Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 17, 25 April 1919 — Page 3

Page PDF (1.64 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Moolelo Pohihihi

a ka

WAHINE RUTA REVENA

hope o ka meheu o na Rose

o ka Mea Pepehikanaka.

 

I loi hou mai la oia a noho iho la iuna o ka noho, a palulu

ae la i kona mau maka me kona mau lima, alaila hooluliluli

 iho la iaia iho imua a ihope o ka noho, me ke kuwo okoa

ana ae me ka ehaeha loa no kekahi manawa. "O, e kuu

Akua. e huikala mai oe ia‘u! Aole au i ike-aole au i ike!"

"E Mr. Iasepa, e hoomama i kou kaumaha," i pane aku

ai o Ruta me ka hoao aku e hoonana  i ka naau o ua o Mr.

Iasepa. "Ei ae o Rose ke hele mai nei i keia manawa me

kekahi mau meaai nau. E pono oe e ai aku i kekahi mau

meaai i piha aku kou houpo, no ka mea, ua pololi loa oe i

ka‘u ike aku. E pono ia oe e hoomau ae i kou ikaika, aole

pono kou hoopololi ia oe iho, no ka mea, he hopena poino

ko ia hana, ua ike oe ia mea."

Ua komo mai la o Rose iloko o ka rumi ma keia mana-

wa. a kau iho la i na meaai iluna o ke pakaukau ma ha‘i

@ nolaila, aole i kali iho oia no ke kenaia aku no hookahi

manawa i koe, o kona hoopiha iho la no ia i kona opu i hele

a akahaka ia manawa mamuli o ka hala loa ana o kekahi

manawa loihi iaia me ke komo wahi meaai ole.

I ka pau ana o kana ai ana, hui mai la oia e nana ia Ruta

a i mai la: "Me ka mahalo a nui i kou lokomaikai, e Miss

@ evena. "Me ke kanalua ole ua loaa ia oe ka ha‘oha‘o

no ke kumu o ko‘u hoea ana mai la ianei i keia manawa o

ka po@ oia paha, ea?"

"Pela no, ua hoopahaohao nui ia ko‘u noonoo,aka, e

ninau akau ana au ia oe, e oluolu mai ana anei oe e hoike mai

ia‘u i ke kumu?"

"E ae aku ana au ia noi au, a eia no, i hoea mai la au

ianei no ka ninau ana aku ia oe i kekahi mea e pili ana no

i eidete-oia hoi o Miss Faure. Ua nalowale honua oia,

@ iho. He hoaloha nae paha o Miss Faure nou?"

"He hoaloha pilipaa loa?"i ninau koke aku ai o Ruta.

"Aohe i pili loa, elike me ka‘u i makemake ai. Ua make-

make hoi au iaia e mare me a‘u, eia nae, aohe i haawi mai

i kona ae ahiki i keia la."

"Uhu!" i noonoo iho ai o Ruta. Ke makemake nei au e

ike in a o oe ka-" Alaila kamailio aku ia o Ruta a niu ka

leo e lohe mai ai ua o Iasepa: "He hoaloha no nae paha o

Mr. Delema nou?"

No keia puka ana aku la o ka inoa o Mr. Delema, nana

pono mai la ua o Iasepa @ Ruta no kekahi manawa, alaila

pane mai la: "Ae, ua kamaaina au iaia a oia ia‘u."

"Ahe, ke ike aku la au. No ka nana ana mai o Miss

Faure ia@ oe a ua kupono ole i kona makemake i kane oe

nana a i wahine hoi oia nau, no ia kumu i noi aku ai oe ia

Mr. Delema e kokua mai ia oe ma kona noi ana aku ia Miss

Faure i wahine nau, oia paha. ea?"

"Owai ka mea nana oe i kamailio mai, ua noi aku au ia

Mr. Delema, nana e noi aku ia Miss Faure i wahine na‘u?"

"Ha, ha!" i akaaka ae ai o Ruta a nui ka leo. "Ke ike

nei au ua pololei ka‘u mea i kamailio aku la ia oe," wahi a

Kuta o ka pane ana aku. "No kau ninau no ke kumu o ka

loaa ana o ka ike ia‘u no ia mea, a no kau hana hoi me Miss

Faure, aole au i manao e loaa aku ana ka haina ia oe i ku-

like me kou makemake, o keia wale ae la no.

"Ua maopopo ia oe he makaikiu wahine au a ua kama-

aina i ka huli ana aku i na mea apau e pili ana i na hihia

o cela âme keia ano. I ko manawa i noi aku ai ia Mr. De-

lemma e noi aku ia Miss Faure i wahine nau, pehea kona

mauao?"

"Aohe oia i apono mai ia noi a‘u. Wahi ana o ka olelo

ana mai, aohe on a makemake i na wahine hana keaka o

kekahi o lakou ka‘u wahine e makemake aku ai i wahine,

a ua hoao mai oia e hoopohala ia‘u i ka manawa mua, aka,

i kona manawa i ike ai ua paa loa ko‘u manao o Miss Faure

ka‘u wahine, akahi no oia a haawi mai i kona ae, me ka ano

hakanu no nae, e kokua ia‘u."

"Uhu! Aole au i maopopo mau hoaloha pilipaa

loa olua me Mr. Delema. Nui aku la no hoi kou hilinai iaia

ke ha‘i aku la oe i kau mea huna iaia, he mea huna hiki ole

i kekahi põe ke hilinai aku ia ha‘i, a ia oe ae la nae hoi hu-

aiia aku ka mea huna iloko o kou puuwai, a nana e hooko

aku i kou makemake. Pehea iho la kela hana, pono anei?"

"Aole hik iia‘u ke hoike aku ia oe."

"No keaha iho la hoi? Ia Mr. Delema aku la ka hoi

hoike oe i kau mea huna i hiipoi wale ai, a ia‘u hoi, ka mea

nana e hana aku i kekahi pono nou, paa mai la hoi kou waha.

"Eia ka‘u mea e hoike aku ia oe i nei manawa, he mau

la aku nei i hala. ua kipa aku la au i ka hale hana o Mr.

Delenfa. ma ke alanui ka lonadaika. no ka ninau ana aku

iaia no ka mea e pili ana i ka leka a Miss Faure i kakau

mai ai iaia." i hoakaka aku ai o Ruta.

"Ua ninau aku au iaia i ka inoa o ke kanaka nona ka

@ a Miss Faure o ka hoakaka ana maloko o kela leka

a@a o ke kakau ana mai ia Mr. Delema, eia nae, aole oia i

hoike mai ia‘u i ka inoa o ia kanaka. wahi ana, aole hiki

iaia ke hoike mai ia‘u. mamuli o kekahi olelo hoopaa i

hanaia me kekahi kanaka i make. Ua maopopo anei ia oe

kona manao ma kela kaohi ana ana aole e hoike mai ia‘u?"

"Pela ko‘u manao. ke ole nae hoi au e koho hewa, eia

nae. aole no au e hoike aku ana i ka inoa o ia kanaka ia

@e. elike no me ka Mr. Delema hoole ana mai la ia oe, no

ka mea. oraux pu kekahi i hoopaa ia‘u iho e malama me ka

@una loa i ka hoohiki a ka mea i make."

"Ina pela, aole au e koikoi wale aku ana ia oe nau no

ia e malama nou iho, eia nae, i ha‘i aku au ia oe i keia

manawa, e hiki mai ana ka manawa e huaiia ae ai kena no‘a

huna au a ahuwale imua o ke ao. Ke ike ole nei au i kekahi

kumu kupono âme ka waiwai hoi o ka hanaia ana o nei

@ana pohihihi : he ano huikau maoli keia hana i ho‘u noo-

noo. a ke manao pu nei no hoi au aole oe, a i ole o Mr. De-

lema hana ma ka mea pololei mamuli o ko olua hunakele

loa ana i kekahi mea me ka hoike ole mai."

 

"No‘u iho. e Miss Revena, ke kaumaha nei au no ka

hiki ole ia‘u ke hoike aku i keia mea ia oe, aka, aole hiki

ia‘u ke alo ae. O ka hoohiki i hoopaaia me ka mea i make

he mea laahia loa ia e hiki ole ai ke hoike wale ia ae i ke

akea, he pono e malama loa ia me ka ma-lu loa, ua ike oe

ia mea."

"He mea oiaio, he mea laahia i‘o no ka hoohiki ana me

ka mea i make no ekahi mea huna. in a he hoohiki ia i ha-

naia aku me ka mea ola ame ka mea make paha, aka, ke

ice olle nei au i ka waiwai o ia hana e loaa mai ai kekahi

hopena pomaikai ia oe, a i ole ia Mr. Delema," i pane aku

ai o Ruta me kona ano uluhua loa iho la.

"Aka nae, he mau hihia no kekahi i ike ia i hiki ole ia i

na olelo hoohiki ke malama a ke hunakele loa ia, i ka wa

e lilo ai ia mau olelo hoohiki i mea ke‘ake‘a i ka mana o ke

kanawai a i ka hana hoi a ka aha hookolokolo.

"Aohe o‘u manao e kamailio hou maluna o keia kumu-

hana i nei manawa e Miss Revena. E huikala mai oe ia‘u

in a ua hana ole aku au i kekahi mea ku i ka hanohano ma

ko‘u aoao, no ka mea he makemake oiaio eia iloko o‘u e

haawi aku i na kokua ana ia oe ma keia hihia.

"O ka olelo hoohiki a‘u i hoakaka aku nei ia oe aohe

pili o ia mea i keia hihia, a aole o‘u manao e lilo ana ia

i mea kokua aku ia oe ma kekahi ano ina no ko‘u hoike aku

ia mea ia oe."

"A pehea, aole ana no oe la e hoike iki mai ana ia‘u i ka

inoa o kela mea au i hoohuoi ai oia ka mea nana i pepehi

ia Mr. Kama?"

"Aole, no ka mea, he maka‘u au."

"Ea, aole no i kana mai a kou aua. Ua ike no nae paha

au ia kanaka au e hunakele loa mai nei i kona inoa? Ua

halawai iki no anei au me ia?"

Hoohakalia iki iho ia o Iasepa i kana pane ana mai no

kekahi manawa pokole no ka noonoo ana, alaila i mai la :

"Mano au aole oe i hui iki me ia."

O kona ku kok ae la no ia iluna ia manawa. "Ke ike

nei au ua hoopau manawa wale au ia oe, no ka mea o na

mea a‘u i ha‘i aku nei ia oe, o ka mea hiki wale no ia ia‘u

ke hoike auu, aole ma o aku o ia.

"I hele mai nei au e ninau aku ia oe no kuu manao ua

maopopo iki la ia oe kekahi mea e pili ana ia Miss. Faure,

eia ka, aole. O kou lohe maopopo aku keia mai a‘u aku.

ua nui kuu aloha ia@a, a ua makemake au e mare ma ia. "E

oiuolu ana anei oe e kokua mai ia‘u ma ka huli ana aku iaia

no‘u?"

"Ke loaa ia‘u kekahi ike e pili ana nona, alaila hoike aku

au ia oe, in a nae no kou loaa aku ia‘u. Ihea oe e hele aku

ia la? A mehea oe e loaa aku ai ia‘u?

"E loaa no au ia oe maloko o ke kulanakauhale o Nu-

aka, kahi a‘u o ka pepe ana mai nei, aole nae e hiki ia‘u ke

hoike ku ia oe i ke alanui, ka helu o ke alanui, ame ka hale

kahi a‘u e pee ana, no ka mea he poino maopopo ia no‘u.

Aohe o‘u makemake e maopopo i kekahi mea ko‘u wahi e

pee ana.

"Eia ka‘u noi hope ia oe, mai noho hoi oe a hoike wale

aku i ko‘u wahi e pee ana ame kahi a‘u o ka hele ana aku,

e nalo loa hoi ia mea ia oe."

Ia pau ana no o ia kamailio ana, aole oia i kali iho i hoo-

kahi minuke no ka haina, o kona wahe koke aku la no ia

i ka puka a oili aku la hele.

"E hoea hou mai ana au e ike ia oe iloko o kekahi mau

la kakaikahi mai kela po aku no ko‘u makemake e lohe mai

a oe mai, in a ua loaa ia oe kekahi ike e pili ana no Miss

Faure. O ke aloha po no kou. Iloko o ka manawa pokole

loa ua nalowale aku la oia.

MOKUNA XIII.

"He keu aku keia a ka hihia hoopohihihi loa i ka noonoo.

Aohe au i ike i ka‘u mea e noonoo ai. Ua hele a huikau

ko‘u noonoo no ka hana holookoa me ka maopopo ole. E

aho paha ko‘u hele e holoholo maluna o ke kaa, malia, ma

ia ano e loaa ae ai kekahi mea kupono na ka noonoo e hana

ai," o keia ka Ruta o ke kamailio wale ana iho no iaia iho

mahope o kona ala ana ma kekahi kakahiaka ae.

Me ka nana ole ae i ka hele o ka lewa a hakumakuma ke

ao e hoike mai ana me ka hoohewahewa ole iaia he ino mai

ka hope, he kuaua koikoi ke haul mai ana, ua kau aku la

no oia maluna o kona kaa otomobile a hoomaka aku la ka

holo ana.

O ke alanui Elima ke alanui punahele loa iaia, no ka

mea e moe pololei ana ia alanui a hoea i ka paka a malaila

e holo aku ai a hoea i ke kulana kauhale. He hana maa

mau nana ka holokaa ana i na kakahiaka nui apau, aka nae,

iloko o na la kakaikahi i hala aku, mamuli o kona hele ana

ro ka hale keaka Geite e hoomakakiu ai, ua haule iaia ke-

kahi mau kakahiaka.

Aia ma ke alanui 142 Komohana kahi o kekahi hale e ku

ana i lilo i mea kaunui loa na ko Ruta noonoo mamuli o

kona hoohuoi no kekahi manawa he hana o ke ano kolohe

ke malama mau i ana e ka poe no lakou ia hale.

Aohe mea ano hou i hanaia ma ia hale e hoololiia ae ai

kona kulana âme na mea e hanaia ana malaila e lilio ai i

mea hooala ae i ka manao hoohuoi iloko on a no kekahi

mea e hanaia ana malaila, aka nae, ua nana aku oia no ka

manawa loihi maluna o ia hale me ka hakilo loa.

He hale nui ia i kukuluia me ka pohaku unihihapa a he

ekolu on a papahele ke kiekie, a oiai he ano kuaaina no kahi

o ia hale i ku ai, pela no ke ano kuaaina o ka hanaia ana

o ia hale. a pela me ka nanaina o na wahi e hoopuni ana ma

kona mau aoao apau.

Ma na aoao apau o ia hale, he mau heneri paha kapuai

ke kaawale mai ka hale mai, ua kanuia me ka mauu, a ma

cela âme keia aoao e ulupo ana na kumulaau huaai on a

ano like ole a ka mea malihini no e hoohauoliia ai ka

noonoo ke ike aku.

O na olepelepe o na puka aniani apau ua paniia a paa

loa a kekahi mea no e manao aku ai aohe paha he noho ia

o ia hale. eia nae, he poe no ko loko e noho ana ia ma-

nawa, a ia Ruta i kaalo ae ai mamua o ua hale la, ua ike

aku la oia i ka helehelena o kekahi wahine e kiei mai ana

iwaho ma kekahi o na puka aniani me ka helehelena hoi-

hoi, me he mea la e kono okoa mai ana no iaia e komo

aku, me ka peahi pu mai o kona lima maloko mai. Ia ma-

nawa ua hiki ole ia Ruta ke ike ia manawa no kana mea

e hana aku ai.

"Heaha la hoi ka manao o kela wahine e kahea mai la

ia‘u? He pilikia anei kekahi i hanaia maloko kela hale?"

wahi ana o ka ninau ana iho iaia. a hoopaa iho la i ka holo

o kana kaa, me ka hoohuoi loa i ka manao o kela wahine

o ke kahea ana mai la iaia. "Aohe o‘u nana, no ka mea,

eia no iloko o ka‘u eke paalima nei ka‘u pu panapana, e

hale ae au e nana i maopopo hoi ka hana a kela wahine e

kahea mai la. Ua maopopo wale ka hoi au iaia‘la."

Holo iki aku la oia a kokoe i kahi o ka pukapa a kukulu

iho la i kana kaa, alaila lele ku la ilalo me ka paa pu ana

aku i kana eke paalima, a ke paila la hoi ka holo ana a ke

koko iloko o kona mau aakoko ia wa mamuli o kona pihoi-

hoi loa.

Iaia i komo aku ai maloko o ka pukapa hele aku la oia

me ka awiwi loa a pii aku la i ke alanuipii mamua o ka hale

a hookani aku la i ka bele. Aohe i liuliu loa ia kani ana

aku o kane bele, lohe koke aku la no oia i ka halulu mai o

na kaina wawae maloko mai o ka hale a hemo koke mai la

no ka puka.

O ke alanuipii maloko aku ana e nana aku ana he ano

pouliuli, a he kino wahine kana e ike aku ana a no ke ano

pouliuli aohe on a ike pono aku i kona helehelena.

"Heaha keia pilikia maanei?" i ninau aku ai o Ruta, me

ka hoka wale ana iho no okona mau manamanalima i kana

eke paalima me ka piha loa i ka manao hoohuoi iloko on a.

"Komo mai iloko nei alaila hoike aku au ia oe i ke kumu

o kou kaheaia ana aku nei," wahi a ka wahine o ka pane

ana ma ime kahi leo nawali, ke ano o ka mea i hele wale a

luuluu loa ka noonoo no kekahi pilikia koikoi loa.

"O oe anei ka makaikiu wahine Ruta Revena? Ina pela

o oe ka‘u i makemake loa ai e ike."

"Ae, owau o Ruta Revena au i kamailio mai la," i pane

aku ai o Ruta, me ka hele pu ana aku on a iloko ia manawa.

Iaia no a komo le‘a aku iloko o ke pani kokeia mai la no

ia o ke pani puka me ka ikaika, a paa koke mai la no oia

i ka hopuia ia manawa e kekahi mau lima pepeekue ma-

hope mai o ke panipuka, ua hooikaika ae la oia ia manawa

e hemo mai ua mau lima mai la, aohe nae he hiki, no ka

mea, ua oi aku ka ikaika o ka mea nana oia i hopu mai ma-

mua o kona wahi ikaika.

O kon kokua i manaolana ai ma@ua aku a ma ia ma-

naja pu hoi e palekana ai oia mai ka poino mai a ka mea

e hoao mai ana e hoopoino iaia, oia kana wahi pu pana-

pana, ua kailiia aku la mai iaia aku kahi eke paalima ana,

kahi e waiho ana o kana pu, a ku iho la oia i kahi o ka hoaa

mea hoka, alaila ike iho la oia i kona pilikia, a ia manawa

hookahi he leo kane kana o ka lohe ana ae i ka hawana-

wana ana iho ma kona pepeiao:

"Mai oni oe o eha ka ili, o oe ka‘u i akenui ai e paa i na

manawa i hala aku nei a akahi no a paa i keia manawa, e

kena wahi wahine debolo. Ua kau ko makou weli ia oe i

na la i hala aku me ko makou manao o ka po aku la i hala

kou po e make ai, eia nae, ua pakele aku oe a o ka mea i

manao oleia e hoopoino oia ka mea i make. E make oe e

pono ai i holopono ka makou mau hana."

Aohe ana pane, ua like oia i keia manawa me kekahi hipa

e laweia aku ana no kona wahi e akoia mai ai kona hulu,

a i ole, elike paha me ka bipi e laweia aku ana no kona

wahi e pepehiia ai.

Kaualakoia aku la oia maluna o ka papahele me he wahi

puolo opala la no kekahi mau kapuai ka mamao ahiki i kahi

o kekahi puka hamama o ka weheia ana mai e kekahi wa-

hine, ka wahine hookahi no hoi nana i hoowalewale mai ai

iaia a komo ana i ka upena o ka pilikia.

He malamalama o ke kukui ailaea ke lele mai ana ia ma-

nawa mai kekahi puka mai a pa pono maluna o ka hele-

helena o ka wahine, a mamuli o ia malamalama i hiki pono

ai ia Ruta ke ike aku i kona helehelena aole oia he wahine

e aku, aka o Ana Wiliama no, ka hakuwahine o ka hale

kahi o kekahi Geogeti Levere i make ai, a o ka wahine no

hoi i kamailio pu ai me Ruta me kekahi mau la mamua aku.

"Naaupo maoli no au." i noonoo iho ai o Ruta, "na keia

wahine pepehikanaka hupo ka hoi au e hoopuhili mai."

Ia manawa ua oi aku kona ehaeha no kona naaupo mamua

o kona maka‘u, no ka mea e hanaia mai ana maluna ona,

oiai oia e hapaiia aku ana a komo ana i loko o kekahi rumi

paa loa, aole ma ke ano maikai, aka, me ke kauo huluhuluia

aku iluna o ka papahele e kona mea nana e huki ana i ike

ole ae ai i kona helehelena, no ka mea ua paluluia kona

mau maka a paa.

Iaia i komo aku ai iloko o ka rumi hookuuia ae la oia a

papaniia mai la ka puka a paa a noho hookahi iho la oia

e auwe i kona pilikia, ua lohe maopopo loa mai la oia ia

manawa i ka lakaia ana mai o ka puka mawaho mai.

I kona huli ana mai nae e nana eia ka o Mrs. Ana Wili-

ama kekahi e ku aku ana ma kahi o ka puka, a e nana pono

aku ana iaia me ka helehelena o ka mea i piha loa i ka hoo-

wahawaha âme ka piha inaina pu i hiki ole iaia ke hoohewa-

hewa iho ia manawa.

"Paa oe la iloko o ka umii kahi e hiki ole ia oe ke puka

pa-ke hou aku, e kena wahi makaikiu wahine, me ka hele-

helena kohu anela hoopunipuni a i kau nui ia hoi ka weli

ma na wahi apau o ke kulanakauhale nei o Nu Ioka," wahi

a Mrs. Ana Wiliama o ka pane ana mai ma ke ano hoona-

ukiuki a hoopahenehene pu, oiai oia e ku mai ana me na

lima e pupuu ana mamua o ka umauma.

"E pono oe e make e kena wahi wahine ino, in a he o nui

maanei me ia o nui oe e houhouia aku ai ahiki i kou make

ana, o ka‘u e makemake loa nei i keia manawa o ka hoea

koke mai o na diabolo me kona mau anela luku a lawe koke

ae i kou ola, aole ma ke ano maikai, aka, ma ke ano e hoo-

mainoinoia ai kou kino."

"Akahi no au a ike iho nei i ko‘u naaupo maoli mamuli o

ko‘u puni ana mai nei i kau kahea; ua kuhihewa loa au ia

oe he lede, eia ka, o kekahi o na poe hehena o na lua kuka-

kapu, ua hoike ae oe i kou ano he lede ma kau olelo a ma

kou ano mawaho ke nanaia aku, eia nae, ua piha oloko ou

me na mea ino i emi ole iho me ko kekahi lua i piha i na

mea pilau a ka maka e hiki ole ai ke nana aku," i pane aku

ai o Ruta, me he mea la aole oia he pio ia manawa.

"E kahi wahine hookiekie, e po nooe e humuhumh i ou

mau lehelehe a mai kamailio hou mai elike me kena mau

olelo hoonaukiuki au o ke kamailio ana mai la," wahi a Mrs.

Ana Wiliama o ka pane ana aku.

"Ka, o oe ka‘u e kamailio aku pela, e pono oe e hamau

in a aole ou makemake i ka makai nui ame kona puali makai

holookoa e hoea mai i keia hale maloko o na minuke elima

mai keia manawa aku," i pane aku ai o Ruta.

Huli mai la kona kua i ka wahine a hoomaka aku la

oia e nana ma o a maanei o ka rumi no kekahi wahi nona

e pakele aku ai. Ua hanaia ia rumi i rumimoe, pela kana

hoomaopopo iho, ma ke ano i rumimoe no ka poe haahaa

loa, hookahi no wahi moe hao e ku ana ua hele no hoi ka

uhimoe a lepo, a pela me kahi pale uluna.

"E haalele ana au ia oe e nana i ko rumi moe, a ka ma-

naolana nei au e loaa ana no ia oe ka hiamoe oluolu ana

maloko o keia rumi no keia po. Nani wale ka hoi kou

lokomaikai o keia kipa ana mai la ou ianei-he kipa kama-

hao loa nau i hoopiha loa ia iho la ko‘u naau me ka hauoli."

"Uhu!" wahi a Ruta.

Ku iki iho la oia ma ka puka a huli hou mai la iloko e

nana ia Ruta a i hou mai la: "O ka manawa hea o ke ka-

kahiaka nui kou wa auau kakahiaka, a e ninau hou aku ana

au ia oe, e oluolu no hoi oe e ha‘i mai, he makemake anei

oe i waiu, a i ole, i kilima

paha no kou kope---e kala mai

oe ia‘u i ka ninau pinepine aku, he makemake no nae paha

oe i ke kikoko?"

"E hana mai oe i ki elike ma ka waihooluu o kou hele-

helena, a eia hou, mai hoouluhua oe ia oe i ka hana mai i

waiauau no‘u, hana iho no oe nou iho, ke haawi aku nei

au i ko‘u mahalo ia oe no kou noonoo ana mai la ia mau

mea."

Upa ino ia mai la ke pani puka, a ia haalele hookahi ia

ana iho la o Ruta, alaila hoomaka aku la oia e nana pono

me cela âme keia kuono o kona rumi paahao. Hookahi

wale no puka aniani o ia wahi rumi ua hunaia ae a paa loa

me ka uhi puka aniani manoanoa omaomo.

Iaia i hapai ae ai ia uhi ike aku la oia ua paa mai owaho

o ka pukaaniani i kekahi mau paukuhao e hiki ole ai e loaa

he manaolana iaia no kona lele aku a pakele mailoko aku o

mea la i kana hoomaopopo iho aohe hoomaemaeia no ke-

kahi manawa loihi loa, e ahu ana no ka opala alaila hapai

ae la oia i ke aniani iluna i komo mai ke ea iloko.

I kana nana aku ia waho ma ka puka aniani aohe wahi

kokua ana e manao aku ai e loaa ana iaia mawaho mai

aole hiki iaia ke uwa ae a ha kona leo i mea nona e loheia

mai ai e kekahi poe, me kona lohe oleia mai e kona mau

maku paahao, a i kona ike ana he mea makehewa wale no

ka hoao ana e uwa ae, hooholo iho la oia aole e hana pela,

malia he hana ia e hoonuiia aku ai ka inaina iloko o na haku

no laua ka hale a hanaia mai kekahi mea e hoonui loaia

mai ai kona pilikia.

 

E ku ana oia ma kahi o ka puka aniani a e nana aku ana

iwaho ma ka manawa i wehe houia mai ai ka puka a komo

ana no o Mrs. Wiliama. E paa ana iloko o kona mau lima

kekahi poke pua rose nui a ka nani lua ole a Ruta i ike

ole ai mamua aku, a i ka waiho ana iho i ka ipu pua me

na pua rose iluna o ke pakaukau. i mai la ia Ruta@

"E ka lede, ka Makaikiu Ruta Revena. he kakaikahi loa

 ka poe loaa mua o ko lakou mau pua hoohiwahiwa mamua

o ko lake make ana@ aloe anei pela?" me ka akaaka hoo-

henehene ana iho o ua wahine la. "Mai keia manawa aku

ahiki i ka la apopo e manaoio mai oe i ka‘u, ua like kou

paa me kekahi kui i kakiaia aku a paa i ka laau e hiki ole ai

ke hemo aku, o ka make kou hopena, nolaila i lawe mai la

au i keia mau pua i mea hoohiwahiwa mua ia oe mamua

o kou make ana. Na ke Akua e hoomaha mai i ko uhane

lapuwale, Amene."

Me key mau huaolelo hope, hehe ae la kana akaaka, a

hui aku la hele, me ka u-pa ino ana mai i ke pani puka ma-

hope on a.

Oiai kela wahine iloko o ka rumi ua hiki loa ia Ruta ke

lanakila maluna on a in a nei no ko Ruta lele aku e hakaka

me ia, a ma ia ano e loaa ana iaia ka lanakila mailoko aku

o kela rumi, aka ua maopopo no nae iaia he hana hua ole

no ia ana no ka mea in a no e lanakila ana oia maluna o ka

wahine, ei aku no ia mea ona e paa mai ai o kela kanaka

nana oia i kauo mai ai a komo iloko o ka rumi.

He hana naaupo loa ia i kona noonoo ana iho no ka mea

me ke kanalua ole e lohe mai ana no ke kanaka mawaho

aku o ka rumi i ka rumi i ka Mrs. Wiliama kahea a e komo koke mai

ana oia e kokua a o kona hana ana aku ia e poino koke ai.

Ia hala ana aku o Mrs. Wiliama ku iho la o Ruta a nana

aku la i na pua rose, a ke hookani la knoa naau i ka na‘i o

ia mau pua me kona ninau iaia iho i ke kumu o ka laweia

na mai o ia mau pua iloko o ia rumi a waihoia malaila.

Ma kana noonoo akahele loa ana ua maopopo he manao

ano nui aia iloko o ka wahine a oia ke kumu o kona lawe

ana mai ia mau pua kumukuai nui iloko o ia rumi heaha

nae la ia kumu aole hiki iaia ke hooholo ia manawa, he

hoohuoi wale no ka iloko on a.

Hele aku la oia a ma kahi o ka moehao e ku mai ana a

noho iho la iluna olaila, a ke ike la oia i ka oni wale no o

na aahuki o kona kino me ka piha i na manao pihoihoi.

Alaila hooholo iho a oia‘e kakali malie no ka hopena.

Oiai oia e noho ana a e nana mai ana no hoi i ka nani o

na pua a ke hookani w@le no hoi i ke ala ia manawa me

he mea la i hoouna maoli ia mai kona kokua mai ka lani

mai komo mai ana kekahi wahi meli hana momona ma ka

puka auiani a lele loa ae la no kahi o na pua e waiho ana

iluna o ke pakaukau.

Ua komo mai kela wahi meli hana momona iloko o ka

rumi mamuli o ka honi ana mai i ke ala o na pua aole i

lele ae ia wahi meli ma kahi okoa, aka, pololei no ka lele

ana ae a kau iluna o na pua, a no ke sekona paha kona kau

ana maluna olaila, haule iho la mai ka pua iho a waiho ana

iluna o ke pakaukau, make loa.

I ka hala ana o kekahi mau minuke ma ia hope iho komo

hou mai la no he meli hana momona hou a lele ae la no

a kau iluna o na pua, a aole i liuliu loa ia kau ana, o ka

haul iho la no ia make loa, elike no me ka make ana

o ka meli hana momona mua.

Alua keia mau meli hana momona i make iho la i ka ma-

nawa pokole loa me ka mea ole nana i pepehi aku ia laua

nolaila, ua loaa koke ka ike ia Ruta he laaumake ka i hanaia

maluna o kela mau pua i make ai keia mau meli, a ia ma-

nawa mihi loa iho la oia no kona pakele ana, in a nei no

kona pulale i ka ike a ka maka ame ka hookaha a ka naau

he wahine make maopopo loa oia ia manawa.

Elike me ka anapu ana a ka uwila pela ka ike i lele mai

iloko o kona noonoo no na pepehikanaka i hanaia mamua

aku âme ka mea e hanaia mai ana maluna on a ia manawa-

ua ahuwale imua on a na mea pohihihi e hoopuni ana i na

pepehikanaka, ua ahuwale hepa, aole i ka pau loa.

Ua maopopo iaia me ka hoohewahewa ole ia manawa ua

hanaia he laaumake maluna o na pua rose e kau ana maluna

o ke pakaukau ia manawa, elike me ko na pua i loaa aku ai

maluna o na moe o na kaikamahine himen elua i loaa aku

ai ua make, a pela hoi me Mr. Kama ame Kite Leimomi.

"Na ka mea nana i pepehi i kela poe mamua a make

waiho i ka pua rose iloko oka lima o ka mea i make ma

kekahi ano i maopopo ole iaia ia manawa, me ka manao

ka wa e ala ae ai o ka mea i manaoia e make, a ike i ka pua,

e hopu koke iho ana oia a honi ae me ka manao ole he mea

ia nona e make ai, a i ka wa e honi ai o kona manawa no ia

e mke ai.

"Pela ke ano o ka make i manaoia no‘u," wahi a Ruta i

noonoo iho ai, iaia e nana pono aku ana i na pua rose hoo-

walewale. Ma keia manawa ua nui ka hana a kona noonoo

e hana ana, no ka hoao ana e hoopuhili aku i ka manao o

kona enemi.

No kekahi manawa kona noho malie ana maluna o ka

moe hao noonoo, a ua mau no ia noho ana iho ana, hemo

hou mai ana ka puka me ka malie loa o ia weheia ana mai,

a komo hou ana no o Mrs. Wiliama iloko o ka rumi.

He helehelena o ka mea i hoohoka loaia ka noonoo kona

no ka ike ana mai ana ua hoohokaia kona manao hoolalau

mai la kana olelo ana i ka i ana mai@

"Manao mai nei au ua pololiia paha oe, pela au i hele mai

la e ninau aku ia oe in a he makemake oe i kekahi meaai."

"Makemake au i kekahi meaai? @Pela i‘o ka hoi! Manao

oe in a ua pololi au e haawii‘o mai ana oe i meaai na‘u?"

i ninau aku ai o Ruta me ka leo malie loa. "Eia hou, in a

no no ko‘u pololi i‘o, aole loa no au e aa ana e ai i kekahi

lihi o ia mau meaai au e haawi mai ai, no ko‘u maka‘u in a

no aole i hanaia e oe me ka laaumake me ka maopopo loa

aole no ia he mau meaai i hanaia a maemae e kupono ai ka

ai ana aku."

Ma keia manawa ua laoa ia Ruta ka manao koa loa e

paio aku me ka wahine me kona nana ole aku i ka hopena

e hanaia mai ana maluna on a, no ka mea, ua piha mai la

oia i ka wela ia manawa e waiho ole ai kana mau olelo

mahope o ka kua. Eia hou, aole on a makemake e hoopee-

pee i kana kamailio ana. No keia mau olelo ana, no kekahi

mau manawa lehulehu ko Mrs. Wiliama nana ana mai iaia

me na maka hoohuoi, a i mai la me na wahi olelo hookana-

aho@

"Aole anei keia he mau pua rose nani i kau nana mai?"

"O, ua oi aku mamua o ka nani," wahi a Ruta o ka pane

ana mai, me kona eu pu ana mai a ku iluna mai ka moe mai,

a hele mai la elua a ekolu paha kaina wawae a kokoke loa

ma kahi o ke pakaukau e kau ana o ka ipu pua. Papani

aku la o Mrs. Wiliama i ka puka a paa ia manawa, alaila

hookokoke mai la ma kahi o ke pakaukau.

"Nau ponoi no i kanu nei mau pua?" i ninau mai ai o

Ruta, me kona hoike ole mai i kekahi manao ia Mrs. Wili-

ama ua hoohuoi oia nana no i pepehi a make i ka poe no

lakou na inoa i hoikeia mamua ae nei.

"Ae." Alaila, kulou mai la ua wahine la imua no ka hoo-

ponopono ana ae i na pua iloko o ka ipu. Ia manwa ike

iho la o Ruta o kona manawa kupono loa ia e hana aku ai

i kekahi hana no kona pono, o kona lele koke mai la no ia

mahope o ka wahine a kula‘i aku la iaia imua, a mamua o

ka ike ana o Mrs. Wiliama no ka mea e hanaia aku ana

nona, ua hina aku la oia imua a pili loa kona ihu i na pua

i hanaia e kona mau lima ponoi me ka laaumake.

No ke sekona wale no kona kupaka ana ae no kona ola, a

ia manawa hoomaka iho la kona kino e hehee a haule pa-hu

iho la iluna o ka papahele, me he bipi nui la i ō ia iho ma

ka hono a make a haule ino iho la iluna o ka lepo.

(Aole i pau.)