Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 13, 28 March 1919 — KA NANI O KO MAUA KINO, KA LUHI O NA LA OPIO, KA MAUA LEI ALOHA H EKEIKI, UA HALA [ARTICLE+ILLUSTRATION]

KA NANI O KO MAUA KINO, KA LUHI O NA LA OPIO, KA MAUA LEI ALOHA H EKEIKI, UA HALA

E Mr. Sji. Hanohano, aloha kaua a nui:—Ke nonoi aku nei niaua i kou oluolu ame kou ahonui, e ae mai ia niaua, i kauwahi ko\va o ka kakou hiwahiwa, ke Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii, iio ka maua puolo kaumaha ame ka luuluu, na hoaloha ame ka ohana, e noho mai la i Kauai Manokalanipo, a hoea loa mai i Hawaii nui o Keawe, ka ainahanau o ka maua lei aloha he keiki. O Moses Thomas i haalele mai la ia niaua kona mau makua e kanikau aku ai nia keia aoao o ka muliwai eleele o ka make, o ka helu elua keia o ka maua hoolaupa'i ann o ka anaua ohana; elima lakou keikikane, ekolu kaikamahine, ua like me ewalu a maua i hanau ai. 0 ka maua hanaumua he kaikamahine, oia o Mrs. Emily A. N. Bright, Kalihikai,

i ka 28 makaliiki a oi ,a hannu hoi o Moses Thomas i ka mafcina o lune 7, 1892, ma Waipio, Hamakua, Hawaii, a make oia ma ka haukipila o Fort Shafter, Kahauiki, i ka la 2 o Maraki, 1919, malalo o ka oihana koa Amorika. Ua hoonaauaoia o Moses Thomas ma ke kula hele la ma Waipio nei, a ua hiki iaia ke olelo Beritania aole nae i ka hohonua loa, aka ma kana leta e kakau ai ia maua ame kona mau hoaloha, ma ka olelo Beritania wale no, a he hemahema loa oia ma ke kakau ana i kana olelo niakuahiue. Mai kona lianau ana ahiki i ke kikoo ana mai o ka oihana koa iaia, ua piha iaia ka 26 makhiki, aole oia i haalele niai k maua; ua like oia ine he mea la aia 110 kona mau inakahiki malalo o ko maua mana na makua. Ina e koi mai kona mau hoaloha uo ka hele ana ma kekahi mau wahi mamao mai ia maua

aku, e ui mua mai ana oia i kona mama no ka ao aku iaia e hele. Ina no e hoole aku kona mama aole e hele, aole no oia heie. lle hooko oia i ko ma.ua leo. He mea nui loa iaia kona mau pokii kaiknina ame .kona poe kaikuahine, a lilo 110 hoi ka ohana keiki a.kona poe kaikuahiue ame ke keiki a kona kaikuaana, W. A. Thomas, he punahele iaia. I Jcona manawa e noho hana alauui aupuni ana malalo o W. Vannatta o F. K. Keomaka kona luna liilii hana alanui; ua haawi laua i ko laua hilinai iaia, mamuli o ka hookoia o ka laua kauolia ame ka ikaika o kona kino ma ka hana, a i ka wa hoomaha o na hana alanui, ua hoi mai no oia i Jco maua alo na makua, a hana mai no oia i ka'u hana kamaaina o keia aina o ka mahiai kalo, a o 'ko maua kokua nui no hoi keia 0 keia kei-ki, a ma ka mahina o lulai 15, 1918, i mai ai ka mana o ka oiliana koa iaia i koa nf > ko ku-e ia Kelemania. I kona lawe ia ana malalo o ka oihana koa ,aole Oia i komo ma ke ano puali koa .iaua maoii, aka ua komo oia ma ke ano puali engineer hana wilipohaku, Q. M., Sehofield Barraeka. I kona noho ana malalo o kona luna lie haole, ua lilo oia he mea nui loa i kona poo ma ka hana, a ua hooliloia oia ka mea mana no ka malama ana i ko lakou mau halehana. 1 ka la 7 o Feberuari, 1919, ua poino kekahi kaa huki pohaku, aneane e haki, aia iluna he alahaka no 20 kapuai ke kiekie; ua kauoha ae la ko lakou poo hana i kekahi o kona mau hoahana e pii I e hana i kela kaa poino, oiai nae o Moses Thomas aia oia iluna o ke truck, ma ke ano he kalaiwa, e ku ana malaila, a mamuli o ka maka 'u o koua mau hoa no ka pii ana e hooponopono i*kela kaa poino, ua kahea mai la ko lakou poo me keia mau olelo: "Moses. I want you to go up and fix that car." Me kn hakalia ole ua lele mai la oia mailuna mai o ke truck a hooko aku la oia i ka leo kauoha a kona poo. I kona pii ana ahiki iluna i kahi i makemakeia, ua ha- j na aku oia me ka holopono, a i kona manawa i manao ai no kona hoi ilalo ua hehi hewa oia i kekahi papa i paa ole i ke kakiaia malalo o "ke kaa ana 1 hana ai, ua mahiki mai la keia papa ana i hehi ai ,o konn waln aku la uo ia a haule ilalo no 20 kapuai ke kiekie, a mahope mai no ke kaa aua i pii ai e )'ana i haule mai ai. O ka hapa o ke kino ka i loaa lihi i

ke kaa haule, a ina ka &q ka haule aoa o keia kaa a pau pono iluoa o koua kiuo, un make no oia malaila ia muan wa. Ua hapaiia ae kona kino i ka hoepital o Leilehua. ua ha'i koko , 8 mai la ka lohe ia maua ma ka wirelt's* f a ma ke kelepona i ha'iia mai ai k, lohe ia maua ma ke kakahiaka Poaono aole inoku e loaa ia īnaua, ua kali akt mnua i ka moku o ka Poakahi, 1» ]i\ ua hoea aku au i Honolulu i ka Poalua, a ua liolo pu aku au me ka'u kaikama liine hiapo, Mrs. Binilv A. Brlght, ma ke kaaahi. I ko maun hoea ana i ka haukipila, ua kaupalena ia mai la o mnua manawa e noho ai e nana i kun keiki poino no 15 minuke. Ua nlnai] koke aku au i kuu keiki i ke kumu o konn poino ana, ua hoike mai la ia'u i na mea apan ,eliko me na Ikmi kaka inaluna ae nei; ua ninau koke akn nu i kuu keiki, ina ua hoohainu la;iu ia oia; ua hoole mai oia, inai kona la : poino ai ahiki i keia la a'u i hui ai «n> kuu keiki ,aole hookahi laau i hanaiin iaia. ua like me elima la, o ka wai hu i liu 'i, o ia iho la ka lanu e hamo ai u.n kahi i eha, piha ae la ka 15 minnk. haalele nku la au i kuu keiki me ka ina nao walanin o ke aloha keiki, oiai ai(!t> e hiki inia e huli nona iho, 01010 aku h nu i kuu keiki e hoi no au i nouoluh: a sho mai no au e ike ia oe. I ka la 14 ua iho hou au e ike i kuu keiki i keia kakahiaka i iho ai ke kau ka o ka liaukipila o Kahauiki, a 01010 aku la iaia e hoihoi la ana oia i k:t Poalua o kokahi pule mai. I keia iko elua ana a'u i kuu keiki, ua auo loli iki ne kona ano, aolo nia ke ano oluolu ao, aka ma ke ano kaumaha loa aku o ku ma'i, nole no he hanai laau ia, o ka wai hamo wule no. I ka la 20 oa hfle au ame koua kaikuahine e ike iaia i ka haukapila. Mai koua la i komo &i i keia kaukapila ahiki i ka la a'u i hele aku ai e ike iaia, ua like me ekolu la, aole no he haawi laau ia.

O ka laau e hanaia ana ia maaaua he Ali'ohol, c hame ai ma kahi i eh;i; a hoi no au, a i ka la 25 ua hele hou uu e ike iaia, o ka'u i ike ai iaia, ua psu ka ikaika o kona kino ame kona mau lala; olelo mai la oia ia'u, i keia kok.ihiaka, ua hemo mai ka wai ino ma kuu waha ame ka ihu ,a ua oki ia kuu wahi oha i keia kakahiaka a hamo ia no ka Aleohol ,aole no he laau i hanaiia ia'u. Olelo niai la kuu keiki ia'u make I make loa au e ike ia mama ame beU> [ Wm. Alohikea, e leka oe e papa ia ma!ma e holo inai. I ka la 28 heie no au e ike i kuu keiki, ninau mai oia ia'u; ua leka oe ia mama Ae aku au iaia, olelo aku au iua e loaa pono aku kuu leka iu mama e hoea mai ana oia i ka m'oku o kakahiaka oia e hoea mai ai, a hele ni:ii maua e ike ia oe, a ua noho iki au nu> kuu keiki. Ua ninau aku au iaia, po hea oe i keia mau laf Hoike mai 1a ' oia ia 'u, ua oi aku kuu eha i keia ma nawa, p. e hoohulihuli mau ia ana nu, o ia ko'u pilikia ,aole no he laau hanai ia ia 'u, o keia aleohol wale no e haiuo ai, o ia wale no; ua hoi no au; i k« Poaono ae, aole ka mama i kau a« i:i moku, Sabati, la 2, hora 2, ua hele pu au me kona kaikoeke Antone Bfight, e ike iaia i ko maua hoea ana aku i ku haukapila, ua niuau aku au i ka poe knliuma'i no kuu keiki, eia ka lakou olelo: Mises Thomas passed away thh morning at 5 o'eloek." Ua ano ha'oha'o ko'u noono no keia olelo; ua olelo niai la kuu hunona ia'u ua make o Mosps, ua ninau pono aku la au i keia Xa huma'i, ua olelo pololei mai la ia'u, ua make oia i keia kakahiaka, hora 5, a ua laweia ke kino i ka hale i 'aloa o Mr. W Borthwick, uolaila mai ka la 7 o Feberuari a ka la 10 o Maraki, aole hookahi kulu laau i hanaiia i kuu keiki, a inako oia i ka la 2 o Maraki, hora 5 o ia kakahiaka Sabati, a ma ka Poalua, la 4, ua hele au i. ke keena o ke Q. M. department a kuka pu mo ka Major Bothton no ka hoihoi ana i ke kino wailua o kuu keiki i kona ainahanau o Waipio, Hamakua, Hawaii, a ua lawe ka oihana koa i na lilo apau, ma ke kaaahi mai Hilo a aPauilo mai Paauilo ma ke truck 0 Joe Nobriga ahiki i ka pali o Waipio i ka hora 10 o ia po, e >kali ana kona poe unele, kona poe hoaloha amo ka ohana pu i aneane aku i ko 30 a oi. T r a hapaiia ka pahu o kuu keiki ia po | a iho i keia alanui pali inoino o s'>•» | paona a oi ke kaumaha, ua like me ku ole, oiai ua komo ke aolha oiaio iloko <> ka puuwai o kona uiau hoaloha, ame ke i ohana; ua hoea ke kino wailua o ku maua Tei aloha he keiki i ko makou I home i ka hfrra 11 o ka po, a ma ka hora 4 o ia auwina la i hoihoi ia aku ai ikona kino no kona homelua, a ko iho la ka olelo i palapalaia ma ka Buke Nui: "K hoi keia kino i ka lepo, a no ka me.i. mailaila mai oin, a hoi ka uhane mo ke Akua, ka mea naan i hana mai." Ke haawi nei maua i ka hoonnaiki'i palena ole ia Mr. Bam Naia, Jr., aun' kou mama Mrs. Keliihue Naia, Br., i" 1 ka olua niakana pua i kau iho maluna a ka pahu o ka maua lei aloha mai ahiki i ka home nei, a pela maua e hnawi nei i ka maua hoomaikai palena ole, mailoko a waho ia oukou e na lima kokua, i ka hapai ana i ke kino woilna o ka maua keiki, ame ke ala pu an:i me maua no ke koena o ia po ,a ao ae; me ia huaka'i nui no ka hoolewa ana i kona home lua. K oluolu oukou e lawe aku i ka muun hoomaikai palena ole ia oukou, a na ko kakou makua lani auanei e haawi mai 1 na pomaikai he nui ia kakou apou ma Kona inoa, Ainene. 0 niaua iho no me ka luuluu a kaumaha, c:has. k. thomas, MRS. NANCY A. TIK>MAS.

MASTER MOSES THOMAS.