Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 21, 23 May 1919 — Page 8

Page PDF (1.62 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

HALEKUAI LOLO

THE MODEL

Alanui Papu, ma Waikiki o Pauahi.

"Hiki ke Laweia na Bona Aie Maanei."

MA KE KAUOHA

KUAHAUA KOHO BALOTA O KE

KALANA O KAUAI.

            NO KA MEA. ua kauehaia ma ke kaiawa. a ma amaia i koho balota ana no @a Laua Aupuni Kalana, ma ka Poahia mua, mahiaa o lune, 1919. a e uo h@ aka ia mau Lana Aupuni i kohoia@u la. a pula hoi me ua luna aupuni i wae a koho maoii ia elike me ke kauawai. ma @ Koho Balota Wae Moho Mama@ mai. ma ka lakou mau oihana  pakaai. ma ka la ekahi o. Iulai mahope aka o keia Koho Balota NUi ana, a e noho ma ka lakou mau oihana, ahiki i ka manawa e koho ponoia a e hookupo-

no i`e ia ai ko lakou man hope ma ka ohana;

            A NO KA MEA, ua kauoha pu ia no ma kaeawai, e hoopukaia i Kuahaua no kokahi Koho Balota Nui ana, a e @o@k @aia  e ka Papa Lunakiai, aole e @ @ maialo o na la he kanakolu ma mua mai a ia Koho Balota Nui ana;

            NOLAILA, i kulike ai me ke kanawai i hoomaopopoia no keia hana, ma keia ke hoolaha a ke kuahaua aku nei ka Papa Lunakiai o ke Kalana o Kaui, T@i@ o Hawaii, i hoikeia malalo iho nei e malamaia ana he Koho Balota Nai ana, maloko o ke Kalana o Kauai i oleloia, no ke koho ana i na luna aupuni i haiia malalo ae nei, no ke kala na o Kauai nei ma ka Poalua, Iune 10, 1919, mawaena o ka hora ewalu, kakahiaka, ame ka hora elima, ahiahi, o ua la la, a elike hoi penei:

HOOKAHI LUNAKIAI NO WAIMEA, HOOKAHI LUNAKIAI NO KOLOA, HOOKAHI LUNAKIAI NO LIHUE, HOOKAHI LUNAKIAI KAWAI

            HAU. HOOKAHI LUNAKIAI NO HANA

            LEI. HOOKAHI LUNAMAKAO NUI, HOOKAHI KAKAUOLELO NO KE

            KALANA,

HOOKAHI LUNAHOOLA, HOOKAHI PUUKU, HOOKAHI LOIO KALANA.

            Ke kuahaua hou ia aku nei ma keia, o kela ame keia Lunakiai e kohoia no ia e ka poe kupono i ke koho , balota, o ke'a ame keia Apana oloko o ke Kalana o Kauai nei.

            O na mahele koho balota ame na wahi @ ai i hoomaopopoia, a e hoomaopopoia aua paba e na kanawai o ke Teritore o Hawaii nei, no ke koho balota ana i na Luanamakaainana @. o ia no @ ke Kalana o Kauai nei, o ia no na mahele koho balota ame na wahi e koho balota ai no na luna aupuni Kalana i haiia maluna.

            Ke kahea nei ka Papa Lunaliai o ke Kalana o Kauai i oleloia, i ka poe apau i kupono i ke kohe balota o ke Kalana i Kauai nei, e akoakoa ae ma ka manawa, a ma na wahi i oleloia no ke koho balota ana i na luna aupuni Kalana i oleloia, e elike hoi me ia i @ma ke kanawai.

            I HOIKE NO KA OIAIO O KEIA ke kau nei ka Papa Lunakiai o ke Kalana o Kauai, Teritore o (SEAL) Hawaii, malalo ae nei o keia, i ko lakou mau lima me hoopili po ana mai me keia ke Sila o ke Kalana o Kauai nei.

            HANAIA ma ke Kahua Poo Oihana o ke Kalaua ma LIHUE i keia la 7 0 Mei, M. H. 1919.

            H.D. WISHARD Liiahoomalu

            T. BRANDT,

W.D. McBRYDE,

J.F. BETTENCOURT, JR.,

A. MENEFOGLIO,

 

@

J. MAHIAI KANEAKUA,

            Kakauolelo, Kalana o Kauai. @-Mei 9, 16, 23, 30.

TERRITORE O HAWAII.

@Honolulu, Oahu. Ma ke  @ ana i ka VIERRA JEWELERY COMPANY, LIMITED. @ o ka VIERRA JEWELERY COMPANY, LIMITED.  @ hui ia i kukuluia a e @ malalo a ma ka mana o na kana2o ke Territore o Hawaii, @ kulike ai me ke kanawai i hoomakaukauia ma na @, ua waiho ia mai iloko o @palapala noi no ka hoopau ana i ka hui i oleloia i hoohui pu is me ia, @ai ma ke kanawai.

            NOLAILA, ma keia ke haawiia aku nei @ i kekahi mea a i na kanaka @ kuleana mamua a e kuleana @ i keia manawa ma kekahi ano @ pono e waiho mai @ aku o ka palapala@ maloko o ka la @1919, a o kela ame keia mea e @ ana e hooloheia aku maluna o @ ka mea nona ka inoa malalo iho @ a e @ ia aku ai ka palapala noi @

DELBERT E. METZGER

            Puuku Teritore o Hawaii @ 1919 @ Mei @ 9, 16, 23, 30: Iune 6, 13, 20, 27; Iulai 4, 11.

TERITORE O HAWAII

Keena o ka Puuku, Honolulu, Oahu.

Ma ka hana e hoopau ana i ka H. CULMAN COMPANY, LIMITED. OIAI, o ka H. CULMAN COMPANY, LIMITED, he hui ia i kukuluia a e ku ana malalo a ma ka mana o na kanawai o ke Teritore o Hawaii, i kulike ai me ke kanawai i hoomakaukauia @ na hana o keia ano, ua waiho ia mai iloko o keia keena he palapala noi no ka hoopau ana i ka hui i oleloia, huo pu me kekahi palapala i hooiaioia i hoohui pu ia me ia, elike me ia i koiia ai ma ke kanawai.

            NOLAILA, ma keia ke hawiia aku nei ka hoolaha i kekahi mea, a i na kanaka apau he mau kuleana mamua a e kuleana nei paha i keia manawa ma kekahi ano iloko o ka hui i oleloia, e pnon e waiho mai i na ku-e ana no ka ae ia aku o ka palapala noi i oleloia maloko o kkeia keena, mamua ae a ma ka hora 12 awakea o ka la 26 o Mei, 1919, a o kela ame keia mea e makemake ana e hooloheia aku maluua o ia mea, he pono e hoea kino ae ma ke keena o ka mea nona ka inoa malalo iho maloko o ka Hale Mana Hooko, Honolulu, ma ka hora 12 awakea o ka la i oleloia, a e hoike mai i ke kumu, ina he kumu kekahi i wahi e ae ole ia aku ai ka palapala noi i oleloia.

            DELBERT E. METZGER, Puuku Teritore o Hawaii ,Honolulu, Maraki 19, 1919

6340-Mar. 21, 28; Apr. 4,11,18, 25; Mei 2,9,16,23,.

HUI ALAHAO AME AINA O OHAU

HOOLAHA MANAO E LAWE I KA AINA

Ia Y. AHIN

            , H. TSUNODA, S. MIYAMOTO, K. OYAMA, C. ARAKI, JOHN DOE, RICHARD ROE, SUSAN SOE, a i ka poe no apau i kuleana i keia;

            MA KEIA KE HAAWILA AKU NEI KA HOOLAHA, mahope iho o ka pau ana o na la he 30 mai keia la aku, ua manao ka OAHU RAILWAY AND LAND COMPANY, he hui i hoohuiia, e lawe no na hana o ke alahao i pono a i kuleana mau loa no ka hoomoe ana i alahao ke-pa, me ke komo pu o na oki kupono ame na wahi hoopihapiha, ka hooholo ana i na kaaahi, ke kukulu ana i na pou, ka hoomoe ana i na paipu ame na uwea, ke kukulu ana i na pou hoailona ame kekahi mau meahana e ae, na hana ame na mea kupono e ae i pili aku me keia hui alahao, maluna a ma o aku o na apan aina i hoakakaia malalo iho nei;

            Na mahele o ka R.P. 2704, L. C. A. 66, F.L. ia Kamaala, R. P. 2680, L. C. A. 9 F. L. ia Kewa, ame ka L.C.A. 7681, Ap. 5, ia . Kekai, R. P. 3461, ia Kaukahoku, Kapalama, Kona, Oahu, i komo pu ke akea, o ka laina iwaenakonu o ia mea, ua hoakakaia malalo iho nei peni:

            E hoomaka ana ma kekahi wahi, ma ka palena amau loa o ka L.C.A. 153 ia Wm. Sumner, nona ka huina hi-o mai ka lepa mai ma ka Puu o Puowaiua, ne 2326.0 kapuai, a Komohana he 6694.7 kapuai, a e holo ana;

            @ Ma ka akau poai o 382.0 kapuai, ma o kekahi huina hi-o 0 55 (degrees) 57 ', o ka laina pololei, ame ka mamao, he 191 (degree) 24 1/2 oiaio, 358.4 kapuai, i ka palena konohana loa o ka pnon alanui o ka Laina Alahao o Kalihi o ka Hui Alahao Oahu.

            Maloko olaila, he ILIAINA o 0.33 Eka, oi liilii aku, a emi mai paha.

            Ua koho ka waiwaiio o ka waiwai i oleloia, e koiia nei lilo mai no na hana elike me ia i olelo mua ia ae nei, a e koiia aku nei , ma keia no ke kuai i ka waiwai i oleloia, no ka waiwaiio, e hoke ana;

            No ka pono mau loa i ka ona, Y. Ahin, $500.00.

            Ka pono hoolimaima o H. Tsunoda, S. Miyamoto, K. Oyama ame C. Araki, $100.00.

            Hanaia, Honolulu, T.H., Mei 1, 1919 OAHU RAILWAY AND LAND COMPANY.

            Ma o H.A. DILLINGHAM, Kona Puuku; Ma o A.W. VAN VALKENBURG, Kona Kakaiolelo, 6347- Mei 9,16,23,30.     

HOOLAHA I KA POE PAA AIE O KA HUSTACE-PEAK COMPANY, LIMITED

            Ma keia ke haawiia aku nei ka hoolaha i ka poe paa aie apau o ka Hustace-Peck Company, Limited, e waiho mai i ka lakou mau koi i ka mea nona ka inoa malalo iho o kanaiwa la mai ka la 2 aku o Mei, 1919, a o na koi apau e waiho ole ia mai ana pela, e hoole mau loa ia aku no.

            Hanaia, Honolulu, Mei 2, 1919.

            CHARLES H. ATHERTON, Kahu no ka Poe Paa Aie ame ka Poe Paa Mahele o ka Hustace-Peck Company, Limited. 6347-Mei 9,16,23,30; Iune 6.

POE LAWAIA KUPIHEA BROS. (Na Hoahanau Kupihea.)

            He poe Makaukau a Piha Akamai ma ka Lawaia, kukulu ana i na Pa Lawaia (Pounds or Weirs), na Hina i Hooluuluu ame na Pa Uwea Hooneenee "Makalei" (Baitless Pound-Traps).

            E hookoia no na kauoha me ka hikiwawe. Oluolu na kuka ana. Keena Oihana, Hocking Bldg., kihi o 6347-Mei 9, 16, 23, 30.

            HOOLAHA

            Ma keia ke konoia aku nei na hooilina o Charles Kanai, Ekela Kaohi John Davis ame Henry Rice, e hele mai e kuka pu me maua no na mea e pili ana i na kiopoho a na hooilina e pili ena i na poho i loaa aku i kela poe keiki Hawaii, mamuli o ke piho ana o ka moku, America "Aztec" mamuli o na hana a na Koa Kelemania.

            O maua no

ACHI & ACHI

Na Loia ma ke Kanawai, Honolulu, Mei 1, 1919.

6347-Mei 9,16,23.

PARK SOON

Mea Hana Uwaki, Mikini Humuhumu ame Ponogarapa. He Maiau ma ka Hana Ana.

Alanui Papu, Kokoke i Kukui.

KELEPONE HELU 3028

KA EUANELIO LOLI OLE A IESU KRISTO KA MANAOIO.

            Haliu ae la o Iesu, Ike ae la iaia, i aku la: E. ke kaikamahine, e hoolana i kou manao; ua hoola mai kou manaoio ia oe, a ola koke iho la ua wahine la ia hora. Mat. 9:22.

            A hele aku la o Iesu mai ia wahi aku, elua kanaka makapo i hahai Iaia, kahea mai la laua, i mai la: E ka mamo a Davida, e aloha mai Oe ia maua. Komo ae la Ia iloko o ka hale. a hele mai Ia ia Iesu ia Iaua. Ke manaoio nei anei oula, e hiki no Ia'u ke hana i keia mea?  I aku Ia Iaua iaia, Ae, @ ka Haku. Alaila, hoopa aku Ia i ko laua mau maka, i aku Ia; Elike me ko olua manaoio ana mai, pela e hanaia aku ai no olua. Kaakaa ae la ko laua mau maka. Papa aku la o Iesu ia laua, i aku la: E. malama olua o ikeia e hai Mat. 9:27-30.

            Ma na wahi apau loa i komo aku ai Ia i na kauhale, a i na kulanakauhale, a i na kuaaina, malaila lakou i waiho ai i ka poe iani ma na alanui, a nonoi aku la Iaia, i hoopa aku ai lakou i ke kihi wale no o Kona aahu; a o ka poe i hoopa aku Iaia, ola ae la lakou. Mar. 6:56.

            Ala o Kona inoa iho, i ka manaoio ana i Kona inoa, o ia ka mea i hoola ai i ke kanaka a oukou e nana aku, a e ike nei; o ka manaoio ana Iaia, o ia ka mea i haawi mai ai i ke ola i'o no ia nei imua i ke alo o oukou nei apau. E. noho ana kekahi kanaka ma Lusetera, us nawaliwali na wawae, ua @pa ia mai ka op mai o kona makuahine, aole loa ia i hele.  Lohe aku la oia ia Paulo e olelo ana a haka pono mai la oia iaia, a ike iho la, he manaoio Kona e hoolaia ai.  I mai la ia me ka leo nui.  Lelele ae la ia a hele aku la Mar. 14:8-10

            Maloko no'o ia oihana like, penei: A hiki ae la lakou i na kanaka, hele mai la kekahi kanaka i Ona la, kukuli iho la imua Ona, i mai la: E ka Haku, e aloha mai oe i Ka'u keike, no ka mea, ua loohia ia e ka ma'i hina, ua cha loa, ua hina pinepine ia iloko o ke ahi, a iloko o ka wai.  A lawe mai la au iaia i kau poe haumana, aole hoi i hiki ia lakou ke hoola iaia.  Olelo mai o Iesu, i mai la: E ka hanauna manaoio ole ame ka hewa!  Pehea hoi ka loihi o Ko'u noho pu ana me oukou? Pehea hoi ka loihi o ko'u hoomanawanui ana aku ia oukou? E lawe mai aiai Io'u nei.  papa aku la o Iesu iaia, a puka aku la ke daimonio iwaho ona: a ola iho la ua keike la mai ia hora mai.

            Alaila, hele malu aku la na haumana i o Iesu la, nimau aku la: Nokeaha la i hiki ole ai ia malou ke mahiki aku aiai?  I mai la o Iesu ia laaakou: No ko oukou manaoio ole.  He oiaio Ka'u e olelo aku nei ia oukou, ina he like ko uokou manaoio, me kekahi hua makeke, a e olelo aku paha oukou i keia mauna, e nee aku oe  i o, a e nee aku no ia; aole mea hiki ole in oukou. Aka, aole e pika wale aku ka mea me neia aia ma ka pule ame ka hookeai wale no.  Mat. 17:14-21

            Alania olelo aku la ka poe lunaolelo i ka Haku: E hoomahuahua aku hoi oe i ko makau manaoio ko oukou elike me ka hua makeke, e hiki no ia oulou ke olelo i keia laau Sukamino, e hehuia aku, a e kanu hou ia aku i ke kai, a e hoolohe no ia ia oukou.  Luk. 17: 5-6

            Ina he ma'i ko kekahi o oukou, e kiiaku oia i na lunakahiko o ka ekalesia; a e pule lakou maluna ona, me ka hamo ana iaia i ka aila ma ka inoa o ka Haku e hoala mai iaia; a ina i hana oia e kalaia mai ia. Iak. 5:14, 15.

            Ma o ka manaoio la, hanaia ai na hana mana, penei! Eia no na ouli kupanaha e pili pu aku i ka poe manaoio mai ana Ia'u. Ma Ko'u inoa lakou e mahiki aku ai i na daimonio, a e olelo no hoi lakou ma na olelo ano e.  E kai'ka'i no lakou i na nahesa, a ina e inu lakou i na mea make, aole lakou i ko lakou e poino ia mea; a e kau no lakou i ko lakou lima maluna o ka poe ma'i a e ola lakou. Mar. 16: 17-18.

            I mai lo a Iesu iaia: E olioli oe. e ke kaikamahine; us ola oe i kou manaoio ana; e hele hoi oe me ka pomaikai.  Iaia e olelo ana, hiki mai la kekahi mai ka hale mai o ua luna halehalawai la, i mai la iaia: Ua make keu kaikamahine; mai hooluhi oe i ke kumu.  A lohe ae la o Iesu, olelo mai la Oia iaia, i mai la: Mai maka'u oe; e manaoio wale no, a e hoolaiai no ia. Luk. 8:48-50.

            No ka manaoio i lawe ola ia aku ai o Enoka, me ka ike ole i ka make; aole ia i ike hou ia, no ka mea, ua lawe ola aku ke Akua iaia.   A ua hoaponoia oia no Kona hooluolu ana i ke Akua manua aku o Kona laweia ana aku. Aka, he mea hiki ole ke hooluolu i ke Akua me ka manaoio ole, no ka mea o ka mea e hele ana i ke Akua, e pono no e manaoio oia, he mea i'o no Ia.  a he mea hoi e uku mai ana i ka poe e imi ikaika aku ana Iaia. Ma ka manaoio o Noa i a'oia ai e ke Akua no na mea i ikemaka'u i halelana e ola ai Kona hale: ma ia mea hoi ia i hoahewa aku ai i ko ke ao nei, a ua loaa iaia ka hoaponia ana no ka mauaoio. Heb. 11:5-7.

            Ma ka manaoio i hele lakou mawaena o ke kaiula me he hele ana la ma ka aina ka mea a ko Aiguhika i hoao ai a make iho la i ke kai.  No ka manaoio i hiolo ai na na p Ieriko, i ka pau ana o ka hoopuni i na la ehiku.  No ka ma@ ai o Rahaha, ka wahine hoolamalama me ke poe hoomaloka, mahope iho o kona hookipa ana i na kiu me ke aloha. Heb. 11:29-31

            Ma ka manaoio ua ike kakou ua hanaia ka lani ame ka houa e ka olelo a ke Akua, o na mea i ikeia.  Ma ka ma@ i kaumaha aku ai o Abera i ke Akua i ka mahai maikai aku i ka Kaina, am@ koaponoia ai oia he pono, oia ka ke Akua i hoike mai ai no kana alana; malaila hoi ua manaoio hoi i hoolohe ai o Aberahama i ka wa i heaia mai ai e hele aku i kahi e loaa mai ai iaia ka noho ana: a hele aku la ia me ka ike ole i kona wahi i hele ai

            Ma ka manaoio i noho malihini ai oia i ka aina i olelo mua ia ai, ka aina o ka poe e, e noho ana ia i'oko o na halelelwa, me Isaaka ame Iakoha, na hooilina pu me ia no ka mea hookahi i ha'imua ia mai ai.  No ka mea, ue ini amu is i ke kulanakauhale i hookumuia, a o kona mea nana i hana, a i kukulu hoi, o ke Akua ia.  Ma ka manaoio i looaa ai ia Salai ka ikaika e hapai keiki ai, a hanau mai mahope ho o ka manawa maoli o Kona ola ana, no Kona manao.

KO MAKOU PAPA UA HALA.

            Mr. Solomon Hanaohano, ALoha oe:

E oluolu oe e ke kauwa ahuonui a ka lehulehu e haawi mai i kekahi rumi uuku o ke Kilohana no ka makou puolo kaumaha e kau ae la maluna.

            Ma ka la 25 o Aperila, 1919, hora 3 l ka auwina la, ua pauaho mai ia i keiaola ana ko makou papa aloha, Moses, Nui Kanakaniu, ma Hauula, Koolauloa, Oahu.  Ua haalele mai oia mahone nei no kona alahele loa, kp makou mama e kanikau aku nona, na keike ame ka ohana.

            Ua loihi na la o kona kaama'i ana a pauaho mai la oia i ka hanu hou ana i na eaa @o keia aina aloha a hoi aku la i ka home i hoomakaukauia no na mea apau e ko kakou Haku Iesu.

            Ua hanauia ko makou papa ma Laie m@loo, Koolauloa, Oahu, i ka mahina o Aperila 15, 1844, mai ka puhaka mai o M. Kanakanui (k) ame Nania (w), a ua piha iaia na makahiki he 75 a waiho aku la kona mau iwi aloha i ka home maha mau o Lanakila, Hauula, Oahu.

            Ma ka berita o ka mare ua hoohuiia oia me ko makou mama.  Mrs. Malaea Kaahanui o Molokai, ma Hauula, a he 39 makahiki ka loihi o ko laua noho pu ana a haalele mai la i keia ola ana.  Mai ko Laua puhaka mai, he eono keiki, elua i hele mua aku ma o ke kai eleole, eha e ola nei.

            I kona haalele ana mai ia makou ka ohana, me he leo la e hea mai ana mai na wahi like ole a makou i hele ai, a i pili ai i na hana e pono ai ka ohana, aia ihea aku nei o Moses Nui Kanakanui? Ma keia aoao aku o ka lua kupapa'u ke ku nei makou ka lhana me ke kaumaha, a hea aku la i keia mau leo, ua hala, ua pau, ua ka ae  kana mau hana maikai, ua hoi aku la i ka home nani o ko kakou Makua mana loa, ka mea nana i hana mai iaia.  Ua hoi anu la kona kino wailua i ka lepo, a o kona uhane aloha i kona makua. Iloko o la ke Akua hana, he hoahannnnau oia no ka ekalesia o Hauula, a iloko no o ia mau hana a waiho mai la.

            Ke huli ae i ka moana kaiuli, ua pau ko makou ike hou ana i ko makou papa e au ana i na kai owaho o Kilia, Laie, Kaluanui ame Punaluu.  Ua pau hoi ka ai ana i na i'a ono o ka hohonu, no ka mea, ua hala aku la ka makua i kamaaina i na ko'a is mau kai.  I keia la, a no ka manawa pau ole, ua pau kona kiei hou ana i ko oukou mau alualua.  Ua nalo, ua nalo loa oia.  Aloha wale ka makua e hiki ole ai ke poina iloko o ke anu e hanu ana i na mea e pono ai keia noho ana.

            E na pali hauliuli o ka ua maakua ua pau ko oukou lohe ana i ko Moke Kanakanui leo, ua pau hoi kona hapapa hou ana i ko oukou mau paliku. Ua pau no hoi ko makou lohe hou ana i kona leo. Owani mai la ia? Heaha kau hana o keia la? E hele kaua i kuauna lo'i i ka mahiai; e hele kaua iwaho i ka lawai'a; aka i keia la ua kuu ka luhi o ko makou papa. 

            Aloha wale ka makua i haalele @ i ka ohana e ka'i aku @ luuluu kaumaha nona.  Aloha wale ko makou makuahine e helelei mau ana na waimaka nona.  Auwe ko makou minamina i ko makou papa!

            E papa aia aku nei oe ihea.  Aohe ea mai.  Ua pau, ua hala ua hele loa. 

            Ma ka aoao o ka ohana i hookaumahia, ke hoomaikai aku nei makou apau i na makamka me na hoaloha i komo pu mai iloko o ko makou luuluu ame la oukou mau kokua apau, na ke Akua mana loa e kiai a e malama ia kakou iloko o kona malu, a Nana no e hoomama mai i ko kakou luuluunoka kakou mea i ko minamina nei.

            Me ka mahalo nui loa ia oe e Mr. Hanohano ame na keiki abouni a ka papapa'i

            O makou iho no me ke aloha,

            KA OHANA O KANAKANUI. Hauula,  Koolauloa, Oahu.ELU KANE I MAKE I KA HOOKAHI WAHINE.

            O kekahi o na hiohiona a@ nui iloko a ka hoike no ka mahina o Aperila i waihoia ae i ka Papa Ola e pili ana i na make oia ka oi aku o ka heluna o na kane mamua o ko na wahine, aneaneane e palua ka nui on na kaue i make mamua o ko na wahine.  Oiai na kane o Hawaii e paa ana me ka ilil loa i ko lakou pono koho baloka aole e haawi i ke ola i oi aku ka puakiki loa.

            Iloko o ka mahina o Aperila i hala aku la he 217 ka nui o na hanau, 121 may make a he 85 pau paa mare maloko o ka palena o Honolulu, elike me ia i hoikeia as is ke keena hoopaaianoa o ka Papa Ola o ke Teritore, a i hoopukaia ae hoi ma ke akea e ka Lunahoopaainoa Miss Lemon.

            No na make 121 i hoikeia ae he 79 oia huina he mau kane a he 42 mau waihine.  Ma na lahui he 29 Hawaii, 5 hapa Hawaii, 29 Kepani, 14 Pukiki, 11 Pake, 10 Ameika, 8 Pilipino, 7 Pelekane, 3 Korea, 2 Kelemania, 2 Poke Rukini.

            Iloko o ka mahina he 14 mau opu ke iki kokoke e hanau i hoikeia ae, he emi iki iho malalo o ka 6 pakeneka o ka huina nui o na hanau, He umi man make i ninaninauia ke kumu make.  He elima i kahaia, a he ekolu make i noho ai ka aha kiure a ke koronero e noii i ke kumu o ka make ana.  O ka make 121 he 22 o ia huina aole he poe noho paa maloko o Honolulu, o ke koena iho he 99 oia ka nui o na make maloko o Honolulu.  He 53 poe i make kauaka olo ko iho o ke kulanakauhale i kohoia he 75,000.

            O ka ma'i akepau no ka helo ekahi e ka ma'i nui o kana mau pio, he 22 ka heluna. He Umi poe i make i ka ma'i numonia, elima i ka ma'i ha'iha'i iwi a he 8 poe i make i ka ma'i puuwai. ana i ka oiaio o ka mea Nana i ha'i mua mai. Nolaila i laha mai ai mai kela mea hoohaki, a o ua mea la me he mea make la, ka poe mamo elike me na hoku o ka lani ka lehulehu, ame ke one ma kahakai, aole pau i ka heluia. A make aku la kela poe apau, iloko o ka manaoio, aole hoi i loaa ia lakou ike ana ia mau mea i kahi loihi, ua manaoio @ a ua ha'i aku ia lakou iho, he poe kanaka e, he poe malihini ma ka honua. Heb. 11:3-5; 8-13

JOHN M. MAHUKA.

            Owelawela no keia mau la i ahona ike wale no i kahi mea ahiuhiu makani kamaaina o ka Ua Kukalahale nei, a i ka po nae e hoohanini liilii iho ana no a Kulanihakoi i na kula pakaua kilikilihune; he ua hoopala ohia paha!

            MELE KANIKAU

Mr. Kaopuiki

O pele home noho a kuu moopuna, Kuu milimili, kuu aloha hoi e Walea ana i ka olu o ia uka iuiu, Ka iniki a ke anu me he ipo ala, Hoonana ae ana au i ko aloha.

            A pehea la hoi ia a e pau ai, I ke kahawai hoi a Ino, a nihi e I ka lawai'a he oopu ka hoi ka i ' a, I kauhuhu i ka auau wahi kai, Hoope ana oe i ka ili o kuu kama hele loa.

Hookahi oe noho aku kakou ia uka, I hale no kuu aloha e kipa aku ai; Pehea la oe e Halawa i manaoino ai ia' u,

Kaupale aku oe i na maka o ka opuna,

Kuu pua kuikui hoi o Molokai.

Hoopulu ia nei hoi e ka ua naulu,

Hiki mai ko aloha e uwe no au.

Kuu moopuna kuu minamina pau ole

Auwe kuu aloha kuu aloha poina ole.

            Auwe kuu moopuna!

---

Mrs. H. Honolulu.

 

E Moaula e kau mai la a iluna,

Oia wahi a makou e noho ai me kuu lei aloha,

I Haliaka no la a he kupuna-wahine Ke Uwe helu mai nei i kuu moopuna; He milimili oe na ka nui manu o uka,

E lei hooheno ia mai la e ka nui lehulehu;

Eia aku nei paha oe i ka holoholo e kuu luhu,

Eia aku nei paha oe i ka holoholo e kuu luhi,

E walea ana i ka olu o ke ano-ahiahi; Hoohihi hewa ana kou manao ilaila, Ka popohe a ka pua o ka melekule; O oe ko'u kuleana a o nei aina malihini Ike ana au ia Molokai nui a Hina, Mea ole nei kula loa e waiho mai nei, Ke, koii nowelo a ka manao.

Ka ukana luuluu a kuu puuwai e hiipio nei;Hiki mai ko aloha e kuu moopuna E uwe no au.

Nou ko'u hoomanao mau ana,

A he milimili oe na ke ala onaona, Eha lae o Akina kau mai mamua,

Aia paha me oe ka luhi a kaua; O ko aloha ka'u mea nui e kuu moopuna,

Kuu hoa pili oia uka mehameha kanaka ole,

I pumehan hoi kuu ia oe kuu lei Kuu aloha pau ole kuu milimili,

Kuu moopuna.

---

Mrs. Able Kia.

 

E ka wai kaulana o Moaula e, Ia wai hoeha i ka ili o kuu kama hele loa;

Aloha no ia wahi a kuu lei e hele ai,

A me a'u nei hoi kona papa i hooneleia. 

Noho ana makou o ia home kuahiwi,

Waleona ana oe e kuu lei ia uka iuiu.

Ahiki mai hoi au kona makuakane,

Ua auau like no maua me kuu lei,

Me ka wailele o Moaula kaulana nei,

Aole oe e hoopulu hou ana i kona ili,

Pela hoi me kou mau hunawai hu'ihu'i.

Nau i hoope aku a i kona mau papalina nohea.

Nau i hoope aku a i kona mau papalina nohea.

Ua pau hoi kona maalo hou ana aku,

No ka mea, ua lilo aku la ia Lanikaula,

Oia kupueu nui nana i lawe aku la,

Noho ana hoi kuu lei i ka malu lau kuikui,

Ua kui iho no hoi au i ko's manao,

A o oe kuu pua a lei hemo ole,

A i kahiko hoi no kuu nui kino nei,

A he ipo hooheno no na po kehau anu,

I pumehana hoi au i ka la'i o ke kaona,

A loaa mai au i ka Ua Kukalahale,

Auwe kuu minamina pau ole,

            Kuu lei hele loa.

---

Mrs. Elizabeth K. Kia

E Lanikaula e ku haaheo nei,

Pehea la oe i lokoino mai ai ia'u nei

Honouli moloo ame Honouli wai,

Ua ike iho paha olua i kuu aloha?

Pehea la oula i hookipa ole mai ai i ka anoi,

Hele hookahi ana kuu lei i ala hoi ole mai,

Kau aku ka manao ia Moanui,

I ke kipehi mai ka hunakai i ka ae one,

Hoona aku au i ko aloha ia Waialuna,

Me ka mauao aia la oe me Ahaino,

Kahi i walea ai i ka malu lau o ka niu,

Hooniia ke aloha e hana mao ole nei,

Kupu ae ke koi a ka iini i Pukoo.

Alawa aku ia Kaluaaha halepule,

Hoomaha aku la paha oe i kahawai o Ohia,

Ua pihi au i ke aloha nou e noho nei,

E kui ai au a lawa ka makemake;

Makaua ke aloha na'u nei lou mama,

A i lei hooheno ia no kuu puuwai.

Auwe kuu minamina i kuu luhi,

Ka pua hoonani o kuu home;

Aia pua nei paha oe a i Kamalo,

Hoomaha ana i ka olu lau o ke kiawe

Aloha ia home noho a kuu lei,

E walea ana i ka la'i o ia wahi,

Hiki mai no ko aloha e uwe no au,

E kuu leialoha pili hemo ole,

Auwe kuu milimili e!

---

Tokio, Japan, May 19. -E hoakaka ana ka lono i loaa mai ianei mai Yonezawa mai, he kulanakauhale maloko o Yamagata, hookahi kaukani mau hale maloko o ia kulanakauhale i lukuia e ke ahi i keia kakahiaka, he ahi i maopopo ole ka hoomaka ana.  He mau kaukani o na kanaka iloko o ke kulana kauhale i hooneleia i na home, waha ka lono kelekalapa.

HOOMAKAUKAU NO MUA AKU NEI

E Hoao e Hoomakaulii Ano...E Malama i ke Dala e

wehe i Buke Banako H@ahu me ke

CHINESE-AMERICAN BANK

A NANA AKU I KA ULU O KAU DALA

NA PAHU DALA                 $1.00 no ka Wehe                   Kihi o ke Alanui

no ka Hoolimalima                  Ana i ka Hoahu                       Moi me Nuuanu

---

NUPEPA KUOKOA

---

No ka makahiki (one year)......$2.00

No eono mahina (six months)...1.00

            O na Dala ame na Hoolaha Apau e hoouna pololei mai i ka ADVERTISER PUBLISHING COMPANY, LTD., wale no, P.O. Box 208, Honolulu, T.H.

            Entered at the Post Office at Honolulu, T.H., as Second Class Matter.

CHARLES S. CRANE....LUNA NUI.

---

HOOLAHA I KA POE PAA AIE.

---

Ma keia, he haaw'i aku uei ka mea nona ka inoa malalo iho nei, J. NOGUCHI, ke kahu i hookohu pono ia a i hookupono ia o ka PLUMBING SUPPLY COMPANY, LIMITED, he hui Hawaii, i ka hoolaha i ka poe apau he mau koi ka lakou e ku-e ana i ka Plumbing Supply Company, Limited, i oleloia, e waiho mai i ua mau koi la, i hooiaio pono ia, me na bila kikoo ku pono, ina he mea kekahi o ia ano, ina no ua hanaia ua mau koi la malalo o ka moraki no ka waiwaipaa, i ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ma ke keena o Messrs. Thompson & Catheart, ma na Rumi 2-12, Kuea Campbell, Honolulu, Hawii, o ua wahi lawelawe oihana nona, no ka waihoia ana mai o na koi, iloko o KANAIWA (90) LA, mai ka la aku o ka puka ana o keia hoolaha.  O na koi apau e waiho ole ia mai ana ma keia ano, 'e hoole mau loa ia aku no.

            Hanaia ma Honolulu, T.H., i keia la 9 o Mei, 1919.

            J. NOGUVHI,

Kahu o ka Plumbing Supply Company, Limited. 6347-Mei 9,16,23,30.

---

HE HOALOHALOHA NO KEKAHI PUA O EWA I OPUU AE A MAE KOKE IHO LA NO.

            Mr. S. Hanohano, Aloha oe: - E oluolu oe e hoike ae maloko o kau hiwahiwa, i keia puolo a ke aloha, i ike mai ai na kini-haipule o kaua.

            O makou o na hoahanau o ka Ekalesia o Ewa ame kona kahu, na haumana Kula Sabati ame kona kahu, na laumana Kula Sabati ame kona mauluna, na lala C.E. ame kona mau luna nui, ma o ko makou mau komite la, ke komo pu aku nei makou ma ke kanikau pu ana me na kupuna ame na makua, ka ohana, no kekahi o ka makou pua nani i opuu ae a o mai na lihilihi o ka pua e mohala ae, eia nae, ua hiki kke mai la ja wa i ikeia ai ka hoomaka ana mai o ka opuu e mae, a no ia ikeia ana i la pilikia o ka pua, nolaila, ua imiia kahi e loaa ai ka lanakila, e mohala hou mai ai ka pua uni o la malou kihapai. Eia nae, us hiki ole, no ka mea, ua maloo iho la ua opuu pua nani nei Ewa ma ka la 9 o Mei, 1919, oia o Miss Mary Kapola Kaleikini.

            O kekahi keia o na pua nani o keia kihapai o Ewa, he nani hoi a makou e haaheo ai, iloko o na mahele ekolu; ka mua, kona leo nani iloko o na hana K. S. ame C.E.; ka lua, ka wiwoole iloko o na hana K.S. ame ke C.E., ma ke ku pakahi ana ma na anaina hoike; ke kolu, ka lokomaikai me ka puuwai heahea. He opiopio loa oia, nona na ma kahiki he 17.

            Nolaila, ua ili iho luuluu, plea i ulu ae ai keia wahi kanaenae aloha nona:

    Luuluu Hanalei i ka ua nui;

    Kaumaha i ka noe Alakai;

    I ka hele ua a Manuakepa,

    Ua oiku i ka luna o Waialana.

    Ua oi aku hoi paha, no ka mea, ua mae aku la ia pua nani o Ewa kai ula i ka lepo, i ke kuehu ia e ka makani Moaeku, i ka hoopuluia e ka hunakai o Kuloloia.  Ilaila kihikuhi ke kai ma Puuloa ke ala, pehea la e loaa ai, ua lawe aku la no ka mea Nana i haawi mai a hoi aku la ma kela ao nani mau loa.

            Nolaila, kr nonoi ae nei ko makou leo pule i ko kakou Haku Iesu Kristo Nana no e lawe aku i na kaumaha ame na luuluu o na kupuna, na makua, ka ohana ame makou kona mau hoa paahana iloko o ka hana a kk kakou Haku aloha, a nana no e haawi mai i na pomaikai ame ka maluhia malama o kakou apau, Amene.

            O makou iho no me na haawina o ke aloha,

            REV. W. KAMAU

                        Komite Ekalesia;

            JCS. J. KAPEPA

                        Komite Kula Sabati;

            MISS BESSIE KALUA

                        Komite, C.E.;

            P.K. KAPANOOKALANI

                        Lunahoomalu o ke komite.

---

NO KE KUAHANEENEE.

---

            Ina he hu'i a he eha kou ma ke kua, e hamo i kahi i eha me ka laau hamo Pain Balm a Chamberlain he elua manawa o ka la, me ke kuwakuwai ana me ka poho o ka lima, no elima minuke i kela ame keia manawa e hamo ai. Alaila hooma-u i apana o ka welu huluhulu me ka laau hamo, a jaujoa aku ma kahi o ka eha.  Eia ke kuaiia nei e ka poe kuai laau lapaau apau, o Benson, Smith & Co., na akena no Hawaii, Hoolaha.

---

KakelameKuke

(KAUPALUNAIA)

Poe Kapepa ma

            ke Komisina

--A H @ --

Poe Agena no na Mahiko

Lehulehu

---

AINA KUAI EMI LOA

---

$350--  Apana Aina 40x85 ma Lanakila mauka o ka Hale Pupule.  He maikai a nani ka noho ana o kela wahi.  He $25 ukumua a $10 i na mahina apau.

$160---Apana Aina, 50x100, Alanui 10, ma Palolo $10 ukumua. $5 i na mahina apau.

$200---Apana Aina 50x100, Alanui Ma kihana, kokoke ma ke Alanui 6, a e holo aku ana ke kaa awila ma keia mua aku.  He wahi maikai. $25 ka uku mua, $5 i ua mahina apau.

PAULO KALAUKA.

(P.E.R. STRAUCH)

Akena Kuai Aina Emi Loa.

Waity Bldg., Helu 71 Alanui Moi.

---

Kela Laau Kaulana

___

B.B.C.

---

            He laau i hoohuiia o na launahele, laau e hana pu ana me ka hana a ke Akua, he hoomaemae a hooikaika ae i na mea paahana holookoa o ke kino e kipaku ana i ka ma i kino ame na me i ili wale mai, e haawi ana i ke kino a ka ikaika, ke ola ame ka mana i na aalolo.

            E hooliha ana ka B.B.C. i ke kino me ka ikaika hao o ke ola ame ka  ikaika o nala opio.  Ua hoo@aia na poe nawaliwali ma na manawa lehulehu mahope o ka inu ana he mau pule wale @o.  Ua apopoia e na kauka kaulana he nui ame na kanaka iloko o ke ola lahui ana. O ka B.B.C. ka laau kamahau loa ma ke ao.

            KUAIIA MA NA WAHI APAU.

Keena Kauai Laau B.B.C., 161 Alanui Moi, Honolulu, Hawaii.

---

MAREIA ME KA ULUMAHIEHIE.

---

            Mr. Lunahooponopono; Welina pumehana kaua; --E oluolu mai kou ahonui e uwila ae ma na kolaniu kaawale o "Ke Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii", no kela mau hua e hekau ae la maluna:

            Ma ka hora 1:20 p.m. o ka la 10 o Mei nei. 1919, ma Peahi, Haniakualoa, Maui, ua hoohuiia ae la ma ka berita maemae o ka mare o Noah K. Kekahuna me Miss Kitty Emmersley o ia wahi hookahi no; na Mr. Benjamin P. Manoanoa Sr. o ka Ua Hoeha Ili o Waiehi i hoohui i ka paa mare iloko o ka ulu mahiehie o ke anaina no na mea nona ka la i hoikeia ae la maluna.

            Mahope iho o ka pau ana o ka luluima aloha ana o ka ohana o na mea nona ka la, ame na makaikai pu, ua konoia mai la ke anaian e hoi noloko o kahi i hoomakaukauia ai no ka hoopiha ana i ka lua o ka inaina.

            He mau opio no keia i hiki aku paha ko laua mau makahiki ma kahi o ka  17, a i ole paha ia, maluna iki aku o ia mau makahiki i hoikeia ae la maluna.

            Ua nui na meaai i hoomakaukauia, o ia no ka apae mahikihiki, puaa momona  ame ka pipi oloko o ka uka i@i@ o Huelo, Maui.

            Ke haawi pu aku nei ka mea kakau ia Jno.  Hanamaikai no kona haawi ana i mau puolo laulau puaa me pipi na ka poe e hou ana no ko lakou mau home.

            Ma ka lohe mai o kou mea kakau, he ekolu mau la e malamaia ai o na meaai like ole i hoomakaukau ai no ia la ano nui.  Ilaila ana no paha ka honeymoon o ka paa mare.  E uhaiia ko olua mau la o ka nohona mare ana iloko o ke kuikahi like o ke kane ame ka wahine.

            E loaa mai no hoi na hua ohaha mai kai mailoko mai o ko olua mau puhaka me ka ulumahiehie.  ma ke koho aku a ke mea kakau, ua hiki aku ka nui o ka poe i hiki ae ilaila i ka 100 a oi aku, emi mai paha.

            Me oe e Mr. Lunahoponopono ame lou mau keiki oniu hua uwila ko'u aloha.

            O KNOX. PONIAULANI.

Kuau, aia, Maui, Mai 12, 1919.

---

LADANA, May 19--Ua hoikeia mai ka paapio ana i ke Kenerala Dedekine, ke Kenerala Cosaka, he 10,000 mau paahao ame 28 mau pu mikiui a mau pu kuniahi iloko o kana kaua ana  e ku-e ana i na Blosheviki maloko o Tsaritzin.