Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 18, 25 May 1919 — He Moolelo no OLIVA ESEKOTA Mai ke Kulana Haahaa mai Ahiki i ke Kulana Kiekie-He Moolelo i Owili Pu la Iloko o ka Ehaeha ame ka Hauoli. [ARTICLE]

He Moolelo no OLIVA ESEKOTA

Mai ke Kulana Haahaa mai Ahiki i ke Kulana Kiekie-He Moolelo i Owili Pu la Iloko o ka Ehaeha ame ka Hauoli.

; ie hookahi nae keaka makemake loa a ua o 01iva, a no , . lilo loa o kona noonoo ma kela keaka, ua aneane maoli , |,nina kana mau hbomanao ana no kona kupilikii , ka nuho pu ana me Radona, a na ka poeleele e ana, i kbnb i .ai iaia e pani ae i kana buke. ( )iai nae ua o Oliva e kulou malie ana ke poo ilalo, mamua o ka hoea ana aku o Radona, me he mea la o kana j iau mea e noonoo la. he mau hihi'o moei|hane wale np, a ; - hookahi no mea oiaio loa, o«ia kona ike maka ana i ke-. i.ahi mau mea elua. maloko o ka halekeaka ma kekahi pe !aua i hele pu ai me Radona. oia ka Haku Kale ame ka ',c< 1 e Polena Riva. E noho ana laua maluna o kekahi mai ; . h« •, mamua pono aku o kahi a 01ivo ma e noho ana, a i '...na wa i ike aku ai i ka Haku Kale me ka Lede Polena })a!ulu ae la oia i kona peahi. i ole ai kela mau mea e ik( ui;ii iaia; ua hoomaopopo o Kivini Radona i ke ano e o ( )]iva, a e hoomakaukdu ana oia e ninau mai i ke kumu, ike e aku la nae oia i ka noho mai o ka Haku Kale nie kona kekoolua. a maopopo mai la no iaia, aole o OHva i makemake. e ikeia mai oia e kela mau mea i ike mua a i kama;iina iaia. N'i» kela mau hiona no ka ua o OHva e noonoo ana, lohe ; ku la oia i ka nakeke mai o na lnuila kaa mawaho, nolaila !i.»r«lono aku la oia, malia paha he kaa kela e liolo pololei mai ana 110 kahi i ku ai o kona hale, he oiaio, he mau ininuke wale no mai kela lohe ana aku ana i ka nakeke l nila kaa. hamama ana no ka puka o ka hale, a ia wa i k- nio mai ai o Kivini Radona iloko o ka rumi, a ia ike ana mai i ke ku aku o OHva, e makaukau ana e hookani i ka Ule kahea, ia wa i poha aku ai ka leo o Radona, i ka pane ;,:ia aku: " "E aha ana oe e 01iVa?" "E manao ana hoi au e kahea aku i ke kauwa lawelawe t hoa ae i ke kukui," i pane mai ai o 01iva me ka leo oluolu. Ua hiki loa ia kaua e ka makamaka helulielu, ma ke mio o ke kamailio ana a kela mau mea, aole i nohoalii iho ka oluolu ame ka noho hauoli ana iwaena o laua, nie he mea la he wahine okoa loa o 01iva, a pela hoi o Radona, he kai ~ka okoa loa oia. "Alia oe e kahea i ke kauwa, e lawe mai i kukui, ua lawa no ka malamalama o ke ahi e a mai la." wahi a Radona, me ka hele ole aku imua o kana wahine, aka hele ae la no kahi . ke kapuahi hoopumehana e a mai ana, a noho iho la ilalo,' ke alaaiawa la hoi kana nana ana ma o a maanēi, me ka j ane ana mai ia Oliva: "E heluhelu ana no ka oe e OHva, me he mea la ka hoi. e hoopaanaau ana oe i kekahi mau mea haha keaka maloko 0 kena mau buke," me ka hoao ana mai o ua o Radona e ninoaka, b ke ano hoopalaimaka. "Heaha hou aku auanei ka'u hana, oiai owau hookah wale iho no ko kauhale nei, o ka hele no kau a noonob oV ae e hoi mai, nolaila, ua hoohala nui au i ko'u manawa, m; r:a heluhelu ana i keia mau buke, waiho wale mai no," I' me aku ai no hoi o 01iva, me ka maikai ole o kona nbbmx 1,0 ke ano o Radona iaia. Noho hamau iho la o Radona 110 kekahi mau sekona alaila hoololi ae la i ke kulana o kona noho ana. i wa.hi e iele aku ai. ka malamalama ma ka helehēlena o 01iva, e pouliuli kona wahi e noho ana, i ole e ikeia aku kona mau maka. "L'a ike no au i kou mehameha i ka noho hookahi, pelie? lioi e hiki ai i ka nui maoli no o ka'u mau wahi e hele ai 1 kela ame keia la." "Heaha no hoi kau hana nui e hele mau nei?" wahi 2 ( liva, me ka mau no o kona n.ana ana iluna o ka.papahele "Ina au e hoakaka aku ana ia oe i ke ano o ka'u hana, ;;ole no ia he mea \yaiwai, oiai aole oe e maopopo/ a ua i'alu nui au iloko o'u iho, i kekahi manawa, ina paha hē ano īK'iiao kou. ina ua pono loa ko kaūa noho ana, ua kokua rnai no hoi oe ia'u, ma kekahi mau mea." "Ke nianao nei au, ua lawa no ko'u ike ame ka naauao,! e liiki ai ke hbbmaopbpo i na mea e hanaia nei. a he mea pono like 110 hoi 110 kaua a elua e ike i na mea apau, aole hoi e huna mai oe ia'u i kau mau mea e hana mai nei. me ko'u noho iloko o ka pouliuli. "Mahope mai o ko kaua mareia ana. ua nana iho au, me ne niea la. aole i loa-a ia kaua ke ano maoli e hauoli ai ka | noonoo." wahi ana me ka hele o kona helehelena a haikea pu. "Heaha iho la ka pilikia o ko kaua noho ana au i ike e ' ;livar" i pikanana aku ai ke kamailio aiia a Radona. "Ablē •Miei. ua loaa he home inaikai nou e noho ai. lie nui na mea:'i. ame kou mau lole e komo ai? O keaha hou aku ia mea a kekahi wahine e ake mai ai e hanaia aku nona?" Haka pono mai la ka nana ana a Oliva maluna o 11; naka o Radona. me ka lilo o kela nana ana,. i mea e wiw< ua kanaka nei, aka ua pane aku la no nae oia i ka i an; aku: "Ua liana aku au ma na mea apau a'u i ike ai he mea i; r.<m e ai. a ina ua lawa ole kou mau makemake. aoh ia hewa ma ko'u aoao. Manao au, ua hoea mai ika mana a kupono loa a'u e hpike aku ai ia oe i ka mea oiaio, a ( 1« he oe ika hopena kau mai ana maluna o kaua ma keii mua aku. Ua hoomanawanui au, ma nd ano apau, me kui nanao. owau hookahi wale iho no nalo me kou ike ole, aole nae e hiki, oiai eia kaua ma ka'e o kekahi poino nui." ] Ku malie ihio la o Radona me kona mana'o, e lilo ana j nr t mea ana b ke kamailio ana aku, i kumu e hoikeike mai ai o 01iva 'i ka nui o kona kaumaha. aole nae he mea o ia 'iiio malUna o kona helehelena, a o ia ka ua o Radona o ka hoofnau hou ana aku i kana kamailio ana: "Iloko o na mahina ekolu i kaahope aku nei, ua halawai 1 lai au me na ulia pakalaki, oiai o ka'u hana e hele mau nei i na la apau. o ia no ka paani Depa hahau, a ma kekahi olelo «'na ae hoi, he piliwaiwai. E aho aku nei no nae i na la i hala, aia no he mau manawa i kaa ai ka laki ma ko'u aoao, aka i keia po, he"mea ehaeha na'u ka hoike ana aku ia oe e ()liva. ua pau loa na waiwai maloko nei o keia hale i ka lilo, malalo o kekahi-'moraki a'u i hana aku ai; a ma ke kakahi.aka auanei o ka la apopo. he maū mea makilo kaua e auwana hele ana ma na alanui. me ka mopopo .ole o kahi e hoomoeia ai ko kaua mau poo i ka po." Hooki iho la o Radona i kana kamailio ana ma kela wahi, plaila nana mai la o 01iva, aole me na maka o ka niea i inha me ke kaumaha, aka me ke ano o ka wahiiie, i maiaukau e hana aku i wahi e hoopakeleia ae ai laua mailokb mai o na poino. me ka i ana mai: "O keia anei ka hopena au i makemake ai e lbaa ka ike ia'u?" , ' _

44 Ac, a keia ka maopopo loa i halawai mai me kaiia,-a kc nana aku nae ia oe, me he.wahi mea uuku la keia, aole he wahi hiona o ke kaumaha ma kou mau maka!" "Heaha auanei ko'u mea e kaumaha ai, oiai ua maa no au i ka noho nele ana, ahiki i ko kaua mareia ana. Ua loaa ka polio o ko'u noho ana. mamuli o ka hooikaika o ko'u mau- lima, a ua makaukau au e hoohana hou aku i keia mau lima, me ka hilahila ole. Ua makaukau au e haawi aku i na kokua ana ia oe, o keia no ka mea a'u i manao niua a ; . i kinohi, eia nae, na kou manao ponoi no i lioole mai i ko'u hana ana aku, ma na mea e pono like ai ko kaua noho ana." . Nana. aku la o Ra4qna maluna o Oliva me ke kahaha no kekahi maū sekona r alaila nolee okoa ae la i ka akaaka me ka leo nuij a pane āku la: "Manao anei oe, e pono eaua ina he humiihumu.lole kau hana? O na mea e loaa mai •ina ia oe iloko o ka mahina, aole ia i lawa no ka uku ana pku i ko kaua maii hoolilo no ka la hookahi, a o keia no h<y Ve kumu nUi o ko'u komo ana ma ka hana piliwaiwai, me '<a manao e loaa iiui mai ke elala me ka maalahi, a noho '<aua iluna o ka hanohano me ka lako, eia ka auanei e poho vale ana ia mau manaolana." # "O ka hurnuhumu lole.wale no ka hana hiki ia'u, a ina paha he hana hou ae kekahi a'u i ike, ua makaukau no au : imi aku i pono no kaua. O e.Raclona ,e ae mai oe e kokua >u aku au ma na mea apau e pono ai kaua," me ka paa >koa ana mai o OHva i kekahi lima o Radona. Ke onioni wale la no o Radona i o a ia nei, a ke ike la oia kana mea e hana aku ai, a o ia kana o ka pane ana aku: 'Ke manao nei au. e hiki ana 110 ia oe e Oliva ke kokua aai ia'u, aole ma ke ano elike me ia au i kamailio mai nei, ka ma kekahi ano oi ae o ka maalahi." Noho iho la o 01iva iluna o ka noho., a nana mai la hoi me na maka oluolu maluna o Radona, me ke kakali ana mai o ka lohe aku. i ka hana i makemakeia nana e hooko mai: "E kuhikuhi mai ia'u i ke ano o ka hana, a ke manao nei au. e hiki ana ia'u ke hooko aku. elike me ka hiki ia'u ke hana." "Aole o'u kanalua iki no ka liiki ia de e OHva ke hooko mai i ka'u hana i noonoo nui ai; no ka mea o oe kekahi o nav/ahine opio noonoo akahele, me ka pupuahulu ole. O, e 01iva, e kokua mai oe ia'u, i ole ai kaua e komo iloko o ka lioohilahila ia! Maw r aena o ke kane ame ka wahine. he liookahi laua e pono ai," alaila noke hou ae la u.a o Radona i ka akaaka me ka leo nui. Ma kela wahi, ua hoomaka aku la ua o Radona e holoholo, me ka hoomamao ana aku ma kāhi pouliuli, i ole ai e ahuwale kona helehelena imua o OHva, a iaia nae i hoi mai ai a ku iho la mamua aku o OHva, pane hou mai la i ka i ana mai: "Ua konoia mai au e kau aku i ka'u māu hilinai ana maluna ou e 01iva. Ke hoomanao nei no oe i kuu olelo mua ana aku nei, ua halawai au me na ulia'pak.alaki, a ua pau aku ka'u mau dala i ka lilo, me ko kaua ku i kahi o ka pilikia, koe wale no ko kaūa mau lole aahu, no na mea e ae. ua p.au aku i ka lilo, me ka nele o ka pakeke i ke da]a. "Mahope mai o ko kaua mareia ana, ua uhai mau na ulia pakalaki mahope o'u, aole nou ia hewa. aka maluna iho yc ia o kuu poohiwi. Ua pau maoli ko'u manaolana ma keia auwina la iho nei, me ko'u manao maoli n"o, ua ahona ko'u hele ana aku a lioopiholo ia'u iho ilokQ* o ka wai, mam.ua 0 ko'u hoi ana mai, a hoike aku ia oe i keia nuhou kaumaha e hoehaeha ia ai kou noonoō e ka wahine. "Mamuli nae o na ulia pomaikai o ka nianawa, ke oline i niai nei na manaolana, 110 ke auhee aku o'ka poino, me he ao la. e puhiia ana e ka makani mai ia kaua aku." alaila unuhi ae la ua o Radona i kana uwaki pakēke iwaho, me ka hoololi ana ae i kana mea e kamailio mai ai: "Heaha na meaai no ka aina ahiahi? E hele aku oe e īaawi i ke kauoha. e mai i mau meaai na aua, a i hookalii hou ae mau meaai na kekahi hoaloha, t :ipa mai ana oia no ko kaua home nei, he hapalua hora mai ' eia manawa aku. "Aia a haawi aku oe i na kauoha i ke kauwa, ia manawa • uanei oe e huli hoi *mai ai. a na'u e hoakaka pono aku ia oe ke ano o ka hana au e haawi mai ai i kau mau kokua ana ia'u." Elike me ko 01iva ano mau o ka hoolohe. pela nb oia i lele aku ai e haawi i ke kauoha i ke kauwa law r elawe e hoonakaukau mai i ka aina ahiahi no ekolu poe; iaia hoi i laalele mai ai i kela keena, kii aku la o Radona, a lawe mai 1». he omole wisake, a inu ae la he hookahi kiaha, i loaa ai 'aia ke koa ame ka hopohopo ole, ma ka hoakaka ana aku 1 kana papahana i hoolala ai na'OHva e hooko mai. Aole no hoi i loihi aku ia nalowale ana o 01iva, oili hou mai la a loaa niai la no o Radona iaia. ma kela wahi in-ua a la kanaka nei i ku ai, a o ia ka ua o Radona o ka'-ninau koke ana aku: "Ua hooko aku la mnei oe elike me ka'u kauoha?" a kunou mai la 110 hoi o 01iva, alaila i hou aku la: "Aole he nui o ka manawa i koe e houlolohi wale ai, 110iaila me ka eleu Wale no au e hoike aku ai ia oe i na mea apau, o ia keia: I keia ahiahi iho nei, oiai au e hele ana ma ke alanui, e noonoo nui ana i na ulia pomailea, e pono ai kaua, hookbkoke aku la au i ka hale hui, me ka manao e kuai i ciga no'u ē puhi ai; o ko'u ike koke aku la 110 ia i ka iho ana mai he elua mau kanaka mai ke alapii mai o ka hale hui, o kekahi o kela mau kanaka, ua kamaaina loa au iaia. a no kona kokoolua hoi, ua ike no au iaia me ke l amaaina ole nae. "O ke kanaka a'u i kamaaina loa ai ,oia o Mr. Derika. Ua pili aku la au, ma ke kihi o ka hale, i wahi no laua e ike ole maj ai ia'u. Hele mai la ua mau kanaka nei ahiki i ke kokoke loa ana i ko'u wahi e ku ana, u noke iho la i ':e kamailio. me ka maopopo ole o na huaolelo apau e amailioia ana mawaena o laua. "E koi mai ana ke kokoolua o ua mau kanaka nei ia Mr. )erika e hele no ka ike ana i kekahi lede opio, a e oole aku ana hoi o Mr. Derika, me ka olelo ana aku. e īuli hoi koke ana oia no kona wahi. no ka mea he nui ke ■ala maloko o na pakeke o kona lole. a ma ke kakahiaka o ka la apopo, e haalele iho ai oia ia Ladana nei 110 Inia, kahi na e hoohala ai no na makahiki ekolu." Ke |ioolohe pono loa mai la o OHva i na mea a Radona i kamailio aku nei iaia, aka nae alawa mai la ka nana ana a Radona, ina paha ua lilo kana mau olelo, i mea ano nui i <ana wahine, a i kona ike ana, aia wale no na maka o 01iva maluna ona 5 ; ua hobmau hou aku la oia i kana kamailio ana: "Haalele aku la au i ko'u wahi e pee ana, a hoi mai la ma ke alanui me ka manao e hoi pololei loa mai no ka hale nēi, eia nae. ua ike e mai la o Mr. Derika ia'u. a e nanea ana no au i ka hele, paa ana ko'u poohiwi i ka hopuia mai mahope, i huji aku paha kuu hana. eia ka o Mr. Derika. "O keia kekahi o na nana i pulapu mai ia'u i kekahi manawa ae nei i hala, a r ble keia he manawa no'u e hoike aku ai ia oe i na mea apaū, oiai, he moolelo loihi loa keia, o ka mea ano nui no, ; b ia.ka lilo ana aku he huina dala mahuahua a'u iaia, ma kekahi paani pepa hahau ana a r maua.; aole Joa au e poinō i kana mea i hana mai ai ia'u. "X kela wa nae o ko maūa hui hou ana, a no ko'u lohe pono ana hoi he huina dala mahuahua kekahi maluna o l:ona kino, hoohiki iho la au e kaa mai kana mau dala malalo o ko'u malu, a ma kekahi olelo ana ae hoi, e hoi hou mai ka'u mau dala aoau i lilo aku ai iaia. Ke hoolohe pono mai nei anei oe e 01iva ia'u," wahi ana me ka hambhamo ana ae ma kona a-i, me he mea la ua paa kona puu i ka , male. "Aole loa o'u makemake iki i kela kanaka. ua kakali au ihia no kekahi manawa loihi, akahi no nae ko'u ike hou

iaia; nolaila mamua o kona haaiele ana iho ia Ladana nei, a| holo aku no Inia e lu ai i kana mau dala, ua makemake loa au e hoi hou mai ka'u mau dala apau i lilo aku ai iaia. Ua hoike aku nei au ia Mr. Derika i keia po, Ua ntare au i ka vsahine, a noi mai la oia ia'u e hoolauna mai iaia imua' ou, heaha auanei ka'u mea e olelo aku ai, o ka ae wale aku ! no i kana noi, oiai he hoaloha kahiko oia no'U." | Ma kela wahi o ka Radona mau olelo, ua hiki loa iaia kc ike aku i ka hele o ka helehelena o Oliva a haikea, aole nae ia i lilo he mea nui i kona noonoo, me ka i hou ana aku:. "Ua manao maoli no au, aole oia e hele mai ana i keia| po. mamuli o ka nui o kana mau wahi e hele aku ai; aka aole keia he manawa no ka hoi hope ana, oiai ua hooiaio loa mai nei oia ia'u, e hoea mai aiiā. oia i keia pb, me hfc mea la, o kona hoea mai koe. Eia ka'u i hiakemake ai iaj ee e hana aku i kela kanaka, i kona wa e hōea mai ai, e kamailio pu oe me ia, i liookahi ka akaaka like afnaj me he mea la, ua hauoli loa kaua no kona hoea ana mai. | "Ma keia wahi, ke makemake nei au e hoike okoa aku ika mea a keia kanaka i hana mai ai maluna o'u, a o iā haria' hookahi ka'u e noi aku nei ia oe, e haawi mai i kau mau kokua ana. Ua hookomo kela kanaka ame kona mau hoaloha i ka laau hoohiamoe iloko o ko'u kiaha waina, a ia'u i kaa ai malalo o ka mana o kela laau, o ka wa iho la ia a lakou i hao ai i na dala apau mailoko aku o ko'u mau pakeke, a o keia ka hana a'u i makemake ai, e paiiii aku maluna ona, i hoi hou mai ai na dala ana o ka aihue ana mai ia'u aku." Luliluli ae la o OHva i kona poo, e hoike mai ana i ka lok.ahi ole o kona noonoo me ko Radona, a hoomau hou aku la no nae o Radona i kana kamailio ana: "Aole loa he pilikia e kau aku ana maluna ou, a maluna paha o'u. ma ka hana a'u i makemake ai ia oe e kokua mai. U?. hoohiamoe kela poe ia'u, a hookau ia'u maluna o ke kaa a hoihoi mai no ko'u wahi, o ia hana hookahi ka kaua e hana aku ai maluna ona i keia po," alaila unuhi ae la oia i ka I.'iau hoohiamoe, a kamailio hou aku La: "Ua kuai mai nei au i keia laau hoohiamoe, ua nui loa nae ka wai o keia omole, nolaila e ninini ana au i ka nui, i koe.kupono iho, ua lawa ia 110 ka hoea ana mai i ka hopkoia ana o kuu makemake. Ia īnAua e paani pepa hahau ana, ina paha e kaa ana ka laki ma ko'u aoao, a ma kona aoao paha, he mea liilii wale no ia. aia au a ninau aku ia oe e ninini mai i mau kiaha waina no maua, o kou wa ia e iiinini iho ai i ka wai o keia omole iloko o ke kiaha waina 0 kela kanaka, o ka hoea ana mai ka hoi ia, i ka uku ia. :ma o ka hana. ana i hookomo aku ai ia'u iloko o ka pilikia," a!aifa noke okoa ae la ua o Radona i ka akaka me ka leo nui. No kekahi mau sekona ua noho hamau loa o Radona me 01iva. e hiki ai ke loheia aku ke kani mai o na sekona o ka u>vaki, akahi no nae o 01iva a pane mai no ka manawa mua loa, mahope o kona lohe ana aku i na hoakaka a Raelona no ka hana.nui i makemakeia e hookoia aku ma kela po: . "O kau anei i hoakaka mai nei, o ia ko olua paani pepa hahau ana, a ua paa kou manao, e kokUa aku au ia oe, ma 'ta imi .ana j na alahele e kaa ai ka laki ame na pomaikai ma kou aoao e. Radona?" , . * "Aole no o'u kanalua. ina e paani maikai maua maluna o ko maua akam.ai iho, e kaa ana no ka laki nia. ko'u aoao, aka lae, he mea liilii loa ia, he nui na dala a Mr. Derika me ia 1 keia po. o kela mau dala no ka'u i niakemāke ai e lilo :vai ia'u, pela iho la au i hoomakaukau e ai i ke alahele maa'ahi loa, a mamuli auanei o kou kokua ana mai, e holopono :I na mea apau me ka nui ole o ka hana." "Ina pela, pehea ilio la e maopopo ai ia'u, p ka manāwa ia e hoohana aku ai i keia laau hoohiamoe, ke ole e loaa he hoailona mai ia oe mai?" wahi a 01iva, me ka hoao ana mai e minoaka, oiai he okoa loa kana mea e hoolala la iloko 0 kona noonoo. , I "He mea liilii loa ia, e waiho mai oe na'u e haawi aku i! ka hoailona i ka wa kupono, o kau wale no.e OHva, o ia kou! hooia ana mai, e hooko ana oe i kau nlahele o ka liāna, no ka mea he pono i ka wahine ke kokUa i kana kane, o ke *+no iho la ia o ka wahine i aloha i kana kane," i-kela manawa nae, i lohe aku ai jaua i ka nakeke mai o na hliila kaa mawahp o ke alanui, a hoomanao koke ae la no ua o Radona, o ke kaa kela o Ivlr. Derika, oiāi o ka pihā ana kela ka hpra hookahi, mai kona manawa i haalele aku ai ia Mr,. Derika ma ke alanui, e huli hoi ana no kona mau rumi. "E hoohiki mai oe ia'u e Oilva, aole he manawa hou aku 1 koe, e ae ana anei oe e hooko aku i keia hana?" Ua hele ka helehelena o OHva a haikea, alaila me he mea 'a, ua paa loa kana mea e hana aku ana, nonoi koke mai h\ oia ia Radona. i ka omole o ke koena o ka laau hoohiamoe, e haawiia aku iaia.; ... i . ■ • MOKUNA VII. ... ' / Haawi aku la no hoi o Radorta i ka omole. a o ka paa ana aku no ia i ka lima o 01iva. me ke kamailio hou ole ia 0 kekahi mau olelo mawaena o laua, ku ana no ka wahine kauwa, a hoike aku la, aia he malihini mawaho, o Mr. Derika kona inoa. Aole he manawa no ka hoolalau ana ae, aka oili koke aku la o Radona a ku ana ma ka puka, me ka haawi ana aku i kona lima ia Mr. Derika no ke aloha ana, aia hoi ka hoihoi ma kona mau maka. "Pehea la, ua lohi loa paha au mahope o ka manawa a 1 aua i aelike ai e Mr. Radona kuu hoaloha." wahi a Mr. Derika, me ka leha ana aku nae o kana nana ana maluna o 01iva, a ke mahalo la hoi kona manao i ka u'i ame ka huapala o kela wahine opio. "Aole, ua hoea mai la oe iloko o ka manawa a kaua i | hooholo ai, aka e Mr. Derika, e ae mai e hoolauna aku au ia oe me ka'u wahine.' 'alaila huli ae la ia 01iva. a kamailio aku la no hoi: Ua lohe nui oe i ,ko'u kamailio no kuu hoak ha nei. o Mr. Derika keia." alaila haawi aku la no hoi o Mr. Derika i kana kunou ana, me ka panai ana mai o 01iva, 1 ma ke kunou pu ana mai imua o ka malihini. | "He hanohano kiekie loa keia i lpaa ia'u e Mrs. Radona ol ka hui pu ana me oe, a me he mea la. ia k.aua e halawāi hou aku ai ma keia mua aku, aole ia ma ke ano he mau mali-1 hini, aka he mau hoaloha kahiko, elike me ia a kau i kamailio mua ae nei,' wahi a Mr. Derika me ka paa rula. "Aia hoi paha la, ua hoike mua aku au ia oe e Āirs. Ra-j dona. he kanaka piha oluolu, a keonimana maoli o Mr. Derika kuu hoaloha nei.' i komp mai ai o Radona, ma ka pai ana ia Derika imua o OHva. "Aole he hoohewahewa ana 110 ia mea, ke ike nei au i kona oluolu me ka piha keonimana maopopo Ioa." wahi a 01iva. a ua hoohikilele loa ia aku hoi o Mr. Derika i kona lohe hou ana aku i kela leo hookahi no ana i lohe ai, oiai oia e ku ana ma ka puka-pa e komo aku ai iloko o ka pa luakini, he eono mahina i kaahope aku, a kaua no e poina ole neji. "Ke lana nei kuu manao e Mr. Derika, ua hele pu mai nei oe me ka makaukau e hoohanohano mai ia maua, ma ko kakou noho like ana aku e ai i nā mea i hoomakaukauia 110 ka paina ahiahi. He wahi mea inu no ko kauhale nei. aole no i nele loa. a oiai hoi e hele aku ana oe ma kekahi huaka'i loihi. he mea maikai ka hoonanea ana iho me ka .hoalpha, a nalo aku na maka no na makahiki ekolu. Pehea. ua makaukau anei na meaai e Mrs. Radona?" wahi a Radona me ka piha hoihoi. Haawi mai la o 01iva i kā ae, ma ke kunou ana mai, aka nae, aole ia i lawa. ua ku okoa ae la no o Radona iluna, me ka pane ana ae : "E hele aku au e nana, ina ua makaukaii na mea apau iluna o ke pakaukau, a e kala mai oe e Mr.

Derika ia'u, e noho iho oe 110 kekahi maU minuke. me ka wahine a kaua, ina ua makaukau e kii .koke niai na au ia c»e, a hele aku kakou c ai," o ka oili aku la' no ia 6 Radona 1 hele ( a noho iho la no hoi o Mr. Dcrika me OHva maloko o 1 ka rumi hooklpa. J 4, Ua makaukau i'o na mea apau, e lawe mai oe ia Mrs. I Radona noloko nei o ka rumi aina," i pane mai ai ua o Raeiona, mahope o kona hele ana aku e nana i ke pakaukau, a alakai aku la i kana malihini, nie ke kuikuilima pu ana aku hoi o Mr. Derika me C)liva. I "He uuku no keia home ika nana aku, eia nae» he keu a ke kupono no ke kane me kana wahine. aole he waiwai o ka hale nui. me ka uuku loa o ka poe e noho iloko," i kariiailjfo iho ai ō Mr. Derika ia 01iva. ) Ia lakou i komo aku ai noloko oka rumi aina, ua makau- ' kau na meaal, ma ke pakaukau, o ke kii aku la no ia o • Radona he omole palani> a ku ana iluna o ke pakaukau me I na kiaha liilii. I <4 Ma ka ulia laki wale no i halawai mai ai au me Mr. Raelona ma ke alanui i keia ahiahi," i huli hou aku ai o Mr. Derika a kamailio inlua o Oliva. "He mau hoaloha kaliiko maua me kau kane, a he mau haumana like no hoi maloko o ke kula hookahi, ua loihi na la o ko maua ike hou ole ana kekahi i ka, e lilo ana keia po, i manawa no apau e akoakoa ai ma ko olua home nei." "He kahakii no anei kau oihana elike me ka Radona?" wahi a Oliva, i ka wa i lohe mai ai, he mau haumana like keia mau keonimana maloko o ke kula hookahi. "Aole au he kanaka kahakii, aka he mea kaal'iele wale iho no mai kekahi wahi a i kekahi, nolaila niai ku-e mai oe ia'u e Mrs. Radona mamuli o ka loaa ole ana o kekahi hana maopopo ia'u, elike me kau kane. He mea makemake nui au ina kii maikai, a ke ole au e kuhihewa, ua oi pakela aku ka 'makaukau o kuu hoaloha i keia manawa, me ka hookaulanaia o kona inoa ma na kulanakauhale nui o Enelani nei, aole anei pela?" Ke kulou Ia ka 01iva nana ana ilalo, no ka paiia aku o Radona, oiai aole oia i ike i kekahi hana e kaulana ai kana kane, a o ia kana i pane 'mai ai: "Aole he mea i maopopo ia'u e pili ana i kana hana ame kona kaulana," i kela manawa nae I i komo mai ai ke kauwa lawelawe, a pane ae la hoi o Radona: I 4, Heaha kau e Mr. Derika, i supa anei?" wahi a Radona, me ka hopu ana aku i lee kiaha liilii. a hoopiha iho la i ka waina "He moa koloko o kena pa e uhi \a ma ko aoao, e ai aku \ na mea i kupono i kou makemake." 44 Ua nui māoli keia mau meaai a olua o ka hoomakaukau ana iho nei. i kupono no kekahi keikialii; a oiai ua luluia mai nei au e ke k»a rf ke lana nei ko'u manao, e nui ana ko'u hoonuu i keia mau meaai." Ia noho ana aku; a lakou e ai, aia ma ka aoao o Radona, ka hapanui o ke'kam&ilio ana, ma na mea e hoakaaka ai, o ke kumu j)aha hoi, iip kona manao ua kaa aku ma ka o 01iva, ke kokua aha mai iaia, no ka holopono o kekahi hana nui, nana iJiQOpil l ikia i kona noonoo no ka hora hookahi i hala aku. He noho kukule wale no ka Oh'va hana ma ka hapanui o ka manawa,. koe wale no i ka wa e pane mai ai i kekahi mau ninau e kamailioia; aku aiia iaia e Mr. Derika, a ma ka pane ana ae palia ia liadona, oiai nae o ka mea oiaio, aole ka hoihoi ame ka liauoli iloko ona; koe wale no ka hoao ana mai e hoikelke me he niea la> ua hoihoi oia'i na mea apau e kamailioia ana.' " ' •• t ,4 Ea, he keu aku maoli no : ka ono o keia mau meaai, oka oi loa aku o.ka moa,ia pehea. ua lawe mai no anei oe e Mr, Radona i kaii Sekotia mai?" No kela' fiiiipŪ ; Derika nana pono loa mai la o 01iva ia Mr. Ise#"ik-fefl k* kīil-ii "iiae okī 'pane pololei ana mai ika ninau, hōolalau wale ae la no o Mr. Radona ma ka i ana mai: "E inu aku oe i kou kiaha waina, i holo pono aku kau mau meaai, a no ka,mea nana i kuke i keia mau meaai, he wahine Pelekane no.oia, aole oia mai Sekotia mai, a he nani hoi ia, ua kamailio mai la oe e Mr. Derika no Sekotia, ilaila ka paha oe kahi i hoohala ai i kekahi manawa ea ?" 44 Ae, ilaila au kahi i hoohala ai i kekahi manawa, me ka Haku Kale,"' alaila-, ,aku la ka nana ana a Mr. Derika, a- •.„» "Ua kalrl"a&injl : no nae paha oe e Mft. Radona i kela wahi 0 ka Hakū : Kale : ea?, He keu atcu kela a kahi maikai, me ke ku a hoōhihi maoii/o ko'u mana'o ;t e hoohala he manawa loihi malaila." i "Manao au., ua; haalele kahiko o Mrs. Radona ia Sekotia; no ka mea Hb mau'makahiki ka loihi o kona noho ana ma Enelani nei,'" i komo mai ai o Mr. Radona, ma ka hoakaka ana īiō namea e pili ana ia ()liva> M E hoopau ka kakou kamailio ana, a~e helo aku kaua e puhi a noho iho no hoi hoonnea, no ka mea eia no keia i na hora o ke ahiahi. E kala iki mai oe e 01iva ia maua jio kekahi manawa j>okolc," o ke ku ae la no ia o ;; Qliva iluna, a haalele iho la i na keonimana e pulli paka, oiai.ua pau no ka lakou ai ana, a he noho wale iho no kela e kualehelehe. "Mai Hopoh'ōpo oe e Mr. Derika i ka uolio ana ma keia home, e n6of|ōo'ifio- ; oe, me he mea la he home ponoi ia nou; a no'u tiei WA'hauoli maoli au no keia loaa ana he manawa maikai nō'kāiia e luana like ai, no ka mea he mehameha ko maua noho ana, aole he poe kamaaina ma keia wahi ia maua," alaila unuhi ae la o Radona i ka puolo paka cigarita a haawi mai la ia Mr. Derika, me ka hoomau hou ana mai no i ke kamailio ana: "He mea nui ka uwahi o ka paka ia makou, na kanaka kahakii: a oiai no hoi he kanaka puhipaka oe, aole o'u kanalua no kou makemake i keia ai)o. Oka mea wale no nana 1 hookaumaha loa mai i ko'u noonoo, o ia kou holo koke no Inia ma'ka la a ua minamina loa kuu wahine, nn ka pokole o ka manawa o kona hookamaaina ana me oe." | "Owau kekahi e kaumaha nei no keia liolo koke o'u mahope o ko olua loaa atia ia'u, aka nae he mea hiki ole ia ke mahope o ko olua loaa ana ia'u, aka nae he hiki ole ia ke alo ae, oiai ua pau ka'u mau liana i ka hoolalaia, o ka hooko ! wale aku no koe, aka nae he manaolana ko'u, aole no keia ( o ka hope loa oko kakou halawai ana, aka e hui mau ana |.no kakou ma keia hope aku." j "Aole loa o'u kanalua iki no kena me.a au e kamailio , mai nei e Mr. Derika," alaila hilinai mai la o Radona ihope ro kona noho, me ka pu-a o ka uwahi o kona cig-.arita, aia hoi ka hoihoi ame ka minoaka ma kona mau papalina kahi i nohoalii ai, a i hou mai la: j "iVJa kela manawa a'u i haalele aku ai ia oe, oke kumu 0 kou hoi ana no ka hale, no ka waiho ana aku no ia i .kau mau dala, a pehea aia no nae paha ua mau dala nei au i ka hale ea?" "Ua poina loa ia au, eia no kela mau dala apau me a'u. no ka lilo paha hoi kekahi, ma ke kakau ana i k'u mau leka lehulehu. ua palaka pu ko'u noonoo no kela mau dala, a iluna mai nei o ke kaa au i hoomaopopo ai, eia no ka kela mau da!a maloko o n.a pakeke o kuu lole." Hōomaka ae la o Radona e akaaka, ma ke ano hoolalau ' wale me ka i an.a niai: "Ua maopopo no ia oe e Mr. Derika, he nui ka poe aihue ame ka pōe powa o ka po a 1 wahi e hoea ai oe no kou mau rumi me ka palekana. he pojno e loaaJcek.ahi kalaiwakaa fioopono loa. nana oe e hoihoi. E kiola akū i kena cigarita ōu, a e lalau mai ika paka hou, alaila hoi aku kaua maloko o kela keena o ke kapuahi hoopumehana e waiho mai la, malaila e lawe mai ai o Mrs. Radona i kope ikaika no kaua. Hoi i'o aku la ua mau keonimana nei maloko o ka rumi e a ana o ke kapuahi, ua makaukau mua ke kope U 01iva. a e noho ana no hoi ua wahine opio nei maluna o kekahi noho haahaa. e kakali mai ana no o ka hoea aku o na keonimana. . (Aole i pau.) _ M