Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 21, 23 May 1919 — Page 5

Page PDF (1.59 MB)

This text was transcribed by:  Genesis Kauhi
This work is dedicated to:  My beloved Dad, Henry Eleakala Kauhi

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H., POALIMA,.  MEI 23, 1919.

 

KAROLINA METTI

Ka Makaikiu Wahine Hoopahaohao

a i ole

O Dude Dana, Ke Ahikanana Mahope o ka

Meheu o ka Poe Hana Dala Apuka.

 

MOKUNA I.

E  Halawai na Makaikiu me ka Poe Hainai Kanawai.

 

            E hopu aku iaia a kiola aku iloko o ke kai a e aih @ kaikamahine.  “O keia ae la ka olelo a kekahi o na @ wa o ka hoopuka ana ae ma ka manawa i hala @ me na makaikiu.

@ opoio me kekahi keonimana ke hele wawae na @ kahaone o ka Mokupuni Kone.  He aahu nan @ opoio me kekahi keonimana ke helewawae an:  @ kahaone o ka Mokupuni Kone.  He aahu nan @@ opio e komo ana ia manawa a ma kona aoao @ kekahi kanaka opio kulana keonimana.

            @ e hele ana ma kahaone ekolu mau kanaka maoli @ e hiki ole ai ke hoohewahewaia he poe hai @ e ukali mai ana mahope o laua ma kahi ma o ka Manawa i ku iho ai ka lede opio me ke kanaka @ kahi mamao loa maluna o kahaone mai ka hokel @ iho la na kanaka a kukakuka iho la mawaena @ ka lakou mea e hana mai ai maluna o na opio @ opio a lakou i ike ole ai he mau makaikiu, a o ke @ lakou ka i hoopuka ae i na olelo i hoakakaia ae ne @ hoomaka ana e wehe i keia moolelo, “E hopu aku @ aku iloko o ke kai a e aihue aku i ke kaika @.

            @ pule mamua aku o ka halawai ana o nei mau @ me na makaikiu opio ma kahaone o ka Mokupuni @ hoikeia ae nei, e noho ana ka makaikiu opio Dude @ maloko o ka rumi puhi paka o ka hokele ma ka ma @ ke komo ana mai o kekahi kanaka oiwi kilakila @ helehelena, hoihoi na maka, a hookokoke mai la @ wahi e noho ana, a i mai la:

            @ Dana:  O oe ka’u o ka makemake loa ana e ike @ mau la aku nei, a laki loa ua loaa iho la oe ia’u.”

            @ Ua loaa io iho la hoi au ia oe, a i keaha la?”

            @  loaa iho la oe ia’u, a ke hauoli nei au i kou loaa @ He hana nui ka’u i makemake ai ia oe e hoohalua me @ pu aku mahope o ka meheu o ka poe ha’iha’i ka @

            @ E loaa i’o ana ka hoi ka kaua mea lealea o nei @ aku.” Wahi a ka makaikiu Dana o ka pane ana aku @ minoaka.  “Ua pono kou hele ana mai la, no ka @ ike no oe he lehulehu ko’u mau maka a me ko’u @ pepeiao e Kapena Waisa.”

            “Pela no,“ wahi a ke Kapena Waisa.

            Heaha keia hana nui au?” i ninau hou aku ai ka ma @ Dana.

            “He  makemake au ia oe e komo mai iloko o ka hana a @ aupuni.  He Manawa kupono loa keia nou e hana ai e @ aku ai ia oe kekahi uku nui a e kaulana pu ai hoi kou @ nolaila, ea, e ae mai oe.”

            “Heaha hoi auanei ka’u mea e hole aku ai, e hana mai @ pono mamua o kuu komo ana aku e lawelawe ia hana.  @ makaukau au i na Manawa a pau no ka hana, i hakalia @ ia i ka maopopo mai ia oe, e Waisa.”

            “aohe au kanalua ana iho, ua makaukau ka hana, o kou @ wale mai no ka mea i koe, ua noonoo au no kekahi @ ae nei no’kekahi kanaka Kupono no ia hana a ua @ au o oe ka mea kupono loa no ka mea he akamai @ ka olelo a na kanaka Italia, a o kekahi he kokua no @ ma keia hana, oia kela lede opio.

            @ He kaikamahine Italia oiaio oia, pela ka oleloia mai @ oia ka kekahi o na wahine opio koa loa me ka maanei @ ka naauao pu mawaena o na wahine i komo mai @ ka naauao pu mawaena o na wahine i komo mai @ ka oihana makaikiu.  Mamuli o keia mau kumu ae @ manao ai au o o eke kanaka kupono loa e lawelawe @ hana.”

            “Nawai oe i kamailio aku no kela kaikamahine Italia?” @ aku ai ka makaikiu Dana me ka minoaka ana iho @ kekahi mea paha i kamailio aku ia oe nona, ea?”

            @  hoi, pehea la ka hoi auanei e loaa ai ia ike ia’u ina @ aole i kamailioia mai?”

            “ @ pololei kela.  Aole paha @ e kamailio wale aku ana @ mea ia oe no ia kaikamahine ina aole oia i maopopo @ Metti kona inoa, i lohe oe, a e hoike aku au @ oia kekahi o na kaikamahine koa loa a naauao @ me ka piha maalea i komo mai ikoko o ka oihana ma@ a ma ka’u nana ana iaia ma kona mau ano apau, @ he mea la ua hanauia mai no paha oia no ia oihana @ keia hana la au i makemake mai ai ia’u e hana aku @ aupuni?”

            “@ iloko o Amerika nei i keia la kekahi puulu o ka poe @ kanawai he poe Italia, a ma ka oleloia o ia kekahi @ ka poe ino loa i ikeia, a na lakou hoi e hana mai nei kekahi mau hana ino loa maloko o keia aupuni, a ua hui@ aku me lakou kekahi poe Amerika amen a kanaka Pe@ a ke hana pu mai nei lakou i na hana ino ma kela @ keia wahi.

            “He poe kela i hoohui ia lakou iho a hana aku ma na @ powa, aihue, hao wale,k me ka hana pu i na dala apuka, a ke laha nei ia hana ma na wahi like ole a Amerika @ a ma ka oleloia he poe wahine opio ui ka kekahi i @ pu aku me lakou ma ia mau hana.

            “Aole hiki ia’u ke hoakaka aku ia oe i ka moolelo piha e @ ana ia mau hana a no ka hoohoihoi ana a hoolana @ aku i kou manao i mea e loaa mai ai ia oe ka pomaikai @ hookaawale ke aupuni i kekahi huina dala nui no ka @ o ka oihana makaikiu.  E pau loa kela poe i ka @ e kakou e pono ai o ka nahaha o kela puulu ma@ @ ana o kekahi poe a o ka hapanui paha o lakou la halepaahao, oia ka mea e hoonawaliwaliia mai ai @ maloko o ka aina he hana hoopilikia maoli i ke aupuni nei Manawa a i ka poe ilihune pu.”

            “Eia anei iloko o kou lima kela hihia?” i ninau hou ak @  ka makaikiu Dana.

            “Ae: eia malalo o ka’u mau hooponopono ana ka hul @ aku i kela poe.  He iwakalua o ka’u mau makaiki @ loa ke hana mai nei i nei manawa ma keia hihia @ ka lakou hoike mai ia’u ua hookoloia aku e lako @ hana a kela poe a ua loaa ia lakou ka ike mai Nu Ioka loaa aku ai na kauoha no ka hoonee hana ana a kela

            “O ke alakai o kela poe ua ikeia eia ianei a ma ka lon @ mai ia’u aole i ikeia iloko o ka moolelo mai kinohi @ ka oi aku o na hana karaima weliweli loa, elike me i @ mai nei e kela puulu i nei Manawa.”

            “Heaha na mea i maopopo ia oe e hiki ai ke hookolo ?”

            “O ka mea wale no i maopopo ia’u oia keia mea oiaio. @ alakai o kela hana ua ikeia eia iloko nei o Nu Ioka.”

            “Ma ka laina hana hea ka lakou e hana mai nei?”  wahi o ka Dana ninau.

            “Ke hana mai nei ka lakou i na dala apuka o na ana ole ma ko lakou mau hale oihana lala a pau ke powa @ mai nei i na banako a ke aihue mai nei ialoko o na hale noho a ialoko o na hale oihana.  O na hana huli dala maanei @ ano ino a pau ka kela ame kaia hui lala e hana maanei i nei Manawa.

            “Aole maloko o Amerika wale nei no keia mau hana e hanaia mai nei, aka, ma Mekiko a ma Kuba pu ka kekahi, a ke hoounaia aku nein a dala apuka mai Amerika aku nei ma kela mau aupuni.  Ua hoouna mai ka Peresidena o Mekiko i kekahi huina dala nui ianei no ka hoohana @ aku i mea e paa ai ka poe na lakou e hana mai nei i na dala apuka.  O na kanaka kalepa o Havana pu kekahi i @ oouna mai i kekahi huina dala nui ianei no ke kokua i ke aupuni i mea e hiki ai e paa kela poe hana dala apuka.”

            “A pehea, he mau  mea hoike oiaio no nae paha kekahi neo e i mea e maopopo ai na inoa o kela mau alakai?”

            “Aohe mau inoa i maopopo ia’u oiai nae, ua lehulehu ekahi o kela poe i paa i ka hopuia eia nae, aole o lakou hoike mai i na inoa.  O na alakai o kela poe ka makou makemake loa ai e paa i ka hopuia ina e hiki ana a in @ hiki ana ia oe ke hanu aku mahope o lakou, a i @ ole ke @ ahi o kau mau hihia kaulana loa e hookaulanaia ae a kou inoa.

            “E hoike aku no au ia oe i keia, he hana keia nou e ko nopoo aku ai iloko o ka popilikia, ei auanei he hookahi @ lua wale no, aka, he lehulehu loa kela poe, o kekahi o ka makou mau makaikiu kaulana loa ua nalowale lakou m@ a lohe hou ole ia mai o kekahi mea e pili ana no lakou.

            “Elua o ia mau kanaka i nalowale ai ua maopopo i@ nakou ko laua make, o kekahi poe e ae aohe i maopopo ka mamuli o ko lakou nalowale hoihi loa ua manaoia u@ @ake lakou.  Ua hoopuhiliia makou e kela poe, a o ko’i @oa maikai a i kaulana hoi no ka hiki ole ke nalowal@ @a hana, a mai hoihoi nele mai oe i keia kauoha aka, @ @ aa kekahi o na alakai o kela puulu e pono ai.”

            “Heaha kau i makemake ai ia’u e hana aku?”

            “E hoohalua aku hoi oe ahiki i ka loaa ana o ka punan@ @ na alakai e noho hoopoe mai nei, i maopopo ko lakou mau wahi e noho mai nei?”

            “Hiki ana anei ia o eke hoomakili iki mai i kekahi wahi ke no ka’u wahi e hele aku ai e huli ia lakou?  Eia ko’u nanao, hiki ana anei ia o eke haawi mai ia’u i kekahi ike @ o kahi mua a’u e hoomaka aku ai i ka huli ana?”

            “Aohe hiki ia’u.  He manao koho wale nae ko’u e loaa ana no ia poe ia oe maloko o na hale piliwaiwai a pau @ maloko o na hale halawai a na ahahui, a i ole maloko o @ hale inurama a mau hale pahupahu paha, na wahi piha nau ia e na kanaka maloko o Nu Ioka nei a malia o loaa aku no kekahi o ia poe ia oe maloko o na wahi au e lohelohe aku ana i ka hana mau ia o na hana piliwaiwai.

            “Hookahi mea i maopopo loa ia’u, o kela kekahi poe akamai loa ma ka lakou apana hana, a ua hoopahuaia na makaikiu kaulana loa oloko nei o ka aina, a nou he manaolana nui ko’u e holopono ana kau hana ma kahi i nele ai ka holopono o ka makou hoonee hana ana.

            “No ka mea e pili ana i ked ala aohe au hopohopo ana, ua hiki loa ia o eke kauoha mai i ked ala elike ka huina me kau e makemake ana.  O keia ae la ka’u mau mea i makemake ai ia oe e hana aku me ke kali ole nolaila, ua lohe aku la oe, a  e hoomaka aku oe i ka hana ana no ka paa o kela poe, a i ole kakahi paha o lakou i ka hopuia a noho i ke puhi no ke koena aku o ko lakou mau la o keola ana.”

            “He mau kii no nae paha kekahi o kela poe i paiia me oe?”   

            “Aole,” wahi a ke kapena makai Waisa.

            “Wahi au i olelo mai nei he mau wahine opio ui kekahi iloko o kela puulu, oia anei ka mea oiaio?”

            “Ae.”

            “Eia anei lakou maloko nei o Nu Ioka?”

            “Ae.”

            “He hoanoe no nae paha ia mau wahine i ko lakou mau helehelena amen a aahu?”

            “Aohe a’u mea i maopopo no ia mea, ina ana pela he hana paakiki na kakou ka hanu ana aku mahope o ia poe, aka o ia ka mea i hoikeia mai ia’u he mau wahine kekahi e hana pu nei me kela poe.”

            “He halehana a i ole he hale halawai no anei kekahi o lakou maloko o Nu Ioka nei?”

            “Aohe o’u manao he hale kekahi o ia ano a lakou maanei.  Ma ko’u manao aia ko lakou halehana ma kekahi wahi mamao loa mai nei aku, me he mea la aia paha maoko o kekahi o na mokuaina o Mekiko, aka nae, o na alakai o lakou eia ianei, a nolaila, he mea pono e hookolo@ aku mahope o lakou a e loaa mai hoi kekahi ike maopopo no lakou, i hiki ai ke hopuia aku ia poe.

            “Ma ko’u manao ina no ka paa o kela mau alakai o lakou i ka hopuia he hana maalahi loa la hopu ana i ke koena aku o lakou.  Ua ike kekahi o ko’u  mau kanaka i kahi i noho ai o kekahi poe o lakou, nolaila ua hiki loa ia kakou ke lele aku maluna o lakou i ka manawa kupono a hopu a lakou, aka nae, aole hookahi o lakou e wi ana ka niho @ ne oe.  E ike mua aku au i ko’u kokua ia Karolaina Metti@

            “O na alakai o lakou ka kakou poe mua e hooikaika ai @ paa, a ke paa ka hoi la, aohe olelo ana no ka poe aku i @oe, he apapu wale ia mai no ko lakou a noho ana i ke @ uhi ma ia ano wale no e nohaha ai kela puulu, pela ko’u manao.”

            “Ina pela ua pono owau pu kekahi e komo aku e hana @ e oe.  E ike mua aku wau i ko’u kokua ia Karolina Metti @ kukakuka ana, alaila hoi hou mai au e ike ia oe mahope aku.”

            “Ua pono kela.  He makemake pu au e halawai me @o kakou wahine ina e hiki ana,” wahi ake kapena Waisa@

            “O, e ike aku ana oe iaia i ka Manawa kupono,” wahi @ ka makaikiu Dana.

            Iloko o keia Manawa a ke kapena makai Waisa e kamailio pu ana me ka makaikiu Dana he keiki kuaaina lawe puolo ka hana ma kea no he elele, ke ku ana ma kahi kokoke iaia a e hoonuu ana i ka apana palaoa ana o ka lawe ana mai mai ke pakaukau mai o na meaai i hoomakaukau@  a no ka aina awakea me ka uku ole, a i ka loaa ana o ka nanawa kupono hele mai la oia imua a haawi mai la i ka makaikiu Dana i kekahi palapala.

            Nana awiwi iho la ka makaikiu Dana i ka palapala a aku la;  “Ua pono, e ke keiki; o hoi aohe pane e loaa aku ana.”

            No kekahi Manawa ke ku ana mai o ke keiki me ka alalawa ana ae o na maka ma o amaanei me ka maopopo ole @ kana mea e hana mai ai mahope haawi aku la ka makaikiu Dana iaia i ka hapaumi a ia loaa ana aku no akaka mai la ua wahi keiki la me ka i pu ana mai:  “Mahalo ia oe,” a kaha aku la hele, a ia Manawa i huli ae ai ka makaikiu a kamailio ae la i ke kapena makai Waisa:

            “Aole no oe i ike iki ia Karonina Metti la?”

            “Aole,” wahi a ka pane.

            “Ua maopopo loa ia oe kena au la e hole mai nei?”

            “Ua maopopo loa ia’u ina paha hoi au i ike mua iaia na aole e nele ana ko’u ike aku iaia ina e hele mai ana oia mua o’u.”

            “O kena ka mea oiaio la au e kamailio mai nei?”

            “Aohe oiaio hou aku mawaho ae o keia,” wahi a Waisa.

            “A eia nae ua ike no oe ia Metti,” i pane aku ai ka maaikiu Dana me ka akaaka ana aku.

            “O aole hookahi Manawa a’u o ka ike ana iaia.”

            “Ua maopopo loa kena ia oe la?”

            “Ua maopopo loa ia mea ia’u elike me ia a’u e ike aku nei i o ka malamalama o ka la.”

            Akaaka hou aku la ka makaikiu Dana a i aku la:  “Eia nae hoi na ike ae nei no hoi oe iaia i hele mai nei a haawainai nei i ka leka ia’u.”

            “Aole loa au i ike iki iaia!”

            “Heaha kau pili?”

            “He kika ka’u pili; ina e eo au ia oe, lilo ia o eke kika, aka hoi i eo oe ia’u lilo kau kika ia’u, a e hai hou aku no au ia oe i keia aohe waiwai o ka pili ana, no ka mea ua hai mua aku nei au ia oe aole au i ike iki i kela kaikamahine mamua.

            “E ke Kapena Waisa, ua ike oe iaia no hookahi manawa, aoiai he makaikiu kahiko oe iloko o ka oihana, ke manao nei au aole no nele kou ike ae nei iaia.”

            “Ina hookahi a’u manawa o ka ike ana iaia aole e hele ana ko’u ike hou aku ina e ike aku ana au, aka no ko’u ike houaku ina e ike aku ana au, aka no ko’u ike mua ole ana iaia oia kau e hoopaakiki aku nei imua ou aole au i ike iaia.  He nakai okoa aku paha kau e noonoo la ua ike iaia, a aole owau, oia nae hoi kau e hoopaakiki mai nei ua ike no au iaia. @ ma ko’u manao iho ua hoohuikauia kou noonoo owau ka i ke i kela kaikamahine ma kahi o kela makai okoa aku au @ noonoo kuhihewa la.”

            “E, auhea oe, ua ike ae nei no hoi oe i kela kaikamahine i hele mai nei a haawi i ka leka ia’u.  Ua hoololi oia i kona ano, pela oe i ike ole aku ai iaia.”

            Alaila noonoo iho la ke Kapena Waisa no kekahi Manawa, @ i mai la;  “He keu aku hoi ha ke kupanaha o ka mea oiaio maoli anei ia au i olelo mai la?”

            “O ka mea oiaio loa keia a’u i olelo aku nei ua hele mai nei oia ma kea no hoopahaohao loa ma kea no he keiki eleele, a nae o ka makaikiu wahine opio no ia o Karolaina Mett.”

            “Alaila he hana hoopahaohao maoli ka kela kaikamahine.”

            “Oia no hoi, elike me ia au i ike aku nei,” i pane aku ai ka Iakaikiu Dana, me ka akaaka pu ana aku.

            “Ua lohe mai au i ke kumu o kona halawai mua ana me oe me kona lilo ana i mea kokua i ke aupuni.”

            Ina ua hoikeia mai ia oe ia mea ua pololei ia lohe ou @ wau no kona mea nana i a’o i keia oihana; a e ha’i aku au @ oe oia kekahi o na wahine opio koa loa a’u i ike ai he kamahao loa kana mau hana ma kekahi mau Manawa ana e hana mai ai e hoopohihihiia ai no ko kaua mau noonoo.

            “Eia hoa ua hiki loa iaia ke huli i kona mau pono o ke ola ana maloko o na hale hana keaka, no ka mea, he kaikamahine akamai oia i ka himeni, aole oia wale, aka he akamai pu oia i ka hookani piano ame ka vaiolina, ua hiki iaia ke himeni a i ole, hulahula a ua hiki pu iaia ke hakaka kakapahi a ke hakoko, elike me ke kane.

            “He ikaika a he akamai kupanaha kona ma ka hakaka ana a ma ke kip u panapana, a he moho oia mawaena o na wahine ma ia hana he kiki pu.  I ka Manawa e hoohanaia ai o kona ikaika ia wa e ike aku ai oe i kona hikiwawe ma ka noonoo a ma ka oni ana he maalea oia ma kana mau hana a he maka’u ole e lihi launa ole aku ai no kekahi o na makaikiu kane a kakou.  Aole keia he pai iaia, aka, he mea oiaio loa, nho ka mea, ua a’o au iaia i na ike hakaka apau a ua ike au i kona mau ano apau, elike me ia a’u o ka hoakaka ana aku la ia oe.”

            “Alaila, aole no hoi e nele aku la kou haulehia i ke aloha,” wahi a ke Kapena Makai Waisa o ka hoopaani ana mai .

            "Aohe mea iloko o ko'u puuwai nona koe wale no ua pulama mai au iaia ma ke ano i kokua no'u  iloko o ka haha, a no keia hana nui au i haawi mai la e lilo ana oia ame a'u pu I mau lima kokua I ke aupuni, a e hana aku ana hoi i kekahi mau hana kamahao loa au i ike mua ole ai.

            "E hele aku au e huli ia Miss Metti a kukakuka pu me ia no keia hana, a i  ka wa e makaukau ai ka maua papa hana, ea, hoi hou mai au e hoike ia oe."

            "O mikai kela manao; ke lana nei ko'u manao no ka holopono o ka olua hana, he hana nui a  ko'iko'i ka hoao ana e hopu i kela puulu o na kanaka e paa ai lakou apau i ka hopuia, no ka mea elike no me ia a'u o ke kamailio mua ana aku nei ia oe o lakou kekahi poe ha'iha'i kanawai ku i ka weliweli o na hana e ola nei maluna o ka ili honua i keia la a o ko lakou poo ma keia hana he kanaka naauao a i piha me na manao lapuwale o kela ame keia ano.  E pono oia e paa I ka hopuia a pela me ka puulu holookoa o lakou."

            "Aole keia he kaena mua ae, aka, e hoike mua aku ana no au ia oe e pau loa ana lakou i ka paa i kekahi manawa a hiki mai ana a no ka huli ana aku i ko lakou wahi e pee mai nei i nei manawa ko lakou punana hoi ma kekahi olelo ana, e loaa aku ana ia ia maua me kuu kokua."

            "Me ka loaa pu o na mea hoike oiaio no lakou apau e paa ai?"

            "Pela ka paa o kuu manao, ke kokua mau nae na lani ke manao nei au ina no ka loaa aku o kela alakai o lakou e loaa pu ana me kekahi mea hoike oiaio, i hiki ai ke hooiaio ia ia hewa o lakou imua o ka aha hookolokolo.  Ua maopopo ia oe he huli ana aku keia no ka loaa mai o kekahi mea hoike oiaio e hiki ai ke huli aku ahiki i ka paa ana o kela poe i ka hopuia."

            "Ua pololei ia au i olelo mai la nolaila e hana aku oe elike me kau e ike ana i ka mea pono a ua ike no au i kou ano mai kinohi mai he eleu oe ma kau mau hana aole hoi he houlolohi wale."

            "O, me ka mahalo ia oe; e hoi hou mai ana au a hoike aku ia oe I kekahi Manawa ma nei hope iho," a ku ae la o Dana a nalo aku la.

            He makaikiu opiopio o Dana i kaulana ma kana mau hana makaikiu mamua aku, a ua lehulehu na moolelo e hoakaka ana no kona maka'u ole, kona komopoo ana iloko o na wahi kuhaiki loa, a ua pakele hoi mailoko mai o ia mau popilikia apau mamuli o kona ikaika, ka hiki wawe o ka noonoo ame ka maka'u ole.

            Iloko o kona mau la opio ua komo nui aku oia ma na hana hooikaika kino apau, a mamuli o ka ikeia ana o ia mau makaukau ona ma na hakaka like ole e laa ka uma ka hakoakoa ke ku'iku'i puupuu, ke kakapahi ka oo ihe, ua lilo oia i mea punahele iwaena o ka poe makahehi ma ia mau hana, a ua hopuia mai oia e ka oihana makaikiu, a pela oia i komo aku ai iloko o ia puali.

            Ma na manawa e ae he helehelena kona e nanaia mai ai he kanaka haaheo, e kahiko mau ana oia iaia iho me na aahu maikai a he kulana keonimana hoi ma na ano apau e manao ole ia mai ai he kanaka oia i ike i na hakaka like ole, eia nae, ma kona manawa e hoaoia mai ai e hoopoino e kekahi poe, ia manawa oia e hoike aku ai i ka mea i a'oia iaia a paulehia.

            Ma kekahi mau hihia ana o ka huli ana i ka mole mamua aku, a i komo kuhohonu aku ai hoi oia iloko o ka pilikia, ua manaoia mai oia e ka poe kolohe he maukauka loa, eia nae, ma ia mau hihia i lilo ai oia he makaikiu kaulana mahope mai.

            Mahope koke iho o kela kaawale ana aku ona mai ke Kapena Makai Waisa aku, ua hele aku la oia no ke alanui a hoomau aku la i ka hele ana no ke kaona, a komo aku la i kekahi hale nani mahope o ka wehe ana aku i ka puka me kekahi ki O keia kona home.

            Ma na manawa mamua aku la loaa nui iaia ke dala a ua kuai oia i kahua a kukulu ae la i hale nona.  Aohe no he ano maikai loa owaho o ka hale kenanaia mai, aka nae, maloko maikai loa owaho o ka hale ke nanaia aku, aka nae, maloko, O  ua lako i na mea hoonani o na ano apau.

            Hoko o kekahi hihia nui ana o ka huli ana i halawai mua ai oia me Karolaina Metti, he kaikamahine I talia u'i, a oia ke kaikamahine i komo pu mai e kokua iaia ma ka huli ana i kela hihia.  Ua loaa i keia kaikamahine kekahi uku makana nui, a i ka manawa a Dude Dana i ninau aku ai iaia no kana me a e hana aku ana ma ia hope aku, o ka pane a keia kaikamahine, "he makemake loa au e lilo i makaikiu."

            Ua lawe koke o Dana iaia i kokua nona, a mai ia manawa mai kona a'o ana iaia ma na ike hakaka apau.  Ma keia manawa, e noho ana o Karolaina me kekahi wahine Italia kuaaina, he wahine e malama ana i kekahi hale hoolimalima, eia nae, mamuli o ka loaa nui ana o ka Karolaina dala, a ua hlo hoi oia i kaikamahine waiwai maoli, ua loaa kona home ponoi, ua hoi mai kela wahine nona ka hale hoolimalima e noho pu me ia ma ke ano oia kona wahine malama hale.

            Ma kekahi la ua loaa aku ia Karolaina Metti kekhi mau keiki Italia makuaole e hele kuewa ana maluna o na alanui, ua hoihoiia mai laua e Karolaina i kona home he mau keiki ana i manao ai nana e hoonaauao ia laua @ aku ai laua i mau keiki naauao ma ia mua aku i ko laua manawa e kanaka makua ae ai, a i loaa ai i mea nana e malama ia mau keiki, oia hoi he keikikane a he kaikamahine, pela oia i kii ai i kela wahine a hoihoi mai la e noho pu me ia i loaa ka makua o ia mau keiki hanai ana.

            O kahi o ko Karolaina Metti hale i ku ai aole no i mamao loa mai ko ka Makaikiu Dana hale mai, nolaila, mamuli o ia kumu ua hiki me ka emoole loa ia laua ke hui iloko o ka manawa pokole loa e makemake ia ana.

            He makaikiu akamai loa o Dana i ka hoano e ana i kona helehelena, ua hiki iaia ke hoololi i kakini manawa i ka la  me ka hiki ole i kekahi mea ke hoomaopopo aku iaia a mamuli o ia ike ona pela oia i a'o aku ai i kona kokoolua a i kona hoahui hoi ma keia hana kakaikiu, a hiki i ka lilo ana o Karolaina i wahine opio makaukau loa, u lilo ka hana hoano e i ko laua mau helehelena i hana hooikaika nui na laua ahiki i ko laua paulehia ana.

            I ka Makikiu Dana i komo aku ai iloko o kona hale, a o kona noho ana iho no ia, hoea aku ana kekahi wahine i uhiia kona mau maka a paa me ka uhimaka a ku ana ma ka puka, a kahea mai la o Dana iaia e komo aku.  O ko ka Makaikiu Dana wahine malama hale oia ke kaikaina o kona makuahine ponoi, he lede aoo loa ia manawa, a ua haawi aku no hoi ka makaikiu i kona home i wahi no ia makuahine ona e noho ai, no kona makemake i loaa ka mea nana e malama i kona hale.

            O keia lede i komo aku ai aole ia he mea okoa, aka o ka makaikiu wahine no o Karolaina Metti, a me he mea la ma ka nana mai a kekahi poe i ike mai iaia ma ke alanui he wahine oia mai kuaaina loa mai.

            Iaia i komo mai ai iloko o ka rumi hookipa, wehe ae la oia i kona uhimaka a ku mai la imua o Dana me ka nani nui o kona mau la opio, a ka Makaikiu Dana no paha la e hoomakaleho mai ana, aohe nae hoi he hoakaka a ka moolelo no ia mea.

            "Hauoli loa au i kou hoea koke ana mai la, e Miss Metti, i ka wa kupono loa, no ka mea ua loaa mai nei ia hana hou a kaua."

            “Pela?”  i ninau aku ai o Karolaina me ka minoaka.  “Pela no ko’u manao.  Ua manao mai nei no au ua makemke oe e ike koke ia’u pela au i hele okoa mai nei me ke kali ole a hele ae oe a i ole, kauoha ae paha.

            “He makemake mau no au e ike aku ia oe, o ka oi aku nae ma keia Manawa; no ka mea, elike me ia au o ka olelo mua ana aku nei ia oe he hana ka kaua e hana aku ana, a he hana ano nui e koiia ai ko kaua ikaika ame ko kaua naauao apau e hoohana aku, a he hana hoi e komopoo aku ai kaua iloko o ka enaena o kea hi elike me ko’u lohe mai ka mea nana mai nei ka hana i haawi mai nei.”

            “Pela?”  wahi a Karolaina.  “Ina pela, e hahai no kaua mahope o kau mau a’o ana elike me ia au e haawi mau mai ai mamua; e hoopau na kamailio e ae, a e kamailio kaua no ka hana i nei manawa.”

            Alaila hoakaka mai la o Dana iaia i na mea apau, elike me ia ana o ka lohe ana mai ke Kapena Makai Waisa mai; ke hoolohe la ka makaikiu wahine me ka pane leo ole hiki i ka pau ana, alaila i aku la:

            “Ma ko’u manao ua hiki loa ia kaua ke huli aku a loaa kahi o kela poe kanaka i noho ai, oia hoi, ke alakai o kela poe ha’iha’i kanawai au o ka olelo ana mai la.”

            “Pela no ko’u manao, aka nae, ma kea no hea kaua e hoomaka aku ai i ka hana ana?”

            Hoomaha iki iho la o Karolaina me ka noonoo nui ana no kekahi Manawa alaila i aku la: “Ma kea no kahiko no hoi i maa ia kaua i ka hana mamua.”

            “Pehea la ia ano hana, e hoakaka mai ana oe?”          

            “Pehea ia ano hana?  Auwe! ma ko kaua hui pu ana aku a hele pu a hana pu i niea no kela poe e ike mai @?  Ua ikeia ka waiwai o ia hana ma kea no he rula ia.  Oia wale no ke alahele ame ka hana kupono a kaua e hana aku ai.”

            “Ihea auanei kaua e hele aku ai i huikau pu aku ai me kela poe, i mea e hiki ai ia kaua ke hana a ke ike aku i ka lakou mau hana?”

            “O, aole ia he ninau hoopaapaa!  Ma na wahi apau, ma ua wahi piha mau ia e na kanaka, oia hoi ma na ka @ ua heihei lio, no ka mea, aole e nele ana ka hele ae o kekahi o lakou, a i ole na alakai paha o lakou e pili, ma ia ano e ike aku ai kaua iaia a ia poe paha.”

“Eia ko’u manao, mahea kaua e hoomaka aku ai i ka hana ana?”

            Noonoo iho la o Karolaina no kekahi Manawa, a i ka hala ana o kekahi mau minuke, i mai la:

            “Ma ka mea i maa mau ia:  he makemake loa kela poe i ka pili ma na wahi heihei ho, a pela au i manao iho la malaila kaua e hoomaka ai i ka kaua hana.”

            “Pololei ia, ina pela, ma ke kahua heihei lio kaua e hoomaka aku ai i ka kaua hana.”

            “Pela iho la ko’u manao, no ka mea, oia na hana makemake loa a kela poe, a oiai kaua malaila aole e nele ana ka loaa ia kaua o kekahi mau ike lehulehu e alakai aku ai ahiki i ka hopena o ka mea a kaua e ake nei e loaa mai.”

            “Ke lokahi nei ko’u manao me kou,” wahi a Makaikiu Dana o ka pane ana aku.

            “E hele kaua e hoao malaila, he mau heihei lio ke hanaia mai nei i keia Manawa, aole no e nele ana ka ikeia aku o na amaluna o ia kahua i keia pule.”

            “A pehea ana kaua e hoano e ai ia kaua iho i ike ole ia mai @ kela poe.

            “E hoano e no hoi oe ia oe iho a like loa me Dude Dana, a owau hoi ea, elike me Sile Sale, kela kaikamahine i kaulana i ka hao a paihi.”

            “A pehea, o kaua pu ana anei kekahi e pili ma kela heihei?”

            “Oia maoli ko’u manao.”

            “O ina pela ua pono.  A ka la apopo kaua e hele aku ai i ke kahua heihei lio, a ia kaua malaila e ike aku ana kaua i na mea apau e hanaia mai ana a e loaa pu aku ana hoi ka ike ia kaua no kekahi o kela poe a kaua e hoohalua aku ai.”

            I ka holopono ana o keia manao mawaena iho o na makaikiu e elua, haele aku la laua ma kekahi la ae no ke kahua heihei lio ma ke Kaikuono Poohipa, me ko laua mau ano i hoan e loa ia.  Ua lilo laua i mau mea nana ia mai e na kanaka mamuli o ko laua manaoia mai he mau mea nui o ke  dala, he mau onamiliona a i ole he mau mea waiwai paha no ka mea oia ano  poe ka kela poe makemake loa, i nui ke dala e pili aku ai, a ina no ka lilo o ke eo ma ko lakou aoao, e kani ana ka lakou aka no ka nui o ka pomaikai eloaa ana ia lakou.

           

            MOKUNA H.

 

Ka Hoomaka Ana o na MakaikiLawai’a.

 

            He mau makaikiu paulehia loa o Dude Dana ame Karolaina Metti ma ka hoolala ana i na mea e holopono ai kekahi hana a laua i manao ai.  Ia laua i hoea aku ai ma ke kahua heihei lio pii ae la laua a noho iho la ma kahi e noho ai o ka poe makaikai, a ma o kekahi keiki elele la hoomaka iho la ko laua pili ana ma kekahi o na lio e heihei ana.

            Ma keia heihei mua ana ua eo ia laua ka pili, a nee ae la laua i ka akaaka no ka hauoli no ka lilo ana mai la o ka pili ia laua, a elike me ka laua i manao mua ai ua lilo kela eo ana mai la o ka pili ia laua i mea no kekahi poe e kuaki ai pela i ka laua ike aku, mamuli o ko laua lohe aku i ke kamailio mai a kekahi poe a laua e ike maopopo ole aku ana ia poe o kekahi o ka puulu o ka poe ha’iha’i kanawai, eia iho a manope a no ia ike aku o laua i ke kuaki o na kanaka, hoikeike ae la laua i ka laua mau dala gula amen na @ lala pepa ma kea no hooioi.

 

(Aole i pau.)

 

           

 

 

   

.