Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 5, 31 January 1919 — O KE ALUALU I KE KALAIAINA KE KUMU PILIKIA. [ARTICLE]

O KE ALUALU I KE KALAIAINA KE KUMU PILIKIA.

No ka manawa mua loa, mahope iho 0 ke kukuluia ana ae o ke Kalapu Makaainana o na Hawaii, i loheia ai ka h&iolelo o na waWne, a ma ka Poalima aku nei i hala, i 'lioea ae ai he heluna nui o na wahine ma ka paina awakea a kela kalapu, nie ka liooloheia ana he mau haiolelo mai ia Mrs. Walter K. Macfarlane mai, Mrs. F. E. Steere niai ame ka Loio Thompaon mai. I ke 'kamailio ana maluna o na mea 1 pili loa aku i 'ka lahui Hawaii,'aole o Mrs. "Walter i hunahuna iho i kona manao maoli, ,a Ihoao pahla e alo ae, mai ke kamailio ana aku i kana mau mea oiaio i Ike ai no keia lahui kanaka, aka ua haawi aku oia i na olelo ikaika, e hiki ole ai i kekahi Hawaii ke hoole aku i ka oiaio o ia mau olelo apau. Wahi ana, o ka pilikia nui iwaena o na Hawaii, o ia no ke alualu i na oihana aupuni. Oiai na lahui e ae § hana ana no lakou iho ma na ano lehuleliu, e liolomua ai ko lakou nolio ana, ua noho wale aku na kanaka Hawaii me >ke kauka'i ana i na oihana aupuni, mamuli o na alakai ana a 'kekahi poe kalaiaina. 0 •ka pilikia nui, wahi hou ana, me na kanaka Hawaii, o ia no ka nele i kela manao hoomanawanui, e ku aku ma 1kahi mau hana a lakou e ai. Ile nui wale na īnanawa a na kanaka Hawaii i hapai ae ai i kekahi mau hana o na mauawa aku nei i hala, o ka pilikia nae, aole he ku iki, i kiuohi loaj no, ike e ia ka pilikia, me ke ku i kahi j liookahi. Ma ka nianawa i hōomakaia | ae ai ka hana kanuko maauei nei, a| weheia hoi na aina no !ke kanu aua i ke -ko, o na Pake, na Kepani ame keka-1 hi mau lahui e ae, >ka i ku aku imua, a| ohi mai i na pomaikai, aka no na ka-1 Hawaii nae, ua kuemi hope mai lakou, elike no me 3co lakou leulaua, ma iia hana e ae.* Ma kahi o ko lakou ku ana aku a paio no na pono o 'keia ola aua, ua punihei wale aku lakou i na malileo mai a ka poe 'kalaiaina, no kekahi niau pomaikai wailiula; oka mea| oiaio maoli, mia kahi o ka nee o ua Hawaii imua, ke nee nei lakou ihope. Ua hoeueu liou mai oia i ka manao o na hoa o kela 'kalapu, aole keia i lohi loa uo <k.e ku like ana o na -kanaka Hawaii apau iluna a haawi i na kokua ana, e hoeueu ana i na kanaka opio e lioomaka koke ka oni, ana i keia 'manawa, ma 'ka huli ana i ka ike ame ka makaūkau, īnaloko o ke Kūla Kiekie o Hawaii, 'kahi e a 'oia mai ai i na makaukau na ka oihana mahiai, a mahiko paha, no ka mea 'ke Ikakali mai nei kela mau oihana i na kanaka makāukau. No na mea e pili ana ika waiona, ua hoakaka hou ae o Mrs. Macf£yrlane, o ke kanaka.e pakeia ana i ka inu ana ia •mea, aole oia i oi ae mamua o Kelemaniā, no ka mea ua hoopilikia oia iaia I iho, ua hoopili'kia pu i kona ohana ma | na ano apau. i 0 kekah ninau nui ana i kamailio mai ai ma kela awakea, o ia no na mea l e pili ana i kekahi heluna nui o nā ikpa e hoonohoia mai ana ma Oahu nei, ma na kahua hoomoana, e lilo ana ka hoea ana mai o >kela heluna nui o na koa i mea ioopili'kia mai i na kaikamahine opio, 'ke ole e lawe koke ia na keehina makaala apau; me kona waiho ana mai i kela ninau imua o na lala o ke •kalapu e lawe a noonoo. Mawaho ae o Mrs. Macfarlane, o Mr3 Steere kekahi moa i kamailio mai, maluna o na kula, e kalele, ana i kona manao, no ka pono e loaa i na keiki apau e -hele ana i ko 'kula ke ola kino maikai. 0 ka haiolelo hope, o ia no ka Loio Thompson ,e haawi ana oia i na kakoo ana i ka liaiolelo a Mrs. Macfarlne, e kokua ana i na manao apau i kamailioia, a e hoeueu ana' hoi i na Hawaii, e ku like iluna, a lawe ae i na alaI hele apau e pono ai keia lahui.