Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 12, 21 March 1919 — NAU NO ANEI E HAWAII E KUMAKAIA IA OE IHO? [ARTICLE]

NAU NO ANEI E HAWAII E KUMAKAIA IA OE IHO?

Iwaena o na manao hoakaka ma ka aoao e kakoo aua i ka pono koho baloka o na wahine, ma keia kau o ko kakou ahaolelo kuloko, me he mea la, aole he hoakaka i oi aku ke ko'iko'i a kupono loa i hookahuaia hoi maluna o na-kumu oiaio, elike la me ka leka hamama a Kauka James H. Ra)'mond i hoouna ae ai i na hoa oloko o ka hale o na lunamakaainana, i ku-e i ko lakou koho ana, e haawi i ka pono koho baloka i na wahine, e kuhikuhi aku ana ia lakou i ka liana nui, i kau iho maluna o ko lakou mau poohiwi, ma ke ano he poe kaukanawai, a ie makee ana i ka pono kaulike o na makaainana o keia Teritore. lle mea piaio loa, ua loihi na makahiki i noho mumule ai na wahine apuiii ke ao nei, maluna o ka ninau koho baloka. ua nana mai lakou me na manao makee e ike, i ka lawelaweia aku o na hooponopono ahaolelo, maluna o na kahua o ke kaulike; aka ia lakou i nana ae ai i na mea e hoopuni ana ia lakou; ua kapeke ae ia mai na ano oiaio mai, i akeia aku ai e oili ae, ua hiki hou ole aku ia lakou ke npho mali.e, mamuli o ko lakou manaoio ania, he kuleana nui ko lakou, e kupale, a e hoopakele ia lakou iho mai kekahi mau hana i ku-eia aku ai ko lakou pono, a e loheia hoi ko lnkou mau manao hoakaka, maluna o na ninau ano īuii apau ,aole wale ma na, mea pili i ka launa ana, aka ma na hana .kalaiaina pu kekahi. E hoomanaoia, o 'na alakai iwaena o na wahine 0 hooikaika nei e loaa ka pono.koho baioka i na wahine o keia Teritofe, he poe wahine lakou me ke kok.o o ka lahui Hawaii e: holō-ana iloko o ko le.kou mau aakoko,- e uwalo ana imua- ponoi o na hoa Hawaii oloko o ka ahaolelp, e/hopjcau like ae ia lakou ma ka aoao o ka lakou poe kajiē,. ko lakou niau kaikunane, i hookahi ke koho like ana, no ka hoea mai o na hooponopono aliaoleio kaulike, ame na hookele aupuni holomua ana; o oukou, no anei e na hoa Hawaii ka poe na lakou e. ku-e āku i ka lakou noi, a e hoolilo ia lakou inalalo aeio ko oukou mau wawae? Eia anei he mau mikini politika, i lōaa ka mana e punuku ai i ko oukou mau noonoo'kaulike, a e hapala ae i ka malamalama. o ko oukou mau lunaikehala, na mikini i kukuluia 110 ka lanakila maii o na moho, e alualu ana i na kulana oihana o ko kakou m.an aupuni kalana? Ua kau anei ka weli i ka poe. e paa nei 1 na kulana oihana, 110 ko lakou haulehia, ke aeia na wahine e koho baloka; a e lilo oukou e na hoa Hawaii oloko o ka hale o na lunamakaainana i poe kokua aku i ka lanakila mau ana o na hana a keia mau mikini politika? Ina o ka mea oiaio ia, n'ana i kaohi aku i ko oukou mau leo, mai ke koho ana ma ka aoao o keia bila, alaila ua hoea mai ka la, 110 ko oukou hookauia ae ma ke ana kaupaona iloko o ka noonoo o na mana koho o keia Teritore, ua kupono ole oukou i mau kauwa na ka lehulehu; he keu no na- ha'i aku e pepehi mai i ka makemake ponpi o na inakaainana v/ahine o Hawaii nei, eia ka na-oukou no. —•• - Pela i'o anei ka mea oiaio?- E hoea mai anei i ka wa e kukuluia mai ai ka .moolel'p 'ō^Pam'ano, ka mea no i make i kona i'o ppnōi, ma : ke ano' ,la o ka oukou ko'ho ana?' — - -<• - Ma keia Poakahi ae e hoea mai.ana, e hoike i ko oukou • waihooluu • o kai b.ila kpho # baloka o ua wahine, ina ua makee i'o oūleoii e pu mai ko oukou mau makuahine, ka: oukou. mau wahine ame na kaikamahine, nia 'na ninau ko'iko'i apau e pono ai kakou ma ke janō he lahui, a i ole, e hoohalike aku ia lakou me na wahine o na lahui e, i nele i ka pono koho baloka, ka makana hiw'aj hiwa a ka ahaolelo lahui i haaWi mai ai nau e ke 1 kanaka Hawaii, e apono mai. i No ka pono o na makaainana i lawe iho nei i na apana aina o W,aiakea i mau home hookuonopno no lakou, ua hoike ia mai ka lohe i keia keena, ua makaukau he mau kokua no lakou, a ua makemakeia hoi lakou e akoakoa ae ma ke keena poo o ka aoao Repubalika ma ke alanui Betela ma keia Sabati iho. He nui keia, a he nuhou hauoli hoi, no ka poe i hiki kupono ole ke hooko aku i na kumu aelike no na aina a lakou i koho ai i mau home hookuonoono. O ke koho ku-e ana i na bila maikai me na kumu kupono ole, ua nanahu ia mea i kona alelo, a ua ku-e hpi i kona lunaikehala maikai.