Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 13, 28 March 1919 — UA KUMAKAIA MAOLI IA LAKOU IHO [ARTICLE]

UA KUMAKAIA MAOLI IA LAKOU IHO

,\<.lc hc ninau nui e ae, iloko o keia kau o ko kal.ou ahaolelo kuloko, nana i hoao mai i ke kulana <>iaio o kela ame keia hoa oloko o ka hale o na lunamakaainana; elike la me ka ninau koho haloka < na wahine, ka ninau hoi nana i hoala aku i na p-anao uilani iloko o kekahi mahele nui o na makaainana iloko o keia mau la; a ma ke koho ana a na h<.a o kela l'ale, ma ka heluhelu ekolu ia ana o ka l'.ila Helu 48 o ke senate, ma ke kakahiaka o ka J''.akolu nei. i hoike okoa ae ai kela ame keia hoa • ]nko <> kela hale i kona v/aihooluu oiaio, e hiki « le ai ke holoiia ae, mailoko aku o ka noonoo o :ia makaainana, a mailoko 3e hoi o ka moolelo o kela hale kaukanawai: He keu aku a ka mea kupaianalia, me ka hookāpu i ko kakou noonoo. ka hoao ana o ka poe ma ka aoao e ku-e ana i ka hooholoia o kela bila, alo ae. mai ke kau ana aku o na ahewa kiekie ana ipaluna o lakou, ma ke ano o ke koho ana o ka Poakolu aku la i hala; ma ka olelo ana ae, o na makaainana o keia Teritore ke kuleaaa e hooholo mai ai ma keia ninau, aole ka o lakou. Ma ka manawa o ke koho ana maluna o ka paku'i i hookomoia ae e ka Mea Hanohano Paschoal maluna o kelā bila, e hoihoi ana i kona manawa e nana ai, ma ka la 1 o ka mahina ae nei o lulai; ua kaa ka hapanui o na hoa o ka hale ma ka aoao e kakoo ana i ka paku'i; aka nae, i ka wa i koho maoli ia ai maluna o ka bila, me kela hoololi ]-i a lakou ponoi no. me ko lakou inau waha e ha- ( awi ana i ka ae, imua o ka lehulehu e hoopuni ana i na paia o kela hale kaukanawai, ua koho ku-e aku la lakou, ma ka pepehi na i ka hooholoia o kela hila. . | Xo na makahiki lehulehu ae nei i hala o ke ku ana o ko kakou mau aoao kalaiaina kuloko maluna o ke kahua kalaiaina, o ka mana koho baloka <• na wahine kekahi maunu piepiele baloka, i lawe! mau ia mai imua o na mana koho; ahiki mai la ka h<«i ī ka wa o ka hooko ana aku i ka hoohiki, V h<x»paaia ai k|i poe i kohoia ma ko lakou mau ka-j l uahana' o ka wa iho la ia e pelukua ai, a olelo ae,.| 0 haawi aku na na mana koho e hooholo mai i< keia ninau! \ Ua hooia ae na hoa oloko o ka hale o na luna- \ inakaainana, ma ka lakou mau haiolelo, no ke ku-el ana i kela bi!a, ao!e o lakou ku-e maoli i ka haawi ana i ka pono koho baloka i na wahine; nokeaha ka hoi i iiooko ole aku ai ka liana a ka lima, me ka <»lclo a ka waha; a no ka mea aia iloko o ko lakou naau ka epa ame ke kolohe kahi i noho ai? No lilo o ni'hāloka: ty nā "wahine, i mea nana e kalana aku i ka opala mai ka i'o ae. Ina aia ka makee iloko o kakou na kanaka Ha-. waii. 110 ka loaa ō na hooponopono aupuni hoopor.<>. a maemae, aole ioa he mea nana e kokua mai i:i kakou e loaa ia hopena, o ka pono koho baloka wale no o na wahine, ina aole ine na baloka p na \ ahine o kekahi mau lahui e aē, aka me na baloka ]><.noi o na wahine Hawaii; o ko lakou hooneleia i.ku me keia pono, o ko kakou ae ana aku ia, e noho mana mai na mikini politika, i hiki ole 1 ka' kuokoa ame ka lunaikehala hooponoi 'o naJ l:ane ke w r awahi aku i kona mana. Ina aia i'o ilpko o na hoa oloko o ka hale o na; lunamakaainana. na manao o ka makee ku'io e loaV ka mana koho i na wahine, ina no ia mai ka la ekahi aku o ka mahina o lulai, mahope aku o na koho baloka o ke Kulanakauhale ame na Kalana o 1 akou, alaila heaha ka hoi ka mea i hooko ole aku ai ]>ela ? No ka mea he mau olelo hookahaaho wale no ia; o ka mea oiaio, o keia mau lunamakaainana no, na meapaahana na lakou e hooikaika akt». ma .ke ku-e ana, ina no ka waiho ana na na makaainana e hooholo i keia ninau ma ke koho haloka akea. a o kekahi ua maopopo loa ia lakou, o ka haawi anaaku ia pono i na wahine, o ka hoea ana mai īa, i ke kaupaonaia ana o ko lakou mau ;:no : e koho hoa ole ia ai no ka ahaolelo; a ma na kulana oihana paha o ke kulanakauhale ame na kalana lehulehu. Me na kuniu maikai he nui, ma ka aoao e kak<«> ana 1 ka hooholoia o kela bila, i waihoia aku imua o na hoa o ka hale o na lunamakaainana, mai :ia wahine a na kane, mai na hoa ponoi ae 110 hoi 0 kela hale hanohano, ua hiki loa ia kakou ke kukulu mai. "1 ke kulana o ke a\ipuni o Kelemania, ma ke kahua i hala koke aku nej, me ka poe i hoopaakikiia aku ko lakou noonoo, no ka paani ana i i.ekalii pa&ni politika o' ke ano kumakaia'a hoo-. haahaa ia lakou iho ame ko lakou lahui. Auhea nae otikou e na wahine Hawaii, he hooinaka wale ana no keia no ke kaihoee o ka mana koho ba!oka o na wahine, e hoea mai ana ia i kekahi la me ka hoohewahewa ole, a na ko oukou mau haloka auanei e kipaku aku i ka poe kau i r.a kanawai kekee, a e kipaku aku i na luna oihana kupono ole, mai na hana aku o ka lehulehu. Malia palia o haawiia aku na na makaainana o 1 eia Teritoire e hooholo i keia ninau, me ko oukou komo pu ma ke koho baloka, ina pela i'o, alaila e loaa ka ikela <bukou; aole he poe e ae, na lakou e hoole ana i ka loaa ana o ka pono koho baloka ia oukou. o na Hawaii ponoi no, ka poe i lilo he mau meapaahana na.ka puulu i maa i kā paani politika; o ke a'o a ke Kuokoa. e makee oe e ka makuahine, ka wahine anie ke kaikamahine i kou pono, a e loaa he ku!eana ia oe. a he mana ma ke koho ana ī na luna oihana o ko kakou mau hooponopono aupuni kuloko, a i ko kakou poe kaukanawai; ina 1.0 ia lie mea e konoia mai ai kekahi o na wahine Hawaii naauao, e lawe ae i kekahi o na kulana oihana. no ka makee āna i ke kaulike ame ka pololei: nolaila a hoea mai ka manawa no kou koho

ana maluna o keia ninau, e koho me ka manao kui'o ame ka makee e toaamaiia mana, a mai hoolohe a puniiiei aku i kdpo'e I'hoōlimaKma, i pofe kuma* kaia ia oukou e ria Waliine, ā leumakaia i na makuahine, na lakou i hanau mai. Aole nā ha'i aku i pepehi.ia oukou e ria wahine 0 keia Teritore, maluna o keia ninau mana koho haloka, na ka i'o no o ko ouleou i'o, a na ka iwi o ko oukou iwi, o na kanaka o keia ano, ua nele ke aioha ame ka makee i ko oukou pono, ka mea a ka ahaolelo lahui i kauoha mai ai ia lakou e haawi inai. : He mea makehewa waie :hb'ia niakou ka lawe ana mai i na kumu lehiilehil he nūi/np ka poiio o keia ninau, no ka mea ua lawa ko kakou ike no iā mau kumu, he hookahi nae mea 6iaio i loaa ia kakou ma ka hopena i oili ae ijei ma ke koho ana a ua hoa maluna o kela bila niana koho baloka o na wāhine, o ia no ka lilo ana o na hoohiki kalaiaina, 1 mea paani wale ia, ame ka nana ole ia āna aku e hapai ae ia Hawaii nei, ma ke ana kiekie o kona kupono ame ke pookela ma kona mau hooponopono aupuni kuloko ana.