Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 9, 28 February 1919 — He Moolelo Pohihihi a ka MAKAIKIU WAHINE RUTA REVENA I Huli Ai Mahope o ka Meheu o na Rose a Loaa Pono ka Mea Pepehikanaka. [ARTICLE]

He Moolelo Pohihihi a ka MAKAIKIU WAHINE RUTA REVENA I Huli Ai Mahope o ka Meheu o na Rose a Loaa Pono ka Mea Pepehikanaka.

Hoakaka. —-liia hou'mai nei moolelo hoonanea. heaia mai | 3 hookipaia aku i hoakaunu no na po anu hu'i koni maeele d ka hooilo. —Meakakau/ MOKUNA I. Ka Malihini me na Waimaka. "Auwe! Ei ljou uo nei kaikamahine i lawe aihueia e huna!" O keia ka Ruta Revena, ka makaikiu wahine o ka'hoolio ana ae me ka hikilele, iaia i wehe ae ai i ka nupepa kakaliiaka. a heluhelu iho la i na lalani ma ke poo me na huapalapala nunui e kau ana: "NALOWALE ?CIE KE POHIHIHI LOA. No hookahi pule ka nalowale ana o Getigate Lefere. he kaikamahine himeni no ka Halekeaka Geite," a pela aku. Alaila lele mai la iloko o kona noonoo ka hoomanaō ana 10 kekahi .mau kaikamahine i nalowale mamua aku i like 'oa ka hanaia ana me ka ma-lu loa me keia, no ka lilo loa 0 kona 11001100 maluha o keia mau hihia pohihihi haule :iku la ka nupepa mai kona lima aku. Ae, he mea kamahao loa keia, no ka niea, iloko o ka lilo o •lei makaikiu wahine he mea i-kaulana loa ia maloko o Nu loka a puni, a ua kamaaina no iioi i na hihia- pohihihi loa 1 keia ano, eia nae, ua hiki ole iaia ke kaohi iho i ka hooia ana iho he hihia kamahao loa keia. O na kaikamahine elua mamua aku .i nalowale ai noloko laila o kekahi halehana. O kekahi o l&ūa ua haalele mai i ka home no ka hele ana' aku 110 kahi o kana hana, eia nae, aole oia Lhoea aku i ka halehana. a aole no hoi i lohe iki ia kekahi mea nona mai ia manawa mai o kona nalowftie ana. O kekahi kaikamahine hoi ua hele oia e ai i ka aina awakea, o kona ike hope loa ia ana ia a aole i hoi hou aku i kana walii o ka hana. "I-Ie hana huna pohihihi loa aia mahope aku o keia, no ka mea, pehea auanei e nalowale honua wale iho ai no kela mau kaikamahine me kekahi kumu ole," o keia ka Ruta o ka nalu ana iho iloko ona- "Ke ole au e koho hewa, manao īu na ke kanaka hookahi 110 keia mau hana aihue i nei poe kaikamahine, o ka ninau nae owai la ia kanaka. a aia la oia : hea e pee mai nei, a oiai o ka'u han'a keia, ke koi mai nei l keia hihia ia'u e huli aku mahope o ka meheu o ka mea kolohe i keia manawa." • Ku k;oke ae la oia iluna a hololiolo iho la iloko o ka rumi, ai ka hāla ana o kekahi manawa iaia ma-ia holoholo ana. hele ku la a ku jxia ka puka aniani a nana aku la iwaho i ke alanui. ~ , O kekahi ia o na kakahiaka malaelae a pumehana maikai loa o ke kupulau, e hoike mai aua na mea ulu a pau i ka nani o na >vaihooluu o na pua, a i kana hoomaopopo iho elike me kona hauoli i ka ike aku i ka nani o na mea apau pela aku la no hoi paha ka noonoo o kekahi poe okoa aku. "I-Ie kakahiaka maikai maoli keia i ka holokaa." w-ahi ana, "makemake iho la au e hele i/ka holokaa maloko aku o ka paka." . He ivyakcilua-kuniama\valu wale no makahiki o keia wahine opio. he pilalahi wale no kona wahi kino, eia nae. oia kekahi o na .makaikhi wahine kaulana lOa maloko o Nu loka. No kn opiopio loa o kona helehelena ua kuhihewa kekahi poe aia wale no kona mau makahiki ma kalii o ka iwakalua-kumamakolu.

He emi iho kona kiekie i ka averika kiekie o na wahine, eia nae, o kuiia mau maka he ikaika. a he helehelena 110 hoi e umeia aku ai na noonou o kekahi poe; he ano auwaekii. kona, he kiekie ka hia o kona lae me ka laula, a ma ka hoopoki>le ana ae i ka hoakaka ano nui ana nona he n'i oia a ne wahine opio i piha i ka noonoo anie ka makaala. Me oluolu kona helehelena i ka nana aku a he mau maka ' nunui uliuli kona, he uliuli' nupanupa ka lauoho, he o wale mai no ka ula ma kona mau papalina, a ma kana oni ana ame ka hele ana aia mau iloko ur kona noonoo ka hoo'maopopo ana i na mea apau ana e ike aku ana. Maloko o kekahi wahi liale uuku i hoolakoia me na niea nani apau ma ke alanui 58 Komohana kona wahi i noho ai, 0 kona rurni s hookipa, kahi ana e hoomaha ana ia manawa. ua piha ina rnea hoonani like ole. E waiho iyia na moena weleweka maluna o ka papahele, e lewalewa mai ana na uhi weleweka ma na puka anianl, ma kekahi aoao o ka rumi he piano nui ine ka victro!a, no ka mea he 'wahine ike o Ruta 1 ka'himeni ame ka hoōkaui piano, o kekahi ia o na ike kau'ana loa o nei wahine opio. E aneane aku ana oia e hookani i ka hele no ke kahea ana aku ia Rosie, kana kaikamahine kauwa. o ka manawa no ia i kani. mai ai ka hēle ma lea puka me ka ikaika no kekahi nau ma'nawa lehulehu. Mamua o ka hele ana aku e pane i ke kahea a ka mea nana i hookani mai la i ka l>el e, ua weheia mai la ka puk;; a manawa me ka emoole loa, a ku ana no kekahi wahiiu >pio me ka helehelena kaumaha—he wahine malihini loa i ka makaikiu waliine i ike mua ole ai, a komo ana no iloke ) ka rumi. Nana pono aku la o Ruta i kana malihini me ke pahaohai «>a. eia nae. no kona maa loa ina mea hoohikilele noonoo e an(.) aole oia i hoopuiwaia mai ma kekahi'ano. "I{ huikala mai oe ia oe, e Miss Ruta Revena. no keii komo ana mai la a'u me ka ae niaikai ole ia ae nei," wahi a k ! a-wahine opio i hooniaka mai ai e kamailio, a haule iho la iioho iluna o ka hikiee, me ka nui ana iho o ka hanu. Alaila lioomaka mai la e uwe, a no' ko Ruta ike aku i ki nui o uwt mai. a Ruta no e hoomaopoj)o aku ana ir manawa. ua halawai oia me kekahi pilikia koikoi loa, ui !siki ole iho iaia ia manawa ke kaohi iho i kona makemakt L' kokua aku i ka wahine. Hele aku la oia a ma kahi a ka wahine opio e noho ana a noho iho la ma kona aoao a i aku la: "Ke kaumaha lo; nei au no ko'u ike ana aku la i ka nui maoli o kou ehaeh; unie kou pilikia, heaha la ia pilikia ou aole au i ike, aka 1 e haawi aku ana no nae au i na kokua ana ia oe nia na am a pau, elike me ka mana i loaa ia'u." Hopu mai la ka wahine i kona liina iaia i hoao ae ai e holoi i kona mau waimaka e kiheahea aiia ma na lihilihi, me ke kupenu ana ae i ka hainaka lihilihi ma kona mau maka ana o ka lalau ana iho a huki ae 1a iwaho mailoko ae o kana eke paalima ana o ka lawe pu ana mai. "Mai hookaumaha loa oe i kou noonoo e Mrs. Delema, malia paim aole no hoi he pilikia koikoi loa elike me kau •e manao l'a." Alaila pa'ipa'i aku la oia maluiva o kona poohiwi no iea hoonana ana aku i ka manao kaumaha o ka vvaliine, a oiai no e paa ana i ka hainaka ma kona mau mak'a ninau mai la: "Pehea i loaa ai ko'u inoa ia oe?" "O, i ike aku Ia no hoi au i kou inoa e kau ana māluna o ka apana pepa iloko o ko eke paalima. i ko wa i lalau iho 1a i ko hainaka. Mai ka halepule mai nei anei oe i hele mai nei i o'u nei, a i.ole'paha:—" Aole i pau pono aku kana mnilu ana. uo ka mea ua kahamaha naua mai la ka wahine ika i ana mai: "E kuu Miss Revena aloha, pehea i maopopo ai ia oe. v " Hooki kōke iho la kana kamailio ana a nana mai la i ka makaikiu wahine me ka waha hamama." Akaaka aku la o Ruta no kona ike ana aku i ka hookaha-» haia ana aku la o ka wahine. "Alaila mai ka halepule i'o W oe i hele mai nei, no ka mea, mamnli o kau ninau i hooiaio mai la ia'u ua pololei ka'u mea o ke koho ana a ua hele mai nei no hoi oe me ka awiwi loa, oia paha, ea?" "No ke ke kumu o kou olelo ana mai la me ia?" "No keia kumu. ua kukuli oe iluna o ka papahele ke lepo la na kuli o kou lole; nana iho paha oe 1a i ka lepo e kau la, a no kou awiwi loa o ka hele ana mai nei aole oe i nana iho i ka lepo o kou lole, pela au i ike ai i ka halepule oe a mailaila loa no oe o ka hele aha mai nei ianei. "Ua kukuli mai nei oe ma kekahi wahi. iloko paha o ka maloko no paha o'ka hale, aole hiki ia'u ke koho aku, hookahi wale no mea hiki ia'u ke olelo* aku ua kukuli mai nei oe, a no kou awiwi loa i ka hele ua kilohi ole iho oe i ka lepo o ke kiīli o kou lole." la'manawa wehe ae la ka wahine i kana ekeelala a nana iho la i kekahi lei kolona gula me ke kii o ka Haku. me na pohaku momi like ole e kau ana maluna iho. a ia ike ana iho ana hoomaka hou iho la ka uwe ana. "O. kuu maikuakane!" wahi ana o ke kuwo ana ae, "kuu papa aloha hoi!" "Heaha ka pilikia o ko papaP' "Ua oia," wahi a ka wahine. "Ua make!" "Ae, ua make oia. Ua pepehi maoliia!" wahi hou a.ka ka ha ? uha'u ana. "Aneane loa au e make i kuu manawa i hele aku ai a loaa aku oia ia'u e waiho ana. 1 .hele aku au iloko o kona rumi kākau no ka haawi ana aku i ko'u aloha kakahiaka iaia ma o ka honi ana aku, elike me ka'ii e hana mau ai i na manawa apau mamua aku elike ka loihi me ka'u e hiki ai ke hoomanao ae." Ua nui kona luuluu ahe ku no hoi ike aloha ke.nana aku. "Owau wale no kana keiki i ka manawa e bebc wale ana no au a ua hiki no nae ke hoomaopopo i ua mea apau, he hana mau na'u ka hele ana aku iloko o kana rumi kakau a honi aku iaia no ko'u aloha kakahiaka, a mai ia manawa mai e hana mau ana au pela, a i kuu nui ana ae a lilo i wahine nana aku au iaia mahope o ko'u honi ana aku ua haaheo maoli oia i ko'u nana aku no ko'u hele mau aku e honi ia J ia. "Ma kela ame keia kakahiaka mai ia manawa mai he haua hao ole na'u ka hele ana aku e haawi i ko'u aloha kakahiaka iaia ma oka hele ana aku e honi iaia. O. he liilii loa kahi ike. ia'u no ke'kumu o kona poino ana. O, aole hiki ia'u ke hoomaopopo ike kumu o kona make ana!" Ua like loa oia me kekahi wahine pupule iloko o ia mana\va. "E kuu leele maikai," i hawanawana aku ai o Ruta. "E hana aku ana au ma ka mea hiki ia'u ke hana aku no ke ko-j kua ana-aku-ia'oe, aka nae, ia manawa hookahi e hooikaika' no hoi oe e hoomalu ia oē iho a e hoike mai ia'u i na niea apau. O ka hookaulua ana iloko o keia manawa maikai loa malia e lilo anā ia hana i mea e.-loaa ole ai ka pomaikai i makemakeia, nolaila e pono e lilo kela ame keia minuke i manā.wa waiwai loa no ka hoohana an'a aku, nolaila e hoike mai oe i na mea apau ia'u." » "EJiuika!a mai oe ia'u no ka hoopau manawa wale ana, no ka mēa, ke ike i'o nei au i ko'u hewa. Mahalo ia oe no kau mau .olelo maikai. No ka nui loa o ko'u kumakena ma ka manawa i loaa aku ai oia i'au ua make aohe maonopo ia'u o ka'u mea e hana ai, o ko'u holo koke aku la no ia noloko o ko'u rumi moe a komo awiwi iho la i ko'u lole a hoomaka mai la e holo. "Ua komo iki ae au-maloko o ka halepule kokoke loa no ka haawi ana i ka'u leo pule, a ia nau ana, o ka mea mua 'oa i ulu ae iloko o ko'u noonoo oia no oe, nolaila o ko'u ho'n pololei loa mai nei no ia no nei. "Ua nui ka'u mau mea i lohe wale ai nou, no ka makaha I kiekie loa i loaa ia oe, he makaikiu akamai a kaulina loa ! oe-a'n i lohe ai, ma ka huli ana i na hihia pohihihi loa. he : maka'u o'e. a pela aku. no ia kumu i hpohōlo ,āi au i ko'u manao e hdle mai i ou la, a pēla oe e ike mdi 1a : ia'u imua iou i keia manawa.

"Manao anei oe e hiki ana no ia oe ke kokua mai .\'v ma keia hihia? He o])iopio loa oe i ka'u nana aku. eia . ua nui maoli kau nuiu niea i ike ai e pili ana no na k,!va . īa like ole."

"E Mrs. Delema. he niea oiaio ia :m i kamaili»» i;ia : . iloko o ko'u opiopio ua oi aku ike no na kara,:na f naia maloko o Nu loka nei mamua o kekahi ka;u\ ak. woiho kaua i ke kamailio ana no ia mea. o ka'u jiu- i i e makemake uei oia ka lohe aku i kau moolelo a e p«»no . hoike mai. K lioomaka mai oe mai mua loa inai. m.;i V i manawa mai au oke 3Ja ana ae i keia kakahiaka a iho i,i; ai oe e haawi i kau honi aloha kakahiaka i ko makuakart." "O ko'u rumimoe aia ma ka papahele elua. a elike m« a'u i kamailio mua aku nei ia oe. ia ala ana ae a'n ih i :. t la au e haawi i ko'u aloha kakahiaka i kuu makuakaue oia e noho ana maloko o ka rumi kakau ma ka.papai v ekahi. e nolio ana no oia ma kana }>akaukau kakau. e \ me kaha hana inau mamua aku. eia nae. e ke Akua " i make oia!" Ia manawa hoomaka hoq ae In oia e kuwo. ia 1:1:111; 1 i pane aku la o Ruta me ka leo oluolu !<»a: "l'* oluolu <• o 'ioao e hoomanawanui a e hoomalu ia oe iln>. e Mrs. Oele ... K pono oe e ike mai i keia, ooe pu kekahi e kokua mai 'm hihia e pono ai. elike me ka hiki ia oe, i mea e !i >ono ai keia hana, nolaila, e hoopau loa <»e i kou uwe aHoopau i'o iho la ka wahine i kana uwe ana a hoo:r,' 1 :• iou mai la ike kamailio ana ika i ana mai: "K n<<ho i;.i )ia maluna o kona noho a o ke j)oo e kalele ana iluna < ke oakaukau. O na lima e kau ana iluna o ke pakaukau. "1 ka manawa mua o ia ike ana aku a'u iaia e nioe :ia >ela, ua kuhihewa iho la au ua hiamoe la oia oia. nol;. la. lele malie aku la au me ka nihi ana. no ko'u maka'u lio a o lilo ka halulu o ko'u mau kapuai wawae i mea nor,a e »uiwa ae ai a puoho.

"la'u i ku iho ai ma.kona froao kaliea iho la au. "e |» , a. ; papa.. aolije oi\i ae. aohe no Imi he j>ane ae. alaila l:ai; i.i«> aau i ko'u lima maluna o kona poo—ua liele a hu'ihu'i. "O. ia manawa. no ka nui loa o ko'u kumakena. ka ma'. 'u ime ka hooliikilele loa ia o ko'u noouon. ua hiki nle ' i'u •:e uwa ae. Hapai ae la au i kona po<> a uana ihn l.i r.;i ( >ii; la maka—ua make loa oia!" "O. he puupuu ikaika loa kela i loaa ia oe ia tuanav. .1!" pane aku ai o Ruta. "Aole e nele aku la kou hnnkaum.iha loa ia ia manawa." "O, ua oi aku mamua o ka mea hiki ia'u ke hoakaka iku aoe i nei manawa. aka nau no ia e ike ihn. O kn'u 1"1<« īou aku la uo ia me ka awiwi loa no ko'n nimimoe m.'iluna 1 kom<j iho la i ko'u mau lole me ka awiwi l<ia. me ka n< o H)o ole ae ia manawa e hele aku e hoike no ia mea i kek.ihi nakai, nau ia e noonoo'uou iho i ke koena aku." "O, ke kauUiaha loa nei au nou! A peliea. e olunlu < « < 'ioike mai he mea anei kekahi nana e hoonioni i knna k:*tuiamua o ko'u ike ana aku iaia?" "Ao\e o'u manao pela. no ka mea. ua loaa nuia ia'u i-.i noonoo e olelo aku i na kainva aole e hele maloko <» : . ia rumi. e waiho malie ike kino ahiki i kuu hoi ana.akn I loaa ia'u ia ike mamuli o ko'u heluhelu niau ana i na m<>.o*l«. e pili ana ia oukou na makaikiu a'u o ka heluhelu ana." "O, maikai loa kela noonoo mua ana ou. no ka mea. i.i;, ua hoonioniia he ano paakiki no ka huli ana aku e loa; ai kekahi ike no ke kumu o kona make ana." O ko Ruta ku koke ac la no ia iluna a hele aku la ma kekahi aoao o ka rumi ma kahi e ku ana o kekahi wahi pai.au k?lu, a hookani iho la i ka hele e ku ana iwaenakonu .> k<pakaukau. Kmoole ku ana kana kauwa. he wahi kaik.ni l .-! hine Paele, me kekahi papale uuku e paa ana il<»ko o k na lima, me ke kuka holokaa ame ka uhimaka e paa an.i »na kekahi lima. "Alahalo ia oe, e Rose," wahi a Ruta o ka pane ana ;.i u i ke kaikamahine Paele, kunou mai la o Rose me ka niiii' !<;- pu aqa mai, 110 kona mahaloia ana aku. "K hele ana au 1 1 ma'nawa, a malia aole no paha e hoi mai ana ma ka man;..-.a o ka aina awakea. nolaila, oiai au ma kahi e. e hel< «• ; halekuai e kuai ai i kekahi mau meaai liilii ua kal«.n ' "Ua pono ia, e Miss Ruta," wahi a kahi kaikaiual ī' Paele, a huli aku la hele. "O Rose W'iula kela, kekahi o ku'u maif kauwa." i I;. 1 kaka ae ai oia imua o jYlrs. i)elema, oiai oia e kom.. ;. ■ \ kona kuka holokaa ame kona uhimaka ia manawa 11,: 1 a hoao e hoopoina aku i ko Mrs. Delema mau n.mnn.• kiLitnaha ia manawa. "He walii ano hana no ka'u i a'o aku ai i ka'u mau kai a 110 ke kahea ana aku i kekahi o lakou i ka manaw t a'u <■ makemake ai uo kekahi mea. Ina hookahi kani ana < ,:a hele he hoike ana aku ia ia lakou he makemake au i a ina elua kani ana e hele ana au i ka holokaa. ua ma! < n au i kuu kuka holokaa e lawe ia mai. a ina ekohi kani ; a. he makemake au e ho-aia ae na kukui. a pela aku. "Ma ia ano. e ike mai oe, he liilii loa ko'u manawa '<»- maunauna Wale ia, ma ke ano he rula. a e ike iho ana oe i ka hooj)au wale ole ia <> ka manawa. "Eia hou. ina he kanaka aihue kekahi e konm mai > aa iloko nei aole loa he manawa nona e kaawale k.»k<' akn ai. ina hoi no ka hana ole ia o kekahi liana elike me ke;a < a. e hoohakaiia ia ana ka hana ana aku i kekalii hana kup' . loa e paa koke ai oia ika hopuia. K hooniaopopn ma; • < i keia he mea waiwai loa ka manawa e kupono <»it. ai e !:• ■>- maunauna wale ia." "Ae. ke hoomaopopo i N o aku la hoi au," wa!;i a Mrs. 1 >e!ema o ka pane ana aku. "K hele pu aku ana au me oe mamua o ka h<.t*a ana ae 0 n'a makai i ko hale, i hiki ai ia'u ke ike no'u iho i n;: im a «fpau. Ile ku-e nui.na makai ia'll no kekahi kumu a. !• au 1 maopopo, nolaila. ina o lakou ke hiki mua ar ana. e k» 'ake'a mai ana lakou i ko'u hele ana aku e ike i ke kino v ke o'ko makuakane, a ma ia hana e loaa ole ai ia'u keka'm ike no ka mea i hanaia, oia ke kumu o ko'u makemaki- ana ihn !a e hele pu aku. me oe i nei manawa." "Ke maopopo aku la ia'u kou manao, imlaila. <• he:<. i'n kaua i nei manawa me ka hoohakalia ole." i nane mai ai <> Mrs. Delema, a ku koke ae la oia iluna ia manawa. "Aia no kuu kaa otom<>bile ke ku mai la mawaho. maiuna aku kaua o ia kaa e kau ai, nolaila e hoea koke aku ina kaua ika hale ika manawa kupono loa." wahi a Ruta. o ko laua oili like aku la no ia iwaho uo kahi o ke kaa e ku mai ana.

MOKUNA 11. Ka Hookolo Ana Mahope o ka Mea PepehikanaKa. Oiai ke kaa e holo ana a e kalaiwaia ana n<» imi r k«»na kāhukaa, ke hilinai la ka niakaikiu wahine ih<M>e o ke kaa me ka piha noonoo no kana mea e hana aku ana no keia hihia. mē ka hakilo i na ano apau o ka waliine e kau pu .ina me ia, aohe nae he kamailio aku iaia. He wahine opio o \lr.s. Delema nona na makahiki he i \-;i--kalua-kumamakolu, he loihi a nilalahi wale no knna he aiio haūli iki kona ili. he uliuli nupanuj>a ka lau< ' ; t nia ka Rltta noonoo iho. ina paha oia e kahiko ana nn* '• .n,-; mau aahu nani apau he lede hanohano.m.'i<<li kr>na mat; wii> apau ke nana aku, me ka hoonaanaa ole ia. a malmm a > i.-i mau ano maikai ona apau he wahine oi)io oia i \>hv" l.n kona aloha i kona makuakane me ka hiki ole e loaa k-. ilii rumi no ke kanalua ana. "Wahi au o ka olelo ana mai nei lona mai ko maku »' in,ia oe na iliake. No ke aha kon mea i manao ai r,a p' "'hi maōll ia Oia?" i ninau ak\i ai o Ruta mahupe <> ko laua o l .v » mumiile aiia no kēkāhi manawa. (Aole i pau.) v «