Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 16, 18 April 1919 — AINA HOME HOOKUONOONO WAIAKEA, HILO, HAWAII. [ARTICLE]

AINA HOME HOOKUONOONO WAIAKEA, HILO, HAWAII.

ka Knpppa Kuokoa, Aloha oc:— \ ° ka nmaa e I' i!i i na Ona o • home hookuonoono o Waiakea, Hilo, 0 j a 0 1Ja n j nau g nuno - •» Ja nei iioko o keia mau J a , ke ma- : <> aoi au he mea pono ia'u e lioakaka | » » kuu n.au manao ma koia ninau I & i iiui, i mea e ike iho ai na Hawaii i ! '3. ,h lakou ka laki 0 ka ioaa ana i :fsu honu' hookuonoono no lakou, a i pono iho hoi lakou i ke ala kuj»oiio e hele ai. Maana nei ua noi ia niai au e ! k.kalii poe i loaa na aina ma Waiakea, H Jo, Hawaii, e hele aku imua o na luna ifjl o ka Hui Mahiko o Waiakea, a o 3i. mau halawai ana, ua hui pu mai u.e ka po<* i loaa na aina. Mabope iho o ua halawai ana no na jrj»nava lojhi no ekolu po, ua ae mai la J - Inna nui o ka mahiko o Waiakea i -'«ekahi mau mea i koi ia aku ai lakou; i« a? boi ka Hui Mahiko o Waiakea e i na aelike mawaena o ka mahiko k<-ia arne keia ona aina, i keia mau we» malalo iho: h ae ana ka liui e haawi mai ma 4t ' ano a ' c i ka iwanawa e kakauinoaia .i. na aeiike i kela anie keia ona aina i •lala knpono e kukulu ai i hale nona, 7.-o i»a lilo ahiki aku i ka eliina haneri t3ala ($500.00). 2. E uku ana hoi ka hul mahiko i ka mea ona aina ma ka $24.00 i kela ame keia maiama o Ja hana ina oia he >ane, a ina hoi he wahine ka oua aina e »;knia mai ana oia i $1.0.00 no ka mallina hookahi. L haawi mai ana hoi ka hui mahiko i 'iala kuj»ono e loaa ai i ka mea līna ka mea hoomomona lepo i kupono ! i ka mahi ko ana. 4. E haawi mai ana hoi ka hui mai.iko i <laJa kupono e hiki ai i ka ona j<iua ke hoolimalima aku i mau limaLana nona, mawaho ae ona ponoi iho, a f uku mai ana ka hui mahiko i na <Jala < like me ka ka hui mahiko e uku nei i ko iakou niau limahana ma ka la, o ia hoi h.» huina o $36 no ka malama hookahi. 5. Aole he uku koniiaina no na akela mawaena o ka hui maliiko ame ka i iea k. nu ko, o ia hoi ka mea aina. 6. K hanaia hoi ka aelike no eha a roii.i paha makahiki. i. Mailoko mai hoi o na loaa mai o -i.e ko ke kuaiia,*e mahele ia no mawao ka hni mahiko aine ka poe kanu iho o ka ukuia ani o na lilo : < ka hoouna ana e kuaiia aku ke ko, :na ke 52 pakenela no ka mea kanu ko. t ina ka 48 pakeneta i ka hui mahiko, e l.i-=io ia ma ka eiwa tona ko maoli i > - toaa kopaa hookaLi, o ia hoi ka r v.-nka i loaa ma ka hui mahiko o Wai- ; *a iluko o na makahiki eono i hala nei. ī ko T u noouoo ana me ke akahele ma " •• 1 a mea, ke manaoio nei au o keia ae1 «« i hoikeia maluna ae nei, he aelike i 'ikai a kupono, no ka poe mea home J « >lruonoono o Waiakea, Hilo, Hawaii; j i ka mea, ua ike no au he lehulehu o 1 a poe ona aina, he poe ilihune no, a * j.V hai e hiki ia lakou ke kukulu koke i i ko lakou mau hale; a aole no hoi e' 1 .ki ana ia lakou iho ke malama ia la-' ] -tu, ma na niea e pono ai ka noho ana i a ia aina malihini, oiai lakou e kanu : ic. a inahi ana i ka lakou mau mala ) o; i ka uoonoo ana no keia mau mea jī»*au, aine na kulana pakalaki o kekalii *H*e o lakon, ma o ka laWa kupono ole iX me ke <lala e hoohana aku ai i ko lakou mau aina, ke hana nei au i kuu J!!«u hana me ka pololei ma ke ano he l.jio no lakou i ke a'o ana aku ia lakou e kakauinoa aku i ka aelike me ka hui laahiko o Waiakea.

Ea nae, oiai ua pau na hoopaapaa inawaena o ka j»oc hookuonouo o Oahu »ei ame ka hui mahiko o Waiakea, a ua ae wai hoi ka hui mahiko i ua koi xpau a*u i koi aku ai raa ka aoao o ka poe hookuonoono; ua hiiii mai la ka j»oc e oleloia nei he poe kahu waiwai no poe hookuouoono o Hilo, nie ka lakou mau hoolalā ana, a o ita mea ano nui ma ka lakou aelike, o ia no keia inau mea i laweia mailoko mai o ka L«kou aelike i manao ai e kakauinoa riu ka poe ona aina penei: (a) E komo aku na ona aina o Waif«kea ma kekahi aelike me lakou, o ia hoi he .'hiku lala, i kaj>a hoi ia lakou i :ho. Iia kahn waiwai, he elua o lakou "*>e inau I'ukiki a he elima haole; aia | :Ioko o keia poe kahu waiwai aole lie 31awaii, oiai nae he poe Ilawaii ka iiapanui o na ona aina. (h) E aelike ana na ona aina e kanu i ke ko maluna o ko laliou niau aina, nka nae, aole he mau olelo e ikeia iho ai, kahi e loaa ai ke dala i ka ona ain}i e kauu aku i ke ko maluna o kona aina. (c) He kanaiwa hapa haneri o kela rme keia aina o 'na ona aina e hoopaa ]ja ia ana malalo o na kahu waiwai, no na hana i manaoia no ka hui. (.1) Xa kela ame keia ona aina e oki i kana ko, a pela aku. (e) E loaa no i ka mea kanu ko he 60 ha.pa haneri o na loaa mai, mahope 0 ka ukuia ana o na lilo no ka hoouna ana i ka makeke. (f) E hoopaa ana hoi kela ame keia ona aina iaia iho, kona mau hooiliua, :une na waihona, a e hoopaa pu ana no Iioi i kona aina malalo o keia aelike me na. kaha waiwai. (g) E hookohu ana hoi na ona aina 1 keia mau kahu wai\vai ehiku, me ka iiki ole ke hoopau aku i mea hoi e hiki ai i na kahu waiwai ke hoolimalima aku a monūei aku paha i na aina o ka poe kai.n Vo i mea e loaa inai ai ke dala no na hana i manaoia uo ka hui. (k) Ua haawi ia i na kahu waiwai ia mana piha ma na ano apau, e hana : ua hana o ka hui elike la me ka mana ■ loaa i na luuanui o ua mahiko iloko d keia aina. (ii O na ona aina, ua hoopaaia niā"rJo o ieia poe kahu waiwai, a he hana :»*&kiki loa hoi l«i hoao ana e hoo-p-u aku ia lakou, a i olo i kekahi paha t» lakou. A elike me ua mea i oleloia malalo o x.a hoolala ana a keia poe i manaoia he j.r>e kahu Waiwai no na ona aina o "Waiiikea, ke manaoio nei au o na hopeua e kiki mai ana o ia uo keia; ■

1. E hiki ana no i na kaliu waiwai ehiku ke moraki aku i na aina o na home hokuonoono o Waiakea i kanaka (lala, a hui paha, a ina hoi e liiki ole ana i kela poe leahu waiwai.ke \ uku i ka. ukupanee, a i ole ia, kekahi j hapa paha o ke, kuiuupaa, alaila e lilo I ana na )nea apau nie lie la he uahi e pii ana a nalowale aku. 2. E paa.anaka oua'aiua e uku aku i ka uku komikina o ka akena o na kahu waiwai e hookohu ai, o na ul\u maamaU ma ia ano, he elima pakeneta. '3,., E ana no hoi na kahu waiwni i ko lakou mau. uku komikina, a īnalalo o ko kakou mau kanawai o ka, uku haahaa loa he ehiku pakeneta. 4. Ma ia ano e loaa ana i na ona aina o Waiakea, he 48 wale no pakeneta ma kahi o ke 52 pakeneta malalo 0 ka aelike me ka niahiko o Waiakea. 5. Malalo o keia mau hoolala ana a ka poe 'kahu waiwai o 'Hilo, he uuku loa I kahi kulana e loaa aua i na ona aina; nia Waiakea, kekalii ulia laki mailoko j mai o ko lakou nian aina iloko o na makahiki lie 12; oiai nae, malalo o ka , aelike me ka mahiko o Waiakea, aia no i kela ame keia ona aina ka mana kaokoa inaluna o kona aina, a ina lie hiau ulia laki ke hoea mai ana ia manawa, ua hiki no iaia ke lawe mai ia ' mau ulia o ka laki. ] G. lua paha e noopaa aku ana kela ! ,mau kahu waiwai i na aina apau malalo o kekahi moraki nui, ia manawa no, i ua hooneleia iho la kela ame keia ona aina ma na ano e kuokoa ai kona ainu, i ka manawa e hiki ole i na kahu waiwai ke hooholomua i ka lakou mau lawelawe ana, elike me ia a lakou e manao mai nei e lioloniua aua ka lakou inau haua ana i na inanawa apau. 7. Aole no he mau ala i hoikeia niai malalo o kelA aelike me na ka.hu waiwai e hi'ki ai i ka mea ona aina ke uku aku i na hookaa hapa ana o kona aina 1 ke aupuui, oiai ka manawa i hoopaaia ai ko lakou mau aina e na kahu waiwai ma kekahi moraki nui, a i ole e hoopaaia aku ai paha malalo o kekalii aelike me keka&i mau akena. 8. Ina no e ko ana keia hoolala ana a na kahu waiwai, he mea maopopo loa o loaa ana no i na kahu waiwia na pomaikai nui, a e kaa aua. hoi na ona o ua home hookuonoono malalo o ka lakou »mau maiuu. E lilo aku ana hoi na ona aina i mau uala liilii, a e ai ia mai ana hoi lakou e na uala nunui. Owau no, W. C. ACHI. Houolulu, Apeiila S, 1919.