, ame kana mau holohcSlona ahiu. Ma kelaf ha;alele ana aku a Tazana i kahi Mioomoana ai o Nikola me kona poe kanaka, ua pololei loa kana hookolo ana maimahopē o ka meheu o Nikola ame Jene, a mamuli no hoi 0 na ulia pomaikai, ua halawai mai la oia me kana mau holoholona ame ke kanaka Paele, nolaila he hui hauoli ana kela mawaena o lakou, a mahōpe o'na kamailio ]K)kole ana, ua hoomaka mai la no lakou e hele, me ka nana akahele ana 1 na meheu kapuai wawae'o Nikola ame Jene Kelekona. , Ua hoopiha loa ia ko Tazana manao me ke kahaha. iaia i hoomaopopo iho ai, i ke kokoke loa o Nikola mā, me kana mau holoholoiia, a o ke kumu wale no o ko laua pakele aiia mai ka make fiku< ua pee laua ma kekahi wahi a ke hoomaopopo pu la no?hoi oia, aole o Jene pu kekahi e hele fike ana me Nikola, oiai ma kana wahi e ike iho ai i na kapuai wawae o kekahi holoholona, nolaila ua hala o Jene mamua'. o ka hoea ana mai o ka holoholona, a mahope aku hoi o Nikola. Mai kinohi loa mai no i loaa ai ka ike ia Tazana, aole he hele like o Nikola me Jene, mamuli o kona hoomaopopo i ko laua meheu, a ua loaa pu aku no hoi ka ike iaia, e hoōkokoke mau aku anā o Nikola ia Jene i kela anie keia manāwa. - Ma kela hookolo ana a Ta2ana mahope o ka meheu o Nikola mā ahiki i ka hoea ana i kapa o ka muliwai, ike iho Ia oia, aole i mamao loa akiPo Nikola maūiaia aku, āia paha kona enenii ma kahi he mau haneri i-a wale no ke kaawale mai iaia akū, a aole hoi i loaa aku o Jene i ua o Nikola. Me kela manao, e loaa koke mai ana no o Nikola ma iaia, o kona lele ae lil 110 ia a kau ana iluna o ke kumulaau. haalele aku la i kana mau holoholona mahope, o ka hoomaka aku la no ia e holo, aia ka pono, o ka hoea aku i kahi e loaa

ai .. N'ikola iaia. a e hoopakeleia ai.hoi kana Jene aloha. mai ka mana fnai o kela kana^ a . ' a i> u a Tazana No ka hapalua hora paha kela kurtiulaau maluna ona kumuiaau, hoea aku la oia no .. | c hookahi no a Nikola e pee ana, nana i ka hooika.ka o jcn c hemo ka waaf)a mai kapa aku o ka ; a Ke ike mai \i ua o Tazana i na moai ! ka o kona kahi oka lepo e-pili aku ana i kapa o k . a . nn,l £® l ; kaoua ; , hele mai la no ia e nana pono, he mea oiaio, s»a na kapuai wawae o Jene, me ko Nikoia, a koho ! ho' » haJa kela mau mea nialuna o kekahi \vaa o na 1 aele, a aku no kahi ana i niaopopo, ole ai. - . Ke nana Ia ua o Tazana ma kela a.ne ke.a wlh . aole l e wahi hoailona iki, no ka ikeia aku o kekahi o kela ™au niea, aka nae oiai no oia e hoomau ana i ka nana ai« » kahi o ka muliwai e moe ana, ike aku la oia i ka oili ana ae o kekahi waa. ma kahi uakee o ka mnliwai. aia hoi mahope oua waa nei, e noho ana he hookahi kanaka. , . Ua hoea mai la na holoholona a Tazajia me ke kanaka Paele ma kela wahi ia manawa. aole no he nana aku o i !zana ia lakon, aka lele ae !a oia a paa ana na linia 1 kekam iala laau nui, o ka hoomaka aku Ia no la e holo, elike me 1 ka mama apau e loaa ana iaia. No Tazana hoi ka holo maluna o na kumulaaii, ua hoomaka mai la 110 na holoholona e holo, me ka hele ana Haio o ka honua, aia no hoi ke kanaka Paek ke holo la, aole nae no ka lihi launa aku mahope o na holoholona, aka eline 110 me ka mama e hiki ana iaia, aia ka pono, o ka lihi launa aku i kona mau hoa. No ka hapalua hora kela holo ana mai a Tazana, e leie ana mai kekahi kumulaau a i kekahi, hoea aku la oia ma kekahi wahi uakee o ka muliwai, a me ka hoohewahewa ole o kona niau maka, ike koke aku la no oia, 1 ka oili ana mai he waa, a aia hoi o Nikola, e noho hoola'i ana, me ke ki-pu ana i ka hoe mahope, na ka wai ka haiia e lawe la : iaia no kahi o ka nuku o ka muliwai. v Oiai aia o Tazana iluna o ke kumulaau kahi i kau ai, ua hiki loa iaia ke ike aku ialoko o ka waa, aole o Jene kekahi 111 e Nikola, a i kela ike ana aku i kona enehii ino loa, ua pii ae la ka ula ma na papalina o Tazana, o kona/hoomaka ae la no ia e kahea me ka leo nui, i'ka olelo & na mapu. e aa aku ana i na mea apau, e ku mai a paio me ia, no ke ola ame ka make. I ka lohe ana aku o Nikola i kela leo kohu holoholona, ua hoopiiia. aku ka lia maka'u ame ka weliweli iloko ona, me ka hehee ana iho a noho ilalo o ka waa, a nana mai la hoi i kahi o ka ululaat'i e ku aku ana, a ike mai la i ka holo o Tazana, me ka puahia nui, ka mea hookahi ana i kau ai ka weli me he akua lapu la. Oiai ua o Nikola e manao la, ua palekana oia mai ka poino mai, i kona wa nae i ike aku ai i ka iho ana iho o Ta/atTa mailuna mai o ke kumulaau, a lele aku la iloko o ka wai, ua like pu oia, me kekahi kanaka, i aneane loa ma ka'e o ka Jua kupapau i ka hele a haikea pu o kona helehelena.+ Ua hele oloko o ka muliwai a piha i na moo nunui aikanaka, o kekahi kuniu ia oka ?\iaka J u ole o Nikola, no kona manao, e pau ana o Tazana i ka aiia e ka moo, aole hoi e hoea aku ana no kahi i lana ai o kona waa. Me ka maka'u ole nae i'na moo ai kanaka, ua hoomaka aku la o Tazana e au me ka mama apau i loaa'iaia, no kahi o ka waa o Nikola, a no ka hopohopo o ua kanaka nei, o hoea i'o mai paha auanei me ka palekana no kahi o kona waa, lalau iho la i kekahi hoe, a hoomaka aku la e hoe me ka ikaika apau i loaa iaia, ua like nae ka holo o kona waa me ka ole, i kau'a mea o ka mama o Tazaiia i ka au, e hookokoke mau mai la iaia i kela āme keia minuke, a ua hele hoi na maka 9 ua o Nikola a aa, me ka manaolana poho, 110 kona malbe aku ia Tazana.

No kekahi manawa kela noke ana aku a Tazana i ke alualu i ka waa o Nikola, ii'ā paa aku la iaia i ka hopuia, nie ka holo ana aku o Nikola a noho iwaena o ka waa i fc3u a mea o ka maka'u i kona enemi, aohe mea hiki iaia ke hana mai, koe wale no ka noho malie. Oiai nae o Tazana e paa ana kekahi lima i ka waa, a c hoomakaukau-aiia hoi no ka pii ana mai iluna, o ka nianawa ia i paa iftai ai kona mau Wawae i ke nahuia e ka moo ai kanaka, aia ua o Tazana ke hooikaika la e hemo mai oia mai ka waha mai o ka moo, a mai kaa np ka lanakila ma kona aoao, ina aole o Nikola i hele mai a hahau 1 ka hoe ma kona poo. Na kela hauna hoe a Nikola i hahau mai ai maluna o Tazana, na ia mea i hookuu aku i ka Tazana paa ana i ka *vaa, a kaawale mai la i kahi e: ia manawa, i haawi pau aku ai oia i kona ikaika apau ma ka paio ai*a me kela moo, ke hele 1? a mimilo ka wai, me ke kuakea oluna o ka iliwai, a iloko o ka mailawa pokole loa, ūa nalowale aku la b Taza ( na, a pau aku la ko Nikola ike hou ana iaia. Make paha auanei ka moi oloko o na ululaau, ua lilo aku la oia he pio na ka moo ai kanaka? Alia kaua e pupuahulu, ma ke koho ana, ua nalowale aku la oia no ka manawa pau ole, no ka mea, iloko o na manawa apau i komo aku ai o Tazana i ka make, aole he hookahi manawa, i lilo ai oia he pio malia* hoi, pela ana 110 keia, oiai nae aohe hc wahi no kona palekana. Ua pahola ae la ka minoaka ma na papalina o Nikola, i kela ike ana aku ua laweia o Tgzana e ka moo ilalo o ka wai, ua pakele hoi o'ia, mai ke kanaka hookahi mai ana i kau ai ka weli, nolaila ua nohoalii iho la ka hauoli maluna ona, he hauoli nae no k?\ manawa pokole loa, 110 ka mea iaia i huli.a|cu ai a naYia ma kapa o ka muliwai, e ku mai ana na holoh'ōldnk a Tazana, he hookahi tiga ame na mapu, ua lohe kela mau holoholona i ka leo kahea p ko lakou haku, pela i oili aku ai ma kahi e kokoke loa ana ia Nikola. Ua manao maoli no ua o Nikola, ua hiki i kona waa ke holo malie ma ka muliwai me ka ole i ka poino, i kela wa i laweia aku ai o Tazana e ka nioo, aka iaia i ike mai ai i keia mau holoholona, e haka pono aku ana na maka maluna ona, me ka makaukau loa e haehae ae i kona mau lala, a weluwelu liilii, ina no ka lihi kokoke niai iaia nei, ua hiki ole iafa ke lalau iho i ka hoe o kona waa. Hoohele ae la hoi kana narya ana, ma kekahi wahi okoa, e ku mai ana tie kanaka Paele kino ntii, me kona noke ana mai i ka wiliwili i ka puupuu imua ona, ua lawa kela no ka hookomo ana mai i ka maka'u ame ka weliweli iloko ona. . O kela manaolana o Nikola, no kona palekana, aole ia me ua ieknaka nei i kela manawa, no ka mea oiai e hoe ana 1 konh waa me ka ikaika, aiā mau kela itiau holoholona mauka o kapa o ka muliwai kahi i hookolo ai mahope ona, a no na la ame na po mahope mai, oiai oia e ake ak« ana e hoea 110 ka nuku o ka muilwai, aia mau no kela mau holoholona mahope ona, nolaila o kela kino ikāika ona, ua kaawale Iku ia. mai iaia mai, a he kanaka kino nawaliwali maoli oia, me ka maopopo ole o kona pakele mai ka make mai. • ' Aole e hiki i wa o Nikola, ke pae aku no nj wahi i nohoia e na kanaka Paele, no ka mea ua lilo kana mau hana ino lapuWale i hookau aku ai maluna o kela poe, i mea e hooliloia ai kela poe, i mau enemi nona, nolaila ma kekahi kapa hoi o ka muliwai, aia ka maka'u iloko ona no na kanaka Paele, a ma kekahi aoao hoi o ka muliwai, aia ka weliweli no na holoholona ahiu a Tazana, he hookahi wale no wahi o kona palekana, o ia ka hoopololei ana i ka holo o kona waa iwaena o ka muliwai. He mau manawa no a na Paele i panee mai ai i ko lakou mau waa iloko o ka muliwai, no ke alualu ana mai mahope o Nikola, i ka wa nae a kela poe Paele, e ike mai ai i na holoholpna ahiu i ke ku aku ma kekahi aoao o ka muliwai. ua hoohuli hou aku la lakou i na waa ihope, pela iho la i kau mui ole aku ai ka make maluna o Nikola. (Aole i pau.)