Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 19, 9 May 1919 — EIA MAI KA OIAIO. [ARTICLE]

EIA MAI KA OIAIO.

Solomon Hanohano, Esq., Lunahooponopono, Nupepa Kuokoa; Aloha oe:— Ma ka Nupepa Kuokoa o ka la 2 o Mei i haln, ua unuhiia a hoikeia mai la ia'n e kekahi o ko'u mau hoaloha, kekahi hoolaha elike me ia malalo iho nei: Koiia ka. Loio Kalana o Maui e Hoilioi Hou 1 ke Dala. O ia iio ka hoolaha. e pili ana i ka hiJjia a Mr. Bothelho o ku-e ana i ka Loio Kalana E. R. Bivens o ke Kalaua 0 Maui. i kakauia hoi e ka inea hoolafha kakau nupepa, nona ka. inoa WAILI'KU. Aole a 'n pane i ka hapa mua o ka manao lioolaha meahou, e pili ana i ka 01010 hooholo a ka Lunakanawai L. L. Rnrr o ka uha kaapuni elua, Kalana o M.'iui. no ka mea oia no ka olelo hoolinlo a ka alia e paa nei ma ka moolelo in aha; a aole hoi au e hoole ana i ka hapa ame ka hoakaka e pili ana ia'u ina ke ano, owau ka loio o Bothelho amo ke kaki o $100 no ko'u uku o ka līiwelawo ana i kela hihia elike me ia 1 hoike ia ae la. .\ka, ke hoole nei «u i ke leooua iho 0 ka manao kakau nupepa i hakuia e ka niea kakau WAILUKU, i ka olelo oiaio ole, ka hoopunipuni ame ka poholalo, o ke kulaua haahaa loa, i ka unuhi ia ana mai ia'u o keia manao hoolaha i hoolaha ia, ua hiki ole ia'u ke waiho wale i keia kumuhana, a oiai owau kekahi f waiho aku i ka'u palapala holo moho.ma ke kulana a'u e paa nei, o ia hoi ke kulana loio kalana no l:e Kalana o Maui, no keia kau wae jnoho e hiki mai ana, Mei 17, ke pane uei au i ka moolelo oiaio ame ke kumu 1 ala mai ai o keia hihia, ame ka poe lioi i komo pu aku iloko o keia imihala o pili ana ia'u, a pela pu hoi ko lakou mau inoa pakahi elike me ia e paa nei ma ka moolelo o ka aha kaapuui oka Apana Hookolokolo Elua. E li. Bivens va. koi poho nn no ka laipila.

ila kekahi mau mahina i kaahope ae nei, ua hiki kino mai o Bothelho ma ko'u keena. mo ka hoakaka pu mai i kona pilikia ame kona poho mamuli o k;i ana iaia, o ka palapala kuai hoolilo aina i hanaia mawaena ona, .\raniiel Bothelho, ame Thonias Brown, Mohe waiwai, oiai. aohe kuleana aina o 'i'lioina» Browu iloko o ka aina ana i hoolilo mni ai iaia, aole au i maopopo i ka mea nana i hana i kela palnpala kuai aina, mawaena o laua, aka nae aole i makapo o Manuel Bothelho i kona manawa i kuai ai i keia ainu, oiai i ka umnawa i maopopo ai i kekhi o konu īnnn hoalohn o kela ninau leuai aina, ua ka-ua aku kona mau hoaloha iaia uiai ke kuai ana i kela aina, oiai, ua maopopo pono no i ka poe kamaainn o ]\taui nei ke kuleana ole o Thomas Brown i kela aina, aka, aole oia i hoolohe. i ke a'o a koua mau hoaloha, ua hilinai oia i ka olelo o S. Pupuhi ma kona liuli ana i ka buke aupuni, ua maopopo ke kuleana o Thomas Brown a o ke kumukuai i ukuia e Manuel Bothelho he $750.

TTa waiho aleu o Maimel Bot\icllio i ka hoopononono o keia ninau ilolio o ka !ima o R. jriirphv, nia ke ano he loio no»a ; ia manawa pu no nae, ua komo mai a aia iloko o ka aha kaapuni kekahi hoopii anuka e ku-e ana ia S. Pupuhi, a o E. >furphy oia ka loio o S. Pupuhi ma kekahi ninau aina, he manawa K'ihi ka wai'Ko aua o keia kumuhana iloleo o ko 15. Murphv lima, a i kekahi la komo mai la o Manwei Bothelho ma ko'u keena, me ka waiho pu mai iloko o ko'u lima i keia kumuhaua, ua hoole aku au i ka lawelawe nna i kein hihia, oiai ua maopopo no ia'u o E. Murphy kona loio. a aole hoi elike mo ka Wailuku o E. Murphy ka i wni ho mai i koia hihia ia'u, ma o kana n'o ana ia Manuel Both«lho e hele e hui '•n me kn loio kalana, i hoopii kni'aima ka hoopii e ku-e ai ia Thomas Brown. He rula paa hoi ia mawaena o na loio nine na kauka. ka hik» ole i kekahi ke lawelawe i leekahi hihia, a i ina i paha me : ka ae ole oka loio mua, n i nlo, o ke kauka paha, a ma ka moolelo iīawaii au i ike {>u ai i ke ano o ka 'awelawe lapa'au mawaena o na kahuna lapaau. i kulike hoi me ko keia au e uee nei. Jīe manawa lehulehu ko'u hoole ana i ka lawelawe ana i kela hihia, elike me ka nui o ko'u hoole ana iaia, pela no ka nui mai o kona hoohune. a aole hoi ona makemake e hoopii ia Thoma3 Brown ma ke kulana hihia karaima, nka ma ka hihia kivila, no ka niea, o kona ake nui o ka hoihoiia mai no o kana mau <iala o $750 ana i uku ia Thomas Brown, ua maopopo no iaia, īna he hoopii karaima ka hoopii, aoie e loaa nna iain kana mau flala i hoolilo ai, aole o Manuel Bothclho he kanaka naaupo. aole hoi he kanaka ilihune, oia kekahi o na Pukiki .kuonoono iloko o keia apana, a o leana poe keiki o na kanaka liolomua ma ka lakou lawelawe oihaua ana. a e hana nei no hoi ao lakou }>onoi iho no, aole hoi elike me ka Wailuku i hoolaha ai.

Mamuli o ka paakiki o keia Pukiki, ua komo kino niaoli aku au mn ke koenti 0 "E. Murphy, a ua hoike mai oia, ua uku piha aku o Bothplho i kona uku loio mo kona hookuu mai ia Bothelho o iiuli i loio liou, a oia iho la ka moolelo oiaio o ka ulu ana mai o keia hihia. a i ko ku ana o keia hihia imua o ka nha hookolokolo, ma ke ano he hihia kivila. ua lioopuka mai ka aha i kana olelo hooholo e hookuu ana i ka moa hoopii, he mau la loihi mahope mai. ua komo mni he koi mai ia BoIhelho mai, mft o kona loio K. *V inoent e koi mai ana o hoihoi aku.au .i ka liuina o $100 a iloko no hoi o ia manawa i noho mai ai ko kau kiurē ma Wailuku, ua komo aku keia ninau imua n ke grand jury, ma o ka hopo loio kuhina o ke Teritore la. a pela pu hoi ka hihia o Kealakaa o Lahaina, ma o ka hoopii, wahi a ka hope loio knhina, J. Lightfoot, mai kekahi o na kanaka ku ouoono o ke Kalana o Maui, aole nae i maopopo pono ka inoa o ia poe kuono ono ia manawa, aka. mahope o ko liitrhtfoot hoi ana no Honolulu, ua puka mai kekahi manao popa ma ka nupepa Star-Bulletin. O ia manao pepa ka 'u i a ma ka noho ana o ko kiure ma_Wai'honkomo hoopii koipoho ai no $25,000, luku, ua ko ka'u hoopii, a o. ke poho ma ia nmnao pepa laipila i hoopukaia, he $150, n o keia hihia no kekahi o na hihia i komo mai ma ke kau kiure i hala, elike hoi me ka moolelo e paa nei imua 0 ka aha kaapuni elua, a ma ia hihia 1 hoike mai ai ka Loio Kuhina 11. Irwin i ka inoa o ka poe i hoopii malu aku ai iaia, oia no o D. 11. Case, Enos Vincent. (oia hoi kekahi moho e alualn nei i ke kulaAa loio kalana o Maui ma keia kau koho wae moho e hiki mai ana, Mei 17). Mahope niai o ke kau kiure, ua hookomo aku o E. Vincent, loio o Bothel-

\io, lie hoo[>ii imuu o k:t iilm aj>ana o Wailuku, 110 kanu koi e hoihoi aku au i kela liuina <> JUO a Hotlil*l ]io i uku mai ai in'u ma ka hihia o Thonias Browu, ua hoholo īuni ka alia apana i ka pouo ma ko'u aoao. he kuleaua ko'u I ma ke kanawai 110 kela uku loio, ke i paa nei ia olelo hooholo nin ka moolelo j 0 ka aha apana o Waihiku. Mahope ; iho o ko'u ko ana, ma ka aha apana, ua ! kauoha aku au ia Mauue) Hothelho no j ke kuka ana i keia hihia, a ua hoike • aku hoi au iaia, oiai ua ko ka'u i paio I ai ine ko'u poe enemi, ua haawi aku au he $100, oia »o ka uku ana i uku mai ai ia'u, aka, ua hoole niai oia ia hoi-' hoi ana aku ia inau «lala. ine koha hoike pu mai ua-a'oia aku oia e kona loio, j Vineent, anie ke keiki, .Joe Bo- j thelho, ole e lawe. i kela nian <lala. Oi ke keiki, .Toe Bothelho, oia no ke keiki I 1 hopMia ni e ko'u keena, niaiunli o ko- ( na hoinoino ana i ka puali koa National Guar«l tna o ke kukala kaua no ke ko-1 mo \>u ana o Amenka i ke kaua ku-e ia ' Kelemauia. a i lawe ia hoi iinua o ka loio Amerika, ame. ka oihana kaua ma Honolulu. ma Paia, Maui, kona 'wahi o ka olelo ana ia mau olelo ano lapu-1 wale. I Mahope o ko'u ko aua i ka aha apaua ma Wailuku, ua hookomo hou aku o! Bothelho ma o kona loio la, E. A'in- ( cent, imua o ka alia kaapuni, a ma na oleloike. ua waiho mai oia i Uaua olelo hooholo e haawi ana i ka pono no ka mea hoopii, me ko'u uku ana i ka mea hoopii i ka huina o $100, o ia no hoi ka huina a Botlielho i uku mai ai in 'u. Wahi a ka aha, he kuleana ko'u ma ke kanawai no ko'u uku loio, aka, mamuli o ke kulana o ka hihia he elua niana o ia hoi ke karaima ame ke kivlla, a

oiai au lie loio kalana, ua loaa ke kana lua iaia o ka haawi ana mai i kuna ol<lo hooholo ma ko'u aouo. O keia ka moolelo oiaio a e ]»aa nei ma Ua moolelo o ka aha kaapuni m:< | Wailuku ame ka aha apana ]>u ma Wni J luku. j Ke pane nei au i keia hoolaha nup»'- > pa, oiai he moho bolo loio au no kei:i ! kau wae nioho, he hiki no hoi ke hr>" I maopopo pono iho i ke kalaimanao o k:i • mea kakau nupepa nona ka inoa <• I WAILUKII, o ke oki o ka pepeiao oi:t ka 'u e hoomanao nei. Me ka mahalo nui, 1 F„ Tt. BKVINB.