Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 18, 25 May 1919 — Page 2

Page PDF (1.59 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

E HAALELE MAI ANA KA LUNA NUI O KA HALEM'AI MOIWAHINE

            Ma ka Poakolu iho nei i ha'alele aku ai ke Kaoka @@ @@ Hollman i ko@a k@lana ma ke ano he luna no ka Halema'i Moiwahine. He mau la lehulehu manua aku kona hoihoi ana ae i kona ho'okohu i na kahu malama waiwai o ka halema'i, aohe nae hoi i hoikeia ae ia mea ma ke akea, ma ka po wale no o @a Poaha aku la i hala kona hoike aoa ae ia mea ma ke akea, no ia haalele on a, a e hoi ae ana ka oia ma ke auo he kauka @@paau ma ke @eena o F. @. Morong.

            I kulike me kokahi lono lauahea he kumu no ko ke kauka haalele ana i ka halema'i. @@a manaoia ma kona manawa i hoi@@@ia aku ai ilai@@, e lilo ana la oia i luna nui, eia nae, aole pela. Ua @i@a@ia aku ka ke Kauka Hollman @o keia lono no ka oiaio a oiaio ole paha@ o kana pane ka aohe i pololei ka mea i lonolono waleia. No ka ninau e @ili ana i ke kauka e hoopiha aku ana i kona h@ka@aka ua pane mai oia aohe i maopopo.

            Mai ka mahina mai o Sepatemaba i @@la ko ke Kauka Hollman noho ana @@loko o ka halema@i, ma ka halema'i @ Kalihi kona wahi i noho hana mua @ a ua noiia ak@ nae oia e hoi ae i @@@ka no ka halema'i Moiwahine @ halema'i oi aku o ua hana hou a hoo@@ lom@a me ha hana hou ia ao o kekahi @@@ hoololi no ke kulana o ka hale @@ike me kana i makemake ai, a ua @lo no hoi ka hauwawaia ana ae no @ona lilo i l@@a nui no ia halema'i i @ ea aponoia e ka lehulehu i konihi, a @a keia lono ia ana ae nei nae e pili @a i kona haalele aku, ua hookahahaia @a lehulehu, oiai ua mauaoia ua moe@hi la na hana malaila, eia ka ke oo@@ku moi nei no.

HE MOOLELO HOOPIHOIHOI NOONOO O KEKAHI KOA.

            I kulike me ka H.S. Padgett moolelo @ ka hoakaka a@a ne i ka Meia Ferm a i ke Kiaaina M@Carthy ,a ka Poalima aku nei i hala, pakele ka ka mo@ulawekoa Me@benema e lawe ana he 1500 koa Canadian mai Kanada mai no Livapulu a oia pu kekahi e kau ana malona o ia moku i ka wa i ikeia aku ai ka mokuluu Kelemania me ka holo mai o ke topido. Wahi a kana moolelo o ka hoike ana ma ka la 12@@ Dekemaba, 1917, ua haawiia mai la ke kanoha e holo ae na kanaka o ka moku a e ku me ka makaukau ma ka aoao o na waapa, a oiai lakou malaila ua ikeia aku la kekahi mokuluu i ka lana ana @@ a hookuu mai la i ke topido no kahi o ka moku e holo ana ia manawa. Ia manawa @oke no ua ike mai la na moku wawahi topido elima e ukali ana i ka moku lawekoa i ka mokuluu a hoomaka mai la ka hahai ana i ke topido @@e ke ki ana ae i kekahi mau poka @a@hu i he topido. Ua pololei loa ka ke kiia ana mai o kokahi mau poka e na moke wawahi topida a pahu ae la ke topido a lele puo ae la ke kai i ka lewa ma kahi o 150 kapuai ke kiekie. Ia manawa hookahi ua alualu aku la @ekahi mokukauaa Pelekane me kekalii inoku @ahai topido Amerika i ka mokuin@, a ia ike ana mai o ka mokuluu @elemania, ua luu iho la ia i ka @oho@u, eia nae, aole ka ia i pakele, no ka mea ua hoohauleia iho la @@ mau poka pahu maluna pono o ka mokuluu, a Le manawa pokole mahope iho ua ikeia aku ka huai ana ae a ka aila iluna o ka ilikai, he hoike ana mai ia ua loaa pono ia mokuluu i ka poka pahu. Ia manawa ua hoomau aku la ka holo ana aku a ka moke lawekoa no Enelani.

            O Mr. Padgett kekahi o na oa i komo aku iloko o ka ehuehu o ke kaua mai Hawaii aku nei i hoi hou mai, a mai iaia mai keia moolelo ae la malu@a o ka hoike ana i ka Meia Fern a i ke Kiaaina McCarthy, a i hoolahaia ae ma ke akea. Oiai ka oia ma Enelani a ma Palani ua hoonohoia ae oia @@pa no ka oihana kaua. Mahope mai ua komo pu aku oia me ka pualikoa o @a kaa pu, a iloko o kekahi mau kaua @@@ ekolu ua alakai aku ka oia i kekahi kaa p@ ma kahi ha@ana loa o ke kaoa. Mahope o kona hoopauia ana e ka oihana kauai aina ame moana maanei @@ kona oo loa, he 51 makahiki, ua holo aku oia i Kanada, a ua h@i pu aku me @@ koa Canadian me ka paa o kona manao e komo pu aku iloko o ke kaua. @ noho mau iho aua oia ma Honolulu nei.

PARIS, A       PR. 28.---Aia maloko o ke @@kahi maluhia kekahi pauka e hoakaka ana e hookolokoloia a Wm. Hohel@oller@, ka Empera mua o Kelema@ia, mamua'o kekahi aha hookolokolo mawaena o na lahui. Ua waihoia aku imua o ka ahakuka ma-lu a na ma@a nui eha o ke ao i kei la ka manao nui no ka hookolokolo ia o ka Empera William e kekahi aha hookolokolo o lima l@na - kanawai.

APONO NA DEMOKARATA I KA LAKOU KAHUAHANA.

(Mai ka aoao Ekahi mai).

karata i na kakoo a@a a ka poe koho @alota malu@a o keia kah@aha@a. Elike me ka hiki ke hana pela, ua hoopaaia ko makou mau moho. ke kohoia, o hoomaluia lakou malolo o keia mau hooia elike me ia i hoikeia ae la, a e hooko aku me ka ewaewa ole.

Ke noiia aku nei ka oukou mau kakoo ana i loaa ai he hooponopono aupuni oi ae o ka maemae holomua a kelakela no keia kula@akauhale ame kalana.

KA EUANELIO LOLI OLE A IESU KRISTO NO KA MANAOIO.

Ma ka manaoio no oia (Mose) i haalele aku ai ia Aigubita, me ka maka'u ole aku i ka huhu o k@ alii, no ka mea ua kupaa oia me he mea la e ike maoli ana i ka mea i ike maka ole is. Ma ka manaoio @oi ooia i malama ai i ka moliaola. me ka pipi ana o ke koko, i ole ai e hoopaa mai ia lakou ka mea nana'i luku mai i na makahiapo. Heb. 11:27-28.

Ma ka manaoio e hoaponoia ai penei: No ia mea, i hoaponoia mai ai kakou ma ka ma@aoio, he malu ho kakou me ke Akua, ma ko kakou Haku o Iesu Kristo. Ma On a la hoi i loaa mai a@ ia kakou ka hookipaia ma ka manaoio iloko o keia hoopomaikai, kahi e ku nei kakou, a e hauoli hoi me ka manaolana i ka nani o ke Akua. Rom. 5:1-2

Nolaila ua lilo ae la ke kanawai i kumu alakai no kakou io Kristo la, i hoaponoia mai ai kakou ma ka manaoio. Aka, i ka hiki ana mai o ka manaoio, aole kakou e noho hou malalo o ke kumu alakai. No ka mea he poe keiki oukou apau na ke Akua ma ka manaoio ia Kristo Iesu. No ka mea, o na mea apau o oukou i baptizoia iloko o Kristo, ua aahu iho oukou ia Kristo. Gal. 3:24-27.

Ka hele ana o kela ame keia penei:Aka, o kakou o ke poe o ke ao, e kuoo kakou, e komo ana i ka paleumauma o ka manaoio ame ke aloha, a i ka papale koa hoi o ka manaolana i ke ola. 1 Tes. 5:8.

E nana aku ana hoi ia Iesu i ka mea Nana i hookumu. Nana hoi e hoohemolele ho kakou manaoio: Nana hoi i hoomanawa@@i i ke ke'a me ka manao ole i ka hilahila, no ka olioli i hoomaopolima akau o ka nohoalii o ke Akua. Heb. 12:2.

E hookaakaa ai i ko lakou mau maka a e hoohuli ia lako@, mai ka pouli mai a i ka malamalama, a mai ka mana o Satana a i ke Akua, i loaa ai ia lakou ke kalaia ana o na hala, ame ka hooilina mawaena o ka poe i hoomaemaeia e ka man@oio mai Ia'u. Oih. 26:18.

Ke @a'i aku nei Au ia oukou, e hoa pono koke mai no Oia ia lakou. Aka hoi, i ka hiki ana mai o ke keiki a ke ka@aka, e loaa anei ka maoio Iaia maluna o ka honua? Luk. 18:8.

Pe@ea hoi i manaoio ole ai kekahi poe, e hiolo anei ka oiaio o ke Akua i ko lakou hoomaloka ana? Rom. 3:3.

O ka põe i malamaia mai e ka mana o ko Akua, ma ka manaoio, i loaa mai ke ola i hoomakaukauia no ka hoikeia mai i ka wa mahope. 1 Pet. 1:5.

He oiaio keia hoike ana la, nolaila e papa ikaika aku oe ia lakou i kupono ai lakou no ka manaoio. Tito 1:13.

O ia ka makou e mahalo ai ia oukou, i loko o na ekalesia o ke Akua, no ko oukou ahonui hoomaauia mai, ame na ehaeha apau a oukou e hoomanawanui ai. 2 Tes. 1:4.

JOHN M. MA@UKA

ʻ HE MEA PONO E MAKEE A E KOKUA I NA LIMAHANA. ʻ

            I ka manawa i laweia mai ai ka @ila kanawai o ke Senate helu 45, e hoopii ana i ka uka no luna aupuni o ke Kalana o Hawaii a koe ko na limahana, ua paio o Silva no ka pono o na limahana, me ka olelo aku i na hoa hano hano o ka Hale i na Lunamakaainnana, aole pono e hoopii wale no i ka uku o na luna up@@i kiekie a koe na linahana. Wahi ana i olelo ae ai o ka hoopii ana i ka uku o @a luna aupuni he 300 hou ae o ka makahiki, a koe na limahana, o ia kekahi hana kaulike ole a aloha ole no hoi. "Na na limahana kakou i koho a puka," wahi a Silva; "aka o ka apiki no @ae, aole hoopiiia o ko lakou uku." Ma keia wahi oia i noi aku ai e kapae loa ia ka hoopii hou ana i ka uku o na luna aupuni o Hawaii. Ma ke koho ana nae, ua haule kana noi.

            O kekahi o na hoa i kakoo nui ia Silva, oia no ka Mea Hanohano H. L. Holstein, ka lunahoomalu o ka hale. O ka hapanui o na hoa Hawaii mai Hawaii mai, aole lakou i makee i ka pono o na limahana. Pomaikai ko Hawaii poe i ke koho ana ia Silva, a he mea pono no e hoouna hou iaia i ka ahaolelo. Na Senatoa S. L. Desha (Kiwini) keia bila kanawai. J. H.

            GENEVA, Apr. 29. Ua hookaawale aku na pualikoa Pelekane i hui pu me na pualikoa Italia, na pualikoa i noho ai e paa ia Fiume, ke awakumoku o ka lahui Crotia@ ma ke  Kapakai A@riatic, mahope o ke kakauinoaia ana o ke kuikahi hoomaha i ke kaua, mai ke kulauakauhale iho ai na elele Italia i ka ahakuka, elike me ka lono i loaa mai ianei mai Agram mai.

            I hookaawale ke Ke@erala Pelekane i koua pualikoa i ole ai e ala mai he hakaka me na pualikoa Italia, wahi a ka lono.

ADVERTISEMENT:

HOIKE NO KA HOOLOLII KA INOA

Ma keia ke hoike aku nei ka

HAWAIIAN GAZETTE CO., LTD.

mahope aku a ma ka la mua o Ianuari, 1919, e hoololiia ana ka inoa o ka Hui i oleloia i ka

ADVERTISER PUBLISHING COMPANY, LIMITED.

He o ia mai no ka oihana a ka Hui ma ke ano he Poe Pa'i, Hoopuka, Humu Buke. Pa'ikii me Kahakii a Hana Kuni. Hoouna mai i na hookea @ala apau ame na hoolaha ma ka inoa o ka hui i oleloia. IIelu 217 S. King St., Honolulu, Hawaii.

KA LOIO KALANA O MAUI E HOIHOI HOU I KE DALA.

            Ma ka hihia a Mr. Bothilho e kue ana i ka Loio Kalana E. R. Bevins o ke Kalana o Maui, ua hoopuka ae ka Lu@akanawai L. L. Burr o ka Aha Kaapuni Elua, Kalana o Maui, ka aha nana i hoolohe i kela hihia, i kana olelo hooholo, e kauoha ana i ka Loio Kalana Bevins i oleloia, e hoihoi hou aku oia i na @ala ana i kaki aku ai ma ke ano kupono ole, i ka mea hoopii.

            O ka hihia e kue ana i ka Loio Kalana E. R. Bivens, i kulike ai me, ke kumu hoopii, o ia no ka ukuia ana aku e Manuel Boteilho he hookahi haneri dala ia Bevins i oleloia, o ia ukuia ana aku nae, amo ka laweia ana aku o kela mau dala, ua ku-e ia i ke kanawai, ma ke ano he ukuhana, oiai oia e lawelawe ana i na ha@a o kona kulana oihana.

            I ka nana aku mamuli la o na oleloike i waihoia mai, ame ka olelo hooholo a ka aha, ua hoakaka aku o Thomas Brown imua o Manuel Boteilho oia ka on a kekahi aina nona ka iliaina o 120 eka, a mamuli o ia hoakaka, ua uku aku la o Boteilho i oleloia ia Brown i oleloia, i ka huina o $750.00 no ka waiwai e oleloia nei. Maohpe iho nae o ka hanaia ana o ka palapala kuai, ua ikeia aohe kuleana o Brown i ka aina, o ka on a pololei i ka aina o ia ka Raymond Ranch.

            Ua hoolimalima aku la o Boteilho ia Eugene Murphy, he loio, no ka huli ana i na mea e pili ana i ka aina i oleloia, nana i hoike ae i kona mano, aole he wahi lihi kuleana iki o Brown i kela aina, alaila a'o aku la ia Boteilho e lame mai i hoopii karaima e ku'e ana ia Thomas Brown, me ka hoouna ana aku iaia e hele e hui pu me ka Loio Kalana E. R. Brevins.

            Mamuli o keia mau hoakaka, ua hele i'o aku la o Noteilho e ike i ka Loio Kalana, a mahope iho o ka hoakaka pono ana aku imua on a, i na mea oiaio apau ma kela hana, ua hoomakaukau iho la o Mr. Bevins i kekahi palapala hoopii, e hoakaka ana in a mea oiaio apau, i kulike ai me ka mea i loaa i ka aha, ua lawa loa no ka lawe ana mai i hoopii ka@aima, alaila hookomo aku la i kela hoopii ma ke ano ki@ila, me ke kaki ana aku ia Boteilho he $100 no kona ukuhana ame na noina o ka aha.

            Ua hooholo ka aha, aole e hiki ia Bevins ke hookomo aku i ka hoopii kivila, no ke kumu, ua lawa pono na mea oiaio i waihoia mai imua on a, no na hoopii ka@aima. Ua hala he elua makahiki a i keia manawa ua kaa ke karaima mawaho o na palena i kauia e ke kanawai.

            He kanaka naaupo o Boteilho, aohe hiki ke heluhelu a ke kakau i kekahi ano olelo, he kanaka oia o ke ano e hooliloia aku ai me ka maalahi loa i pio na ka mea nana ole mai i ka pono; a iaia i hele aku ai imua o ka …loio kalana, elike me kana mea i hana ai, ua imi aku oia i ke hoopakele ana mai a ke kanawai. Ua hana ole, a ua hoohemahema maoli o Bevins i ka hoopii ana i ka mea pauaka nana i apuhi i kekahi kanaka elemakule naaupo, o 64 makahiki, no kana mau dala, na mea ana i hoomkaulii ai no na makahiki lehulehu ma ka hooikaika ana i ka hana. Ma kahi o ka hoopii ana ia Brown, a hoonoho aku iaia maloko o ka h@lepaahao, ua ae wale aku o Bevins o hele lanakila oia, a  lawe mai hoi mai ia Boteilho mai, i ka huina o $100 no ka hookomo ana i hoopii kivila, me ke kiolaia ana mai o kela hoopii mai ka aha mai. Ke loaa nei i ka loio kalana ka ukuhana o $250 o ka mahina, no ua hana la, ua ili aku maluna on a ke ko'iko'i o ka hoopii ana i na hihia elike me keia i hoakakaia ae la maluna.

            Ua hoopuka ae ka aha i ka olelo hooholo e ku-e ana ia Bevins no ka@ huina o $100, a i ole, o ka huina no ia o ka uka ana i kaki aku ai ia Boteilho, ke laweia ae na koina o ka aha i hooliloia.

WAILUKU.

            TERRA HAUTE, Apr. 28  Elua mau pualikoa Inia a ke aupuni i kauohaia aku i keia I ae puka aku e kinai i na haunaele ma Linton mamuli o ke olohani a na kanaka hana telepona malaila.

            Ua hooweliweliia aku e na kanaka hana telepona olohani ewalu kaikamahine ku-e e holo i pakele iluna o kaupoko o ka halehana kelepona, wahi a ka hoike no ka haunaele malaila.

PAPA IMIHANA NO NA LIMAHANA.

            Mr. Lunahooponopono o ke Kuokoa, Aloha nui: Maluna ae ke waiho aku nei au i ke kahuahana a ka opio e alualu nei i ke kulana meia, oia o Rudolph M. Dun@an.

            O ka pio nui apuni ke ao nei, mai kinohi mai a hoea wale i keia mau la, o ia no ka paio mawaena o ke kanaka waiwai ame ka mea ilihune, a ma kekahi olelo ana ae, mawaena o ka haku ame na limahana. I ke au kahiko a hoea wale mai i ke kenekulia umi kuma maiwa i hala iho la, ua hoohalikeia ua limahana e na haku me na holoholona. Ua hoopaaia i na palau, a e hiliia ana me na h@ipa loloa, elike no me ko ke kanaka hoohana ana i ka holoholona; aka, i ke au o Peresidena Aberahama Linekona, ua paioia keia ninau ma ka hookahe koko a lanakila ua limahana mai na auamo ehaeha a na haku bana. I keia la ua maha na limaha@ mai ia auamo ana ae; aka ke kau nei ka ehaeha i oi aku i ko ka wa i hala mamuli o ka hookauwa kupaa ia aua o ka limahana  e ka mana o ke dala. Aia oe a hana loaa kou ola; aia oe a koai aku i kou ikaika i ka mea dala, loaa kou pono.

            Mamuli o keia mea oiaia loa, ke olelo nei ka buke kalaiaina aia a lokahi ka mea waiwai me ka limahana, alaila holomua, aka in a ku-e kekahi i kekahi, aole ke holomua.

            Ma Hawaii nei i keia mai la, ke anoninoni nei ka limahana Hawaii me ka poe waiwai, a no ka me ke komo mai nei ka lahui Asia a kaili aku i na hana a na limahana o ka aina.

            Eia no ke kuleana e i'keia nei ma Hawaii nei: O ka poe waiwai a kalepa o lakou no na haku hana. O ka poe ilihune, o lakou no na limahana. He elua no papa ano nui limahana. O ka mua, o na kupa a makaainana Amerika, a o ka lua, o na lahui Asia kupa ole.

            Ke hookeia nei na limahana kupa Amerika mai na hana i maa ia lakou, mamuli o ka haawiia ana o na hana i na limahana kupa ole i laweia mai no na hana ma@nai, a ke ike moakaka lea loa ia nei ia mea ma na uwapo; na oihana mikanika ame na hana e ae.

            O ka limahana Amerika ke hoolilo nei i ko lakou mau loaa apau loa ma Hawaii nei; o na limahana Asia ke hoolilo nei i ka hapa uuku o ko lakou mau loaa ma ka aina nei, a o ka hapanui ke hoouna nei i ko lakou mau ohana ma Kina ame Iapana. O ka ninau, owai o keia mau limahana ka i hoopomaikai i ka aina, a i pulama i na dala a ka poe waiwai e hooholo iho no iloko o ka aina nei, o na limahana Asia anei a i ole o na limahana kupa Amerika?

            Aia no he põe waiwai a hakuhana o na lahui Asia ke huli pomaikai nei ma ka lepo ou e Hawaii, ua lilo mai anei ka lakou mau hana i na limahana kupa? Aole loa. I makemake lakou e hanaia ka lakou mau hana kii no la kou ia lakou iho.

            Ke nana nei ka Asia iaia iho. Weheia he mau keena huli hana no lakou, a ke kiai makaalaia nei ko lakou mau pono; a no ia mea, nui no ko lakou holomua me ka nohona ulakolako. O na limahana kupa, ke hooikaika a ke imi pakahi nei kela ame keia nona iho; nolaila, ua uuku ka poe i paa mau me ka hana, a o ka hapanui he ae ka maka. Mamuli mai o keia ua nui na ohana i noho pololi me ka pilikia maoli.

            Mamuli o keia mai mea maopopo loa, ua hoalaia ka munaikehala o ka moho e alualu nei e loaa ka waeia mai oia o Rudolph M. Duncan, he mea pono e pulamaia na limahana kupa Amerika o ka aina, ma ke kukulu ana i keena huli a imi ha@a no na limahana kupa.

            He mea oiaio aole i lawa na hana i ke aupuni kulanakauhale a kalana no ka hoolawa a@a i na limahana kupa: aka he mea hiki no ke loaa na ha@a mawaho ae ke hoomaopopo ka poa waiwai i kahi e loaa koke ai o na limahana; a aole he alahele okoa ae e loaa ia hoomaopopo ana o ke kukulu wale no i kee@a o ia ano.

            Ua lao pu ka ike ia Mr. Duncan i ka pilikia a hoaa ka huli ana i mau limahana i kekahi mau manawa i hanaia ai kekahi mau hana nui o ka Hui Kaa Uwila, a in a ua kukuluia he keena no na limahana, in a no ua maalahi a loaa koke na limahana i makemakeia.

            Nolaila, e na mana koho o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu, na limahana kupa Amerika, owai ka moho e makemake nei e pulama i ko oukou mau pono? Owai hoi ke kanaka iwikuamoo nana e pailaka aku a ku keia hana ano nui i pili loa aku i ka pono o kou noho ohana ana? O Rudolph M. Duncan wale no; aole mamuaona, aole hoi mahope on a, oia hookahi wale iho no. A in a pela, e hoohemahema ana anei oe iaia? E ka mea ma@a koho, he hookahi wale no manawa i loaa ia oe e noonoo ai no kau moho e koho ai, o keia wa wale no, a e kali hou aku ana oe no eha makahiki a loaa a loaa hou ole aku paha ia koho ana. Nolaila ano ka wa, noonoo, wae a koho i ke kanaka i oili mai e @ana ia kou pono ma ka hooponopono aupuni ana, a hooponopono pu i kou ola ohana a@a. E hoomanao i keia mau lalani mel@ hooni puuwai a ka Hawaii:

Owau mai kau e hea mai ai,

E hea ia Duncan e komo maloko;

E hanai ai a hewa e ka waha,

Hookahi no makana la he aloha.

            Mr. Lunahooponopono âme kou mau hoa aliimoku o ke Kuokoa, adieu.

Kou no a mau,

            SIMEON K. NAWAA.

OLELO HOALOHALOHA.

Mr. Alapai Kealoha, Honolulu, T. H.

            Aloha oe: Oiai ua oluolu i ka Mea Mana Loa ka lawe ana aku i ke ola makamae o kau wahine i aloha nui ia, ko makou hoapaahana a lala hoi iloko o keia Ahahui Hooikaika Kristiano o Kawaiahao, Oahu, Mrs. Alapai Kealoha, ma ka la 2 o Aperila, 1919.

            Nolaila, o makou o kona poe hoalawehana a lala hoi iloko o ka ahahui i oleloia maluna, ke komo pu nei me oa i ke kumakena pu ana me oe no kau mea aloha i hale aku.

            Ke noi pu nei i ke Akua e hoomama mai i kou mau luuluu. E hoomanao o ke kanaka i hanauia e ka wahine, ua piha kona mau la me na pilikia he nui. E hoonani nui ia ke Akua, no ka mea, @ana no i hana a Nana no i lawe aku.

O makou iho no me ke aloha,

MRS. A. L. KAHOKUOLUNA,

MRS. WAHINEMAIKAI KALEO,

MRS. EMILY PERRY,

                                                            Komite.

Honolulu, T. H., Apr. 30, 1919.

ADVERTISEMENT:

Kalalena W. Akepoka

MOHO NO KA WAEIA MA KA AOAO DEMOKARATA

NO KE KULANA LOIO KULANAKAUHALE

A KALANA O HONOLULU.

I kuu Mau Hoa Hawaii:

            Ua kokoke loa mai i ka manawa e uku hou ai i na auhau maanei. He mea pono e ukuia na auhau, me ka nana ole ia o na moho e kohoia ana no ke kulana oihana.

            He kuleana ko oukou apauma ka wae ana ae i na kanakahoopono e makaukau wale nome ka nana ole ma ka oihana.Ua hiki i ka Loio Kulana kauhale a Kalana ke hooikaika me ka mana hoohulihuli i ka manao, no ke ano e hooliloia ai ka oukou mau dala maikai e ka Papa o na Lunakiai ame na poo o na keena oihana.

            Ua ili aku ke ko'iko'i maluna o oukou ka makaala ana, i mo@a makaukau wale no ke kohoia no kela kulana i kanaka e hiki ke a'o aku a ke alakai i ka poe na lakou e hoolilo ke dala, ma ke alahele pololei a ku i ke kanawai. E hoomanao i ka hana pulapu e pili ana i na hanahou alanui, ka mea nana i houlolohi i na hana o ke Alanui Holopuni, a i hookomo aku i ke Kulanakauhale iloko o kekahi hoopii kanawai e hooliloia ai he mau dala mahuahua--nolaila e koho i kanaka makaukau no kela oihana.

            Ua pokole anei oe i ke dala kuiku? Ua lilo anei i hana pilikia nou, ka hui pu ana aku me ka Luna Auhau, iloko o na la helu wale no i koe mai keia manawa aku? E ninau ia oe iho, heaha la ka mea e loaa nei ia oe no na dala auhau au i ukuai, alaila e hooholo iho, e kohowale no i na kanaka i kupono e hilinaiia ma ke ano i mau akena no oukou no ka lawelawe ana aku i ka oihana o ka lehulehu.

            Mai poina i ka loio kamaaina, ka mea i lilo he hoaloha no Hawaii, ame na kanaka Hawaii no aneane e piha ke kanaha makahiki.

AKEPOKA.

(Clarence W. Ashford.)

MAUA LEI MINAMINA HE KEIKI UA HALA

            I ka hiwahiwa a ka lahui, ka Nupepa Kuokoa, aloha kaua a nui loa: E oluolu mai oe i ke kauwahi kaawale o kou kuineki, no keia mau hua  palpala e kau a la maluna, i ike mai ai na kini, @a lehulehu o kaua, e noho ana mai ka la hiki ma Haehae i Puua, ahiki-aku i ka welona a ka la i Lehua.

            Ma ka Poalina, Aperila 14, 1919, i loaa mai ai na hooia ana mai ka oihana kaua mai o Canada, ma ke kelekalapa @wea ole, e hoike mai ana i ka loho kaumaha, ua hala@ ua hala ka maua milimili, he keiki, a he lei a-i hoi i pili pu ia me na pali Koolau o Maui, a ke hea mai la kona maa pali hauliuli, pela pu me kona mau kahawai owe maop@ ame na kini lehulehu o ia mau kaiaulu, aka, he mea oiaio, na nele oukou i kona leo, a oki loa aku hoi i kona helehelena. Aloha wale!

            Ua hanauia o Archiemath Kahoolulu Hiton ma Kawehewehe, Waikiki, i ka mahina o Februari, 1900. He oiaio he milimili oia na olua e ka Ua Kukalahale, ame ka Ua Ukiukiu o Makawao. Ma ka aoao o kona makuahine@ aka, he lei hiialo oe na ka wai o Neneue, i ka @@li o Koholo-a-Kuaiwa ame Hiilawe i Waipio, Hawaii, ma ka aoao o kona papa, eia nae, na ka waikau o Keanae i hanai iaia a nui, a i ka 14 o koua mau makahiki ua hoo@@a ia aku oia i ke kula nui o Lahainaluna no elua kau, a i ka 1916 ua komo aku oia i ke Kula o Kamehameha@ a i ka mahina o Sept., 1917, ua komo aku oia i ka ouali Enekinia o Canada me kona hoahanau Peter Morse Kainana, a ma ka la 21 o ia mahina no i haalele iho ai laua i na kaiaulu aloha ou e Hawaii, no Vanekoua, B. C., no ka hui pu ana aku me ko laua puali piha ma Winnepeg, a malaila ua kaawale laua a ua hookomoia aku ka maua keiki i ka Puali 3rd Battalion Can Rly Troops ma ka inoa kapapa Spr Robert L. Lea@der No. 2, 184,414, a ma ka la 11 o Ianuari, 1918, ua hiki aku oia i Palani ma ke kahua kaua (No Man ʻ Land), ma ka la 26 o Iune, 1918 ma ka kahua kaua o ka Muliwai Rhine e kokoke ana i Chateau la Taylor i hui hou ai laua me kona koolau, Peter Morse, ua hoololi ia laua no ka 11th Batt. Can Rly En. Troops, a iloko laua o ia puali ahiki wale i ka haawipio ana o na Kelemania me ka haawipio ana o na Kelemania me ka mau o ka manaolana e hui hau ana ka makua ame ke keiki, aka, ma ko laua ala huli hoi no Hawaii nei, a ma Kimmel Park Camp@ Northern Wales, ua loaa iho la oia i ka ma'i influenza a hoihoi ia no ka haukapila No. 9. a ma ka ka 10 o Februari, 1919, i kikoo mai ai ka make i kona han@ ola a kaili aku la. Nolaila ua piha iaia he 19 makahiki me na la 6 o kona han@ ana i na ea o keia ao maewaewa, a hoi aku la kona kino na ka opu o ka honua ua ka wa mau loa. E hoonani ia ke Akua ma na lani kiekie loa, he malu ma ka honua, a he aloha i kanaka.

Me ka haahaa.

MR. 7 MRS. J. J. HITON.

Prison Road. Aperila 28, 1919.

PARK SOON

Mea Hana Uwaki, Mikini Humuhumu ame Ponogarapa. He maiau ma ka Hana Ana. Alanui Papu, Kokoke i Kukui.

KELEPONE HELU 3028

 

NA MARE.

            Leslie N. Tratz ia Elizabeth E@heo, Apr. 19.

            Albert M. Brunelle ia Rae Meyer, Apr. 21.

            Geo. S. Goo ia Caroline G. Napaepae, Apr. 21.

            JOhn Puha ia Lydia Han@nritta, Apr. 22.

NA HANAU.

            Na Ar@hibald Miller ame Eva Jones, he keikikane, Mar. 31.

            Na Wm. K. Luther ame Lepeka Kaninau, he k@ikamahine, Mar. 31.

            Na A. K. Aki ame Caroline Richards, he keikikane, Apr. 11.

            Na W. S. Benton ame Christiana Kimona, he keikikane, Apr. 22.

            Na Wm. Akana ame Hele@ Ihihi, he kaikamahine@ Apr. 22.

            Na F. A. Eagles ame Emily Hodge, he kaikamahine, Apr. 22.

            Na Wm. A. Rathburn ame Lilia Nainoa, he keikikane, Apr. 23.

NA MAKE.

 

            Kapihe Makahi, ma ke Alanui Koa, Apr. 21.

            John K. Baker, ma ke Alanui Baker, Apr. 21.

            Mrs. Kaui T. Wong, ma k@ ALanui Beritania, Apr. 22.

            Mar wailani, ma ka Halema'i Moiwahine, Apr. 23.

            He bebe na Mary Wailani, ma ka Halema'i Moiwahine, Apr. 23.

            Libby K. Kila, ma ka Halema'i Moiwahine, Apr. 24.

            Anna Kaholokahiki ma k@ Alanui Auld, Apr. 26.

            Wm. Kalolo, ma ke ALanui Buckle, Apr. 26.

            Kukana Lono ma ke Alanui Liliha, Apr. 26.

            Samuel K. Miller, ma ke Alanui Holt, Apr. 26

 

            Ua aponoia ka hoike moo@@l@ waiwai a na kahuwaiwai o ka Waiwai o Liliuokalani e ka Lunakanawai He@@ ma ka Poalima aku la i hala, ka hiku o na makahiki o ka hoike ana ae a na kahuwaiwai.

 

HOOLAHA HOLO MOHO.

            I na Haku Makaainana, Kuleana Koho Baloka o Maui, Molokai ame Lanai.

            Ma keia, ke kukala aku nei au i ko'u kulana holo moho lunakiai no ke Kalana o Maui, ma ka aoao kalaiaina Demokarata; aole au he malihini ma keia hana, oiai ua hoohanohanoia au ma keia kulana mai ka Apana Koho mai o Wailuku i ka makahiki 1910.

            Ke nonoi haahaa aku nei au i na kakoo hou ana no'u, ma ke koho wae moho iloko o Mei 17, 1919, e hiki mai a@a, a no ka mea, ke hoomaopopo mai nei ke Kanawai: "O ka moho e loaa ana ka huina hapanui o na baloka i kohoia i keia @oho wae moho ana, ua lilo iho la oia he moho i lanakila;" aole koho hou ana aku i ka mahina o Iune.

            Nolaila, ke nonoi haahaa nei au i ka poe kuleana koho baloka apau, e koho ia'u i moho me ka lokahi, i ka mahina o Mei e hiki mai ana.

Ka oukou kauwa haahaa,

                                    T. BEM LYONS

            Wailuku, Maui, T. H., Apr. 28, 1919. 6346--Mei 2, 9, 16.

 

MA KE KAUOHA

TERITORE O HAWAII

            K@@na o ka Puuku, Honolulu, Oahu

            Ma ka hana e hoopau ana i ka VIERRA JEWELRY COMPANY. LIMITED

            OIAI, o ka VIERAA JEWELRY @@@@ PANY LIMITED. he hui ia i kukuluia @ @ ku ana malalo a ma ka mana @ na @@@@ wai o ke Teritore o Hawaii i @@@@@@ @ me k@ kanawai i hoomakaukau@@@ @@@ @@ @ana o keia ano, na waiho ia @@@ @@@@ keia keena he palapala noi @@ @@ @@@@ ana i ka hui i ol@loia @@@ @@ @@ @@@@@ palapala i hooial@ia i @@@hui @@ @ @@@@@ like me ia i kolia ai ma k@ @@@@@@.

NOLAILA ma keia k@ haa@@@ aku @@ ka hoolaha i kekahi mea a i na @@@@@@ apau he mau kuleana mamua a  @ @@@@@@ nei paha i keia manawa ma kekahi @@@ @@ I na ku-e ana uo ka ae ia aku @ @@ @@@ pala noi i oleloia maloko o keia @@@ mamua ae o ka @@@@ 12 awak@@ @ @ @@ @@ o lulai 1919 a o kela am@ keia mea @ makemake ana e hooloheia aku ma@@@ ia mea he pono @ hooloheia aku m@@@@ ia mea he pono @ @oea kino ae @@ @@ @ @na o ka mea nona ka inoa malalo i@@ @@ loko o ka Hale Mana Hooko Honolulu @@ ka @o@@ 12 awakea o ka la @ @@@@@ @ @ hoike mai i ke kumu in a he @@@ @@@@ i wahi e a@ ole ia aku ai ka palapala @@@ i oleloia.

            DELBERT E. M@@@@@@

            P@@k@ Teritore o Hawaii

            Honolulu Aperila 28, 1919

@349 Mei 2, 9, 16, 23, 30: @@@ @ @@ @@ @

            Iulai 4. 11.

HOOLAHA KUAI O KA HOOLIMA LIMA AUPUNI.

            Ma ka hora 10 a.m. o ka Poa@@@@ Iune 9,1919, ma ka paka koma man@@ o ka Hale Kapitala. Honolulu. T. H. malaila e kuaiia aku ai ma k@ @@@@@@ @kea. malalo o ka Pauku 2@@ @ : @ Kanawai Hooponopono Hou ia o Hawaii @ 1915, na hoolimalima laula o @@ @@@@@ aina aupuni i hoakakaia malalo @@ nei.

            Na Apana 5 âme 6, Kuea B. @@ @@@ na Taoua o Waimea, Waimea, Kauai nona ka iliaina o 5,999 kap@@@ @@@@ @ ehu a emi mai paha; uku hoo@@@lim@ haahaa, $25 o ka makahiki; @ @@@ @@@@ makahiki mua ia; ma@awa o @@ @@@@ malima. 10 makahiki mai Iune 9, 1919 aku.

            Na ka mea kuai mai e uku i na hoolilo o ka hoolaha ana.

            NO na kii palapala aina ame na hoakaka aku i koe, e noi ae ma ke k@@na o ke Komi@ina o na AIna Aupuni H@@@ Kapitala, Honolulu, T. H.

                                    C. T. BAILEY

                        Komisina o na Ai@@ Aupuni. Hanaia ma Honolulu, Aperila 29, 1919 6346---Mei 2, 27.

MA KE KAUOHA

HOOLAHA I NA POE HOOPAA KOHO BALOTA

            W hoomaka ana ma ka Poaka@ Aperila 28, 1919, a hiki i ka la 5 o Mei, 1919, e homo ana ke K@@na o ke Kakauolelo o ke Kulanakauhale me Kalama o Honolulu, mai ka hora 9 kakahiaka a ka hora 9 ahiahi, no ka hoopaa inoa ana no ke koho balota, maka la 6 o Mei, 1919, e hemo a@a k@ Keena mai ka hora 9 kakahiaka a hiki i ka hora 12 aumoe.

D. KALAUOKALANI,

Kakauolelo, Kulanakauhale me Kalana o Honolulu.

Mei 2, 1919.

6346---Mei 2.

OLELO HOALOHALOHA.

            Hon. James K. Kula, Honolulu, T. H.

            Aloha oe:----Oiai, ua oluolu i ka Mea Mana Loa ka lawe ana aku i kau wahine aloha a hoapa@hana hoi o mak@@ Mrs. Liberty K. Kula ma ka la 24 Aperila, A. D. 1919.

            Nolaila, o makou o ka Ahahui Hooikaika Kristiano o Kawaiahao, ma o ko makou komite la, ke koo pu uku nei i ke k@mak@n@ pu ana me oe no k@@ mea aloha i hala aku.

            Ke noi nei makou i ko kakou Haku aloha e hooma@a mai i kou naau luuluu.

            W hoomanao o ke ola o ke kanak@ ua like no ia me ka mahu i pua ae  a nalo aku.

            Na ke AKua no i  haawi mai a Na@a no i lawe aku. E hoonani nui ia k@ Akua. "Pomaikai ka poe make @@ make iloko o ka Haku."

O makou iho no me ka luuluu,

MRS. A. L. KAHOKUOLUNA,

MRS. WAHINEMAIKAI KALEO,

MRS. EMILY PERRY,

Komite

Honolulu, T. H., Apr. 30, 1919.

LOKOI'A O KAHANA.

KOHO NO KA HOOLINALINA.

            O na koho no ka holimalima no lima @5@ makahiki mai Mei 15, 1919 aku o ka Lokoi'a o Kahana, i noho kulenaa la e @@ HUi o Kahana e waiho la ma ka aono K@aawa o ke Awawa o Kahana. Koolauloa Kulanakauhale a Kulana o Honolulu @ laweia mai noia e ka mea non@ ka inoa maalo iho nei ka Puuku o ka Hui o K@hana ma kona k@@na oihana. @umi @@ Hale Stangenwald a i ole ma ka @@@ Leka 531, HOnolulu, ma ka la 9 o Mei, 1919 a mam@a ae paha o ia manawa.

            O ke ano o ka hoolimalima e aeia aku @ e ka Hui o Kahana i ka mea koho i ap@@ @oia aku au kana koho @@@ he mea kekahi ua hiki no ke ikeia mai ke keena oihana @ ka Puuku i olelo mua ia ae nei ahiki i ka la e paniia ai na koho.

            Ke hookoe nei ka Hui o Kahana i ka pono e hoole i kekahi a i na koho no apa@.

 Hanaia a Honolulu, Aperila 25, 1919

KA HUI O KAHANA

            Ma o E. H. WO@EHOUSE la Puuku 6346--Mei 2,9.

KA PONO KAILAWAPA KONOHIKI O KAHANA.

NA KOHO NO KA HOOLIMALIMA.

            O na kono no ka hoolimalima no elima @@@ makahiki mai Mei 15, 1919 aku, o ka pono Kai Lawai@a o ke Konohiki i pili aku i ka Ahupu@@ o Kahana Koolauloa. Kulanakauhale a Kalana o Honolulu, e lawele mai no ia e ka mea nona ka inoa malalo iho nei ka P@@ku o ka Hui o Kahana ma kona keena oihana. Rumi 607, Hale Stangenwald. a i ole ma ka Pahu Leku @@@ Honolulu. ma. a i ole. mamua ae o ka la 9 o Mei. 1919.

            O ke a@o o ka hooloimalima e aeia aku @@ e ka Hui o Kahana i ka mea koho e apo @ola ai kana koho @na he mea keka@@ @ Ikela no ia ma ke keena aihana o ka Puuku i olelo mua ia ae nei. ahiki i ka la e p@@@@@ ai n@ koho.

            Ke hookoe nei ka Hui o Kahana i ka @@ no e ku-e i kekahi. a i na koho no apau

            Hana@a ma Honolulu. Aperila 25, 1919

HUI O KAHANA

            Ma o E. H. WODEHOUSE la, Puuk@ 6346--Mei 2, 9.

OLELO HOOLAHA.

            Ua lilo mai ia Harrie Kanani Hoolapa (w) o Halawa, Ewa, Oahu, @@ David Palau (k), (o Waialua, Oahu, a ke noho nei ma ka Bakala Lane i nei wa) kuleane o ke kane ma@e ma @@ kuai, iloko o kela aina apau loa ma ka R. P. 758, L. C. A. 2096, no Kenui, o waiho nei ma Halawa no i oleloia.

DANIEL K. HOOLAPA.

Halawa, Ewa, Oahu, Apr. 21, 1919. 6346---Mei 2, 9, 16.