Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 19, 9 May 1919 — Page 3

Page PDF (1.65 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Ho Moolelo no

MAGURETA

a i ole

Iloko o na Wiliau a ke Aloha. He Moolelo i Piha me na Haawina o ka Ehaeha.

           

            "ua olelo mau nei oe iau, ua pau loa ka kaua mau dala i ke poho. a pehea iho la e hiki ai ai kaua ke ola. me kekahi wahi maopopo ole e loaa mai ai ke dala? O ke alahele wale no e liaa mau au ke dala. o ia no ka hana ana, e hana oe a i hookahi ko kaua hana like ana, aole au e hookuu hookahi aku aua ia oe e Noela e hooikaika, aka owau pu kekahi iloko o ka auamo ana i na inea apau o ko kaua ola ana aku."

            "E olelo mai ana anei oe. ua makaukau oe e Kananino ka hana?" me ka nana ana aku o ua o Kauwila i na lima palupalu o kana wahine, na lima i maa ole i ka lawelawe i kekahi mau hana ikaika.

            "Ae ua makaukau au e hooko aku i ka'u mahele o ka @ana. Aole aʻu alahele e ae i ike ai. i wahi e palekana ai kaua mau na popilikia mai he nui, o kou hooikaika wale no e loaa ia oe kekahi kulana. me ka nana ole i ke ano o ka hana. a ma ko'u aoao hoi he wahine mau, e hoao ai elike me ka hiki ia'u, ma ka hana ana ma na alahele apau, e hoemiia mai ai na hooliloo ko kaia noho ana aku."

            Ke ike la o Kauwila , o na olelo apai e kamailioia aku la @ e kana wahine. he mau olelo aiaio wale mo ia a ua piha maoli ua kanaka nei i ka hilahila no kona mau ano maua akahi no oia a pane mai me ka leo oluolu :

            "Ua ku maoli au i ka lokooino, ma ke ano o ka'u mau olelo i hoopaka aku nei imua iu e Kanani. He mea oiaio, ua mui ke ehaeha ame ke kaumaha o kuu noonoo, no ke poho ana aku o ko'u mau waiwai iloko o ka imo ana a ka maka ; a no kau koi e hoi kaua no nu ioka, e nonoi aku ana au ia @e e hoololi i kela manao, a e holo kaua no Kapalakiko, me kuu manao e loaa amna ia'u kekahi kulana kakaauolelo malaila. Oehea, e lokahi mai ana anei kou manao me koʻu no keia mea?"

            "Ina i makemake oe e holo kaua no Kaleponi, a malaila e lawelawe aku ai oe i kekahi hana, no ka hoopakele ana ae ia kaua mailoko mai o ka noho nele ana, ua makaukau au i na manaawa apau, e hooko aku elike me kau mau mea i ike ai he pono, Pahea i keia manawa no anei kaua e hoomakaukau ai no keia manawa no anei kaua e hoomakaukau ai no keia huakai hele?" wahi a Kanani, me ka leo uluolu loa o ka mea i paa ka manao e komo pu aku me kana kane iloko o ka auamo ana i na popilikia apau e hoea mai ana ; oiai nae aia iloko o kona ouuwai ka hauoli no ka huli hoi pololei loa aku no kona home no nu ioka.

            "Aole he mau kumu nui no kaua e pupuahulu ai ma keia Luakai, aka, in a i hookahi pule i koe a kaua e hoohala ai maanei, manao au ua lawa ia, a ma ka lua aku, o ka pule e holo pololei aku ai kaua no Kapalakiko. I kekahi kumu no hoi o ko'u hoolololohe ana a kela pule aku, no ka aha hoohauoli nui e haawiia ana ma keia Poalua ae, he makemake k'u e noho a ike i na mea apau."

            No kela pane a Noela Kauwila, noho pololei ae la o Kanani iluna haka mau la hoi kana nana ana me na mamao hoohuoi maluna o kana kane, a i mai la

            "Ke manzo nei au, he hana kupono ole loa na kaua ka hookolohe hou ana iho e noho ma ka hokele nei iloko o na hoolilo nui hewahewa, oiai ua ike no oe i ke kulana kupillilii i halawai mai me kaua, ma na mea pili dala. He oi ae ko'u makemake, e komo ole aku kaua iloko o kela aha hoohauoli, a o na dal i manaoia no ke kuai ana aki i lole hou @u, e lilo ia mau dala, i mau mea kokua mai no ko kaua mau hooli@o o ka holo ana aku no Kapalakiko, oiai aole i maopopo ia kaua ka loaa koke a kou komo ana i ka hana, nolaila e noonoo mai oe e Kauwila, no ko kaua mau hoolilo o ka noho ana aku.

            "Ua manao au, e kuai i ko'u lole i keia la no kela aha hoolaule'a a aha hulahula nui i hoolalaia ai a me ka la apopo joi e hoea mai ai ke tela lole, no ke ana ana ia'u, aka nae, ke hooholo nei kuu manao, aole e kuai i kela lole a in a no ka hoea mai o ka wahine tela lole e kauoha aku ana au iaia e hoi ua pau ae la no ko'u makemake ana e humuhumu ia mai i lole hou no'u."

            Aole i kuliku ko Kanani manao me ko Kauwila, aia ka hoohihi iloko on a no kela aha hoohauoli i hoolalaia ai a i kona lohe ana i ko Kanani manao ua hoao oia e imi i na kumu maikai apau e hoololi ae ai o Kanani i kona manao. Aole ner ia he mea no kana wahine e maliu mai ai, nolaila ua haawipio okoa aku la o Kauwila, me ka minamina nui. no kona komo pu ole aku iloko o na hauoli ana, a ka poe e hoea ae ana ma ia aha hulahula i loolaia.

            Ma kekahi la ae haalele iho la o Kauwila me kana wahine no ka Ipuku Gula o Kapalakiko a hoea aku la i kela kulanakauhale me na hora o ka auwina la, oiai e halii ana ka noe ame ka ohu i ke kulanakauhale,

            la laua nae i hemo aku ai iwaho o ke kaaahi no ka lele @ ilalo o ka manawa ia i maalo ae ai o kekahi hoaloha @hiku i kamaaina ia laua a i kona wa i ike mai ai ua hoohikilele loa ia kona noonoo me ka kamalilo mai hoi oi loa aku ka pono e noho pouliuli laua nona o keia loaloha e ka makamaka heluhelu, o Laulani Evareta no @ ka hoa paani o Kanani o na la kamalii a o ke kanaka opip hoi i poho wale na nanaolana no ka hoole ana aku o Kanani e lilo he wahine mare nana.

            "Ke manzo nei au ua pono loa ko'u hoike ole ana aku nei ia'u iho imua o laua," i namunamu wale iho ai no o aulani iaia iho "Aole ana e nele ka hoopuiwa ia aku o ko Kanani manao, ina nei no ka ike mai ia'u a pela pu hoi e komohia aki ai ka noonoo maikai ole iloko o Noela Kauw@la Ma ka'u nana aku he keu a ka haikea o ka helehelena o Kanani. mamuli mai paha ia o ka poino i kai aku maluna o kona mau makua ame ke poho ana o na waiwai e pono ai oia no ke koho ole o kela wahine opio iloko e na hookaumaha ana a e lilo hoi kana kane i mea akee no kona pono."

            Nana malie aku la ua o Laulani Evareka mahope o Kanani a ahiki i ke komo ana aku o kela mau mea maloko ka hale hoolulu o ke kaahi, o kona kaha aku la no ia hele me ka hoao ana e hoopoina i kona ike ana i kela mau mea.

            He mau la nae mahope mau, oiai no o Laulani e noho ana maloko o ke keena o kekahi o na hale banako ma Kapalakiko, ike mi la oia i ka hoea ana aku o Kauwila a ku ana inua o ka mea helu dala. a i wahi nona e ike ole ia mai ai emi ae la oia a mohope o kekahi puka i hanaia me ka uwea makalii malaila oia kahi i ki ai no ka hoolohe ana aku na olelo e kama ilioia ana e Kauwila me ka mea ohi dala o ka banako.

            I hoea aku o Laulani i ka banako no ka ike ana ia Mr. Wokina kekahi o na koahui o ka banako he hoaloha pilipaa nona no ka lilo o kela keonimana ma ke kakau ana i kana mau leka pela iho la oia i noho malie ai e kakali ahiki i ka hoea ana aku o Kauwila.

            I kela ki ana aku a Kauwila imua o ka mea uku dala unuhi ae la oia i kekahi pepa i okiia mailoko mai o ke nupepa a i aku la

            "I hele mai la au i ka banako nei, no ka pnae kino ana aku i keia hoolaha," me ka unuhi ana ae o Noela Kauwila i ka pepa  a haawi mai la i ka mea helu dala o ka Banako.

            Alawa iho la ke kanaka o ka hale banako maluna o ke pepa hoolaha, a nana aku la no hoi ma na maka o Noela Kauwila, alaila hoomaka aku la e ninau: "Ua noho hana mua no anei oe maloko o kekahi hale banako ea?"

            "Aole au i noho hana ma na banako, aka nae he mea au i loaa ka limakakau maikai a he naauao hoi ko'u e hiki ai ke lawelawe i na hana apau e waihois mai ana ia'u e hooko aku."

            "Ke ole au e kuhihewa he mau hooiaio kekahi ai u lave mai nei no kou mau ano kupono he nui," i ninau hou aku ai no ka mea helu dala.

            "He malihini au ma ko oukou kulanakauhale nei, aka nae na hiki loa ia'u ke kakau aku i kekahi poe ko'iko'ia kuonoono ma nu Ioka, no na hooiaio no ka lakou mau mea i ike no'u."

            Nana hou iho la ka mea helu  dala i ka hoolaha me ka manao kanalua no kona haawi ana aku i kekahi hana na noela Kau wila aka nae pana aku la"

            "E hele ae au e kamailio pu me kekahi i na hoahui o keoa hale banako malia o ae mai oia ehaawi i kekahi hana mau," o ka huli mai la no ia o ua kanaka nei hele no ke pakaukau e kakau ana o Mr. Wokina.

            "Ua Hora Kino mai nei kekahi keonimana, no ka pane ana i ka hoolaha i hookomoia aku ai maloko o ka nupepa i nehinei. He mea malihini loa oia maloko nei o keoa kulanakauhale, aka nae olelo mai nei ua hiki no iaia ke kakai aku i kekahi poe lehulehu ma Nu Uioka no na hooiaio no kona mau ano kupini he nui. No'u iho ua hakilo aku nei ai ma kona helehelena.

me he mea ka he kanaka hoopono oia, o ka pilikia wale no nae, aole he poe na lakou e hooiaio mai, nona ma keia kulanakauhale."

            "Inaao ua heluhelu aku la oe i ke ano o keia keonimana ma kona mau maka alaila  aole he hooiaio oi ae mamua o kau mea e kamailio mai la. E olelo aku nae oe ka'u mau leka, alaila hele aku au e kamailio pu me ia."

            "hele aku la ke kanaka helu dala e kamailio ia Kauwila, e kakalia a kaawale ka haku o ka banako, a hoomau aku la no hoi o Mr. Wakina i ke kakai ana leka a iaia i ki ae ai mai kona noho ae no ka hele ana mai ehui pu me ke kanaka malihini o ka manawa ia a Laulani Evareka i hele mai ai a kamailio aku la iaia

            "Ua kamaaina au i ke keonimana i hele mai nei o kone inoa oia o Noela Kauwila. Ua mare aku oia i ke kaikamahine a ka hoaloha pilipaa loa o kuu makuakane. Ua make na makua a elua o keia  kaikamahine ma kekahi ulia kaahi, he mahina wale ae nei no i hala a ua poho hoi na waiwai o kona mau makua me ko Kauwila pu kekahi, mamuli o ke poho ana o ka hui kaahi.

            "He ohana aikai loa ka ohana o kela wahine opio pela no hoi me ka ohana o Noela Kauwila. Aole au  i lohe i kekahi mau mea maikai aku i hana nana elike me kana i hele mai nei e noi alaila ua hoohauoli mai oe ia'u aole no kona pono aka

            Nana pono loa aku la o Mr. Wokina ma na maka o Laulani aia na hioha maopopo loa o ke aloha iloko o kela kanaka opio no ke kaikamahine a ka hoaloha pilipaa o kona makuakane a o ia kana o ka pane ana mai ia Laulani:

            "E hele ae au e hui pu me keia keonimana a in a aole he mau hoohuoi ana ma koʻu aoao no kona mau ano, alaila e haawi aku ana au i hana nana mamuli o ka hoopakele ana ae i kana wahine mai ka pilikia aku."

            He mea oiaio ma ke kukakuka pu ana o Mr.Wokina me Kauwila, ua hoike aku la ka haku o ka banako no kona haawi aku i kulana kakauolelo iaia maloko o ka banako aole nae ia malalo o kekahi kumu okoa aka ma o kamailio mua ana aku a Laulani iaia no ke mea o keia ka mua loa o na kanaka i hookomoia aku e noho hana maloko o ka banako me kekahi poe ole na lakou e hooiaio mai i kona mau ano kupono apau.

            Me ka naau i hoopiha loa ia me ka hauoli i huli hoi aku ai o Noela Kauwila imua o Kanani a hoike aku la i ka nuhou hauoli o ia no kona aeia aa mai e noho hana maloko o ka hale banako a e hoomaka koke ana no kona hana ana ma ka la mua o kekahi pule mai

            He nui no ka uku no kela kulana ma ka mano nae o Noela Kauwila he uuku loa ia oiao ua maaa oia i ka noho ana ma ke ano hanohano e hoolilo nui ana hoi i kana mau dala, i wahi e pono ai oia ame kana wahine aka mae aia iloko o ua kanaka nei ka manaolana malia i kona wa e noho hana ai maloko o ka banako a hala kekahi manawa loihi e hoomahuahua hou ia ae ana no kona uku a e hoopiiia ae ana no hoi oia ma kekahi kulana kiekie ae.

            Elike no me Magureta i koi paakiki aki ai ia Kauka Alika he oi ae ka pono o ko laua noho ana maloko o kekahi home no laua iho mamua oka noho huikai ana ma na hokele pela iho la no o Kanani i uwalo aku ai imua o Kauwila e hoolimalima i kekahi hale kaokao no laua, aohe nae wahi mea a maliu ia aku.

            "e hoomanawanui oe e kuu wahine ahiki i kuu ike ana i kekahi hale kupono no keia manawa la e hoomau no kaua i ka noho ana ma ke hokele no ka mea he hana nui ka imi ana a loaa he home nani elike me kela home o kaua ma Nu Ioka a kaʻu ano hale makemake ia, aole o na ano hale e ae i emi mai ko lakou nani.

            No ka paakiki loa o Kauwila e noho no laua maloko o ka hokele ua hiki hou ole ia Kanani ke hoopaakiki wale mai aka uumi wale iho la no i kona mau manao, me ka manaolana nae e hoea mai he la e hoi aku ai laua a noho ma kekahi hale no laua ponoi iho.

            No ka hoemi ana i na hoolilo o ko laua noho ana ua a'o maoli o Kanani i ka humuhumu lole a nana ponoi no e hana i kona mau lole apau me ke emi o ka lilo ame ke kupono no hoi o na lole apau i kone makemake iho oiai nae he hunahuna wale no keia o na mea i maa iaia i ke kuaiia no na lole nani i ka manawa e noho ana iloko o ka lako ame ka waiwai.

 

MOKUNA XX

            Ke kulana kupilikii keia i halawai mai me Kanani no ka mea aole oia i maa i ka noho ana maloko o kekahi hokele me ka hele nui ole i ka holoholo a i ka makaikai ma kana mau wahi apau e makemake ai o kekahi no hoi. ua maa oia i ka noho ana iloko o ka lako me ka lilo o na hana apau na na kauwa e lawelawe mai aka mae he mea makehewa wale no ke kauka'i ana aku ia ano noho ana no ka mea ua puehu aku ka waiwai ame ke dala i ka makani a o ka mea wale no nana e hoopakele ae ia laua mailoko mai o ka poino, o ia no ka hoomanawanui ame ka hoomakaulii.

            Ia ala ami no na hoomanao ana iloko o Kanani no kona home nani kona mau makua oluolu i kaawale loa mai iaia aku no ka manawa pau ole  pela hoi me kona kaikunane i hala aku no ka aina mamao eia nae aole i lilo na hiona o ka wai hala i mea nana e hookaumaha mai i kona noonoo a iloko no o kona helehelena me he mea la aole loa he mau ano maikai ole i halawai aku me ia.

            Mamuli o kela akamai ika hana ana i kona mau lole ponoi me ke emi loa o na hoolilo ua hiki ia Kanani ke komo i na lole hou i kela ame keia manawa a i ka wa e huli hoi aku mau mai ana oia i na minoaka ana no ka hoolana ana mai i ka manao o Kauwila.

            Ua lilo ka hana kakauolelo maloko o ka banako i hana uluhua a ku maoli no i ka hoihoi ole me ka luhi pu no ka mea aole loa i maa o Kauwila i ka lawelawe ana i kekahi hana, mai kona mau la opio mai ua makemke no oia e haalele aku i kela hana o ka nana ae hoi o ka mea wale no ia nana i hoopakele ae ia laua mailoko mai o ka nele pela oia i hoomanawanui wake ai no.

            No na mahina eono kela noho hana ana a Noela Kauwila maloko o ka banako ua ike mai ka kona mau haku i kona kupono a i ka make ana aku o kekahi kakauolelo i noho hana loihi maloko o ka banako ua hoonohoia aku la ua o Kauwila ua hoopihaia aku i ka manao o kana wahine i kekahi la ua hele kino aku la oia e nana i kekahi hale nani no je juai ana i home nona ame Kanani.

            Aole no ia he hana paakiki oiai ua nui na hale maikai ma kela ame keia wahi o ke kulanakauhale no ke kuai hoolilioia aku a mahope o ka nana ana i kekahi mau hale lehulehu ua kuai iho la oia he hale nani ma kahi e noho nui ia ana e ka poe waiwai

            No ke ake e lilo keel home i home nani ua kuai aku la oia i na lako hale o kela mamua o na home o kekahi poe waiwai ua hookomo aku oia iaia i ho i loko o ka aie nui hewahewa.

            I ka ike ana o ua o Kauwila ua lako ka home hou ana i kuaii ai ma na ano apau a me kekahi auwina la iaia i huli hoi aku ai no ko laua hokele koi aku la oia ia Kanani e hele laua i ka holokaa a i ka hoea ana mawaho o ka hale ana i kuai ai lele iho la oia ilalo me ka hopu ana aku i ka lima o Kanani a i aki la i keia mau olelo:

            "Ke makemake nei au e komo ae kaua maloko o kela hale no ka ike ana i kekahi mau hoaloha."

            "Owai keia mau hoaloha a kaua e hele aku ai e ike?" wahi a Kanani me kona piha i ke kahaha oiai aole loa he manawa a Kauwila i kamailio mua aku ai iaia no kekahi mau hoaloha.

            "he mau hoaloha keia i maa i ka noho ana ma na hokele no ka nui o ka manawa a ua hooholo laua e hoi ae a noho maloko o kekahi home nolaila e komo hoi ae a noho maloko o kekahi home nolaila e komo hoi kaua e nana i ko laua home in a paha e makemake ana oe i na home o kela ano i ka wa a kaua e kuai aku ai i home, elike me kau i koi mau mai ai ia'u."

            Kokua aku la o Kauwila ma ka hoolele ana ia Kanani mailuna mai o ko laua kaa a alakai aki la noluna o ka lanai a iaia i hookani aku ai i ka bele kahea oili mai la he kaikamahine lawelawe o ka ninau koke aku la no ia o Kauwila in a paha aia no na kahu hale maloko o oiai ua aʻao'o mua o Kauwila ina paha aia no na kahu hele maloko a oiai ua a'ao'a mua o Kauwila i kela kaikainahine i kana mea e pane mai ai ua hoole mai la oia me ka olelo ana mai nae he manawa wale no ino ua mau haku nei on a e hoea mai ai.

            "e oluolu anei olua e ka keonimana ame ke lede e komo mai iloko nei e hoomaha liilii ai?"

            "Ae, ke hauoli nei au e komo aku maloko e noho ai no kekahi manawa pokole," i wikiwiki aku ai o Kauwila ma ka pane ana.

            "Malia paha e makemake ana ka lede e makaikai ialoko o na rumi o keia home?" wahi a ke kaikamahine kauwa me ka minoaka ma kona mau papalina.

            Ua ku-e loa o Kanani i ke komo ana maloko o kela home mamuli o kona manao he hana maikai ole loa ke komo wale ana aku no i ka wa aole na haku hale maloko o kela home aka mamuli o ke koi ikaika a Kauwila ua komo iʻo aku la laua iloko.

            Hele makaikai aku la laua maloko o na rumi apau o ua home nei a i ka hoi ana mai noloko o ka rumi hookipa puana ae la o Kanani i keia mau olelo: "He keu aku a ka nani o keia home a o ka mea oi loa aku o ka maikai, eia no na rumi pau loa ma ka papahele hookahi."

            "pehea kou manao e kuu wahine in a no ka loaa o kekahi home ia kaua o keia ano?" i ninau hoomaoe wale mai ai no o Kauwila.

            "O ua maopopo no ia oe, ka nui maoli o koʻu makemake, e loaa he home ponoi no kaua e noho ai me ka nana ole i kona nani in a no paha he home o ke kulana haahaa. No ka home o keia ana me keia mau lako hoonani pipii o ke kumukuai, ke manao nei au ua kupono na home o keia ano no ka poe nui o ka lakou dala.

            Ke makemake ole la o Kauwila no keia mau olelo a Kanani oiai ua ike no oia i ka nui o kona aie, ma ke kuai ana aku i na loko hoonani oloko o kela home, na mea no i hiki ke hoomanawanui ia; heaha nae ia i na manao hookelakela o keia kanaka, a o ia kana o ka ihou ana mai;

            "Alaila ua kupono iho la anei keia home i lou noonoo ana?" wahi ana me ke kapae ana ae i na noonoo ana no na bila aie lehuleh ana e uku aku ana mahope. "Aole keia i lihi launa aku i ka nani o kou home ma Nu Ioka aka mae he nani no keia ke nana aku ma kekahi ano owau kekahi i hoohihi iho la i keia home."

            "Ina no kaua maoli key home, aloe a'u mea hou aku e iini ai ua lawa loa keia a oi aku mamua o ka mea hiki ia'u ke hoahaka ae ma na huaolelo kupono," i pane aku ai o Kanani me ka lamalama ana ae o kona mau maka.

            "Ina ua hoohihi kou manao no keia home e ke aloha. alaila e lawe aku oe ia mea i home ponoi nou oiai ia hoolako au i keia home no ka hookahaha ana aku ia oe e Kanani. Ua maopopo no anei ia oe o keia ko'u la hanau?"

            "O kuu la hanau anei keia?" i hooho ae ai o Kanani me ka pihopiho. "Aole loa au i noonoo mua no ua mea! E olelo mai ana anei oe e Noela maloko nei o keia home kaua e noho aku ai a e pau ka oho ana maloko o ka hokele?" me ka halo'i lo'i ana mai o na kulu waimaka ma kona mau lihilihi.

            "O keia kaʻu makana no kou la hanau e Kanani, a o ko kaua home aku ana keia e noho ai oiai maloko nei o keia kulanakauhale. Ina he nui kaʻu dala, aole keia o ke ano o ka home a'u e hoolako ai nou aka i home i oi kela aku ke u'i ame ka nani; a malia in a no ka loaa nui mai ia'u o ke dala ma keia mua aku e kuai no au i kekahi home oi ae o ka nani aole loa e loaa ka maha i kuu uhane ahiki i ka hookoia ana o ia iini iloko o kuu puuwai."

            "Ua lawa iho la no key home he mea makehewa ka piikoi ana aku i na mea oi ae o ka nani. Pehea ka nui o ka nani ame ka haahaa o kekahi home o ke mea nui wale no o ia ka loaa o ka noho oluolu ana. Ma ko kaua kulana e ku nei i keia manawa ua hiki ole iaʻu ke hoomaopopo iho, ua kupono keia home no kaua a he mea na'u e hauoli loa nei ka ike ana owai aa ka ka moiwahine maloko o keia kakela.

            "O kau mau mea apau i kuai ai no ka hoolako ana i keia home he mau mea maikai wale no akahi no au a ike i ka noeau o kau wae ana mai i na lako o kela ame keia ano a he keu aku no hoi o ka u'i o keia home o kaʻu wale no e hoonani ana ma na paia o keia home o ka'u wale no e hoonani ana ma na paia o keia home o ka'u wale no e hoonani ana ma na paia o keia home o lla'u wale no e hopohopo nei ua hoolilo aku paha oe a oi aku mamua o ka mea kupono!"

            "Mai hoopilikia i kou noonoo no ke ano i loaa mai ai o keia mau lako hoonani hale apau e kuu wahine," i pane mai ai o Kauwila me ka hoao ana mai e minoaka. "O kau waleno e kuu wahine o ia ka noho ana maloko o kou home ponoi a na'u e nana aku i na mea e ae apau e pono ai ko kaua noho ana a e hoomauia aku ai ka hauoli iloko o ko kaua mau uhane."

            Me na hanao hauoli o ka ulumahiehie i huli hou aku ai o Kauwila me kana wahine no ko laua hokele a ma kekahi la ae i hoi mai ai laua a noho maloko o kela home hou. Ua oluolu mailli ko laua noho ana ua hoi o Kauwila ma kana mau hana oiai hoi o Kanani e lawelawe ana i na hana apau o la home.

            He ekolu mahine mahope o ka hoi ana aku a noho maloko o ko laua home hou ua hoohauoli loa ia mai ka manao o ke kane ame kana wahine mamuli o ka hanau ana mai o Kanani i kekahi kaikamahine i kulike na maka ame ka lauoho me ko ka makuakane a nona hoi ka ili  a'iia'ii like loa aku me ko makuahine.

            Ua lilo ka oili ana mai o kela hua maloko mai o ko laua mau puhaka i mea na na makua e haaheo loa ai a kapaia aku la kona inoa o Alika ka inoa o ka makuahine o Kanano a kupunawahine hoi o ke kama opio. Elike me na makua apau, ka lilo o ka lakou keiki mua loa i mea nui ia lakou, pela iho la keia mau makua opio e kau aku ana i na manaolana no ka ukaliia o ka laua bebe, me na haawina pomaikai he nui o keia ola ana.

            Elike me ka nee mau ana nmai o ke au o ka manawa ua hookamaaina nui aku la o Kauwila me ka pohai o ka poe lalawai o kela kulanakauhale a oiai ua maa oia i na anaina o kela ano ua hapai hou ia mai la ka maao uilani iloko on a no kela ano hauoli i maa iaia i na la ana e noho ana iluna o ka waiwai ame ka lako.

            E hoea mau mai ana na palapala kono ia Kauwila no ke komo ana aku ma kekahi mau anaina hoohauoli na aha hulahula a e kue mau aku ana no hoi o Kanani no ka ae ana aku e komo iloko o kela mau hana oiai  he uuku ka laua wahi loaa e hiki ole ai ke hoohalike ai me ka poe kiekie he mea ole wale no nae ia i ka manao o kana kane oiai ai ake oiliili mau ae la na manao uilani no ka hookelakela ana i ka u'i o kana wahine iloko on a.

            E hele ana o Kauwila me ka lawe pu ana ia Kanani ma kela mau aha hoohauoli a oiai ke kamaaina loa aku la kaua nei i ka nui o na kanaka a i kuliku ai no hou me ka rula iwaena o ka pe lalawai he mea maikai ke kono ana aku i na hoaaloha a e haawi i kekahi mau aha hoohauoli ua ala hou ae la kekahi manao iloko o Kauwila aole i lawa kela home o laua no ka hookipa ana mai i kona mau hoa me ka lakou mau wahine aka he hale nui me kekahi wahi akea e makamala ai na aha hulahula.

            Ua homo hou o Kanani e ku-e elike ma ka hiki iaia no keia mau hana hookelakela a uhauha a kana kane me ka hoike okoa ana aku iaia he uuku loa ko laua loaa makahiki e hiki ole ai ke uku i na hoolilo aohe nae ia he mea no Kauwila e maliu aku ai.

            Iloko o ka uwalo aku o Kanani e akahele mai ko laua noho ana e hoopau ke komo nui ana aku iloko o ka pohai o ka poe lalawai o kela kulanakauhale a e noho laua ma ke ano hoohaahaa a hoomakaulii ia lilo kela mau mea i kumu e hoalaia aku ai ka huhu iloko o Kauwila ahiki i ka olelo okoa ana mau oia ponoi no ke kuleana ma kana mau mea apau e manao ai he pono a nana no e uku i kona mau aie apau aole na Kanani.

            I wahi e ala ole mai ai he nohona kuee ana mawaena  o laua ua ae aku la o Kanani i na hana uhauha a kana kane. me he mea la ua hoi hou mai kela ano kahiko o ko laua ola ana aia mae ka hopohopo mau iloko o Kanani no ko laua kommo hou iloko o ka pilikia ma o ka nui o ka aie.

            Ma ka aoao o Kanani e hoae mau ana no oia e hoenui mai i ko laua mau hoolilo ma ka hana kino ana i kona mau lole oiai nae o Kauwila e koi mau aku ana i mau lole nani wale no kona e komo ai elike me na wahine e ae a no na hoolilo no hoi o ko laua noho ana e hoae pu ana o Kanani e hoemi mai elike me ka hiki.

            Oiai laua e komo ana iwaena o ka pohai o ka poe lalawai aole ia i lilo i mea hoohauoli aku i ko Kanani manao elike me kela manawa mua a laua e huikau pu ana i ka wa o ka lako me laua ua lawa ka ike i loaa aku ia Kanani ma kela noho haahaa ana i mea e konoia mai ai kona lunaikehala he oi ae ka hauoli e loaa i kekahi mea ma ka noho haahaa ana mamua o ka hooko ana aku i na makemake ame ka iini pau wale o ko ke kanaka mau aoao.

            O kekahi kumu makemake nui ole o Kanani e hele aku i naanaina hoohauoli o ia no ka noonoo nui ana no kana kaikamahine he makemake kona e haawi nui i kona mmanawa ma ka pulaa ana iaia a i kona mawa e kamailio aku ai ia Kauwila no ia mea e pikanana ana kana kane me ka olelo okoa ana mai ua oi aku ko Kanani noonoo no kana kaikamahine mamua i ka noonoo ana aku no na hauoli o kana kane.

            Maluna ae nae o na kumu apau no ko Kanani makemake ole ana e hoomau i ka hele ana i na anaina hoohauoli o ia no ka ike ka i kanan kane e inu nui ana i ka waiona a komo mai la ka hopohopo iloko on a no ka hoea mai i ka la e haule pahu ai o Kauwila e hiki hou ole ai ke ku makuna o kona mau wawae.

            Iloko o keia manawa a Kanani ma e noho la ma Kapalakiko e loaa mau mai ana no kaa leka mai ia Reginola mai e hoakaka mau aua no ka hoomau ana o kona kaikauanane ma ka oihana kauka maloko o Parisa e hoakaka pu mai ana no hoi no ka pii mau ae a Magureta me ka hooi po ia ae no hoi o kona wahine u'i mamaua o ka manawa a laua i ike ai iaia ma NuIoka.

            No na mea nae e pili ana ike ano o ke kane ame ka wahine aole he hoakaka iki mai o Reginolla maloko o kana leka a ua lilo ia i kumu no Kanani e hoohuoi ae aole he meikai o ka noho ana o kona kakuanane aole i loaa ka hauoli elike me ke ano o ke kane no kana wahine.

            Me kekahi ahiahi i ka huli hoi ana aku o Kauwila no ko laua home ua hele maoli oia a piha i ke pihoihoi. Ua kaokao ae kona ano mai na mea i kamaaina ia Kanani no kana kane. Aole he kamailio wale aku aia no a kamailio mai o Kanani o kona wa ia e pane aku ai a ia laua e noho ana e ai i ka aina ahiahi e alaalawa mau ana kona mau maka ma o a maanei a ke kano mai no ka bele mawho o ka hale e nana awiwi aku ana oia iwaho.

            I ka pau ana o ka paina aole ua i kauwila i hele no ka hale hui elike me kana hana mau ma na ahiahi apau aka ua noho no oia i ka hale me ka holoholo mau ana i o a ia nei ua hele hoi kona mau maka a lamalama me ka hopohopo loa o Kanani e loohia ana kana kane i kekahi ma'i

            O ka noonoo mua o ka oili ana ae iloko o ua o Kanani o ia no ke kauoha ana aku i kekahi kauka e hele mai e nana i ka pilikia o kana kane aka nae mahope o kona waiho ana aku i kana kaikamahine maluna o kahi moe hoi ae la noloko o ke keena hookipa me kekahi mau mea humuhumu me kona manao e hiki ana iaia ke kamailio me Kauwila ahiki i kona ike ana aku i ka hoi pono mai o ka noonoo maikaii iloko ona.

            He mau manawa lehulehu ka ua o Kanani o ke alakai ana aku i na kamailio ma kekahi mau kumuhana aole nae ia i hala ana paha he hapalua hora o kela kamailio ana o laua. me ka mau no o ke ano kukule o Kauwila haalele okua noho ma ka aoao o kana kane me ka ninau okoa ana mai

            "Heaha ke kumu nana i kono aku ia oe a ninau mai no ka loaa ana he pilikia ia'u ma kekahi ano?" wahi a Kauwila me ka leha ana ae o Kana nana ana ma na maka o kana wahine.

            "Aole he kumu e ae mawaho o na mea oiaio loa a kuu mau maka i ike aku ai ia oe i keia po no ka mea ua koakoa loa kou ano mai na mea mai i kamaaina ia'u a he elua wale no mau mea a'u e hoomaopopo nei o ka mua o ia no ka loaa ana o kekahi mai ia oe a iua aole he haawina o kela ano i kau aku maluna ou alaila aia he pilikia nui i lilo ai i mea hookupouli i kou mau noonoo makai apau me ke ano owau kau wahine mare ke uwalo aku nei au ia oe e hoike mai i keia pilikia malia o hiki no ua'u ke haawi aku i na kokua ana a oe."

(Aole i pau)