Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 22, 30 May 1919 — Page 2
| This text was transcribed by: | Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun |
| This work is dedicated to: | Dr. Michael J. Chun |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
ALA NA MANAO
KU-E I KA HOONOA
HOU IA O KA BIA.
------------
Imua o ka halawai makahiki a ka Hoomana Epikopala i noho ae ai ma @ kulanakauhale ma ka Poaono nei, E heluheluia ae ai kekahi hoike, imua @ na elele i akoakoa ae ma ia halawai, e hoike ana i ka manao lokahi o kela @, e ku-e aku i ka hoonoa hou ia @ ka hookapu waiona ma Hawaii nei.
E hoakaka ana kela hoike, i na ho-@ maikai i ikeia mamuli o ka hoo-@ ana o ka waiona ana Hawaii nei, @ iloko o ia manawa hookahi, e hoa-@ pu ana, i na manao ku-e @ kau-@ a ka Peresidena Wilson, e hoonoaia no waina ame ka bila, ma na wahi i hookapuia ai, no ka manawa aku nei o @ kaua.
Mawaho ae o na mea e pili ana i ka @, ua hoakaka pu ae ka hoike no na hana haumia maloko nei o keia kulanakauhale, o ia hoi, ua ikeia aku ke kulana maikai, ma na apaua i lawe-lawe mau ia ai na hana haumia, eia nae ,aole no ia he mea e hoemiia mai ai kela ano hana ma keia kulanakauhale, ake ke pahola nei no ia ma kekahi mau wahi hou.
Ua aponoia ka hoike a ke komite, e kela ahaelele, a o keia malalo iho nei ua hoike nei:
" Ke waiho aku nei kou komite no na mea e pili ana i ke kulana maemae o ka noho ana, i ka hoike, oiai he nui na mea a kakou i makemake ai e ike aku i ka loli ae no ka pono o na kana-ka, aia no nae he mau hana a kakou e hoomaikai ai i lawelaweia iloko o keia makahiki.
"Me ke kanalua ole ke olelo ae, o ka oi loa o na @ maikai, @ ae o na hana apau, i pili i keia mea, o ia no ka hookapuia ana o ka waiona. I ka noonoo o kekahi poe, ua pili keia hooponopono ahaolelo i ke ano kapakahi, @ pela, ua lilo keia i mea e loaa ai ka pono i na kanaka o keia aina.
"Ua hoea mai ka lohe, aia ma kekahi mau apana kuaaina, he nui ka ona, eia nae, ua ha ʻ o ka ikeia ana o ia mea ma keia kulanakauhale, ma o ke kapu ana o ka waiona. He hana malihini, ka ike ana i kekahi kanaka on a ma ke alanui.
"O ka lono i loaa mai, no ka hoopau ana ae o ka Peresidena, i ke kaola i kauia maluna o ka bia ame @ waina, he nuhou maikai ole keia, oiai o ka ha-panui o na karaima i hanaia, mamua aku o ka hoea ana mai o ka hookapu waiona, mamuli mai no ia o ka waina i ikeia, ke "Dego Red."
"Ke manao nei keia komite, aole e lilo kela manao o ka Peresidena i mea e kunana wale aku ai, aka ke hoeueu aku nei ke komite i keia aha, e lawe ae i na keehina e hiki ole ai ke hoolo-@ ae ke kauawai, i pili i keia mau mokupuni, a e paa hoi ma @ moolelo, i ke ku-e o keia ahaelele, i ka @ o ke kanawai.
"O ka ninau noho huikau iloko o @ hale hoolimalima loloa, he ninau ia @ loaa ka ike i kela ame keia mea, no @ na kupono ole loa, me ka manaola @, e hoea mai ana no i ka manawa @ pau ai ia noho huikau ana. Eia ke hoohanaia nei i keia manawa, ke ku-@ ana i na hale liilii kupono.
"Ua manao makou la, i ke paniia ana o ka apana o Iwilei, o ka hopena iho la ia o ka @ hookamakama, ma ke ano oihana imiloaa, ua nalo i'o no @ kekahi manawa, me ka nanaia aku hookolo ana na makai, mahope o keia @, aka nae i keia manawa, ua hoea mau mai na hoike, aia he mau wahi @ ma keia kulanakauhale, i @ hamama ia no keia ano hana.
"He mea kaumaha na kou komite ka hoike ana aku, i ka haawi ole ia ana o ka pono koho @ i na wahine, ma ka ahaolelo aku nei i hala, no ka mea ua manaoio kou komite, ma o na wahine la, e hiki ai ke kohoia na kauaka mai-kai ma na oihana, no ka hooko ana aku i ke kanawai.
"E lilo keia paio ikaika e kupe ana i na hana piliwaiwai ma keia kulana-kauhale, i hana @ keia ahaelele e ka-koo aku ai.
"Mamua o ka nooki ana i keia hoike ua makemake ke komite o na hana ino e lohe i na manao hoakaka mai keia hale mai, no na mea e pili ana i ka hana a keia komite. E pono auei i ke komite ke hoomau aku ma keia maoli o kana hana, a i ole e komo kino aku paha oia i na hana hooponopono aha-olelo, e hapai ae ana, a e hoeueu ana e loaa ke kulana oi ae i ke Teritore, ma Honolulu nei, a ma na wahi e ae o na mokupuni, ma ke ana laula?"
--------------------------------------------------
AOLE O IRELANI E HOOPAAIA MAMULI O KA OLELO HOOHOLO.
PARIS, Mei 22.-- Ua lona ae i ke Ku-hina Nui Clemeneeau i keia la kekahi leka mai ke Kauna de Valera ame ka Haku Horace Plnkett mai, na alakai o ka aoao Sinn Fein, e hoakaka ana sole o Irelani e hoopaaia ana mamuli o ka olelo hooholo a na elele Pelekaue i ka ahakuka maluhia, a e noi mai ana no ka ikeia aku o ke kuokoa o Irelani.
A pehea hoi ka @ ana o keia mau hopunaolelo Hawaii ma ka olelo haole:
"Pala, pala ka maia a kuu keiki?"
"Ripe, ripe, the banana a my boy."
A i ole: "Laipa, laipa ka panana a mai poe."--Kamaopili.
HE MAU KAUKANI KIU I HAAWI AE I KA LEO HURO IA HUGHES.
-----------
Nu Ioka, May 22.-- He umi kaukani @ i akoakoa ae no ka waiho ana ae i ka lakou hoohalahala no na lono i pili ia lakou i hoikeia mai maloko o na wahi like ole ma ka Hikina i haawi ae i na leo hura ia Charles @ Hughes ahiki i ka ha ana o na leo ma ka po i hala, ma ka manawa a Hughes i olelo ae ai: "Ina ua ku o Amerika no kekahi mea iloko o ke kaua no ka pono o ka hoakanaka, e hoike ae o Amerika i nei manawa ma ke kupale ana i ka lahui Iudaio."
O na lono no ka pololi maloko o keia aupuni mai Eruopa mai a ma ka Hikina mai a na luluia kekahi huina dala nui no ke kokua ana aku i ka poe popilikia. O ka hune, ka pololi ame ka ma ʻ i na mea hoopilikia koikoi loa i ka hapanui o ka lahui Iudaio ma-loko o Polani a maloko o na aupuni ma ka hapa khikina hema o Europa, e like me ka hoike i loaa mai na Amerika mai i ikemaka ia mau poino i ke komite hui o ka waihona dala a Amerika no ke kokua ana aku i ka poe @ poino i ke kaua. Ahiki mai i nei manawa ua hooliloia aku e ke komite he $25,000,000 a oi he huina dala nui i luluia e na Iudaio ma Amerika i noho pooia e Felix M. WarBarg o ka hale @ o Kuho, @ & Co.
"O ke kulaua popilikia maloko o Polani he ku i ka weliweli" elike me ka kauka Boris D. Bogen hoakaka," ua hoomau wale ia no ke ola iloko o ka la hui @ ma o ka lakou ma-ūaoio la ma kekahi mau hana mana ma keia mua aku. No ka nui o ka lahui mau pilikia i ike ai a ua lilo hoi na pilikia a ke kaua i mau mea hoonele ia lakou me na mea e pono ai, he mau haneri o na wahine ame na keiki i make i ka pololi a i ke anu me ka weluwelu o ko lakou mau aahu, a e hele ana na kaue ma na alanui e makilo ai me ke noi ana i palaoa, a no ia mau haawi na poino ua koikoi ke aloha i loaa i na lala a ke komite no lakou.
Aihue a Hao Wale Ana
"Ma na wahi apau o ka Mokuaina Czechoslawakia," wahi a Mr. Alsberg," mai ka manawa mai o ke kakauinoa ana no ka hoomaha i ke ahiki aneane he mahina i hala, Malaki 5 a 15 he nui na hana aihue a hao wale maloko o na halekuai a ma na home o na Iudaio, a me kekahi manawa ua pepehi maoliia aku ua Iudaio.
He mau Kaukani i Pepehiia
O ka lono e pili ana i ka lahui Ju-goslavia ua lawe hele ia ma o a maa-nei e Miss Hetty Goldman, a e hoa-kaka nui ana kana moolelo no ka mea pili i ke kulanakauhale o Monastir. Wahi a Miss Goldman, aneane e luku holookoaia ia kulanakauhale e na poka pa-hu, a ua hoemiia mai hoi ka heluna lahui mai ke 80,000 a i ka mawaena o ka 25,000 ame ke 30,000, komo pu me na koa. Ua haawi o Miss Goldman i kona mahalo nui i ke aupuni Sirebia no ka noho lokahi o na lahui maloko olaila a aole hoi oia i lohoe i ke ku-eia o na luna aupuni malaila ma kekahi ano.
Ma ka hoike a ke kuhina Amerika Vopieka maloka o Rumania o ka la 12 o Malaki, o ke ano o ka noho ana o na kanaka maloko olaila he kupilikii loa. Aohe lawa o na meaai, ka aahu, aohe palule o kekahi poe, a aohe lole-wawae o kekahi a aohe mau kamaa, a in a ka aole ke aloha o Amerika, kahi i loaa aku ui na kokua ia Rumania he 25,000 @ palaoa i ka mahina, he maopopo loa ka make o kekahi poe Iudaio lehulehu malaila no ka pololi, elike me ka hoakaka o ka leka a ke Kuhina Amerika Vopieka.
OPUU PUA I MOHALA MA WAIANAE.
-----------
Ia oe e ka Lunahooponopono ahonui, Solomon Hanohano; Aloha nui me ka mahiehie:--Ina e hiki ana i kou puu-wai hamama ke hookomo iho ma kekahi keena kaawale o ka milimili a ka lahui o ia hoi ka Nupepea Kuakoa no kela mau lalani olelo e kau ae la maluna: Opuu Pua i Mohala ma Waianae," o ia iho keia:
Ma ka la 19 o keia mahina, o ia o Mei, ua hanau mai he kaikamahiue nui pu ʻ ipu ʻ i na Mrs. Annie Kahuhu ame Mr. David Kahuku. Eia keia pua au e Hawaii me ke ola kino maikai, pela no hoi kona makuahine.
E Waianae e i ka Uluniu o Po-ka-i, malama ia keia pulapula au, hooinu iho oe i ko Waikaulana, ka wai o ka niu haohao, pela hoi oe e ke kuahiwi nani o Kaala, ko wai hu ʻ ihu ʻ i la i ko piko hooinu iho oe a kena i ko kama, he Hawaii oiaiokeia pua a na makua makee koiki e hauoli nei.
Ke noni nei kou kiu hana meahou i na mana lani kiekie @ kiai mai kou mana ame kou aloha maluna o keia kauwa haahaa a e hooloihi i kona hanu ana i na ea oluolu o keia ao, au i hana ai a haumakaiole a palalauhala kau ola ka hoi ia e ke Akua mana loa; pela hoi na makua ame na hanaumua.
Me neia pua nani, me oe e ka Luna-hooponopono ko ʻ u aloha nui ame kou mau keiki hoonohohua o kou papap ʻ i.
Owau iho no me ka haahaa,
D. K. LIMAHANA.
E HOI AKU ANA KA ELELE KUHIO NO WAKINEKONA
-----------
Oiai ke noho mai nei ke kau kuikawa o ka ahaolelo lahui i keia manawa, a eia no ka Elele Kuhio i Honolulu nei, ua hoakaka ae oia i kona manao, e haa-lele iho ana oia, ma kona alahele no Wakinekona, @ o ka mokuahi Lurline, ma ka la 10 a i ole ma ka la 11 o ka mahina ae nei o June.
O ke kumu o kona ulolohi, me ka haa-lele koke ole iho ia Honolulu nei, ma-uli no ia o ka loaa ana mai o na hooia ana iaia mai ia Mr. Curry mai, ka luna-hoomalu o ke komite o na teritore, aole no he mau hooponopono ahaolelo e noo-nooia no na teritore, a hoea i loko o ka mahina o @, nolaila, ua aneane no e waiwai ole, kona holo koke aku i Wakinokona.
Aole nae o kela wale no ke kumu o kona pupuahulu ole i ka huli hoi awiwi ana aku i Wakinekona, aku ua kaohiia oia e noho a hala kekahi manawa, mamuli o kona home hou e kukuluia mai nei, he home ana i makemake ai, oia ponoi no kekahi e noho aku, a kuhikuhi i ka hana ana a ua kamana.
Wahi a ka Elele Kuhio, o ka manao nui o ke kaheaia ana o ke kau kuikawa o ka ahaolelo lahui, elike me na mea aua i hoomaopopo ai mai ia Mr. Curry mai, ka lunahoomalu o ke komite teritore, no ka noonoo ana no ia i na @ haawina elima, a no ka noonoo pu ana i ka papa hoonohonoho maluhia a ka Peresidena.
Iloko o keia mau la mua o ka noho ana mai o kela ahaolelo kuikawa, e lilo nui ana ka manawa ma ka noonoo ana i na hana i maopop loa, a i kaheaia ai no hoi kela ahaolelo, aia a hala ae keia mau la, o ka manawa ia e hapaiia mai ai kekahi mau hana okoa ae.
@ na mea i hoikeia mai iaia, ua makemake loa na hoa oloko o ka hale o na lunamakaainana, e hookuu koke kela ahaolelo, i ka manawa no e pau ai na hana ano nui, aka, he okoa nae ka manao o ka aha senate, o ia no ka hoo-pau pono ana aku i na hana apau, ma-mua hoi o ka hookuu ana me ke koe no o kekahi mau hana nui.
Ke wawahiia nei ka home kahiko o ka Elele Kuhio, a ke kukuluia nei i home hou nona, ma kahi pili aku i ka aekai, a mamuli o kona waiwai ole ke hoi koke aku i ka ahaolelo i keia ma nawa, ua manao oia, ho oi loa aku kona waiwai o ka noho ana maanei, a hoo-ponopono aku i ke ano o ke kukuluia ana o kona home.
No na mea e pili ana i ke kalaiaina, ua hoike ae oia i kona hoeueu ana i na mana koho @, e koho pololei i na moho o ka aoao Repubalika, ma ia hopeueu ana, ua komo pu na moho apau loa.
-------------------------------------------------------
O ka hoolaha koho baloka, no na ua oihana o Kauai, ma keia koho ba-loka nui e hoea mai ana, e malamaia ana ia ma ka Poalua ae nei, Iune 10, 1919, aole hoi ma ka Poalua, Iune 10, elike me ka hoolaha koho baloka i hoike mua ia aku ai; ua hoololiia ke-ia, mamuli o ke kauoha o ka loaa ana aku, mai ke keena aku o ke Kakauolelo o ke Teritore, nolaila e hele ae e na mana koho o Kauai, e koho i ka oukou mau moho, ma keia Poalua ae.
-----------
Ma kekahi wahi o keia pepa e puka aku nei i keia la, he hoolaha, na ke kuauhau o ka Ahahui Kaumualii o Kauai, e kono ana i na ahahui Ha-waii apau, e hui pu ae ma ke anaina hoomanao, e malamaia ana maloko o ka luakini o Kapaa, ma ke kakahiaka Sa-bati, Iune 8.
-----------
Ma ka la 17 o ka mahina ae nei o Iune e hoea mai ana, e noho ai ka Ahahui Kula Sabati o ka Paeaina Ha-waii, elike me ka mea maamau. E hoomanao mai na Kula Sabati apau i ka lakou haawina malama ola o elima dala, a koe ka Mokupuni o Oahu nei, aole e emi iho malalo o umi dala ka lakou kokua; e hoomanao pu mai no hoi i ka haawina o elua dala, no ka waihona o ka aha, no na hoolilo pa ʻ i.
E paniia ana na puka o ka Hale hoikeike, ka Biship Museum, ma keia Poalima, ka La kaupua, o keia kekahi o na la kulaia iloko o ka makahiki e paniia ai keia hale, mai ka hale ana mai o ka poe makaikai.
-----------
Ma ka manao kanawai o ka Loio Kalana S. K. Kaeo o ka haawi ann ae i ke Kakauolelo Kaueakua, aole he koho baloka hou ana mawaena o Mr. Hurley ame Brandt, no ke kulana luna-kiai no ka apana o Waianae, Kauai. aka ua kohoia o Hurley, me ke kauka ʻ i ole ia e lona ka hapanui o na baloka iaia.
HOOLAHA HALAWAI.
-----------
Ua makemakeia na lala o ke Kalapu Republika o ka Mehele 12 o ka Apana 5, e akoakoa ae ma ka home o Manase Makekau, ma Lanakila Tract, ma keia auwina la Poalima, Mei 30, 1919, ma ka hora 3, no ka noonoo ana maluna o ke-kahi kumuhana ano nui.
LAWRENCE KALEIOPU,
Kakauolelo.
MAKEMAKEIA KA LEHULEHU E KAU I KA LEI.
-----------
No ka hoolilo ana aku i ka la 11 o Iune ae nei, i la ano nui loa ma ka mo-olelo o Hawaii nei, ua manao ke ko-mite o ka la o Kamehameha, he mea kupono loa na ka lehulehu e kau ai i ka lei, iloko o na la e hoomanaoia ana, na hana no kela la, mai na kamaaiana, a na malihini pu, he hoike ana mai hoi ia, i ke komo like ana o na mea apau iloko o ka hoomanao ana, aole wale no, no ka piha ana o ka hookahi hane-ri makahiki o ka make ana o Kameha-meha, aka no kona hanauia aua mai ke-kahi, a lilo i na ʻ i aupuni kaulana no Hawaii nei.
Ma ka noho ana ae o ka halawai a ke komite o ka la o Kamehameha, ma ka Poaha aku nei i hala, i hooholoia ai, o kekahi o na hana e malamaia aku ana, me na hana ka ʻ ihuaka ʻ i, o ia no ka holo pa-u, he hana keia i maa i ka malama mau ia iloko o na la kulaia ano nui o Hawaii, o ka wa i hala, mahope mai nei nae, ua hoohemahema loa ia, a ke poina aku nei na hoomanao ana, oiai nae, o kela kekahi o na hana hialaai loa i ka manao o na malihini, no ka mea aole loa he mau hana o kela ano a lakou i ike ai, ma na wahi e ae o ka honua nei, ma Hawaii nei wale no.
Ua hooholo ke komite, o Kapena Ro-bet Waipa Parker, ke alakai o ka poe holo pa-u, a i wahi nae e ike pono ia ai ka nani o ka pa-u, e pulelo ai i ka makani, a e kilepalena ai hoi na ahuula maluna o na poohiwi, ua hooholo ke komite, mamua o ka haalele ana aku o ka huaka ʻ i ia Aala Paka, ma ke kaka-hiaka o ka la o Kamehameha, e hookuu mua ia mai ana ka poe holo pa u, me ka holo ana i ko lakou mau lio, a huli hoi hou aku ma kekahi alanui okoa, a pili mai mahope loa o ka huaka ʻ i.
Ma ka po o ka la 10 o Iune, he ka ʻ i-huaka ʻ i kekahi e malamaia aua, ma na alanui, me ke ka ʻ i aua noloko o ka pa- ʻ lii, malaila e hoikeikeia mai ai ke-kahi mau hana hoikeike o ke au kahi-ko, pela hoi ka malamaia o ka hula Hawaii, me na himeni Hawaii, a ma na mea i hoolalaia e ke komite, o kela ana kekahi o na hana ku i ka nani, a ko Honolulu nei poe e hiki ole ai ke hoalo, i ka hele ana ae e ike maka no lakou iho.
Maloko hoi o Kapiolani Paka, e ma-lama hou ia ai he mau hana hoikeike no na hiona o ke au kahiko o Hawaii nei, a oiai ua hoomakaukau ka aha-olelo i haawina no kela mau hana hoo-manao, e hookuu wale ia ana na mea apau e komo iloko, me ke kaki ole ia. aka no kela la holookoa, he kaki ko ke komo @ iloko, ma na @ wale no o ke ahiahi, e hokuu akeaia aku ai i ka lehulehu.
HOEHAIA HE MAU KEPANI E NA PAKE.
------------
TOKIO, May 21.--O na manao iua-ina iloko o na Pake e ku-e ana i na Kepani maloko o na wahi lehulehu like ole o Kina ua hiki aku i ka hookoia ana ma'o, ka lele kaua ana mai o ke-kahi heluna Pake nui maluna o na Kepani e noho ana maloko o ke kula-nakauhale o Chee-Chau maloko o ka Okana aina o Nganwhei, elike me ka hoakaka a ka lono i loaa mai ianei i keia la. Ehiku mau Kepani maloko o ia kulanakauhale i hoehaia e na Pake hoohaunaele i hoikeia mai.
O keia lele kaua ana mai a na Pake i piha ma ka inaina maluna o na Ke-pani o ka hua ia o na manao ku-e o na Pake ia Iapana ame na Kepani mai ka manawa mai o ka hooholoia ana e ka ahakuka ma Parisa e haawi ana i ke kuleana hoolimalima o ka okana aina o Shantung i haawiia ni ia Ke-lemania mamua ia Iapana.
Ua komo mai na Pake hoohaunaele he mau haneri ka nui iloko o ka ma-hele o ke kulanakauhale e noho ana o na Kepani me ka hoike mua ole ia mai ame ka nanea hoi o na Kepani, a hoomaka mai la ka hoeha ana i na Kepani me ka wawahi ana i na hale hale ame ka hao wale ana i na wai-wai maloko o na halekuai a maloko o na halenoho o na Kepani. Iloko o keia hao a wawahi ana a na Pake i hoehaia ai na Kepani.
No ka hahana loa o na hana hoo-poino wale a na Pake ua kahea okoa ia na koa Pake e hoomalu i ka hau-naele. O ke kulanakauhale o Chee-Chau ke-kahi o na Awapae ano nui a waiwai ma ke Awawa o ka Muliwai Yangtse. Aia ia ma kahi he 340 mile mauka loa o ka Muliwai mai Shanghai aku a he aneane i ke 80,000 ka nui o na kanaka maloko on a, o ka hana imi loaa a hoowaiwai nui maloko o ia kulanakau-hale oia no ka hana ana i ke kilika ame ke kanu ana i ke ti.
Eia no ke huliia mai nei na waiwai makamae o Mrs. V. V. Adams kekahi o na ohua o ka Mokuahi Nippon Maru, i nalowale ai, oiai oia ma keia kula-nakauhale i kela mau la aku nei, a i nalowale hoi, oiai e holo ana mai ka Hokele Iana aku no ke kau ana ma-luna o ka mokuahi. Ua kelekalapa mai o Mrs. Adams i ka Makaikiu McDuffie i nehinei e hoike mai ana ua hoomaopopo oia ua waiho oia i kela paiki paalima on a ma ke anuu mua o ke alapii e pii ai iluna o ka moku oiai oia e kuai ana i kekahi halakahiki. Ke noke nei na makaikiu i ka huli eia nae aole he moali i loaa aku no kahi o ka nalowale ana oia mau waiwai.
HOOLE KA PAPA I KA HAAWI ANA I HAAWIINA DALA.
-----------
(Mai ka aoao Ekahi mai).
ana aku i haawina dala hou, no @ hoolilo koho baloka, e hoakaka ana ia, mamuli o ke kanawai i hooholoia iho nei e ke kau ahaolelo i hala, e "hoo-mahuahua ae ana i ka uku o na luna-nana koho baloka, i umi-kumamalima dala no ka la, pela hoi ka hoolima-limaia ana he heluna nui o na kakau olelo ma na mahele koho, ua pii hou ae na hoolilo koho baloka, i ko @ manawa aku nei i hala.
Aole nae, malaila wale iho la no pau na hoakaka ana a ka leka i hoounaia aku i ka papa, aka e hoakaka pu ana ia, i ka pii hou ana ae o ka pepa, ame na lilo o ke pa ʻ i ana i na baloka, ame na lako e ae i pili ia hana, ua aneane e papalua iho ka pii o ka hoomakaukau ana ia mau mea, mamua o na kau aha-olelo aku nei i hala.
"Ihea e ʻ kaihalulu ai ka po ʻ a @ a ke kai?"
"I ke alo o Ka ʻ uwiki," penei:
"Kaihalulu" i ke alo ka ʻ uwiki i ke kai,
Hii ka ʻ uwiki la ia mokuhano,
Moku i ka ohe la hoi aku,
Pale oe pale wau la.
E Nanaia Kou Mau Maka
He papa kiekie, he eleu me ke kupono, a oluolu ke kumukuai me ka nanaia o na Maka Aniani e ka Poe Akamai loa, o keia ka loina alakai a Thompson.
Ke Kono Aku Nei Makou Ia Oe e Hele Mai e Hoao.
Dr. Lewis Edwin Capps
MEA NANA MAKA.
Thompson Optical
Institute, Ltd.
156-158 Alanui Hokele.
Mauka mai o ka Hokele Young.
OLELO HOOLAHA.
----------
Ke hoikeia aku nei ka lohe i na lala apau o ka "Hui Kokua a Hookuono-ono o na Oiwi Hawaii", e akoakoa ae lakou ma ka luakini o Kawaiahao ke hiki aku i ke kakahiaka lapule. Iune 8,1919, hora 10: 30 no ke komo pu ana ma ke anaina haipule haomanao no ka piha ana o 100-makahiki o ka ma-ke ana o ke Alii Kamehameha I.
Ua makemake houia na lala apau e komo pu ae iloko o ke ka ʻ i huakai ana, a e akoakoa na lala apau ma Aala Paka ke hiki aku i ke ahiahi Poalua, Iune 10, 1919, ma ka hora 7, a mailaila mai e ka ʻ i ai no ka pa-alii kahi e malamaia ai o na hana hoohauoli i ke lehulehu malalo o ka lawelawe ana a ke Komite Nui ia lakou ia hana.
Ke kauoha houia aku nei na lala apau e akoakoa hou ae no ma Aala Paka, ma ke kakahiaka o ka Poakolu, Iune 11, 1919, hora 8 ponoi no ke komo hou ana no ma ke ka ʻ i huaka ʻ i ana no ka hoohanohano ana no i ka la o ka Na ʻ i Aupuni, Kamehameha I, mai-laila mai a hiki i ke kii o Kamehameha ma Aliiolani Hale.
Ua kauohaia na lala kahiko apau i makaukau me na aahu o ka Ahahui e komo mai ma keia leo poloai no ka hoohanohano ana i ka la hanau ame ka piha 100 makahiki o ka make ana o ka Na ʻ i Aupuni, Kamehameha I, ke Alii nona ka la, a he la nou e Ha-waii e haaheo ai.
SAMUEL C. DWIGHT,
Peresidena, "Hui Kokua a Hooku-onoono o na Oiwi Hawaii.
Honolulu, Mei 28, 1919.
6350--Mei 30. Iune 6,
HE HOOMAIKAI.
------------
Ma keia ke haawi aku nei ka ohana o Mrs. Nakike Aki Kau i ka lakou hoomaikai kuio i na hoaloha ame na makamaka a pau i u pu me lakou iloko o ko lakou mau hora o ka luuluu no ka lakou mea aloha i haalele mai i keia ola ana, a i haawi mai hoi i ka lakou mau makana pua no ka hoohi-wahiwa ana i ke kino wailua o ka la-kou mea aloha. Ua komo pu iloko o keia hoomaikai ana ka poe apau i komo pu ma ka huakai hoolewa.
Na ka Ohana o
MRS. NAKIKE AKI KAU,
6450--Mei 30, 1919.
E KOHO IA
Clarence L. Crabbe
(PAPA ʻ I)
I MEIA NO HONOLULU NEI.
E HAAWI I NA KAKOO ANA IMA NO KA HOO-KELE AUPUNI MAIKAI A HOLOMUA.
A HOEA MAI I KA LA 3 O IUNE AE NEI. E KOHO IAIA I MEIA NA KAKOU.
BEN HOLLINGER.
Moho Lunakiai i Waeia ma ka Aoao Repubalika.
----------
He keiki hanau no ka aina a he ho aloha a he kokua hoi no na Limahana mai kela pe ʻ a a keia pe ʻ a o ka aina. He Lima Akau @ e Hawaii Lahui.
E koho iaia i ka la 3 o Iune e hoea mai ana.
Even P. Low
MOHO LUNAKIAI
O KA BOLOTA E HAAWI IA ANA NONA, HE BALOTA IA NO KA HOOPONO, MAKAUKAU A-ME KA HOOMAKAULII.
----------
MOHO REPUBALIKA
Hoomakaukauia na Kaa Kalaka Moto no ka Lawe Ana aku i na Koa i Kelemania
COBLENG, May 22.--Ua kaheaia aku e hoi mai mamuli o ke kauoha mai ke keena kaua Amerika aku, na Ke-nerala Liggett ame Hines oiai laua ma ke alahele e hoea aku ai i Ladana.
He eiwa haneri kaa Kalaka Moto i hoomakaia ka nee ana aku ma ka Poalua mai ke kapa komohana aku o ka Muliwai Rine no ke poo o ke ala-haka. O keia mau kaa Kalaka Moto a ka oihana kaua he nui kupono lakou e hiki ai e lawe i 40 kou maluna o kela ame keia kaa.
ua kukuluia keia mau kaa Kalaka ma ka aoao hikina o ka Muliwai Rine me ka makaukau mau e nee aku noloko o Kelemania mamuli o ka hoomahuahua-ia ae o na hiohiona no ke kaua ma-waena o na makaainana Kelemania ame na koa Amerika e noho la malaila.
Ua kauleo mua ia aku e na aliikoa Amerika na Meia o na Kulanakauhale lehulehu like ole e kauia aku ana ma-luna o lakou na ahewa no na hoohau-naele o hoao ana mai a na Kelemania e hoopoino i na waiwai a ka oihana kaua Amerika.
HOOHOLOIA KA BILA HAAWINA NO KA OHANA O NA KOA.
-----------
WASHINGTON, Mei, 22.--Ua hooho-loia e ka hale o na lunamakaainana i keia la ka bila haawina i nele a i ma-kemake loa ia e loaa, komo pu me ke-kahi haawina dala o $45,000,000 no ka uka koke ana aku i na haawina uku o na ohana o na koa ame na luina ame ka poe e kauka ʻ i ana i ko lakou ola maluna o ia haawina o na koa kahiko o ko kaua kuloko.
OLELO HOOLAHA.
-----------
Ke kanohaia aku nei na lala apaa @ ka Ahahui Oiwi o na Wahine, e @ ae maloko o ka Luakini o Kawai-ahao, me ko lakou mau aahu piha, ma ke kakahiaka o ke Sabati, Iune 8, @ ke komo pu ana iloko o ke anaina hai-pule hoomanao no ka piha ana he @ makahiki o ka make ana o ka Na ʻ i @ Kamehameha. Ua makemake @ ia no hoi na lala apau o ka ahahui e @ pu ae iloko o ke ka ʻ ihuaka ʻ i o ka @ Poalua, Iune 10, malalo o Aala Paka, no ke ka ʻ i ana mai noloko o ka @ pela no hoi ke komo pu ana i loko o ke ka ʻ ihuaka ʻ i, o ke kakahiaka o ka @ kolu ʻ ae, ka la 11 o Iune.
Ke haawina aku nei no hoi ke @ e paa mai kela ame keia lala o ka aha hui, ma ke ka ʻ ihuaka ʻ i o ke kakahiaka o ka la 11 o Iune, he lei ilima ka kela ame keia, no ka hoohiwahiwa ana aku i ke kii o Kamehameha.
Ma ke kauoha a ka ahahui.
MRS. MAIKAI KALEO,
Kakauolelo.
Honolulu, Mei 28, 1919.
3650--Mei 30; Iune 6.
HE KONO I NA HUI HAWAII O KAUAI.
-----------
Mamuli o ka manao ana, he hana ku pono loa, a he hana maikai no hoi ka hoakoakoa ana ae o na hui Hawaii, ma loko o kekahi anaina hoomanao, @ iho la i ala mai ai ka manao iloko o ka Ahahui Kaumualii, ka Ahahui @ Kamehameha o Kauai nei, e kono aku i na Ahahui o na Hawaii apau ma Kauai nei e oluolu e hui pu mai, a e akoakoa pa mai me ka Ahahui Kaumualii maloko o ka Luakini o Kapaa, ma ke Sabati, Iune 8, 1919, no ka hoomanao ana iloko o ke anaina haipule, no ka la o ka Na ʻ i Aupuni Kamehameha.
Owau iho no,
A. G. KAULUKOU,
Kuauhau.
Lihue, Kauai, Mei 27, 1919.
6350--Mei 30.
No ka Puna ka hale nohoia e ke kai.
He Punalua me ke kaikoeke.