Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 16, 18 April 1919 — Page 3
| This text was transcribed by: | Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun |
| This work is dedicated to: | Dr. Michael J. Chun |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Ka Ahahui Malama ame Hoaie Dala o na
Hawaii i Kaupalenaia
Kumuwaiwai $50,000.00; o ke Kea Hookahi $100
O KA MAKA'U I KE AKUA O IA NO KA MOLE O KA NAAUAO: A O KA HOOKUPONO AME KA HOOKUONOONO, O IA NO NA MOLE O KE KUOKOA MA KEIA HONUA NEI.
HOOKUPONO: -- O ia hoi, malama, i na Kanawai o ke Akua ame ko ka Aina; Malama i Kou Ola ame Kou Poe Ohana.
HOOKUONOONO: -- Malama i Kau Mau Wahi Kenikeni i ka La o ka Lako no na La Ua, ame na Pilikia e Hiki Mai Ana.
O ka mea mua ua hiki ia i kela ame keia hoaloha ke nana a hooponopono mai; aka o ke mea elua na KA AHAHUI MALAMA AME HOAIE DALA O NA HAWAII I KAUPALENAIA e lawelawe mai.
Ua hamama ka ipuka o keia AHAHUI i na hoaloha apau o ka Paeaina o Hawaii nei, mai ka mea waiwai ame ka mea ilihune.
E malama a e hoahu i kau mau wahi kenikeni liilii no ka la elemakule a luahine paha e hiki mai ana.
E malama a e hoahu i kau mau waihona no ka pono ame ka hoonaauao ana aku i kau keiki a moopuna paha.
E hoomaka i keia manawa, oiai ua hamama ka ipuka o ka AHAHUI; mai hoopanee a mahope, a hala auanei ka manawa, nele oe, nele pu me kou ohana.
KE KUMUWAIWAI O KA AHAHUI
O ke kumuwaiwai o ka hui i kukulu mua ia ai, he Iwakalua Kaukani Dala ($20,000.00) i maheleheleia iloko o na kea no lakou ka waiwaiio o Hookai Haneri Dala ($100.00) o ke kea hookahi, me ka wehe hamama ana no i ka puka o ka hui no kona hoonui ana aku i kona kumuwaiwai i ka Hookahi Miliona Dala (#1,000,000.00). Mamuli o ka nui mai o na Hawaii e makemake ana e komo mai iloko o ka hui, ua hoonui hou is ae ka huina o ke kumuwaiwai a ke Kanalima Kauikani Dala ($50,000.00), a o ia ia e ku nei ahiki mai la i keia la.
KA WAIWAIIO O KE KEA HOOKAHI HE $100.00
Ina e lawe hookahi kea, he $1.00 ia o ke komo ana, a he $1.00 o ka mahina e uku liilii ai (in a ma ka uku liilii ka uku ana) ahiki i ka piha ana o ka huina o $100.00. Ina no hoi ma ka ukupau i ka wa hookahi, ua hiki no. Ina no hoi ma ka uku hapa, ua hiki no. Ina elua kea e lawe ai, alaila he $2.00 ia o ke komo ana a he $2.00 o ka mahina e uku ai ina ma ka uku liilii. Ina elima kea e lawe ai, alaila he $5.00 no ia o ke komo ana, a he elima dala o ka mahina e uku liilii ai ahiki i ka pau ana o ia mau kea i ka ukuia.
I ka wa e komo ai, e hoopiha mua ia ka palapala waiho inoa a paa me ka hui.
I ka wa e pau ai na kea i ka ukuia, alaila e hoopukaia aku no ka palapala hooia waiwai o ka hui malalo o kona sila i ka me nona ia mau kea.
E ukuia na kea (in a ma ka uku liilii) mamua ae o ka la 20 o kela ame keia mahina. Ina e haule hope, alaila e kakiia no ka mea nona na kea he kenikeni (10c) ko ke kea hookahi. Ina e haule hope loa ka ukuia ana o na kea ame na kaki like ole mai na lala mai, alaila ua loaa i ka hui he mana, ma o kona palapala hoohui la me ke aupuni e lawe lilo loa ae i na dala i hookomoia iloko o ka hui.
.
Aole keia he Ahahui hou akahi no a hoomakaia, aka he A hahui keia i hookumuia mai ka waihona liilii iloko o ka Malama o Iune, 1916, ahiki i ka holomua ana o na hana, ame ka pii pu ana no hoi o ka waiwai o ka Ahahui elike me ka hoakaka ana malalo iho:
Ianuari 1, 1917…………………………………………………..$5,000.00 ka Waiwaiio o ka Ahahui
Iune 30, 1917……………………………………………………. 7,139.76 " " " "
Dekemaba 31, 1917…………………………………………… 10,270.92 " " " "
Ianuari 1, 1918………………………………………………… 10,270.92 " " " "
Iune 30, 1918………………………………………………….. 14,700.35 " " " "
Dekemaba 31, 1918…………………………………………… 17,784.70 " " " "
DEKEMABA 31, 1919……………………………………… $50,000.00 ka Huina Nui i Makemakeia
KA AHAHUI MALAMA AME HO AIE DALA O NA HAWAII
I KAUPALENAIA
AKAIKO AKANA, Hora Hana, 11:00 A.M. ahiki i ka 1:00 P.M. DANIEL S. K. PAU
Peresidena. Keena Hana, Helu 956 Alanui Maunakea Kakauolelo Hoohana.
P. O. Box 550
E OKI I KEIA PEPA PA'IHAKAHAKA LAWE KEA MALALO IHO NEI
A HOOUNA KOKE MAI I KEIA LA.
MR. AKAIKO AKANA
Peresidena Ahahui Malama âme Hoaie Dala o na Hawaii i Kaupalenaia.
Aloha oe: -- Ke lawe nei au i……………………………………….kea (uku liilii)
(uku piha)
o ka AHAHUI MALAMA AME HOAIE DALA O NA HAWAII I KAUPALENAIA, a ke hookomo pu aku nei maloko nei he $1.00 ma ke auo uku komo a
…$………………………..no na kea.
Malalo o ka mahele uku liilii, ke ae nei au e hoouna aaku i……………….
o ka mahina ma ka uku mua ahiki i ka uku piha ia ana o ka huiua maluna o ko'u
mau kea.
…………………………………………………………………….
Inoa.
……………………………………………………………………
Wahi Noho.
HE MAU MEA E HOOMANAOIA E KA LAHUI OIAIO
(Kakauia no ke Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii.)
(Hoomauia.)
Nolaila, elike me ka nui o na ea, pela no ka nui o na laau o ka ma‘i ea, aia no a pololei ka laau i ka ea nona ia laau, alaila, ola ia ea, a make, aole e puka hou mai, a o ka laau o ke paaoao ma ke ano he laau kupele no ka wawahi ana a moku ka waiopua ame ‘ka papaku o ia ka mole o ke paaoao‘ame ka ea i oleloia he paulua.
I ka nana ana o na kahuna haha paaoao ame ma'i ea a maopopo ke kulana ame ke ano o ka ea, alaila kii plplei ka laau i pili i kela ea, a i ka hani ana e ola koke ana ka ma'i o ke keiki, oiai ua pili a pololei ka laau o ka hanai ia ana, a e make ana ka ea, oiai ua hemo aku la ka mole, a kumu e ulu ai a paa pu ke kino, a o ia ka wa e lilo ai i papaku a hui ka ume ame ka niau, a o ia ka waipua i olelo ia he akepau, a o ia ka naeoaiku, o ia hoi ua paa ka ma'i kino iloko, a ua hui ka hoaka me ka papaku, a ua paa aohe wahi hakahaka o ke kino.
Nolaila, ina make ka ea, a moku ka niau, moku ka hoaka ame 'ke ke'aku, alaila make ka papaku, ka mole ia o ka ma'i paaoao, alaila, hakahaka ke kino, alaila kii ka laau paaoao e hanai ma ke ano he kupele, a o ia iho laka hopena o ke kulana o ka ma'i kino e moelolii nei iloko o ke kino o ke kanaka mai kona hanauia ana ahiki i ka make ana,
He nui ka ike o na kahuna haha paaoao ame ma'i ea o ke au kahiko i ka nana ame ka haha ana, a ma ka haha ana e maopopo ai ka helehelena ame ka hiohiona o ka ea, a maopopo ke kulana o ka paaoao elike me ka nui o na ea ame ke paaoao iloko o ke kino.
He ma'i make ka ea, ame ka paaoao, ke loaa oke i ka laau i pili i ke ano o ka ea ame ke paaoao, i ka wa e hoomaka mai ai ka ea e puka, oiai he ma'i ia ua hanau pu ia mai mai ka opu mai o ka makuahine.
He ma'i no hoi e ikeia ai ka pololei o ka ike o ka mea nana e lawelawe, a e hanai ka laau, a e maopopo ai hoi ka helehelena o ka ea ame ke ano o ka laau i ku i ke ano o ia ea ame ke paaoao, elike me na kulana paaoao ame ma'i ea i hoike mua ia ae nei mamua, a oiai, o kekahi no ia o na mahele pookela o ka ike i loaa i ko kakou mau kupuna o ke au kahiko ma o na kahuna haha paaoao ame ma'i ea, a pela no i ulu a laupa'i ai na hanauna o keia lahui ma keia mau paemoku, e hiki ole ai ia kakou ke hoopaapaa, a manao au, o ia kekahi mahele ano nui o ko kakou make nui loa, o ka paa o keia mau kulana ma'i iloko o ke kino o kela kieki ame keia keiki, kela wahine a kane hoi i loaa, a e moelolii ia nei e ka ma'i ea ame ke paaoao mai ka hanau ana mai, a mamuli o k paa ame ka hui ana o na kulana o keia ano o ka ma'i kino iloko o ke kino, i lilo ai i akepau, a ka haole e olelo nei, he ma'i akepau, a kukulu ia he buro kinai ma'i akepau e ko kakou mau akuka no ke kinai ana i ka ma'i akepau.
Ua olelo ae nei au o ka hui apa o ka hoaka ame ka papaku, o ia ka paa ana o ka ma'i kino maoli, o ia ka ea ame ke paaoao, o ia ka paulua, a o ia hoi ka waiopua, ke ku i na kane, he kohepopo ke ku i na wahine a he niau ke ku i na keiki.
Mailoko mai o keia kulana ma'i kino e moelolii nei iloko o ke kino i puka mai ai ka hokii, ka uaeoaiku, ka hano, ka opuohao, ka pehu, ka mimipaa, ka waiki, ka lolo, ka pupule, ke kuhewa, ka uhahemo, ka haikala (kikalalhaneenee), ka puha, ka ihuole ame ka makahelei ame ka makapo.
O keia mau kulana ma'i, o ia na kulana ame na helehelena maopopo maoli o ka ma'i ea ame ke paaoao, a o ia iho la na kulana ma'i o hoea mai ana i na keiki a hoea i na kanaka makua ahiki i ka poe oo,
Aka, in a e pau ka ea a make, a pela ke paaoao, alaila e ola maikai ana kela keikikane a kaikamahine, a pela no e ulu ae ai me ke ola kino ikaika a maikai ahiki i ka elemakule ana, a kakaikahi wale no ka poe e loaa o ia ano i keia wa o ko kakou ola lahui ana i keia au holomua o ka naauao, me ka nui o ka poe ike kauka lapaau, a ua ike kakou ma na lawelawe lapaau ana a ua kauka no ka hoola ana i na ma'i o ke kino kanaka, malalo o na lalwelawe naauao ana o keia au.
Eia nae, aole no he loaa apau o kela kulana ma'i e moelolii nei, a e waiho huna nei iloko o ke kino kanaka, a mamuli o ka pau ole o na pilikia o ke kino, ua oki na kauka akamai loa ma ke oki a la ua laweia ua mea i ikeia he kumu ia i ulu mai ai o ka ma'i iloko o ke kino, a ma ia oki ana, i loaa ai ke ola i kekahi poe a make no hoi kekahi poe.
Ma keia e ike iho ai ka poe heluhelu o ke Kilohana i keia mau hoikeike helehelena o na ma'i ea ame ma'i paaoao, a e hoomaopopo pu iho hoi i ka noeau o na kupuna o kakou o na la i hla ma o ka loaa ana o keia ike pookela i ka 'poe i oleloia na kahuna haha paaoao, piha ike ma ka haha ana me na manamanalima wale no, a ha'i mai i ke ano o ka ma'i paaoao, elike me ke kulana o ke paaoao, he paaoao muhee paha, he paaoao lehua paha, he pulewa paha.
Pela n ka ea, he ea huna paha, a i ole ia he ea pakii paha, a i ole ia he ea oa upena paha, a pela aku, a ma ia mau hoikeike e maopopo le'a ai ke ano ame ke kulana o ka ea iloko o ke keiki ame ke kanaka makua.
Nolaila, i ka hookaulike ana i ke kulana o ke ola o ka lahui mamua aku o ke hoea ana mai o keia au hou o ko ka lahui nee ana, ame na hooponopono aupuni ana, ua ikeia ke emi mau nei ke kulana ola ame ka heluna o ka lahui Hawaii maoli.
Ua nui na wehewehe manao naauao i kamailio ia no na kahua ame na kumu o ke emi ana o ka lahui Hawaii, a e make mau nei o keia lahui, a ua hele aku na wehewehe ana a kokoke loa i na mea pili i ka pono o ke ola ana ma kela ao ame keia noho honua ana.
Aole au e olelo aua ma keia kakau ana, e ku e aku i na wehewehe manao a kela ame keia makamaka, e wehewehe ana i na mea pili i ke kumu ame ka mole o ke emi ana o keia lahui Hawaii ame na kumu o ka make nui ana o keia lahui kanaka Hawaii, oiai aole ia o ka mahele ano nui ma keia kakau ana.
Malia nae paha o loaa kekahi mau mea e hiki ai ke hoomaopopo maoli ia ma na mea e ike maoli ia ana e ka maka, aole hoi ma ka lohe, a i ole ia, ma ka ha'i ia mai paha e kekahi kaula a kilokilo ano hoomanamana ninau uhane elike me na mea i ikeia e kakou iwaena o na lahui o ka honua nei.
O kekahi o na hoike ike maka le'a maopopo a kakou e ike aku nei, o ia no ka ma'i a kahaole e olelo nei he akepau, a ua olelo na kauka naauao o ia kekahi o na ma'i nana e luku nui nei i ka lahui, a nolaila, ua kukuluia he buro kinai ma'i akepau, no ke kinai ana i ka laha ana o keia ma'i i ikeia he ma'i pepehi i ka lahui, mai ke keiki uuku a hoea i ke kanaka makua.
Maanei, e loaa ai na hooia ame na hoike e ike maoli ia ai ka mole ame ka i'o kahi i hoea mai ai o ka ma'i akepau, a e ulu nei iwaena o ka lahui a lilo i ma'i maka'u ia elike me ka ma'i lepera e weliweli nui ia nei e na mea apau
Ina e ninau kakou i keia ninau Maihea mai ka ma'i akepau i ulu mai ai? E pane ana ka mea e kakau nei, mailoko mai o ka ea ame ke paaoao i ulu mai ai, o ia hoi ka hui ana o ka ea ame ke paaoao, elike me na kulana ame na mahele o ka ea ame ke paaoao i olelo mua ia ae nei mamua, o ia hoi ka paulua i oleloia, a no ka hui ana o ka ea ame ke paaoao, ua paa ka papaku a lilo i waioua, a hoomaka ka ume, ka nae, naeoaiku, ka ho, kapalili ka houpo, pau ke aho, a kahe ka hou a paupauaho ke hele a ke pii ma kahi hoopiina, a pela aku.
Ua maopopo keia i na mea apau i loaa i keia mau mahele ano o ka ma'i kino maoli, e moelolii nei iloko o ke kino kanaka, a o ka mahele ano nui a pookela hoi i loaa i ko kakou mau kupuna mao na kahuna haha ma'i paaoao ame ma'i ea o na la i hala.
He ma'i kaumaha a paakiki wa waiopua, a o ka mole ame ke kumu o ka puka ana mai o na ma'i kino maoli iloko o ke kino, a he ma'i no hoi e pahu'a ai ka ike o ke kahuna ke maopopo pono ole ke kulana ame na helehelena maoli o ka ma'i kino i hoea mai ai.
Maanei e hoakakaia aku ana na laau ea, a o ia kekahi mahele ano nui loa a pookela o ka ike i loaa i na kahuna haha paaoao me ea o na la i hala.
Na Laau Ea
1. Ka limu makolemakopii, o ia kekahi o na laau pookela loa o na laau ea.
2. Ka opuu o ka mai'a iholena me ka pohuli.
3. Ka pohuli maia popoulu me ka opuu.
4. Ka pohuli maia lele me knoa opuu.
5. Ka wai o ka waike malolo.
6. Ka papaa aiea me ka niu hiwa.
7. Ka papaa ohia kumakua me ka liko.
8. Ka papaa kukui, kohu kukui me ka pua.
9. Ka ana, meke kauo huamoa.
10. Ka liko lehua makanoe a lehua apane.
11. Ka liko me ka papaa ohia apane.
12. Ka popolo, ka mu'o, ka lau ame ka ili o ka mole olalo.
13. Ka mole uhaloa âme ka pua.
14. Ka ana, ka papaa honu ea, ka niu ame ka iwi haukeuke.
15. Ka pua auhuhu.
16. Ka pua aloalo.
18. Ka lau akia.
17. Ka pua o ka hau.
19. Ka lau awa âme ka niho ina.
20. Ka lehu o ka ohia kumakua me ke kamahanau o ke keiki.
21. Ka naunau, ke kino ame ka lau.
22. Ka lihilihi o ka lehua makanoe, lehua apane ame lehua kumakua.
23. Ka pohepohe o kahawai me ka pua pukamole.
24. Ka papaa kokio âme ka pua.
25. Ka papaa aiea, ulei, ulu, ohia ame ka nui hiwa, puhi a lehu a hui me ka waiu a hanai aku.
26. Ka heu o ka loulu, ka ana, ka niu kaa, ka iwi uku, puhi a lehu me kamahanau o ke keiki, a hanai aku.
27. Ka pua ilima âme ka ili o ka mole alalo.
28. Ka pua kookoolau âme ka papaa o ka mole alalo.
29. Ka mu'o kukaepuaa me ke kalo pulehu.
30. ka puakolii laukahi.
31. Ka wahine nohokula kona lau.
32. Ka pauohiiaka.
33. Ka pamakani lau nui a liilii.
34. Ka muhee o ka moana ame ka honu ea malani.
35. Ka pulewa o ke kai.
36. Ka limukala âme ka limukohu.
37. Ke nena âme ka palaholo.
38. Ka punakikioho me ka lau ilioha.
(Aole i pau.)
HE KAULIKE KA HON. SILVA
O kekahi o na mea ano nui loa a na wahine e kamailio nei ahiki i keia manawa, o ia no ka ninau "Mana koho o na wahine." Ua lilo pu no hoi keia ninau i mea e hakilo nui ia ai ka hana a na hoa hanohano o ka Hale o na Lunamakaainana o keia kau o 1919. Aka mahope iho o ka paio ame ka hoopaapaa nui ia ana o keia ninau iloko o ka Hale o na Lunamakaainana, ua hooholo ka hapanui o na hoa he mea pono na ka lehulehu holookoa e hooholo i ka pono ame ka pono ole paha o ka haawi ana i na wahine ka "man koho."
O kekahi o na lunamakaainana i hoohune nui ia e na wahine o kona apana mana koho baloka, oia no ka Mea Hanohano Evan da Silva o Hilo, Hawaii. Ua ahewa nui lakou iaia mamuli o kona kokua ole ana e haawi koke ka ahaolelo i ka mana koho i na wahine. Ua hoike ae o Silva i kona manao he mea pono ua ka lehulehu e hooholo keia ninau ko'iko'i, a aole hoi na na hoa o ka Hale o na Lunamakaainana. Wahi ana i hoike ai, o na ninau ano nui loa apau, he mea pono na ka lehuehu e hooholo ma ko lakou koho baloka ana, elike me ka ninau "hookapu waiona" a ka lehulehu i koho ai mamua.
O Silva kekahi kauwa hoopono a ka lehulehu, a mamuli o kona makee i ko lakou pono, nolaila, ua kokua nui loa oia i ka waiho ana aku na ka lehulehu e hooholo keia ninau ano nui loa. Aole oia i kanalua i ka hana hoomaka'uka'u a na wahine i hele mai imua on a. Wahi ana o ka lehulehukona mau haku a o ko lakou leo ame ka makemake kana e hana ai. Pomaikai ka lehulehu i keia kauwa maka'u ole.
J.H.
KANAENAE HOALOHALOHA NO MRS. MIRIAM J. K. APUAKEHAU
Mr. Sol. Hanohano, Aloha oe: -- E oluolu oe ehookino iho ma kahi kaawale o kau nupepa iho ma kahi kaawale o kau nupepa Kuokoa i ka makou kanaenae hoaloaloa no ko makou kaikuaana hele loa, oia hoi o Mrs. Miriam J.K. Apuakehau, i hiolani aku la i ka moe kapu o Niolopua, i nohoia eia a kupa, kamaaina, a kulaiwi ia Oahu.
Eia la, nou keia manewanewa; ae, ua hala, hala ia pua alii, ua nalo, nalo oe me kou mau haawina ihikapu, i ka Nenehiwa, us makee mai la ka mana Kahikolu i ke aka uhane o kona hale kino, a ua kaili aku la e hookokoke aku ma na pohai o kona nohoalii hemolele ma ka Paredaiso lani; aohe ana mau noonoo a hooluhi hou ana iaia iho; ua pau oia maanei, ua oili pulelo aku la ka uhane, ke aho o ke kino, a waiho iho la mahope nei i ka nui ohana i poipu ia e na eheu o ke kanikau kumakena, iloko o ka pilihua luuluu nui. Aloha wale!
Aloha wale oe e Oahu o Kakuhihewa, ihea no la hoi oe i hoohemahema ai a kailiia aku la kou nani; ua pau kau mailani ana, aole au hipoi hou ana iaia, a o kau nani ana i hilo pawehe ai, o ia kau makana e malama hoomanao ai nona.
Ia olua hoi e na Koolau, ua pau ka olua hoopunana makee ana iaia, ua hooko o aku la kela ano mai ia olua aku, ua paapaaina aku la kekahi o na maawe o kou kahua, a ua kupono ko olua uwe paiauma ana nona, a na olua e kanikau, a na olua e naauaua aloha!
Aloha wale ka uluwehi o Hamakua me kou mau wailele mai i na pali, ke onehanau hoi i hanauia mai ai ko makou kaikuaana hele loa, mai ka poli aloha mai o kona mama Emalia Kaheana (w) ame J. W. R. Kaopua, ko makou papa hookahi i loaa mai ai, kekahi hoi o na pua alii kiekie i puka mailoko mai o Kahaiaonuiakahuailana (w) ame Kakuhihewa (k), kona mau kupuna kua eiwa keia mailalo mai.
Iloko o ko makou papa i hala e aku i ka po, ua kiloulouia na maawe kokoalii lehulehu mai kela a mai keia mokupuni o Hawaii nei, e kokolo ana mai Kauai mai a Manokalanipo a elieli kulana i Hawaii moku o Keawenuia Umi, he pua alii kiekie oia ma kona koko, he kapu hoano, he wela, a he laahia i ka poiuiu wehi lani i ke kapualii o Hawaii aloha.
Aloha walohi kona nalohia ana aku!
Nolaila o makou apau hui ia na kaikaina, na kaikunane, ka ohana o ka mea i hala, ke haawi aku nei i ko makou aloha kui'o nou e ke kane i hooneleia i kau mea aloha he wahine, na keiki ame na moopuna lehulehu, a nou e ka lunahooponopono ko makou hoomaikai nui, o makou iho no me ka luuluu
MRS. UMIOKALANI HOLT,
MRS. ROSIE BELL,
PAUL KAOPUA,
MR. & MRS. R. KAOPUA,
MRS. MAIAU KOKI,
MRS. H. BELL.
S. Kohala, Waimea, Hawaii.
KA HAE HOKU O MALEKA
Lamalama ke ao uliuli o na lani,
O ka la nani o ke kau;
O ke kau no a ka have hoku,
I ka luna wekiu o Iolani;
Ilaila oe hoolono me ka pili aloha,
I ke kani leole'a na pila hoonani.
Makua alakai o kona lahui,
Ouli o na kupa Amelika Hui;
Ouli o ka lahui kuokoa,
Nana i alo na moana kai loa;
Ua ike ka honua akea i kona nani,
Me kona ikaika mana nui.
MRS. MARYJANE K. MONTANO
Manoa, Iulai 4, 1918.
WASHINGTON, Apr. 14. -- Ua aeia aku i keia la e hoomaamaa kanawai mamua o ka aha hookolokolo kiekie o Amerika Huipuia ka Loio Kuhina Paredes ame 13 poe e ae, ka poe e noho nei i nei manawa maloko o Wakinekona no ka hana ana e loaa aku ai ka pono o ka hookuakoa hou ana i na mokupuni Pilipino.
SAN DIEGO, Apr. 14 -- Mamuli o ke pa hu ana o ka ailaea maluna o ka moku hahai topido 297 maanei i keia la i wela i ke ahi 8 mau luina, 1 aliikoa ame 1 makaainana i kukonukona loa ka poino. Ua lawe ia ka poe i poino noloko o ka halema'i kahi i oleloia mahope mai no ka hopohopoia no ke ola hou ae kekahi poe o lakou. Ua piha ka moku me ka ailaea ma ka manawa o ke @ huia ana. He 100 a oi aku kapuai @ kiekie o ka pii ana o ka ulaahi i @ lewa. Ma ka lono i hoikeia mai no ke @ kahi hunaahi uweaolelo ke kumu o ka a ana o ke ahi i manaoia.
PARIS, Apr. 15. -- Ua aponoia e ke Komisina Rukini o nei ka halihaliia aku o na lako ai i Makao, Petrograd ame kekahi mau kulanakauhale e ae maloko o Rusia, ua hoikeia ae ia lono maanei i keia la.
WASHINGTON, Apr. 14. -- Ua haawiia aku ke ae no ka hoomahuahua ana ae i na ukuhana ma ka averika aneane he $15 no ka mahina i na kanaka hana aneane 69,000 ka nui o ka hui alahao Amerika, ua hoolahaia ae ia i keia la e ka Luna Alakai Nui Hines.
BERLIN, Apr. 15. -- Lehulehu ka poo i make a i hoehaia iloko o kekahi hooku'i ana iwaenakonu o Berlin ma ka la i nehinei mawaena o na koa o ke aupuni ame na kanaka kuai maluna o na alanui ka poe i hoike ae i ka lakou mau waiwai aihue.
WASHINGTON, Apr. 14 -- O na Amerika apau maloko o Edessa, na hoa apau o na misiona o na aina e i hoonohoia malaila ame 20,000 mau @ Rukini i mahuka aku me ka @ mailoko aku o ke kulanakauhale i ka wa i haalele loa ia iho ai ia kulanakauhale i na Bolsheviki ma kekahi manawa i hala iho nei, elike me ka lono i loaa mai i keia la i ke keena aupuni.
HOIKE NO KA HOOLOLI I KA INOA
Ma keia ke hoike aku nei ka
HAWAIIAN GAZETTE CO., LTD.
mahope aku a ma ka la mua o Ianuari, 1919, e hoololiia ana
ka inoa o ka Hui i oleloia i ka
ADVERTISING PUBLISHING COMPANY,
LIMITED.
He o ia mau no ka oihana a ka Hui ma ke ano he Poe Pa'i
Hoopuka, Humu Buke, Pa'ikii me Kahakii a Hana Kuni.
Hoouna mai i na hookaa dala apau ame na hoolaha ma ka
inoa o ka hui i oleloia, Helu 217 S. King St., Honolulu, Hawaii.