Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 7, 14 February 1919 — KA MAKOU OPUU LEI DAIMANA, MISS HATTIE KEAHIULAAHINUILAPALAPA KAPAKU, UA HALA. [ARTICLE]

KA MAKOU OPUU LEI DAIMANA, MISS HATTIE KEAHIULAAHINUILAPALAPA KAPAKU, UA HALA.

Ma Y:o le«u mau iima, M.i Koiia poli i:o; Mlailu au c malu, . A nuiiia iiiMikni pu. He l«*o lani, K»' nii'iina niai. Ma o inai na j»uu nani - Mai kc!a a>> niaikai. Ma ko Icsu niau lima, Ma Kona poli no, M;i!aila au <> malli, A malia inaikai }>u. A;r. Lunahoop>jtiOj»ono o ka Nupepa K Aloha oe:—E oluolu oe e hoo};i/to ma kahi kaawale o ka kaua • ;i!iiwa, ina he rumi kaawale koe, jio ; n makuu puolo waimaka a ke aloha . iki, o kau ae la inaluna, a nau hoi :> . ii'.i mal'p aku ma na kaiaulu' ālōha llawaii, i ike mai ai na makua, na ; ,:t:i:iuiiina, na ].»>ki ame na hoaloha he . i', a k'liulehu wale, e noho kokoke ana i .-, n:i kakaij.:ili o ke kuahiwi nani o M:iui. o ia hoi o Haleakala, a nona hoi niiiu lalani mole kaulana: Kilakila Ilaleakala, Kuahiwi nani o Maui, li;i:i'i-.'o na kualōno, * O Maui ito e ka oi. Aiiiki loa aku no hoi ī ke kaomi ma:iii:i iho akala i ka mole olu o Lei:.;:!. jio ka makou .ppuu lei elaimana, Mi- !lailio Keahīulaahinuilapalapa Ka,u. inl au palamimo aku la ala i <»lo mni, a hiolani pii aku la me Niolupua i k:i aina moeuhane ,no ka wa :n;iu loa: a nona hoi makou e uwe helu ii.«i. a e iini lu'le ana hoi iaia ma na ala- • r,:i K luilehu o Kauakukalaliale o ke ka- > n;i Uluwehiwohi o Honolulu nei, aole «,ia i loaa. Auwe ka mea luuluu a k.i naau •■! .Mi' he ku'i ana la aka hekili ku'i pa-malo i ka' 50 o Kane, pela :.«» la ka ho'.o ana ae o ke anu lia 'ma- ■ ika houj»o, c haku'iku'i pu ana hoi i ka manawa o kona mau makua ponoi, k«ma hanau mua, koua aunty ame kona inan jiokii e ku poaipuni aua i kona iiu.e ina'i. <»iai oia e haawi ae ana i ka n.in.i hope ana a kona mau makaonaoii.i, :i upoi malie ilio la no ka wa mau !. :t. Auwe, minamina wale!

inamuli 0 ke kipa ana nuii 0 k:; .•uH'ki u n.'i i/iake, a kaili ae la i ka Ikiihi <>!;] o ka mukou opuu lei (laiinana, ma ka lionie nolio o kona aunty, Mrs. uia Waiakaniilo Road, i:i:tTai'ua 0 ka hora 1 ame 2 0 ka auwina l.i ] o.'iom», Ianuari 18, i liala ilio la; u:i liopu liewa ae la i ka i'a lie a hoaa wale iho la i ke one 0 1 i:i akahi. 1 u lianauia ka makou opuu lei dainm- • :i :na Pua Molia Home, Honokohau, Maui. i ka la 21 o Sepatemaba, 1902, Ti:ai k i puhuka mai 0 Mr. anie Mrs. El-}-.i Hai Kapaku, kona makuahine i hala <• 1 ii: uolaila, ua ]>iha iaia 11 a maka'n k: li: i 1(5 0 kona lianu ana i na ea-hu'i-ir:»> koia ola lionua ana. 1 hoonaauaoia ka makou opuu lei • in.in.Mia ina ke kula olelo Beritania 0 < u'uki hanaa oia uo o Ilonokohau, malalo o kana mau kumukula lehulehu, nM lakou na inoa malalo ilio nei: 'Mi' W. Yati's, Mrs Lucy Searle, Saddie Smith, Vv!n HtMniinf», Earnest Cockett ame Mrs i i n r; v. Mahope 0 kona hoonaauao 'a ana e kana kumukula hope, ua pau «tia iiui aua i ka naauao; nolaila ua *i■ ■ i 1.1 i ; n oia ame koni hanaumua e ola v.« i i kt ':a manawa, Miss- Ella Kapaku i :m;a o ke alo 0 ko laua mau mākua potioi, a ua ili iho ke ko'iko'i. 0 ka hootiaauao ia ana ma na mea e pili ana i k.'ia nohona kino ana ame ka nohona ii'iiiii' nna. maluna 0 ko laua makuahine : 'ii M rs. Annie Kapaku, a ua nolio me -;u iioolohe ana i na mea apau, a ko iaua mama aloha e alakai ana ia laua i!i:j !'.! amiu maikai a maemap, e ike a'.ii ia ai laua e ka poe maikai apau, ma na walii a laua i kaahele pu ai me ko iaua īnania aloha iloko 0 Maui, a au

i<i;i .ikii 110 nm na ale hanupanuiia o I':i;]olo :iine Kaiwi, ahiki aku i HonoIniii. "0 hoi me ko laua alakai- ■ :i!ia e ko laua papa aloha ma na hana i iii uhano iloko o ka hana a ko laua Hku nlolia. Nolniia, i ka hoohuiia aua ao o keia Tn;iu mahelo elua i kahi hookahi, ua lilo : <iia i n-au pulakaumaka na ka lehu-l'-iiu ho nui, e nana mai ana i ko' laua "va mn.alo ae ai me ko laua mau ma"kii.'i nei; ame keia haiawina maikai i :i"«» in, :i i alakaiia ilako o ko laua houio "ioha, e ko laua mau makua, e pili ana >.<j kakou Hoolapanai, pela iho la no i ; >ina ole ai laua i ko laua hoea ana aku i k«* nlo o ko laua aunty. Pela no lioi huipu aku ai laua nia na hana pili lioik».' Kuia Sabati ame G. E, o Kalihi ame Moanalua nia Kalihi Hall i ke Xmas o ka 1918 i newa malie aku la, ka hoike hopo loa no hoi a lakou i ku lijce mai ai a i»e!e hoonani aku i ka inoa o kona llaku alofca, me koua hanaumua, leona mau makua arae kona mau pokii ame nn ;.").ilohn lehule-u iloko o na hana e pili ana i ka ola uhane a waiho iho la ia mau hana a kona Haku i aloha nui ai '■! • ka wa mau loa. O ka makou puu lei «lainiana i liala, ho pīha oia me ka ohiolu a waipalie nohoi nia kona mau heleheiena ke nana aku no ka hooa ana mai o na ano maikai apau mailoko iuai ona, o ia hoi ke akahai. haaha, hoomanawanui, oluolu, heah?a, lokomaikai ame ka piha aloha pu i kona mau makua, na "kupuna, na hanaumua, na pokii ame na hoaloha he 2ai oiai oia e ola aua. r

1 a loaa oia i ka ma'i uia ka home o kana aikane aloha Mrs. Eliza!)Cth Joe Lee ma Palolo, i ka. la 1 o keia makahiki, a ma ka la 5 mai i hoi mai ai oia a noho 1)11 ine kona mau maKiia ma ka home noho o kona aunty ma Waiakaniilo Eoa<l, a mai ia niaiiawa mai i hoomahuahua inai ai ka ma'i maluim ona, ahiki wale no i kona hala ana aku la i ke ala hoi ole mai. Nolaila, e ka Mokupuni nani o Maui o Kama.e, o ko mili? miii, ko hiialo a pulapula hoi au o na la i aui wale aku la, aole loa ia e hehihein hou ana i kou mau huna lep'o aloha, kou mau kualono e, kou mau kahawai uliuli lipolipo ame kou mau alanui kula hoi mea e ka maikai nani ame ka rain ukiukiu o Makawao ame ka rain ulalene o. Piiholo, aale loa plua e lioopulu elo hou ana i na «apalina aloha a nohea hoi o ka makoli opuu lei (laimana i alo-h-a nuiia. K ke one wali o Kahului i ka malu he kuawa o Wailuku ame ke pani wai o lao i ka malumalu a ke ao e, ame na ua kaulana o na Waieha e kilihune n-.au ana, aole loa oukou e hoopulu elo hou ana i kona mau/lihilihi. maka onaona. Aloha wale ia mau wahi ame ia mau ua knulaiia i pili aloha pu ia ine kona īnama ame-kona hanaumua e ola nei. E na pali haulinli o na lehua o Kaukini, ke ewe hoi o kona kupunakane alolia i hala e aku, a nona- hoi neia mau lalani mele leaulana a'u e hoomanao niau nei, ]>euei: He loa I'uukoae he papa i ka makani, He mau puu kinikiui, he alu he ieapekepeke, Ke nana iho oe ia Honokohau, Me lie ku la na ka.ahupe'a maikai, Ka malaelae i lee alo o na pali. E ke kaliawai uani uliuli lipolipo o Houokohau ame na mapunawai owe malie i'ke aumoe, e hoopulu mau ia ana e na kilihune ua liilii o na ua kauiana ekolu oia lioi ka rain palipoikaohu, ka rain'paaukini ame ka rain lipuu, ke ewe no hoi o kona kupunawahine aloha hala e aku ame kona onehanau pu no hoi i aoea mai ai i keia ao nui akea E na lalani mauna hau iniki anu alōha o Eeke e, e na ehukai huihui koni aloha o Nakalele Light Stat.ianj e anapa ana i ,ka la, na kapakai aloha o Awalua ahiki i Kunounou Point au i ke kai, ame na hUna kai aloha o- na nalu ha'i umauma a ka wahine heleloa. Nolaila, aole loa e kapipi hou ana ia mau'hunakai, na kilihune ua liilii ame na waikahe malie maluna o kona kino lahilahi, oiai ua moe aku la oia i ka moe kau a moe hooilo. Auwe ka makou milimili e. E ka rain lililehua o Napili ame ka rain naliua o Kaanapali e, aole loa ko-01-ua mau kilihune ua liilii aloha e hoopulu hou ana i kona mau lihilihi inaka. onaona oiai oia i wehe mai la i ka pili aloha ame ka piii mau ana me koiia mau makua, na lmuaumua ame kona mau hoaloha lehulohu.

E ka rain paupili 0 Lahaina i ka Malu Ulu 0 Lele i ka la 'i 0 llauola ame na nalu paiolua 0 Uo i na aekai aloha 0 Keawaiki, aole loa ko olua inau kilihune ua ame na liuna kai Aloha e hoo-ma-u-u hou ana iaia oiai ua pau mai la kona pili ana me ka ohaua ame ua leliiilehu he nui e paiauma aku ana nona ma keia aoao 0 ka muliwai eleele 0 ka make. Auwe ka lei aloha henio ole a kona mau makua mai kona wa liilii ahiki wale no i kona paua'ho ana mai la i keia ola honua ana. E na āle kuehu 0 Pailolo e, ame ke kpi o Auau e kunihi ai 0 Molokai Nui a Hina ame Lanai alo ehukai, a au loa aku i na ale hauupanupa b Kaiwi, aole'loa'ko ouleou mau huuakai aloha e kiheahea a hoopulu liou ana i kona mau paphlina nohea, oiai ua huna ae'la oia iaia ilio iluna i ke aouli. Auwe, aloha ino ia mau ale kaloloa a ka makou lei (laimana i hehihehi ku iho la i kona mau la e hanu ana i na ea huihui 0 keia ola honua ana. E na lae alo ehukai 0 Makapuu Light Station me Ihiihi lauakea, ua pau ko olua hooma-u hou aha mai i ke kino 1alijlahi 0 ka makou lei daimana, i aloha nuiia. E'ka ipukuKui--malamalama 0 Daimana Hila, ka 'ipukukui poina ole iaia i na wa apau ina" kana huaka-'i i ke kapitala 0 Ilonolulu, rcia leeia liuakai hoj)e ana i haupu a i hali'a mua ole ai, e waiho ana kona mau iwi i ka aina malihini, ka aina 110 hoi a kona naau i iini nui ai oiai oia e ola ?iua e hoi a noho me kona mau aunty lehulehu, kon& mau cousins ame na hoaloha ona. No lea mea, aole

110 i pau kona manao a iini nui i ka imi naauao ana a hala wale aku la. Oiai, ua hawanawana. malie mai oia i kona mau makua nei, no ka wa hop.e loa, e ae oluolu aku niaua iaia e hookuu aku e imi liou' oia i ka ike ame ka naauao mamua o kona manao ānā. e huli aku i makua nona mh keia mua aku. Nolila, mai ko io no ia,mau upu ana a kona manao e akenui mau ana i ka ike ina aole oia i pauaho e •mai i keia ola honua anā;nolaila, e ka maluinalu liiawe o ka home noho o kona mau aunties ma Kaimuki, oia lioi o Mrs. L. Lee ame Mrs. Caroline Roberts,. e kiei halo inai ana hoi'i lea home o aikane i aloha nui ia, Mrs. E. Jpe Lee itiā ke awawa la'i pohina o Palolo i ka uka iu, e liolo kaapuni ana i ka mokupuni a Kalana o Oahu īnA na alanui kikeekee a huli nana hoi i na ko'a amokumoku o Heeia ma na alanui pali ahe a ka makani o Nuuanu, a huli kouiohana ae ma na eheu o na manu i .Laie, a komo mai i ka olu o Haleiwa. Hotel, i ka ehukai o P.auena, e aloalo kuaua pu ana hoi me ke kuahiwi nani o Kaala, ma ke alahele ,o Leilehua ,e hala hope ana hoi ia Waianae i ka malumalu o ke kiawe a hala; wai pu 'mai īne ka i'a hamau leo o Ewa, a hoea hou i ka moena paweho o

Mokuleia, e hooipo pu ana lioi me Moaua/ua ha'i ke au a kuilima pu mai la me Kahauiki hemo ka umoki a hoea hou i ka la-'i o ke kapitala nia ka home o kona cousin i aloha uuiia, Mrs. H. F. Aylett ma Kalakaua avenue. Malaila oia i hoohala iho aL he mau la ahiki i ka wa a ka ma'i fiva i hoomaka ai e hekau iho maluna o kona kiuo opiopio a loli ae i ka ma'i uumonia wahi a kona kauka Mr. Batten, e hooikaika ana no hoi me ka pauaho ole ma. na auo apau no ka palekana o ka makou lei (laimana poina ole, i na kau a kau, oiai oia e waiho ana ma kona moe mā'i iloko-o na pule ekolu, ma ka home noho o kona auntv, Mrs. Mawae, ke kaikuahine ponoi o kona papa aloha nui ia, Davi<l Kapaku, a hookuu malie mai la oia i kona hanu hope no ka wa mau loa me na pulama ana he nui nona ma na ano apau, a pela pii no hoi me kana mau huaolelo hope loa i kona mama aloha no elna a ekolu manawa i na hora 6 me 7, o ke ahiahi Poalima mamua o kona pauaho ana mai la i keia ola ana. 0 keia no hoi kona leo hope loa ia mk'kou apau ka ohana e akoakoa pu ana ina kona moe nia'i ahiki i ka upo'i maliē ana iho a kona mau lihilihi mawaena o na hora 1 ame 2 o ka auwina la Poaono, Jan 18, 1919, i newa malie aku la Auwe nohoi ke aloha, ke hoomanao ae ia mau liuaolelo hope loa a ka makou lei (laimana i aloha nui ia i hele hookahi nku la me Iliku, ka wahine noho kuahiwi. Ma ka hora 2 o ka auwina la Sabati 1 hoea mai ai ka Rev. Wm. K. Poai ame kana lede, uo ka malama ana i ke aniiina haipule maluna o ke kino o ka makou mea aloha; nolaila i ka pau aua o kela anaina haipule i hoea mai ai na kaa, a kamoe aku la ka huakai hope no ka home hou o ka makou mea aloha, ma ka ilina o >Nuuanu,a malaila i malama liope ia ai ke anaina haipule me na mele e hoomalkai ana i ke Ak.ua ame - ka pule hoomaikai mai ka Rev. Wm. K. Poai mai, no ka huaka'i hele a ka makou mea aloha imua o kona Haku aloha; a uhiia aku la ka lepo maluna o ka pahu o ka makou mea aloha he keiki, a ko ae l'a ka ka Baibala i hoike mua mai ai, "E hoi ka lepo i ka lepo, a o ka uhane i ka mea Nana i haawi mai."

Nolaila, ke haawi nei makou ka ohana i na hoomaikai kiekie loa ia olua e Mr. ame Mrs. Wm. K. Poai, 110 ka olua mau kokua ana he nui ame ko olua koiuo pu ana mai e kaana pu ana hoi i na kaumaha ame 'na luuluu he nui, i kau iho maluna o makou ka ohana, no ka makou mea aloha he keiki. Pela no hoi me na makamaka ame na hoaloha ;he nui i hui pu mai me makou, e auamo pu i na kaumaha a luuluu, no. ka makou mea aloha, ma "ke ku kiai pu ana me makoii ma ka aoao o ka pahu o ka makou mea aloha he keiki, a ao ka po, e hoohanini mau ana no hoi i na waimaka me ke aloha oiaio malūna o kona hiilo e moe ana, pela pu no hoi me ka poe apau na lakou na 'bo ke pua i haawi makana mai, a a'o lakou hoi na inoa i loaa mai me na caril, a oia iho keia malalo nei: Mrs. Caroline Eoberts, Mrs L. Lee, Mr.a me Mrs. H. F. Aylett, Cousin iHarv&y, Mrs. K. t Gookim, Mr ame Mrs. -Joe Lee, Mr. ame Mrs: M. Espinda, Mr. ajgie Mrs. G. Maluna, Mr. ame Mrs. H. Kapela, Mrs. Mary Sheldon, Mrs. Mrs. Makaio ame ka poe no apau i. haawimai me na bo-ke pua, no ka hoohiwahiwa ana ma ha'i o ka pahu, ahiki i kona home hou ma ka ilina o Nuuanu. Nol&ila e oluolu oukou e lawe aku 1 ka makou mau hoomaikai a kanu iho iloko 0 ko oukou mau puuwai pakahi, a na ka Makua ma ka Jaiii e hoomama mai i ko'kakou mau oaau kaumaha a luuluu, a Nana no e hoopomaikai mau mai ia oukou i leela ame keia la. O keia no hoi ka makou leo pule e noi ai i ke Akua e kiai mau mai no ia kakou apau iloko 0 ko kakoti wa e noho kaawale nei. Me keia manaolana i ha'iia ae la make hooki nei makou me ka manaoio maoli,<ua hookipa ia aku la ka.makou lei daimana, e kona Haku aloha ma kela liome 0. Ka lani kuu home e maha mau ai, Pokole paa ole kuu noho maanei; No keaha e ohumu ke kau paa pu mai, Na eha, na luhi, na kaumaha e. Ke hoomaikai pu nei no hoi i ka Lunahooponopono ahohui 0 ke Kuokoa, i kona ae lokomaikai hou ana mai i na rumi o ka moku lawe meahou 0 ka Moana Pakipika nei, no ka lua 0 ka manawa, na ka makou puolo waimaka a ke aloha keiki i haiia ae la maluna; a no na keiki oniu hua metala o* kou papapa'i ko makou adieu. O makou iho no ka ohana me ka luuluu ame ka minamiia nui nona, DAVID KAPAKU, ANNIE KAPAKU, MISS ELA KAPAKU, AMOS J MAWAE, , MRS LUISA MAWAE, ame na Keiki. Road, Feb. 5, 1919.