Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 14, 4 April 1919 — Page 5

Page PDF (1.65 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

He Moolelo no

OLIVIA ESEKOTA

Mai ke Kulana Haahai mai Ahiki i ke Kulana Kiekie

He Moolelo i Owili Pu la

lloko o ka Ehaeha ame ka Hauoli

 

            O hai ho na wahine elua e kamailio la maloko a ka hale, aia @@@ Haku Kale ke hele malie la, me ka piha mau me ka hoihoi. Ke kau la kona @iga ma kona waha, aia no hoe ka papale ma kona lima. a elike me na kanaka noonoo nui ole no kekahi mea. nolaila aole ke ano kaumaha maluna o ka helehelena o keia haku opio. aka he hor hor mau ma kona mau maka, me ka hooho ena ae iaia wale iho no:

            "I @@@@@ keu aku maoli no a ka hoihoi o ka manao. ke hoea mai @@@ ma keia wahi. i kaokao mai kaʻu mau wahi e ae i hele ai: @@@ na loli maoli ka Lede Polena, me ko'u manaoio, ua kupono @@@@. i hoa kaunu no'u, no keia ola honua ana.

            "Ma ka'u koho iho, owau kekahi o na kanaka laki loa; a @@ la ko Polena mano no'u, ua  kulike paha me ka'u e manao nei, aole paha? Ina ua kulike maoli ko maua manao, @ aole he manawa hou aku e hoohakalia ai, aka o koʻu lawe wale mai on iaia na'u e hoohauoliia aku auanei ka manao @@ @@@ Makuika ame kona mau hoaloha."

            Ma @@@ wahi nae o na olelo a ka Haku Kale o ka hoopuka @@@@ ae, ua @@@@ loa ia aku kona noonoo, i ka maalo ana @@@@ @@@@@ kekahi kino wahine ma kekahi wahi pouliuli, o ke alanui @ @ hele aku nei, a kahi e kokoke ana i ka pa luakini.

            Awiwi aku la nae ka hele ana a ka Haku Kale, a kaa @@@@@ o ke aka o kekahi kumulaau nie, ku maile iho la a kakali @@@@ la o ka @@@ mai o'ke kino wahine, ma kela wahi oiai o @@@@ ia e moe pololei mai ana o ke alanui. He oiaio, hele @mai la ua wahine nei, a ma kahi o ke kumulaau, a aka haku Kale e ku aku nei, ku maile iho la oia, me ka hikaka @@@@ @@@ o ha mea e aneane aku ana e maule, ia wa i holo koko @@@@@ ai o Kale imua, a  mamua o ka hina ana aku o kela @@@@@@ @@@ na paa e aku la kona kino i na lima o ka haku opio.

            Hookuukuu malie iho la ka Haku Kale i ke kino o ka @@@@ opio ahiki i ka waiho maikai ana aku iluna o ka honua. @@@@ palaweka iho hoi o ka mahina '  aole e hiki iaia ke iko @@@@ iho i ka helehelna o kela wahine. Iaia nae e noonoo @@@@ i na mea e hana aku ai no ka pono o kela wahine @iho la oia, o ka hana pono wale no ma kona aoao, o ia @ hapai maoli aku iaia a hoea no kekahi hale e kokoke mai @@@ @@ ke alanui. alaila kauoha aku i kekahi kauka, e helo @@@@ @@@ nana i kona pilikia.

            @@@@ ka mea apiki nae, iaia e noonoo ana pela, ua pohala ao @@@@ wahine malihini, a ma kahi malamalama uuku o ka @@@. @@@ hiki ia Kale ke ike aku i ka helehelena haikea o kela @@@. He lole @@@ kona e komo ana, a ma ke koho aku @@@ @@@ Haku Kale, aole kela he wahine o ke kulana kuaaina @@@@ @@ paha, aka he kulana kona o ka poe kiekie, a ua ike hoi @@@ @@ iwaena o ka poe maikai.

 

MOKUNA IV

            Na ae la ua wahine nei a noho iluna, a no ka hapalua @. aole he mau huaolelo i kamailioia mai kekahi aku o @. aka o Kale nae ka mea i kamailio mua aku, a ka ninau @@@ mai:

            "Pehea oe e ka lede opio, ua loaa anei ka oluolu maikai ia @@ i keia manawa? Ke hopohopo loa nei au, ua loohia oe @ekahi ma'i. E paa mai nae oe i kuu lima, a e kokua aku au @ @@ ahiki i ka noho ana akku, ma hapai ana i ka wahine mali@ai. me kona lawe ana aku, no kahi o kekahi noho laau i @@naia malalo o ke kumulaau.

            "Me ka mahalo a nui ia oe, no kau mau hana maikai a lo@@maikai ia'u." wahi a ua wahine nei i pane ae ai, me ka noho @@ iho no hoi ilalo. "Ke kaumaha loa nei au, no ko'u lilo ana @mea hoopilikia aki ia oe."

            "Aole loa au mea e kaumaha ai, no ka hana a'u i hooko aki ai" wahi a ka Hake Kale, me ka leo oluolu loa. "Heaha aua @@. ke hoomaikai nei au@ no ko"U lilo ana i mea hoopakele ia @@ oiai nae, aole loa au i mocuhane mua, o keia hele ana mai @@@ a'u i keia po, he hele ana mai ia no ke kokua ana aku i keahi mea iloko o ka pilikia. Ua aneane maoli no oe e hina aku ilalo. a oiai ua kokoke loa au ma kela wahi, o ko'u holo @@@ lani, no kana mau mea i hana mai ai i keia po."

            Nui iho la ka hano o ka wahine opio, me ka palulu ana ae i kina mau maka me ka hainaka, a haawi hou ae la i kana @@@ joomaikai ana, me ka pane ana mai:

            "Aole he maikai o ko'u ola kino, pela paha au i maile ai @ keia po a o keia no hoi ka manawa mua loa i loaa ai keia @@@wina ia'u. aka nae ua makai loa au i keia manawa, a ke @@umaha loa nei au no ka loaa ana o kekahi haawina o keia @@ ma ke alanui akea," me ka hoao ana aku o ua wahine opio @@@ minoaka.

            "Owau kekahi i kaumaha no keia mea i loaa ia oe," wahi Kale me ka manao kui'o maoli no ka maule ana o keia wa@@ me ka pane hoe ana mai: "E ae mai ana nei oe,e hele @@@aku au me oe ahiki i kahi o na kauhale i nohoia e na @@@@@? Aole he kupono o kou noho ana ma keia wahi hu'i@@@ loaa mai auanei oe i ke anu."

"@@. aole" me ka luliluli ana ae o ke poo o ua wahine nei, noho pololei ae la no hoi iluna. "O ka'u wale noe nonoi aku ia oe, o ia ke kuhikuhi ana mai i ke alanui pololei e hoea @ i i @atele' a no kau mau mea nae i hana mai ai no'u, haawi aku nei au i na hoomaikai ana he nui."

            "Ina i Datela kau wahi i makemake ai e hele aku e ka lede @@@@, ke kaumaha nei au, no ka mea he loa ke alahele e hoea @@ ai ilaila, ua ku no ka manao ana e hele no kela wahi loihi@ ka ikaika o kou kino." wahi a ka Hake Kale, me ka nana @@@@@ ana mai ma na maka o keia wahine.

            Minoaka aku la ka wahine opio, ma ke ano hookanaaho wale @@ me ka i ana aku; "Ua ike no au, he loa ke alahele e hoea aku ai ilaila. aka nae aole loa o'u kanalua no ka hiki ia'u ke hele me ka pilikia ole a hoea no kela wahi. Ua hala aku la ka pilikia, a ua hoi mai ka ikaika iloko o ko'u kino."

            Ku ae la ua wahine malihini nei iluna, me ka hoao ana aku e hele no ka hoikeike ana aku i kona hoopakele i ka oiaio o kana mau olelo. aole nae he hiki i kona mau wawae ke ka'i aku imua. nolaila noho iho la oia ilalo, no kona hopohopo o maule hou aku auanei oia no ka elua o ka manawa.

            Ke noopoo la o Kale i kela manawa, i ke ano o keia wahine. Ma kana ko koho aku. he wahine malihini kela, oiai aole oia i ike i ke toano, kahi ana i make make ai e hoea aku ilaila, o kana mea nae i kahaha loa ai. o ia no ka makemake ole o keia wahine e hoakaka mai i kekahi hapa o kona moolelo, ma ka i@ nei hoomaopopo aku, ua hele kela wahine a make make loa e kaawale aku i kahi e, aole hoi e, e noho aku imua o ke alo o ka Haku Kale.

"Ina i manao aoe. aole pilikia o kou noho hookahi ana iho ma keia wahi, alaila e kii ae au i kaa no ka lawe ana aku ia oe no Datele. aole kela he wahi kokoke mai. e hiki ai ia oe ke @elewawae. aka he loa ke alahele,me ke kaa wale no e hiki ai"

            "Mai hoopilikia i kou noonoo, oiai ua hiki no iau ke helewawae me ka pilikia ole, he oi ae ko'u makemake e hana pela manua o ke kau ana malina o kekahi kaa. E manao mai ana paha oe he wahine ano e loa au, i ka ae ole aku i koa manao ea?"

            "O ka'u wale no e hoike aku nei i ko'u manao ia oe, o ia kou naaupo, o ka aa ana aku e hele i keia loa, me jou ike no, he kulana nawaliwali kou, a e maile aku ama paha oe ma ke alanui, mamua o kou hoea ana aku no kela kulanakauhale."

            He minoaka wale no ka kela wahine malihini no keia mau olelo a ka Hake Kale, a no kona kamilio ole mai, hoomau hou aku la ua haku opio nei i kana kamailio ana;

            "Ina ua paa kou manao e helewawae no oe i keia loa ea, alila e hoomanawanui ike oe i ka noho ana ma keia wahi, a e holo ae au e kii i kekahi wai, me on a palani, he mau mea hooikaika mai ia i kou kino."

            No kekahi mau sekona aole he pane mai o ka wahine malihini, aka mahope hio nae o ka hala ana o kekahi mau sekona,, aea ae la kona poo iluna, a pane ai la;

"Ina aole oe i hooluhi wale ia, ma ka hana ana mai i kekahi mea no'u e pono ai, alila ke haawi aku nei au i ko'u mahalo nui loa ia oe."

            Me ke kakali hou ole iho, o ke ku ae la no ia o ka Haku Kale iluna, a hoomaka aku la e holo ma ke alanui ana o ka hele ana mai, aia ka pono o kona hoea ku no kekahi hale hoo@ipa, kahi ana i manao ai, e loaa mai ke kiaha wai ame ke kiaha palani. no ka haawi ana aku i kela wahine malihini.

            I ka hoea ana aku no kekahi hale hookipa, a no ka pupua'aulu loa o ua kanaka nei, aole ana hooponopono, he hookahi no pahu ana aku i ka puka aohe wa a hina he kanaka opio naia. oia kela kanaka e hilinai ana ma' ka paia o ka hale maloko mai.

            No kela kikihi ana aku o ke kanaka mlihini, aohe wa a hooku'i kona poo i ke pakaukau, ua nonoi aku la o Kale e hikala mai iaia, no ka mea aole oia i maopopo iki, he kanaka mai kekahi maloko, e kokoke ana i ka puka a hoakaka aku la no hoi aoia, i ke ano o kana hiaka'i pupuahulu, no ke kii ana mai @ kiaha wai ame on a palani no ke kokua ana aku i kekahi mea iloko oka pilikia.

            Aohe a ka Haku Kale nana ana aku i kela kanaka, in a paha he u'i kona helehelena, a he pupuka paha, aka hele pololei aki la oia a ke kanaka e noho ana maloko mai o ka papa kuai, i aku la; "E haawi mai oe i kiaha wai ia'u, me on a kiaha palani!"

            Ua kamaaina no kela kanaka i ka Haku Kale, aka ua kana lua oia i ka haawi ana mai i na mea a ka haku opio i noi aku !i, aka nae me ka nana ole aku o Kale no ka ulolohi o kela  kanaka, lalau okoa aku la oia i kekahi kiaha wai e waiho mai ana, pela hoi ka ninini ana iho a piha he kiah i ka palani, o kona oili ak la no ia iwaho, me ka nana ole mai, in a paha alualuia aku ana oia, aole paha: o ka mea nui wale no iloko o kona noonoo, o ia ka hoea aku no kahi o ka wahine malihini e noho mai ana.

            "Holo awiwi aku la oia ahiki malalo o ke kumuaau, kahi hoi o ka noho ana i haalele aku ai i ka wahine malihini, kamailio aku la iloko no o kela poeleele : "Eia ke kiaha wai me @e kiaha palani, in a oe e inu ana i keia mau mea, e hiki pono suanei ia oe ke helewawae me ka maalahi loa, a hoea i ke taona au i manao ai," alaila hookokoke mai la oia ma kahi o ka nojo e waiho aku ana, eia nae, ua hookahaha loa ia aku kona noonoo, i ka ike ana mai, o ka noho wale no ke waiho @na, aole hoe ka wahine nona kela mau mea ana i holo ai e kii.

            Ke au hele la ka ka Haku Kale uana ana ma o a maanei, aole on a ike aku i ka maaloalo o kekahi mea, waiho iho la oia i na kiaha maluna o ka noho, me ka hele ana aku e hilu @nawaho o ka halepule. aole he loaa iki iaia o ka wahine mali!ini, a mihi loa iho la oia no kona haalele hookahi ana i ua wahine nei, eia ka, he hana maalea wale no kela ae ana mai iaia nei, e kii i kiaha palani, o ka mea oiaio, uaa noonoo kela wahine, pela wale no e kaawale aku ai oia mai keia kanaka aku me ka maalahi loa.

            No ka ike ole aku o Kale i ka wahine ana e noke ana i ka huli, hoi ae la oia a noho iho la ma ka aoao o na kiaha ana i kukulu aku ai iluna o ka noho, a o ia kana o ke kamailio wale ana ae no:

            "He hana hoohoka maoli ka keia wahine ia'u i keia po, heaha la hoi kona ano, owau ka o ka mea mana. i hoopakele ae iaia, mai ka hina ana aku ilalo, e loaa ai ka eha i kekahi wahi o kona kino, o ia iho la ka, ka keia wahine e maka'u mai 'ai a hoomaka aku la e holo e pee.

"I mea e waiwai ai ko'u luhi o ka holo ana aku nei e kii i keia kiaha palani, e inu ana au, mamua o ka hanini ana aku." o kona wala ae la no ia i ke kiaha palani, a kiola aku la i ke kiaha, ,alalo o ka noho.

            "Akahi no a olu aku la ka puu, he keu ka hoi keia o ka palani maikai, aka nae pehea la, ua lohi loa paha au, ua ku mua ae nei ke kaaahi i ka hale hoolili," alaila wehe ae la oia i kana awaki, no ka nana ana i ka manawa.

            "Ke hoomanao nei au i kekahi alanui pokole loa, maanei aku a hoea mawaho o ka pa, a he puka-pa no kekahi i hanaia, in a au w awiwi ana ma keia alanui, e hoea ana au i ka hale hoolulu, mamua o ke ku ana mai o ke kaaahi," alaila ku ae la oia iluna a pololei, pihi mai la no hoi i kona kuka a paa, o kona hoomaka aku la no ia e holo.

            Ua lilo no nae ka hooikaika ana a ka Haku Kale@e hoea koke no ka hale hoolulu kaaahi,i mea waiwai ole no ka mea, ua kuhihewa paha kana nana ana i kana uwaki, a o kekahi no hoi, ia kuhihewa kona manao ana aia oia a ke alanui pokole kahi i holo ai, o ka mea oiaio nae, he keu aku ka loihi ana e hele ai, oiai ua hoaa oia i ke alanui pololei.

            I ka Haku Kale no nae e pono hele aku ei, na ka hoea aku i ka hale hoolulu, ua ku mua ae la ke kaaahi i ka hale hoolulu, a he hookahi ohua o ka lele ana mai, he kanaka loihi pilalahi, o ke ano lalawai.

            I ka lele ana mai o ua kanaka nei ilalo, alaalawa ae la kana nana ana ma o maaneim an no kona ike ole mai i kekahi mea ! kamaaina iaia, hookokoke aku la i ka mea kuai tikiki o ke kaahi me ka ninau ana aku:

            "E oluolu anei oe e kuhikuhi mai ia'u i ke alanui e hoea aku ai i i kakela?" wahi ana me ka helehelena hoihoi, me he mea la. aole i lilo ka oili ole ana aku  o kekahi mea, i kumu hookaumaha i kona noonoo.

            O Mr. Derika keia keonimana loihi, ka ohua a ka Haku Kale o ka hele ana mai e kii, aka mamuli nae o na ulia i loaa iaia in a kona alahele, pela iho la i lohi loa ai oia, aole i hoea mai i ka manawa i hoea akuai kana malihini, a o ke kumu ia o ka hoaa o Mr. Derika.

            "Ina no ke kakela kau huakai ea. alaila he manao ko'u o ka hoea mai koe o ke kaa o ka Lede Polena Riva, no kka mea o kana mau malihini apau. e hoea ,au ,ai ana ke kaa e kii ia lakou. Ina no kaua e kakali iki iho ana, malia o ka hoea mai koe!" wahi a ka mea kuai tikitiki, me ka hoike ana mai i kona kulana paa rula.

            "Ua hoike mai no au i ka lohe ma ka'u kelekalapa, aole e kii mai kekahi kaa ia'u, nolaila aole he kaa e hoea mai ana i keia wahi aku, o kau wale no e hana mai ai no ko'u pono, o ia ke kuhikuhi ana mai, i ke alanui pololeo e hoea aku ai no ka home o ka Lede Polena."

            "Ina hoi paha he kaa kekahi ma keia wahi, in a ua pokole loa koe alahele he ahiahi nele loa ka hoi keia i ke kaa, no laila e hele pololei no oe a loaa kela halepule e ku mai la, maloko aku olaila a pika ma kekahi alanui ma ka aoao aku mahone o ka halepule, hoomau aku no oe i ka hele ana ma kela alanui ahiki i kou hoea nanano ke kakela. he hiki no ia oe ke ike aki i ke ku mai mamua o kou alahele."

            Hemo ae la ke ciga o Mr. Derika a i ka maopopo ana iaia o na kuhikuhi a ke kanaka kuai tikitiki, o ke kunou aku la no ia o kona poo, a hoomaka mai la e hele ma kahi i kulikuhiia mai ai.

            O ka misiona a keia kanaka o ka holo ana mai, no ka hakilo pono ana no ia i ke kulana oiaio mawaena o ka Haku Kale ame ka Lede Plena Riva. Ua maopopo i keia kanaka, na ano apau e pili ana i ka Haku Kale, a ua lohe nui no hoi oia e pili ana no ka Lede Polena, koe aku nae kona ike ana ia laua a elua i kahi hookahi.

            He kanaka key i like aku kona male me ko ka nahesa aia hoi iloko o kona puuwai ke kuko la oia no ka hiki loa iaia ke pahele i ka noonoo o ka Lede Polena, ahiki i ka mare ana mai iaia iloko o na mahina pokole wale no, me kona ike no nae, o ka Haku Kale, ka kela wahine i aloha ai, he mea liilii loa nae ia i ka manao o Mr. Derika, no ka mea aia kana nana ma kahi o ke dala ame ka waiwai, o ke kaa wale aku no o ka hoohana ana i na dala a ka Lede Polena malalo on a, o ka hoea ana mai ia i ka hookoia ana o kona iini, e lilo i kanaka wai wai a hanohano.

            Me he mea la iwaena o na kanaka apau aole loa he mea i oi aku kona ike i na ano i pili loa aku i ko na kane, ae ko na wahine elike la me Mr. Derika? Ma kana mau mea i hoomaopopo no na kanaka, he mea nui loa ke aloha iloko o kekahi poe o lakou, o ka nani ame ka u'i hoi ka me makemake a kekahi poe, o ka waiwai ame ke dala, ka kekahi poe, aka no keia kauaka nae, he hookahi wale no ana mea makemake nui loa, o ia kona nohoalii ana maluna o kekahi waiwai, a e loaa hoi iaia he wahine u'i.

            Ma na manawa apau a keia kanaka e hookamaaina aku ai me kekahi poe, ua hiki loa iaia ke ike aki i kahi hiki iaia ke pahele i ko lakou mau noonoo, a ua ike hoi oia i ko lakou mau ano maikai, ae ka loakou mau hana kaulana ae i kona inoa, ma ke ano he kilokilo i na ano o ko ke kanaka ola ana.

            Pehea ka uahoa o kekahi kanaka a wahine paha, in a e hookamaaina ia ana oia me Mr. Derika, ua hiki loa i keia kanaka ka pahlele i kona noonooo, a lilo i pio malalo on a, elike me ka noho mana ana o ka haku maluna o kana kauwa, a oiai aia kekahi mau mea ano nui loa ana i makemake ai e hakilo pono i ka Haku Kale ame ka Lede Polena, pele iho la oia i konoia aku ai, e haalele aku i ka huikau o ladana, a holo mai no ka hui pu ana me ka haku opio, ka mea i lilo he hoaloha maikai loa nona.

            O kela kekahi po e malamaia ana he keaka kaukala maloko o Ladana. aole nae o Mt. Derika i noho aku a hoonuu i ka nani ame kau'i o ia keaka, aka kau nui mai la kona noonoo, e ike i ka mana ume o ka Lede Polena, e hoopuni ana i ka haku opio. no kona ake pu no hoi, oia kekahi e komo aku e kaana pu i ko laua mau manao apau, malia in a no ka huli o ka ulia poimakai ma kona aoao, alaila e hoea mau ana i ka hookoia ana o ka iini a kona puuwai.

            "Ina i maopopo i ka Lede Polena ke ano o ka phaele ana i ka noonoo o keia kanaka opio, aole loa o'u kanalua, ua hiki iaia ke are aku i kela kanaka. iloko o ka mahina hookahi. E lilo anei au i mea kokua aku iaia, i wahi e hoea mai ai i ka lilo ana aku o ka Haku Kale i wahine more nana?" i hoohookoa ae ai o Mr. Derika me ka leo nui, iaia i hoea aku ai ika puka pa o ka halepule, kahi no hoi o ka Haku Kale, i oili mai ai, ma ke alahele no ka hale hoolulu kaaahi.

            Oiai nae o Mr. Derika e ku malie ana ma kela wahi no ka hoomaha ana, lohe aku la oia i ka hoea ana mai o kekahi kanaka a ku ana ma ka puka-pa, ma kela whi no a ua o Mr. Derika i ku iho ai, mamua o kona holo ana mai e pee, a ma ka malamalama o ka mahina. ua hiki loa iaia ke ike aku, o ka mea e ku mai ana, he kanaka opio oia, aka o kana hana nae o ka hoea ana ma kela wahi iloko o kela manawa o ka po, he mea pohihihi loa ia ia Mr. Derika.

            "Heaha la hoi ka hana nui a keia kanaka o ke aku ana iho la ma kela wahi," i nalu wale iho la no o Mr. Derika iloko on a. "E kakali ana anei keia kanaka o ka hoea mai o kekahi hoaloha on a, no ka hele ana aku e hoohalua i ke ola o kekahi poe a no ka aihue ana paha i ke dala? Mamule ae o ka alaalawa o kana nana ana ma o a maanei, ua konoia mai au e olelo ae, me he mea la he ipo kana e kakali ana, o ka hoea mai."

            I kela manawa nae, ua kuupau mai la ka mahina i kona malamalama piha, ua hiki loa ia Mr. Derika ke ike aku i ka helehelna o ke kanaka opio me ka maopopo a hooho hou ae la ua kanaka nei me ka leo malie:

"Aole loa au e poina i ka helehelena o kela kanaka, i hookahi no ike ana a ko'u mau maka i kekahi helehelena, ua lawa ia no'u e poina ole ai, a ke hooiaio nei au e ke kuhihewa ole. o kela kanaka o Kivini Radona. he kanaka kahakii. Ke hoomano nei au i ko'u ike ana iaia aloko o kekahi hale pahupahi ma Ladana, aole keia he koho hewa, o ka pololei maoli no keia. Heaha la ka hana niu a Radona o ka hoea ana mai no keia wahi, o ka oi loa aku, o ka mea pohihihi, o ia no kana hana ma keia wahi i ka wa poeleele?"

            Oiai no nae o Mr. Derika e hakilo ana i ka hana a Kivini Radon, no ka mea, o ua kanaka opio kahakii i'o nei no kela, lohe hou aku la oia i ka hamumu mai o na kapuai wawae o kekahi mea. a iloko o ka manawa pokole, ike pono aku la ua kanake nei i ka oili ana mai o kekahi wahine opio kulana Liehie, e hele pololei mai ana no kahi o ka puka pa.

MOKUNA V.

            I ka wa hoi i ike aku ai o Radona i ka oili ana mai o ke kaikamahine ana i upu aku ai e halawai pu me ia nu kela po. oia no hoi o Olica. elike me ia a kaua i ike ai ma ka mokuna ae nei i hala, huli koke mai la oia ihope me ka lelele o ka oili i ka hauoli. a o Mr. Derika pu no hoi kekahi i piha ine ka elioli. no kona ike ana mai i keia mau mea elua. a hilinai aku la oia i ke kumulaau, elike me kekahi kanaka, i ike aku i ka maikai ame ka nani o kekahi keaka, ka hilinai malie mai ihope o kana noho.

            OiaiOiai o Mr. Derika e pili malie la ma ka aoao o ke kumulaau, pahola ae la ka minoaka ma kona mau papalina. he kanaka maa ole keia i ka mioaka, no ka mea ua lilo kona minoaka ana imua o kekahi anaina o na hoaloha, i mea e pupuka ai kona helehelena mamuli o kekahi alina ma kona lae, aia wale no a he pallu nona i ka helehelena me ka hainaka. ame ka limapaha. ma ia ano e akaaka ai oia, a minoaka paha. a oiai aole he poe ike mai iloko o kela pouli o ka po, aohe ana hepohopo ana iho i ka minoaka ana, a ke kakali malie la hoe oia. me na manao hialaai o ka ike pono aku i na hana a kela mau mea.

            Hele pololei mai la ka wahine opio a ku iho la ma ka aoao o Kivini Radona, a ma ke kokua ana o ka malamalama o ka mahina. ike pono aku la o Mr. Derika, o kela kekahi o na wahine u'o loa, a ma kona kulana ame kona lole no hoi e komo ana. e hoike mai ana oia, aole oia i like aku e ka nui o na o na kaikamahine o na kuaaina. aka. oia kekahi o na kaikamahine o ke kulana hanohano. a malia mailoko mai oia a kekahi ohana kiekie, o ka mea nae nana i hookahaha loa aku i kona manao. o ia no kanahana. o ka makemake ana e halawai pu me Radona, ma kela wahi.

            "O ka'u no ia i koho mua ai, e hele mai ana oe i keia po," i lohe aku ai o Mr. Derika, i ka pane ana aku o Kivini Radona, i ka wahine opio. "O ko'u hoea ana mai nei no ia, elike me ka'u i hooia mua aku ai ia oe. e hiki mai ana au' a ua hoopiha mai oe i kuu uhane me ka olioli. mamuli o kou hooko ana mai i ka mea a'u i kauoha aku ai ia oe e hana mai," alaila lakai aku la ua o Radona i ka lede opio no kekahi noho loihi e waiho mai ana ma kahi e pili ana i ka halepule.

            Ia noho ana iho o ka lede opio ilalo, kalelel iho la kona mau lima maluna o na u'ha, a leha mai la hoi kana nana ana maluna o Radona me ka i ana mi: "Elike me kau i hauoha mai ai ia'u, pela no au o hooko mai ai i keia po."

            "I hoea mai nei anei oe no ka hoike ana mai ia'u, aole e noho hou iho ma ko oukou wahi nei. aka e huli  hoi aku no Ladana? O. Aole oe he mea i piha me ka lokoino, ma ke kauoha ana mai ia'u e hele. aka e au'a  iho ana no oe ia'u e hoohala hou i kekahi mau la maanei nei?"

            Me he mea la aole, i lilo kela mau olelo a Radona i mau olelo ano nui i ka lede opio. oiai aole oia i pane pololei mai no kana mau ninau. aka haka pono mai la kana nana ana maluna o na make o Radona. a hoomaka mai la e kamailio"

            "Ma ka po o nehinei, oiai au e hele aku ana no ke kakela. oili ae la oe, ma ke alanui, a olelo mai @ @@ @@@@ haulehia ka ie u je akiha no'u ke ninau aku nei au no koike'e @@@@ i ka mea oiaio maoli, o ia hoi aia anei he aloha iloko ou ia'u?"

            "Elike me ia a kaua e ike aku nei i ke kau niai o ka mahina iluna o ka lani, pela no ka oiaio loa, o na huaolelo apau i puka aku mai ko'u waha mai, no ka nui o ko'u aloha ia oe, aole loa e nalohia ia aloha mai ia'u aku, ahiki ika hoi ana aku o kua kino i ka lepo," wahi a Radona. me ka hele a lelele kona oili i kau a mea o ka piha me ka hauoli.

            "No keaha ke kumu nui o kkou hoike ana mai i kena mea ia'u? Ke makemake nui nei au e lohe."

            "eia no ke kumu oiaio maoli, aole e hiki ia'u ke numi iho ia mea iloko o'u. no ia hiki ole i hanini okoa aku ai iwaho. ahiki i kou ike maoli ana i ka meahuna iloko o kuu puuwai. @ waena o na kanaka apuau e ola nei, me he mea la, owau ookahi wale no ke kanaka i loaa ke aloha oiaio loa, a i ko'u aloha ana i ka wahine mua loa i komohia ai ka makemake iloko o'u nona. aole loa ia e pau ahiki i ka hopena o ko'u mau la ma ka honua nei."

            "Ke hooia mai nei oe me na huaolelo mai kou waha mai. i ka nui o kou aloha ia'u." wahi a ka lede opio. me ka loli ole ae o kona helehelna, "a heaha kau i makemake ai ia'u e hana aku?"

            No kekahi mau sekona. aole o Mr. Radona i pane koke mai, aka noho iho la oia ilalo ma kahi kaawale iki mai ka lede opio aku nana mai la ma na maka nohea o ka mea a kona puuwai i aloha ai, a kamailio mai la me ka leo kuoo:

            "He hookahi wale no a u mea i makemake ai ia oe e hana mai, o ia no ka hoao ana e aloha mai ia'u: in a paha aole i loaa ia mea he aloha ia oe i keia manawa. aka no kekahi manawa okoa aku no hoi ; a e kau aku ko'u mau manaolana. e hoea mai ana he manawa, ma keia mua aku e loaa ai he kuleana oiaio ia'u e kapa aku ai ia oe. he wahine mare na'u. Pehea la ia i kou manao ana, ua oi loa aku anei keia mau olelo, mamua o ke mea kupono i kou noonoo maikai?"

            "Alaila. ke makemake mai nei anei oe e mane ia'u?" i pane aku ai o Oliva. mahope o ka noonoo ana iho i kana mea e kamailio aku ai.

            "Owai hoi ia mea makemake ole in a e haawi mi ana oe ia'u he manaolana. no ka hoea mai i ka hookoia ana o kuu iini."

            "Ma nehinei koke aku la no. i hoike mai ai oe ia'u i ka loaa ole he nohona hauoli ana ia'u. maloko o ko'u home. a o ka mea hookahi wale no i kuleana ia'u ua makemake oia e hoolilo aku i kuu kino nei i ka mea okoa. Aole anei pela kau mea i kamailio mai ai?"

            "Ae. owai ponoi ka mea nana i kamailio aku ia oe i kena mau olelo." i wikiwiki aku ai o Radona i ka pane ana. "Aole anei o ka mea oiaio maoli no ia?"

            Noho hamau iho la o Olica no kekahi mau ekona. alila noho pololei ae la iluna. nana mai la hoi ma na maka o ke kanaka opio. a i mai la elike me kekahi keiki i makee i na mea ioaio wale no:

            "O kau mau olelo apau i kamailio mai ai. he oiaio wale no. aole he hoopunipuni hookahi iloko olaila. Ma nehinei aku la. aole e hiki ia'u na mea apau."

            "Alaila ua hoole aku anei oe i ka hooko ana i ka mea a ko makuahine i manao ai e hana aku maluna ou?"

            "Ae, i keia la, i hoike okoa aku ai au i ko'u manao iaia. aole loa he wa a'u e ae aku ai i kana mau mea apa i hoolala ai, no ka oomare ana aku ia'u me ke kanaka, a u i koho ole ai, oia ka'u kane e mare aku ai." alaila hooki iho la o Oilica no ka haawi ana aku i manawa no Radona e pane mai ai a oiai nae ua lilo kela hoakaka a Olica. i mea ano nui loa. ua hiki ole i ke kanaka opio ke pane mai. aka holoi ae la oia i ka hou mai kona lae ae, a o ia ka Olica, o ka hoomau hou ana mai i kana kamailio ana:

            "Ua hoohiki paa mai nei kuu makuahine i keia la. in a aole au e haawi aku ana i ko'u ae. ma ka la apopo. alaila e kipaku mai ana oia ia'u mailoko mai o ka home a'u i noho aloha ai, a hili aku i wahi hou e homoeia ai o ko'u poo."

            "O kena iho la anei ka mea a kou makuahine e hana mai ana maluna ou?" wahi a Radona me ka pihoihoi. "He oiaio anei ua makaukau oe no ka haawi ana mai ia oe iho. malalo o ka'u mau pulama ana aku?" me ka hele o ka helehelena o Radona a kunahihi, oiai ke ike la oia, aole loa oia ma ke kulana i makaumakau, e lawe koke mai ia Olica i wahine ma@e nana. "O keia iho la anei ke kumu nui o kou hele ana mai nei e hui pu me a'u i keia po?"

            "Ae. o keia wale iho la no ke kumu o ko'u haalele ana aku i ko'u home, a nana ole ae i ka pouli, no ka hele ana mai a hoike aku ia oe, ua makaukau au a ko'u aoao, no ka hooko ana i ka mea au i ake mai ai ia'u e hana aku ma ko'u aoao."

            "E mare mai anei oe ia'u." me ka eueu o na lehelehe o ke kanaka opio, a ke hapapa wale la no hoi kona mau lima. iahope e ka noho loihi a laua e noho la.

            Nana pono loa aku la o Oliva. ma ka helehelena o ka mea e  noho aku ana mamua o kona alo. alaila me ka leo o ka mea i paa kona manao e molia iaia iho. ma ka mea ana i manaoio ai. pela wale no oia e pono ai. pane mai la:

            "Ina o kou makemake maoli ia. elike me kau i olelo maiai ia'u i ka nui o kou aloha no'u ne. alila ua makau kau au e hooko aku i ka mea a kou puuwai li'a ai."

            Hopu koke aku la o Radona i ka lima o Oliva, a hoopili ae ia ma kona mau lehelhe, a elike me ka olapa ana mai o ka uwila. pela iho la no ka oili koke ana ae o kekkahi manao, no hine opio, a hookuu malie aku la oia i ka lima ana e paa ana ilalo, me ka pane ana mai nae:

            "Aole loa au mea e maka'u ai a e hopohopo ai pal@ no'u, aka nae, ua hoopiha loa mai oe ia'u me na haawina o ke kahaha i keia po. Ua makaukau loa au e hoopakele ae ia oe, aka e haawi mai nae i manawa no'u noonooo ai. aole keia he wahi hana uuku, nolaila e loaa he manawa no'u e noonoo ai i ke alahele kupono loa a kaua e hana aku ai." o ke ku ae la no ia o Radona iluna a hele holoholo aku la, aia hoi kona mau @ma ma ka lae kahi i kau ai, aole nae i loi aku kana holoholo ana hoi kou mai la oia, ma kahi e noho aku ana o Oliva, a i mai la:

            "Ua maopopo ia'u ka'u mea e kamailio aku ai ia oe, o ia keia, aole a kaua pupuahulu kooke ana, aka e hoi hou no oe no kou home, a e nonoi aku i ko makuahine, e haawi mai i elua o i ole i ekolu la au e noonoo pono ai. no kana mea i makemake ai ia oe e hana aku, a iloko hoi o ia manawa hookahi, e hoolala au i na alahele no ka hooliloia ana o kaua i hokahi, e hoolala au i na alahele no ka hooliloia ana o kaua i hookahi."

            "He mea hiki ia ia'u ke hana aku aole no paha kuu makuahine e kupaku mai ana ia'u me ka hikiwawe loa aka he hookahi mea maopopo. o ko'u paa mau ana i ka hoole i kona mau makemake, e hoea mai ana no i ka la ana e kauoha mai ai, e hele mailoko mai okona home."

            "Aole loa oia e kipaku mai ana ia oe, aka e malama i ka hoomanawanui, a na'u e hoolala aku i wahi no kaua e mareia ai me ka maalahi loa," o kela manawa nae. lohe okoa aku la o Radona i ka nakeke mai o kekahi mea, a hoomanao ae la oia. ke hoohalua ia mai nei paha ka laua mau olelo a kekahi mea. o okona ku koke ae la no ia, me ka i ana iho ia Oliva:

(Aole i pau.)