Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 5, 31 January 1919 — Page 6

Page PDF (1.68 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

HE MOOLELO NO

TAZANA

A I OLE

KA HIENA  o na Ululaau Anoano

o na Kapakai o Aferika

            aole he loaa iki o ka ike ia Nikola no Jene Kelekona, iloko o keia mau la ana e holo nei maluna o ka waa ; nolaila e hoakaka pokule 'aku ka mea kakau moolelo e pili ana i ua kaikamahine nei. Ma kela manawa i aneane loa aku ai ka lima o Nikola e paa i ka ihu o ka waa a Jene e kau ana, ua lalau iho la o Jene Kelekona i kana pu raifela e waihu ana iloko o ka waapa. ua palaka maoli no kona noonoo, heaha la ia alawa ana iho, e waiho ana kana pu, o ke kau ae la no ia iluna. a ia ka manawa a Nikola i paa aku ai i ke kaula, me ka manao, e kaa hou ana o Jene malalo o kona malu, o ka poha koke aku la no ia o ka leo o Jene i ke kauoha ana aku iaia. e waiho malie i ke kaula o ka waapa. o lilo auanei oia he kanaka make.

            I ka ike ana mai i ka pu raifela, e kau pono aku ana imua on a, ua haalele koke iho la ua o Nikola i ke kaula. elike me ke ano mau o na kanaka hohewale, a noho mai la nana. i ka laweia o ka waapa o Jene e ka wai, me ke kuaki iloko ona, no kona hooliloa ana i mea paani e kela wahine opio.

            Hoko o na manao pihoihoi, aole wale no kona hoohokaia ana, aka no kahi e hiki ai iaia ke alualu mai ia Jene, a i ole, e pakele ai paha oia mai ka loaa aku ia Tazana, hoomaka aku la ua o Nikola, e holo ma kapa o ka muliwai, no kela wahi ana ame kona poe kanaka, i luna ai i na waa o lakou. ma kela hookolo ana aku mahope o Anakona ame Jene Kelekona, a kaua e ka makamaka heluhelu o ka ike mua ana. ma kela wa i kiia ai o Anakona i ka pua a make, a i holo ai hoi o Jene Kelekona, a hoea no kahi o na Paele.

            Eia nae ihea o Hene Kelekona, a hoea no kahi i nalowale ai? I loko o ka noonoo o Nikola, ua loaa kela kaikamahine i kekahi poe kanaka Paele, a ua lawepioia aku malalo o ko lakou ma. la he hookahi wale no on a kumu e pakele ai, o ia ka holo pololei ana no kahi o ka nuku muliwai, aole hoi i pae aku no ka aina. Heaha nae ka ua o Nikola mea e noonoo hou aku ai no kela wahine. o kana wale no e hoomaikai la i kona laki. o ia ka make ana aku o kona 'enemi ino loa i ka moo ai kanaka.

            He hookahi wale no mea nana i hookäu mau mai i ka weliweli maluna o Nikola, o ia no ka hahai loloa o kela mau ho'oholona mauka o ka aina. He 'ike okoa aku no koua, i ke keke mai o na niho o ke tiga me na mapu iaia, i ke ao, a i ka wa poeleele.o na maka o ke tiga ke a mai ana kohu ahi ke nana mai iaia mailoko mai o ka ululaau. I ka hookokoke ana aku nae o ua o Nikola. i kahi e ike aku ai i ka nuku o ka muliwai, ua hoopiha loa ia mai oia i ka hauoli, mamuli o ka ike ana aku, e ku mai ana kona mokuahi me kona mau hoa, no ka huli ana ia Jene ame Anakona. ua haawi aku oia i ke kauoha ia Pauli e holo'e hoopiha lanahu hou no ko laua mokuahi. o ua moku nei no kela. ua huli hoi mai i ka wa kupono. no ka hoopakele ana I na o Nikola, elike me kana i manao iho ai no kona palekana.

            Me kona ikaika apau. ke noke la ua o Nikola i ka hoe i kuna waa, me ke ku okoa ana ae no hoi iluna, e noke ai i ke kahea me ka leo nui, a e peahi okoa aku ana i kona papale. i ike mai ai ke poe oluna o ka moku iaia alaila, holo mai kekahi waapa no ka lawe ana aku iaia a hookau maluna o ka mokuahi: o ka mea apiki nae aolë he ikeia aku o ka maaloalo mai o kekahi mea. he mehameha pu wale no oluna o ka oneki o ka moku. me he moku la i haaleleia.

            I ua o Nikola e huli mai la nana iauka o ka aina. e ku aku ana no na holoholona, aohe wahi mea a haalele mai'iaia nolaila oili ae la ka manao hopohopo iloko on a, ina no paha no kona kau aku iluna o ka oneki o kona mokuahi, e hoea aku ana no kela mau holoholona. no ka hoopoino ana i kona ola. akahi ka hoomano o kela mau holoholona, i ke alualu iaia.

            No kona ike ole i ka maaloalo mai o kekahi mea maluna o ka mokuahi na lilo ia i kumu hookahaha aku i kona manao, me kona pohihhi loa i kahi i nalowale ai o Paulo. a ina hoi ua holo kela kauaka iuka o ka aina, pehea la oia i hoonoo ole ai i kekahi poe kanaka e kiai i ka moku.

            No kela mehameha pua maoli, ala mai ia ka manao hopohopo iloko ona. malia o keia mau la ame na po, o kona hoomanawanui ana maluna o ka muliwai, e hooikaika ana e pakele mai ka make mai. e poho makehewa ana ia, a ke holo aku nei oia iloko o kona lua kupapau, kahi e hiki hou ole ai iaia ke pakele mai ka make mai, ka mea ana i kau ai ka weli i na manawa apau.

            Me kela manaolana poho no nae, aole i hooki iho o Nikola i ka hooikaika ana i ka hoe, aia ka pono o ka pili aku i ka moku he oiaio ua hoea aku la kona waa ma ka ihu o ka moku hookokoke aku la oia i kahi e lewalewa mai on a o kekahi alapii kaula. me ka hoao ana aku e pinana iluna, ia wa i poha mai ai he leo kaüoha mailuna mai o ka eneki, e hookaawale koke oia mai ka aoao aku o ka moku, a i huli ae paha kona hana e nana i ka meanona kela leo, e kau aku ana o Jene Kelekona, i ka waho o ka pu panapana iaia.

            Ke hookahaha loa ia aku la paha kou manao e ka makamaka heluhelu i ke ano o ko Jene Kelekona kau ana maluna o kela mokuahi : ae, nawai hoi e ole ke kahaha, aole kana i ike i kona kaalo ana ae ma ka muliwai, ma ka manawa hookahi a kaua e hookolo nei mahope o Tazana.I ka wa a Hene Kelekona, i ike ai aole e hiki hou ia Nikola ke hoopilikia aku iaia, me kela wa ana i kau mai ai i kana pu raifela.a heelele iho ai o Nikola, i ka paa ana i ke kaula o ka waa, na kaa wale loa mai la ko ia nei waa i kahi hohonu o ka muliwai : o kona waiho aku la no ia i ka pu lalau iho la i ka hoe a hoopololei aku la kana hoe ana nowaena o ka muliwai. kahi ikaika o ke koieiei ana a ka wai. he hookahi wale no mea nui iloko on a, o ka hikiwawe o ka holo ana o kona waa ahiki i ka nuku o ka muliwai.

            No kekahi mau la ame kekahi mau po. aole o Jene i hoohele aku i kona waa a kahi halana o ka wai, e hoihoi mau ana oia ma kahi ikaika o ke kahe ana, koe wale no i kamanawe ikaika loa o ka wela o ka le. e kono okoa ia mai ana oia e moe ilalo o ke kinoo ka waa a hook*u aku hoi e lana hele kona waa. elike me ka lawe ane a ka wai aka i kona wa no e ala ae ai a noho pono iluna. e hoe aku ana no oia no kahi kolele o ka wai ma ka hoomau ana no i ka hoe aia ka pono o ka nui o kahi e hala hope o ka muliwai iaia.

            Ua kaokoa loa ko Nikola noonoo mai ko lene kelekona mai. aole on a hoihoi i kona waa iwaena o ka muliwai. aka e holo ana oia ma kahi kokoke i kekahi kapa. ma kahi mamao loa hoi mai na holoholona ahiu mai. e hele ae ana ma kekahi kapa o ka muliwai. ma keia ano iho la. ua malie loa ka holo ana o kona waa. pela iho la i hiki ole ai iaia ke ike ia Jene. a ke lihi lauma aku paha mahope o ua kaikamahine nei.

            Ua hoea e o Jene Kelekona no ka nuku o ka muliwai, a ua hoopiha loa ia aku oia me ka olioli, iaia i ike aku ai i ke ku mai o kekahi mokuahi, aka nae, mahope o kona hoomaopopo ana aku, o kela no ka ka mokuahi, o Nikola ma, ua aneane e hiki ole iaia ke noonoo kupono, a ina paha no kona hoohuli hou i kona waa ihope, he hana paakiki loa nana ka hoe ana‘aku ahiki i ka pae ana iuka o ka aina. no ka mea he keu maoli ka ikaika o wke kahe ana a ka wai.

            Aia ua o Jene mawaena o na poino a elua, mamua pono aku o kona alo. e ku mai ana ka mokuahi o kona mau enemi, a mahope hoi o kona kua, ke kahe mai la ka, wai me ka ikaika, a ina no kona manao e pakele mai kela mau poino mai, alaila o ka mea pono wale no ana e hana aku ai, o ia ka kookolo ana i kona waa i ka moana akea.

            Ua ala ae no kekahi manao iloko o Jene e hoi hou oia iuka o ka aina. o ka pilikia wale no, o ia ka maopopo ole iaia o kahi o kela poe Paele oluolu, na lakou i hookipa aku iaia nei me Anakona ; a oiai hoi, aole o Nikola maluna o kela mokuahi, malia o loaa no ka palekana iaia nei, ke-ki-pe mai oia i kekahi huina dala mahuahua i ka poe mluna o ka moku, e hoihoi iaia, ahiki'i ka hoea ana i Enelani ; a ina paha no ko lakou maka'u o paa mai i ka hopuia, alaila e hoolele aku iaia ma kekahi awakumoku, kokoke loa.

            Ke hookokoke loa aku la ko ia nei waa i kahi i ku ai o ka mokuahi, aole he mea e ae e hana ai, o kona hoopololei wale aku no i ka holo ana o ka waa ahiki i ka pili ana i ka moku.

            Aole no nae kela he hana maalahi, oiai he ikaika maoli ka wai, nolaila, hoe pololei aku la oia aohe wa a hala kona waapa ma kekahi aoao. au pili aku la ko ia nei waa mamua o ka ihu o ka moku, malalo pono iho o ke kaulahao o ka heleuma, o kana mea e ha‘oha‘o loa la. aohe kahea mai o kekahi mea mailuna mai o ka oneki o ka moku apau.

            Ke pupue wale la no ua o Jene Kelekona i ke kaulahao o ka heleuma, me ka noke ana ae i ke kahea i kekahi mau kokua ana mai ka poe mai oluna o ka moku, aole nae on a lohe aku i ka pane mai o kekahi leo, nolaila manao iho la keia, aole he kanaka maluna o keia moku.

            Heaha la ia ala ana ae o kekahi noonoo iloko on a, lalau iho la kekahi lima i ke kaula o kona waa a hoopaa aku la i ke kaulahao. me ka hookuukuu liilii ana mai i ka waa ahiki i ke kupono ana i kahi e lawaJewa ana o ke alapii kaula. manao ae la ka palekana. Hoopaa iho la i ke alapii-me-ka hoomanawanui i ka maka'u ahiki i ke kau ana iluna o ka oneki, me kona lawe pu ana me ia i kana pu raifela, ka pu panapaea ame na poka.

            Ua hoomaha iki o Jene ahiki i ka pau ana o kona mau manao pihoihoi, hoomaka aku la oia e hele e nana ialuna o ka moku, aia no kana pu raifela ke paa la iloko o kona lima, ina no e halawai aku ana oia me kekahi kanaka, e hoohana aku ana oia i kana pu, me ke kakali ole, oiai o kona palekana wale no kana mea nui.

            Hele aku la oia nomua o ka mokuahi, kahi o na luina e hiamoe ai, e hiamoe mai ana kekahi poe lehulehu, ua pau i ka on a i ka rama, akahi no‘a maopopo iaia, o kela ka, ke kumu o ka loaa ole ana mai he hookahi kiai iaia maluna o ka oneki, nolaila pani iho la oia i ka puka, e hemo ae ai o kela poe luina a paa. me ke ki ana mai mawaho, o kona pii hou ae la no ia noluna o ka oneki.

            Oiai au hele oia a pololi, aole i komo wahi ai iki, mai kela po mai o kona holo mahuka ana mai ia Nikola mai. komo ae la oia maloko o ka halekuke, e waiho ana no he mau meaai, hoomaka iho la keia e hoopiha i ka lua o ka imaina. a i kona maona ana hoi mai la a noho ma kekahi wahi kupono, me ka hoohiki ana, aole loa oia e ae i kekahi kanaka e hehi maluna o ka papahele o kela, moku , aia wale no a hoohiki mai, e lilo oia i mea kokua ma ka ia nei mau mea apau e makemake ai.

            No kekahi mau hora lehulehu kela noho ana a Jene. maluna o ka mokuahi, ma ke ano oia ka haku o kela moku. aole ona ike aku i ka holo mai o kekahi waapa a iole waa paha. heaha la ia nana ana aku ana, ma kahi uakee o ka muliwai, ike aku la kona mau maka, i ka oili ana mai he waa, me hookahi kanaka oluna ; aole he ike pono aku o Jene i kela kanaka i ke kokoke loa ana mai nae, akahi no a maopopo iaia. eia ka o Nikola, aole no nae on a walaau wale aku. ke kakali malie la oia, ahiki i ka pili ana mai o ka waa ma ka aoao o ka moku. a i hoao mai ka hana a ua o Nikola. e pii iluna, e kau aku ana ka pu raifela a jene imua ponoi o kona mau maka.

            I kela ike ana mai o Jene ka mea nana ka. pu raifela e kaii pono aku ana imua ona. ua noke ae la o Nikola i ka hailiili, me ka hoopuka ana i na olelo kuamuamu, i kupono ole i kekahi kane e hoopuka aku imua o ka lede, he mea ole nae ia i keia kanaka. no ka mea ua maa oia i ke kamailio ana i na olelo ino, aole nae i lilo kana mau olelo ino a ku i ka hooweliweli i mea no Jene e hopo iho ai, aka ke mau mai la noke kau o ua kaikamahine nei i ka pu panapana imua on a.

            I ka ike ana hoi o ua o Nikola aohe wahi mea a hoihoi hou aku o Jene i kana pu raifela ihope, hoololi ae la oia i ke ano o kana mau hana. a hoomalimali mai la. me ka hoohiki okoa ana mai e hoihoi pololei oia ia Jene no Enelani. me ka hoopilikia ole aku ; he hookahi no pane ma ko Jene aoao. aole loa oia e ae e hehi hou na wawae o Nikola maluna o ka papahele kela moku, koe wale no me ka ikaika o na meakaua.

            Ua hoomanao mai la ua o Jene, i kona ike ana i kekahi waapa, e holo ana ma kekahi aoao o ka muliwai, oiai oia e laweia mai ana e ka ikaika o ka wai. Ina nae mai ka mokuahi aku kela waapa alaila ua hoopahaohao loa ia aku oia. no ka huakai a kela waapa nouka o ka muliwai koe wale no no ka huli ana paha ia ia Nikola.

            Oiai nae ka la e iho aku ana i ke ahiahi a ia Jene hoi e nanea ana ma kona wahi kiai, lohe mai la oia i ka leo huro o Nikola mai kekahi aoao mai o ke awa. me ka kau ana o kona mau lima iluna me he mea la e kahea aku ana i kekahi poe e helu aku i kona wahi i noho ai.

            Hoohele ae la ka Jene Kelekona nana ana. no kahi o nalima o Nikola e peahi aku ana eia ka ua ike ua kanaka nei i kekahi waapa maiuka mai o ka muliwai he waapa hoi a Jene i ike koke iho ai. no ka mokuahi ana e noho haku nei a o na kanaka hoi apau maluna o ua waapa la. he poe oki puu wale no lakou apau.

Mokuna XVI

Pakele o Tazana Mai ka Moo Ai Kanaka Mai.

            I kela wa a Tazana i hoomaopopo ai i kona poino oiai kona mau wawae i paa mai ai i ke nahuia e ka moo ai kanaka, hoomaka ae la oia e hoopiha i kona mau akemama i ka makani, aole hoi he hoopau i kona manaolana no kona palekana, a i ka wa a ka moo i aha'i aku ai iaia nolalo o ka muliwai, hemo koke ae la kana pahi a paa iloko o kona lima, o ka hoomaka aku la no ia e hou i ka moo aohe he hooponopono ana, aia no ma kahi e ku aku ai, o kana mea nae e ike la, he keu aku a ka oi aku o ka hikiwawe o ka aha'i ana a ka moo iaia.

            Ua hele maoli a pau kona aho, a ua manao maoli no oia e make ana, 'o kahi no nae o ka laki, i aia i manao ai, o kona kaualakoia iluna o kahi papa'u o ka wai, a oili ae la hoi kona ihu maluna o ka iliwai. akahi no a loaa iaia he manawa e hanu ai, eia nae aole ka ikaika me kona kino i kela manwa.

            Aia no kona mau wawae iloko o ka waha o ka moo kahi i paa ai, eia nae aole ha noke iho i ke nahu, a i alawa mai paha kona hana, eia ka ua make ua moonei, ua ku pono aku kana pahi, ma kahi e poino ai kela moo, o kona hooikaika ae la no ia ahiki i kona kaawale ana ae mai na niho wakawaka mai o ka moo.

            Alaalawa ae la oia ma o a maanei, aia oia ma kahi maloo. aia hoi ma kekahi ana nui, ilalo o ka papaku o ka muliwai. he wahi hoi i hiki ke hookipa aku he heluna nui o na moo kino pilikau. a pii mai la ka lia makalii me ka hopohopo iaia nei, malia paha he nui na moo oloko o kela ana, a e huli hoi mai ana lakou no ka hoopilikia ana mai iaia, ke loaa mai e noho ana ma ko lakou home.

            O ka manao wale no iloko o Tazana, o ia kona pakele mai kela wahi aku, pehea nae oia e pakele ai, o ka luu hou wale aku no iloko o ka wai a oili aku iluna, a i ole o ke komo aku paha maloko o kela ana pouli, malia he alahele kekahi e hoea aku ia iuka o ka aina maloo.

            O kona kumu kanalua wale no, ma ka hele ana aku iloko o ke ana. malia aia paha he mau wahi kikeekee o kela ana, e hoea aku ai i kahi o na moo he nui e noho ana. aka nae ua like no ka poino o kona luu aku no hoi a oili iluna o ka iliwai, a o kona komo aku no hoi iloko o kela ana, ina no ua kokoke loa mai ka make iaia, aole no oia e pakele, oiai ua piha na wahi apau o kela muliwai me ka moo.

            Mahope nae o ka noonoo ana me ke akahele, hooholo iho la no ua o Tazana e luu hou no oia iloko o ka wai, ma kela wahi no a ka moo i kaualakoa mai ai iaia ; nolaila hoopiha iho la oia i kona akemama me ka makani, o ka luu aku la no ia iloko o ka wai, ia aea ana ae, ua kokoke loa oia ma kapa o ka muliwai, ua hele nae a pau kona aho.

            O kahi o ka laki he hookahi wale no wawae o na o Tazana i weluwelu i na niho o ka moo, no ka lua o ka wawae, he o ia mau no kona maikai, iloko nae o ka weluwelu o ka i'o, aole i haki ka iwi, nolaila he mea liilii wale no kela eha ia Tazana, no ka mea ua koe no kona ola, a ua hele no hoi oia a kamaaina, i ka nui o na poino i kau aku maluna o kona kino.

            I kela we nae o ka puoho ana ae o Tazana iluna o ka wai, ike koke aku la oia i na poo o kekahi mau moo elua, e holo pololei mai ana no kona wahi e lana ana, a no ka hoopakele ana i kona ola, hoomaka aku la oia e au me ka mama apau i loaa iaia. no kahi o kekahi lala laau e lewalewa iho ana ma ka'e o ka muliwai, hele no hoi ua o Tazana a kau ana iluna o ka lala laau, kapalulu ana na moo malalo. me ka hamama ana e o ko laua mau waha iaia nei, ke hoola'i malie la nae oia, no ka hoomaha ana mai kona maluhiluhi ame ka maopaopa mai.

            Ua ma'u no kela noho malie ana a Tazana ma kela wahi, no ka hoomaha ana, no na moo hoi, i ka hoohokaia ana o ko laua makemake, ua luu hou aku la iloko o ka muliwai, e huli ai i meaai na laua. I ka maha ana o Tazana, nana aku la oia ikai o ka muliwai, aohe wahi mea a ikeia aku o Nikola. a o kekahi waa okoa ae paha. aole no hoi on a ike aku i kana mau holoholona ame ke kanaka Paele, nana e maluna ana ia lakou.

            Akahi no ua o Tazana a ike i ka eha o kona wawae, i weluwelu i na niho o ka moo, nolaila hele aku la oia a ike i kekahi mau lau nahele, ana i manao ai, he mau mea hooluolu aku ia, kapili ae la ma kona wawae, me ka hauhoa ana i ke kaula a paa, o kona hoomaka hou ku la no ia e ukali mahope o Nikola.

            Eia o Tazana ma ka aoao okoa o ka muliwai, aole o kela aoao mua ana, o ka luu ana mai iloko o ka wai, a oiai nae aia kana pio maluna o ka muliwai kahi i holo ai maluna o kona waa, he mea liilii loa iaia, ina paha ma keia aoao, a i ole ma kekahi aoao mai paha oia e hele ai.

            Ma kela hoao ana aku a ua o Tazana e hele maluna o ka honua ike iho la oia i ka eha maoli o kela wawae ona, e hikiwawe'ole ai kona hele ana, hoao ae la hoi oia e pinana noluna o na kumulaau, a maluna e hele ai, he like pu no ka pilikia, manao iho la kona ulolohi loa, e loaa ole aku ai paha o Nikola iaia.

            Iloko no nae o ka eha, aole ia he kumu no ua o Tazana e noho malie iho ai i kahi hookahi, aka hoomau aku la no i ka hele ana, aole nae me ka awiawi, aka me ka hele malie no, aia ka pono o kona kokoke iki aku, i kahi e ikeia aku ai kona enemi.

            Oiai o Tazana e hele malie ana. ala mai la kekahi hoomanao ana iloko ona. no na olelo a ka wahine Paele, nana i alakai iaia no kahi i noho ai o Nikola me kona poe kanaka aole ka kela bebe i make ai o kana keike, no ka mea ua hoike aku o Jene iaia, he bebe okoa loa no kela, aole o kana bebe ponoi, aka nae ua hele no oia a piha i ke aloha i keia keiki. no ka mea ua alo like ia e laua na inea o ke alahele huli no ko lakou palekana.

            Ua hoopohihihi loa ia aku ko Tazana noonoo , no ke kumu o ko Jene hoole ana aku imua o kela wahine Paele, no kona ano oiaio maoli, pela hoi me kana bebe, koe wale no, ina he wahine okoa kela, aole hoi o Jene ua pololei no kona hoole ana i kona kuleana i ke keiki oiai o Tazana kona makuakane, a o Jene hoi ka makuahine, elike me ka ua o Tazana i manaoio mau ia o kana keiki ponoi no kela o Keaka Kelekona.

            Oiai oia e hapai niau mai ana i ka noonoo ana, i kana mau mea apau i lohe ai mai ka wahine Paele aku, ala pu mai la kona mau manao kanalua. aole kela wahine a Anakona i hoopakele ai o Jene, aka he wahine okoa loa, o ke kumu no ia o kona ike ole ana i kela keiki, o Keaka kona inoa. aia no o Jene i Ladana kahi i noho ai, a o ke keiki hoi i make ai, o ke keiki ia a laua.

            Me kela noonoo mau no ka make ana o kana keiki mamuli o ke karaima ko'iko'i loa a Nikola i hana aku ai maluna o kana mau mea aloha, no kana keiki hoi i make, a no kana wahine, e noho mai la me ka naaupo, no ka hopena i kau aku maluna o ka hua mua o kona puhaka, elike me keia manao koho wale iloko o Tazana. ua lawa ia no ka hoa ana i ke ahi o kona inaina no Nikola ina no ka loaa hou aku o kela kanaka iaia. he hookahi wale no hoopa'i kupono e kau aku ai maluna on a o ia ka make aole he hookolokolo ana. a mau hoakaka manao ana paha, ua lawa loa na ino a kela kanaka i hana mai ai maluna oia nei e make koke ai oia.

            No kela uluku loa o Tazana i ka inaina iaia e hele malie nei, ua hiki ole iaia ke uumi iho i kona huhu e kahea mau ana oia me ka leo ku i ka weliweli, ka mea nana i kono mai i na holoholona liilii, e puhee aku iloko o ka ululaau no ko lakou manao. pela wale no e pakele ai ko lakou mau ola mai ka poino mai.

            No kekahi mau manawa elua a ekolu, i akeakea mai ai na kanaka Paele mamua o ko ia nei alahela, me ka manao e hoopoino mai ia Tazana. he hookahi no nae leo nui e kahea ae ai ma ka olelo a na mapu, ua lawa ia no ka hookau ana aku i ka waliweli maluna o kela poe Paele a holo nui aku la noloko o ka ululaau e pee ai ; o ka ike mai no hoi kekahi o ke kino awaawaa o keia kanaka ili keokeo, ua kau e ka weli ia lakou ; me ka hoao ole mai e hookokoke iaia ahiki i kona hala ana aku i kahi kaawale loa.

            O ka mama a Tazana e hele nei, he lohi loa ia iaia, ma kela ano maa o kana hele ana maluna o na kumulaau, aka he mama no nae, elike me ka holo ana o ka waa o Nikola maluna o ka muliwai ; nolaila ma ke ahiahi o kela la hookahi no a Nikola, i hoea aku ai no ka nuku o ka muliwai a hoohokaia ai e Jene i ka hoao ana aku o ua kanaka nei e pii noluna o ka mokuahi ua hoea aku la Tazana no ka nuku muliwai. O kela no hoi kekahi po aaki o ka pouli iloko o ka hela o na maka o Tazana a kamaaina i ka ike ana i na mea maaloalo o ka po aohe ona ike aku i kekahi mea ina no he mau i a helu wale no ke kaawale mai iaia aku.

            I ua o Tazana e ku la ma ka nuku o ka muliwai o kona noonoo mua o ia no ka huli ana aku i waena o na kauhale o na kanaka Paele ina paha ua hoea aku o Nikola me ka wahine opio no kahi i ku ai kela moku.

            No ka hooko ana mai nae i kela manao huli ona, hoomaka mai la oia e hele iloko o ka pouli, eia nae lohe mai la oia i ke kuho o na hoe o kekahi waa a waapa paha iloko o ka wai. ma kahi e kupono ana, i kona wahi e ku aku nei, nolaila hoolohe aku la oia i kahi o kela waa e holo ana, pela hoi me ke ano o kekahi nakeke a mamuli no o kela kamaaina o kona pepeiao i ka lohe ana i na ano nakeke like ole, koho iho la oia, he nakeke kela no kekahi mea, e pinana ana iluna o ka moku, mai ke alapii kaula aku o ka mea apiki nae aohe he ikeia aku o kekahi moku aole no hoi he a mai o kekahi kukui.

            Iaia no nae e hoolohe ana  e au hele ana hoi ka nana ana ma o a maanei lohe aku la oia i ke kani o na pu raifela. pela me ka leo kapalili o kekahi wahine. hoopoina koke ae la ua o Tazana i kona mau eha apau he hookahi wale no mea nui iloko o kona noonoo, o ia ka leo kapalili o kela wahine ana i lohe aku ai o kona lele aku la no ia iloko o ka wai, a hoomaka aku la e au, no kahi o ka leo ana i lohe aku ai. ame kahi hoi o ke kani ana mai o na pu.

            O kela waapa a Jene Kelekona i ike mai ai i ka oili ana aku ma ka nuku o ka muliwai ua ikeia mai ia e Nikola mai kekahi kapa mai o ka muliwai pela hoi e Wagami nae o ka leo  kahea o Nikola. me ka peahi ana mai o kona mau lima, ua holo pololei aku kela waapa iaia, a mailaila mai. i holoae ai no kahi e ku ana o ka mokuahi aka mamma o ke kokoke ana aku o na waapa nei i ka mokuahi, ua kani aku la he pu raifela mailuna aku o ka moku a ku aku la kekahi luina ma ka ihu o ka waapa haole aku la make loa.

            Aole nae ia he kumu e kuemihope aku ai ka holo ana mai o kela wwpa. ke hoomau mai la no na Iuina i ka hoe ana imua ia wa i kani hou aku ai ka pu a Jene no ka lua o ka manawa a ku aku la no he Iuina waiho ana ilalo make loa ia wa i hoohuli aku ai ka waapa ihope i kau a mea o ka maka'e ina no ka hoomau loa mai o kela waapa i ka lokana imua e pau loa ana ka poe maluna o kela waapa i ka holo ana imua. e pau loa ana ka poe maluna o kela  waapa i ka make.

            Aia no ke ku mai la na holoholona a Tazana malalo o ke alakai ana a Wagami ma kapa o ka muliwai. ina no ka hoea mai o kela mau holoholona no kahi o ka waapa o na Iuina a maluna paha o kamokuahi he hana maalahi loa. ka luku ana aku ia Nikola ame kona mau kanaka. a pau i ka make, aole nae e hiki i kela mau holoholona ke hookokoke mai, oiai he muliwai nui akea mawaena o lakou me na enemi.

            Ua maopopo ia Wagami ka moolelo iha no ke kumu i kiolaia ai o Tazana maluna o ka mokupuni waoakua kela aina i lilo ai na kanaka Paele nei i pio na Tazana ; ua maopopo no hoi iaia ke kumu o ko lakou hookolo ana mahope o ka meheu o na kanaka ino nei, Ua maopopo iaia ke kumu o kela huakai'a Tazana nouka o ka muliwai aole wale no no ka makemake ana e hookau aku i ka mak maluna o Nikola aka no ka hoopakele ana ae i ke ola o kanawahine ame ka laua keiki.

            Ua manaolu loa o Wagami, ua make kona haku. ia Nikola,, o ke kumu ia o kona ike hou ole iaia a hu mai la ke aloha iloko o keia kanaka Paele no Tazana ke kanaka hookahi wale no ana i aloha aku ai, i oi aku i kona aloha i kona Iahui kanaka ponoi.

            Ia Wagami i lohe aku ai i ke kani o ka pu ua paua koke ia mai la kona manao inaina no ke kanaka nana i hookau aku i ka make maluna o kona haku hooholo iho la oia ua ili aku maluna ona ka hookau ana aku i ka make maluna o ka enemi ino loa o kona haku.

            I kona wa i ike ai i ka holo pololei ana aku o ka waapa no kahi i noho ai o Nikola ma kekahi aoao mai o ka muliwai ike iho la oia, he hookahi wale no hana e hoea ai kana mau holoholona noluna o ka mokuahi o ia ka loaa ana he waa nui no lakou.

            Me kela manao e loaa i waa no lakou huli aku la o Wagami hele ma kekahi wahi kaawale mai ka muliwai aku, aia no hoi na holoholona ke hahai la mahope ona. nolaila i kela kani ana mai o ka pu mua los a Jene Kelekona ua nalowale aku o Wagami me kana mau holoholona iloko o ka nahelehele me ka maopopo ole mai i ka hopena  okela pu o ke kiia ana mai.

            Ua maopopo ia Jene Kelekona o kela huli hoi hou ana aku o ka waapa iuka o ka aina aole ia no ka hookaawali loa ana mai ka poino aku aka no kekahi kakali wale ana no ahiki i ka wa kupono alaila hoao hou mai e holo no kahi o ka moku, nolaila i wahi e lanakila ole ai kela pue kanaka maluna ona hooholo iho la o Hene he mea pono iaia kanaka maluna ona ona hooholo iho la o Jene he mea pono iaia ke kii aku e hookuu i na luina ana i hoopaa ai ma ko lakou wahi no ke kokua ana mai iaia.

            Hele io aku la a wehe ae la i ka puka ana o ke pani ana ua ala ae na luina elua a e noho ana iluna me ka waha o ka ia nei pu ua hookikina aku la oia ia laui e kokua mai iaia nei, o ka hoole ana mai i ko ia nei makemake he make wale no ka panai e kauia aku ana no ko laua paakiki ua wikiwiki loa ua mau luina nei i ka haawi ana mai i ku laua ae.

            Me ka pu panapana iloko o kekahi lima, kauoha aku la i ke kanaka mua loa ana i wehe ae ai. e kau na lima iluna a hoomaka aku la oia e huli i kona kino ina paha he mau meakana kekahi ualoko o kona lole a i kona ike ana aole kekahi mea ku i ka make maluna ona hookuu loa ae la iaia. a huli aku ana i ka laa o na luina.

            Alakai aku la oia i kela mau kanaka alaki liuna o ka oneki o ka moko kauoha aku la ia laua e oki i ke kaulahao i hoopaaia au i ka heleuma e ka manao iloko o Jene o ia no ka ae ana aku e laweia kela nokuahi e ke au i hiki i ka moana akea. malia o ikeia mai kela mokuahi e na moku e maalo ae ana o kona palekana no i a a ina no hoi no ka halawai me ka poino he oi ae kona make ana i ka imoana mamua o kona kaa aku malalo o ka mana o Nikola.

            Ua manaoio loa o Jene Kelekona he oi aku kona paiekana maluna o kela mokuahi i lako i ka ai ame ka wai eli ke me ka na luina i kamailio aku ai iaia a ua hala no hoi ke kikina o ka ino nolaila aia he manaolana nui no kona pakele ma ka ae ana aku e laweia ka moku e ka makani ame ka au. mamua hoi o ka noho malie wale ana iho no pela maluna o ka oneki.

            O kela kekahi o na po pouli loa he kokua nui mai keia i na hana a Jene i hoolala ai no kona palekana aole e hiki i ka noe ouka o ka aina ke ike mai i na mea e hanaia ana maluna o ka moku a niai ke emi la ke kai ia manawa o ka no me kekahi makani e oa ana mai ka aina aku aole he kanaalua ana ina no ka moku koke o ke kaulahao o ka heleuma e mamao loa ana ka moku i ka moana. mamua o ke ao ana ae ma kekahi la mai.

(Aole i pau.)