Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 23, 6 June 1919 — He Moolelo no OLIVA ESEKOTA Mai ke Kulana Haahaa mai Ahiki i ke Kulana Kiekie-He Moolelo i Owili Pu Ia Iloko o ka Ehaeha ame ka Hauoli. [ARTICLE]

He Moolelo no OLIVA ESEKOTA

Mai ke Kulana Haahaa mai Ahiki i ke Kulana Kiekie-He Moolelo i Owili Pu Ia Iloko o ka Ehaeha ame ka Hauoli.

Ma kalii nae o ka hiki ia Kadona ke hoea aku no kahi o l;a juika, ua hina aku la oia ilalo, no ka mea ke mau la no ke kunewanewa o ka laau hoohiamoe maluna ona, ke inhe la no nae oia i ke paluipahu o na kapuai waw.ae o 01iva e iho la no ke alapii. me kona manao no nae, e hoi hou mai ana no kana wahine i ona la, he manao kuhihewa wale no nae ia, oiai aole loa he wahi noonoo o kela ano iloko o < Mi\a, a o ka mea oiaio loa. ua piha oia i ka hauoli, no kela oili ana mai o ka mea oiaio. aole ka oia he wahine i paa malalo o na kanawai o ka aina,. aka ua kaa aku oia malal'» '• ka man o kela kanaka mamuli o kaha mau hana apuhi haahaa lo.a iaia.

Aole he hana maalahi no kekahi mea ka hele ana ma na alanui o ke knlanak.anhale o Laelana i ka po, o ka oi loa aku iloko o ka wa hooilo, no ka mea e kaomi niai ana ke ea hn'ihu'i o ka po, a he kakaikahi loa ha k.anaka maalo;jlo o ka po. ma na hora o ke aumoe, a o na makai wale no ka poe ikeia ma na huina alanui. mamuli wale no nae o ka hoomanawanui ana, e hooko i ka lakou mau hana. I kela oili ana aku o OHva no kahi o ke alanui, aole he niaopopo iaia o kana wahi e hele aku ai, no ka mea he malihini oia ma kela kulanakauhale, me ke kamaaina ole i kekahi mea; he hookahi wale.no nae noonoo iloko ona, u ia 110 kona kaawale loa i kahi e, mai ka hale mai an.a i noho pu ai īpe kekahi o na kanaka ino a lapuwale. Ke alaalawa la kana nana ana ma o a maanei, alaila hooniaka aku la ua o C)liva e hele, eia ka auanei, o kana wahi i koho aku la, malaila oia e hele ai, o k-ahi nui i.a o na kauhale. a e loaa aku ana no hoi na makai iaia m.a na huina o na alanui, me ka huli ana mai e nana iaia nei, a no ka jnau no o ka hele o 01iva me ke ku ole i kahi hookahi, aole 110 he hana wale mai o na makai, a ninau m,ai paha i kana hana o ka po. Me wahine kekahi o ka ike ana aku a ua o 01iva, i ka eu ana ae. mai ke alapii mai o kekahi hale, he wahine i like aku ke kulana kupilikia me kona, aohe nae ona wahi mea a ku iho e ninau i ke kumu o ka lioea ana o kela wahine malaila, -a i ole ninau aku paha iaia. i w.ahi no ia nei e'kipa aku ai, aia no oia ke hōomau la i ka hele ana, e k.akali ana o kona hoea aku i na wahi mawaho lo o ke kulanakauhalē, mamua o ka wehe ana mai o ka malamalama 0 ka la. ma kekahi la ae. Aole he mnawa a 01iva i hoomaha iki ai mai kela manawa ana o ka haalele ana aku 1 ka hale o Radona, ahiki 1 ka oili ana mai o ke kakahiaka o kekahi la ae, aia hoi na kanaka mai ko lakou mau home mai, e hele ana i ka hana. ke ike mai la no lakou iaia r me na manao hoohuoi i ka hana a keia wahine opio o ke kakahiaka nui, aole no nae a lakou hoopilikia wale mai iaia.

ī ke kani ana mai o k.a hora ewalu o ke kakahiaka, a 110 ka hele no hoi a maluhiluhi i ka hele ana i kela po holookoa, manao iho la ua o 01iva. e.hele oia maloko o ka paka e waiho mai ana imua ona, no ka hoomaha ana, nolai)a. haalele aku la oia i ke alanui akea, .a lawe ae la i kekahi <• na alanui liilii, a i kona kokoke loa ana aku i ka paka. no ka maaloalo ole ae no hoi o na kanaka, ku iho la oia 110 ka hoomaha iki ana, o kona manawa nae ia i hina iho ai ilalo, no ka mea ua pau maoli kona ikaika. He makai ka mea e hele pololei mai ana ma kela wahi i hina aku ai o OHva ilalo, ina no ka loaa mai iaia, alaila e laweia ana o OHva no ka halewai, aole nae pela, ma kela manawa i hina aku ai o Oliva ilalo, ua ike mai la kekahi wahine opio, me kekahi keonimana, mai ka puka aniani mai o ko laua home, a holo mai la no k.a haawi ana i na kokua i ka mea poino. Mc na lima haalulu i nana pono iho ai ka wahine opio ia OHva. a i ka maopopo ana*iaia, aia no ka pana ma ka nuuwai o ka mea poino, kauoha āku la i kona kokoolua. e hoihoi laua ia 01iva noloko o kā liale. a oiai he mau mea kela i loaa na manao aloha no wa mea poino. ua hap.ai koke aku !a laua i ke kino o 01iva. a hfele no hoi a hoea i ka hale, o ka wa ia a ka makāi i haālele āku ai i kouā wahi e ku ana: ina no kona ike mai, i ka niea a kela mau opio i hana aku ai, ina ua hele koke mai oia ē nana, a hooliana aku i kona mana, ma ka hoihoi ana ia 01iva no ka halewai. a no ka halema'i paha. MOKUNĀ IX. 1 kela hoea ana aku o 01iva iloko o ka hale, ua hoomoeia aku 1a oia maluna o kekahi moe maikai. a lawelawe aku la ka wahine opio i na mea apau e pono ai oia. he oiaio, i ka hala ana o kekahi manawa mahope mai, ua pohala mai la o Oliva, a haawiia aku la he mau meaai kupono iaia, me ka au'a ana mai o kamaaina tio laiia ka lionie. e noho oia ma kela hale, a e hooluolu aku hdi elike me ka Joihi ana i makemake ai. Ma kela la holookoa, aole a Oliva hana e ae o ka hiamoe wale no, a m.a na hora o ke ahiahi, i puoho ae ai oia, me ka mohala maikai o kona helehelena. eia nae, aia no n<T hoaihma maopopo loa o ke kaumaha maluna o kona mau maka ke kau mau la i na manawa apau. Mc manawa pokole wale no nae kel.a pohala maikai ana ae o ka noonoo o OHva, alail.va nohoalii hou mai la ke ku»vnjli maluna ona, a iio ria pule eono mahope mai, e hakoko ana oia mawaeim o ke ola ame ka make, aka mamuli «» na hooikaika pauaho ole ana a kela wahine opio. pela hoi ka loaa o na lapaau maikai an.a iaia.. ua loaa ae la ka lanakila ia 01iva mai ka poino mai. me ka hiki ana i.aia ke ala ae mai kahi moe mai, koe nae ka hiki ana i.aia ke hele holoholo. .Ma ka manawa nae o kā hiki ana iaia ke h.aalele aku i kona wahi moe, ua hoi ae la ua o 01iva a noho maloko o ke keena hookipa, he keena hoi i hoonaniia, elike me ke kulana o na mea no laua kela home. Maloko o ka lima o iia o OHva, e paa ana oia i kekahi puke: aia hoi m.a kekahi aoao mai o ua keenua hookipa nei, e noho mai ana kona kamaaina. a hoopakele hoi o kona mau la o ka poino. e uana mai ana iaia me na maka oluolu. o ka mea 1 piha i ke aloha no ka hoa kanaka. Xo kekahi manawa loihi ana o Oiiva i kana buke. alaila waiho malie iho la oia i ka buke maluna o kona u-ha. a leha aku la ka nana ana i na kii e kau hiai ana ma ka a maluna no hoi o na walii kau kii. a ho kela nalia hoi o iia o OhS"a i na kii. i konoia aku ai kona kokoolua. e mai iawa, ma ka pane ana mai: 'la pau anei kau heluhelu ana e ka hoaloha i ko buke?' •vahi ana me ka leo oluolu loa, me ka nlinoaka pu hoi ma kona niau papālina. "Aole i hoea aku ka'u heluhelu āna i ka honena o keia huke, aka he mea ka'u e noonoo nei, pela au i hōopau iho la i ka heUihelu ana,"« wahi a OHvā me ka nana ana aku me na maka oluolu mahina o ka lua o ka wāhiiie e noho irai ana ma kekahi aoao.

"He.nha keia mea nui au i noonoo iho la* i n n j mai āi ke kamaaina o kela home, e hoike mal a " , ke ano o kona leo, aia na manao makee īloko ond ? mea pilikia. , "E noonoo ana au, o ka eono keia o na pule o ko u nolio ana ma kei.a home, mahope o kou hoihoi ana mai ia , lalo o kau malama ana, oiai au e waiho ana maioko o ke paka, me kc auhee o na noonoo maikai apau niai ia u "E hoao oe e ka hoaloha, e hoopoina loa i ka hoomanao ana no ka mea a'u i hana aku ai nou, pela hot «a P'liMa 1 halawai mai me oe, o ka mea nui, o īa no *o . aku i ka la, e kaawale loa- aku ai na haawina maikai ole mai ia oe aku.'' "He liana hiki ole loa ia'u ka hoopoina ana. ukeia mea ano nui. a i hoike aku no au ia oe ca, mai ka "ianavva mai i hoi hou mai ai ka noonoo maikai īloko o u a • la. c noonoo mau ana au i ke ao ame ka po, a no kau mnau Ihoi, pela au i hoike aku la i ka mea oiaio loa ; ! "E ae-mai oe i ka'u mea e kamailio aku nei ia oe, . e "°opoina i na mea o ka wa i hal.a,' alaila -ku okoa mai wahine "kamaaina, me ka lalau ana mai ma kekahi lima o 01iva, e hoike okoa mai ana ia hana, ma kona aoao,, 1 ka nui o. kona makee no ka pono o keia kaikamahine piiiKia. "E hoao au e hoopoina, aka nae he hana paakiki no m, aole anei o keia ka piha ana o na pule eono, o kou, nono pu ana me oe?" „ "Aia no paha ma ia wahi, aole nae ou hoomaopopo, o kekahi kumu paha hoi. no ka nee awiwi loa o ka mana\Na. Pehea la e Keoni, ua helu no anei oe i na pule o ko kakou noho pu ana?" me ka huli ana aku o ua wahine nei nana, ma kahi a kekahi kanaka opio c noho mai ana, ma ka aoao 0 ke pakaukau, me ka heluhelu ana 1 kekahi huke "Heaha kau mea i ninau mai la ia'u e kuu kaikualiine. 1 pane mai ai no hoi kanaka opio. me ka waiho ana aku i kan.a buke maluna o ke pakaukau. . "I ninau aku la hoi au ia oe ? no ka piha hauoli. me ka oluolu o ko kakou noho ana, ua palaka maoh au 1 ka nui 0 na pule o ko k.aua hoaloha nei i noho pu ai me; kaua. "No'u iho e kuu kaikuahine, ua palaka maoli no au i ka manawa, a he oiaio. ua hoopuniia ko kakou noho ana iloko o na l.a i hala aku la me na mea wale no e hoohauoli ia ai ka manao." alaila ku okoa mai la ua kanaka opio nei, a hele m.ai la me ka noho ana mai, mluna o kekahi noho mawaena o na wahine elua. ? "Elike me ka'u i olelo aku nei, aole e hiki la u ke hoopoina. i ka mea a olua i hna mai .ai no'u. He eono ae nei pule i hala, owau hookahi wale no ia e kuewa liele ana ma ke alanui. me ka nele i ka home, n.a hoaloha na lakou e hookioa aku ia'u aka mamuli o ko olua mau hma aloha o ke kokua, ua p.alekana au mai na poino mai; nolaila e ike mai no olua, i ka paakiki loa ma kou aoao ka hoopoina ana i kekahi han,a maikai o ke aloha oiaio loa, 1 hanaia mai maluna o kekahi kaikamahine īloko o ka poino- . . • , / i "Heaha la ko'u hopena. ina .aole oe ī īke ae mai ka nulea aniani aku o kou hōme nei, i ko'u hina ana ilalo. Me he mea la, he anela hoooakele oe a ke Akua i hoouna ae ai, me kou kaikunane nei. no ka hoopakele ana i ka mea īloko 0 ka poino. "O ka mea a olua a e|ua i hana mai ai no'u, ua gi aku ia mamua o ka mea hiki ia'u ke kamailio aku m,a na huaolelo kupono; a ua hana mai olua pono, me he ! mea la. he kaikaina ponoi au no olua." 1 "Ua lawe'i'o mai au ia oe he kaikaina la no'u.' i nane mai ai ka wahine kam.aaina, nona ka inoa o Kakalina, alaila huli ae la i kona kaikunane, a hoomau hou mai la i ke kamailio ana: "Aole .anei au pololei ka u mea o ke kamailio ana aku la, he kaikuaana au nona?" "Ke haawi aku nei au i ka'u aoono ana no.kena mau o.lelo, a ua hiki no ia'u ke kapa aku iaia be kaikuahine no'u, elike me ia a'u i kapa aku ai ia oe e Kakalina." i pane ae ai ke kanaka onio me ka piha hoihoi. Ua hiki ole ia Qliva ke uumi iho-i kona man waimaka. 110 na hana .aloha oiaio loa a ke kaikuahine me kona kaikunane nona. alaila hopu okoa mai la i ka lima o ke kanaka opio. me ka i ana mai; "Ua hoike mai olua a elna ma ka olua'mau hana. ua piha ko olua mau puuwai me na haawina maemae lo.a mai ke Akua mai, ka mea i loaa ole i ka nui o na kanaka ma ka honua nei> a i nele hoi ka loaa ana i ka poe e kana ana ia lakou iho he poe Kristiano." "He'eono pule i'o keia o kou noho pu ana me maua, a malalo hoi o ka maua malama an.a. aka nae o ka mea oiaio. o ke Akua wale no ka mea nana i haawi .mai ia oe i ka mah.a am'e ke ola." i pane mai ai o Kakalina. "He inea oono paha ia'u ke hoi aku ihope nia kela kaikahnaka i kaa mai ai oe malalo o ko maua malu, a haakaka aku i kekahi •nau mea maopooo loa, i loaa ai ia oe ka ike no kekahi mea e pono like ai kakou. "M.ai ka puka aniani jaku © keia home, oiai au e nana ana iwaho o ke alanui. i halawai aku ai ka ike a ko'u mau maka me oe, oiai ka ikaika i haalele .aku ai i kou kino, •1 hina iho la oe ilalo, a mamuli o ke kokua ana mai a kuu kaikunane nei, u.a hapai mai la maua ia oe, mamua o ka lalau ana mai o na lima, o ke kanaka o ke aupuni. "Me kahi ike uuku a moowini i 3oaa ia maua i ke ano 0 k.a malama aiia i ka wa o ka ma'i. ua hoomanawanui j iku au, ahiki i ke auhee ana aku o ka poino, o ke kumu no j nae o ka lanakila. mamuli no ia o ka o na mea pa.ahana oloko o kou kino. īloko o keia mau pule o ko kakou ' nohō pu ana, ua aloha maoli maua ia oe me he kaikainal la, aole anei pela e Keoni ?" • ,; | "O' kena maoli ka mea oiaio loa e kuu kaikuahine," i j hooia mai ai no hoi o Keoni Ilalaelina. "Ke lohe ae la no oe, i ka pololei o ka'u mau mea apau e kamailio nei ia oe e ke kaikaina, a ina ua lilo kou noho ana me-maua, i mea maikai i kou manao; ua nele paha oe i n.a hoaloha. a i ka home nana e hookipa aku ia oe. 'alaila mai keia manawa aku. e hoomanao iho oe, »o keia kou home, a i kaikaina hoi oe no maua,'' pehea la kou manao e K.eoni?'' "Aole he mea hauoli e ,ae iloko o kuunoonoo, o keiia mea wale no au e kuu kaikuahine, e hoakaka mai iiei. no ka mea ua aloha no hoi ko kakou noho ana, he mea hoehaeh.a wale no paha i ka manao. ka haalele ana mai ko kaua hoaloha nei, i keia noho ljke ana o kakou.*' walii a Keoni me.ke kokua nui ana i na manao o kona kaikuahine. "Iloko o keia m.au pule loihi eono, ua aneane e piha ka elua mahine, aole a olua wahi ninau iki i waiho mai ai imua o'u. e vili ana i ko'u ohann ame ko'u moolelo," wah' a OHva me ka Kaalulu o kona leo. "Heaha auanei ka maua mea e ninau'ai ia oe? Ua maopopo loa ia maua. ua lialaAvai oe me ka pilikia. a nau no i hoakaka mai nei, i kou nele ana i na hoaloha ame ka ohana 1 Ua kokoke loa oe ma ka'e e ka make. i .keila manawa nae. iia auhee aku ka poino, a ua kokoke loa e hoi huo mai ka ikaika maikai iloko o kou kino: nolaila ua lawa k.a ike 1 loaa ia maua no kou mau ano, .aohe a maua niea hou e ninau aku ai." wahi a Kakalina me kela leo oluolu mau no ona ia OHva. "la'u i noonoo ,ae ai i ka olua mau hana no ko'n pela hoi 'ko olua mau manao e hoike mai nei. me he.inea la, aole he poe i oi aku ko lakou maikai elike me olua ma ka honua nei." | "Aia he nui wale o na kanaka i oi loa aku ko lakou mai"kai mamua o maua e ola mai nei ma ka honua nei." me ka noke okoa ana ae o Kakalina i ka akaaka ma ke ano lroolalau. No na mea e pili ana i na ninau, heaha kau mau imea i makem.ake ai e ke kaikaina e ninau mai? No kekahi mau sekona aole e hiki ia 01iva ke nane koke ; akit, aka nana aku la oia ma na maka o Kakalina me ke f kahaha, a i aku la: "Aole a ; u mau mea i makemake ai e

ninatf aku r ja olua, aka o olua ka'u i makemake ai e ninau m.ai ia'u, i hoopauia ae ai ko olua mau pohihihi no'u nei.-' "Ke ole au e kuhihewa. aia he mau mea lehulehu, i kupono loa nau e 01iva e ninau mai ai. Ke ike mai la no hoi oe, o maua wale no ie e noho kokoolua nei; e loaa ana he manao hoohuoi ia oe, no keia kumu o ko maua noho ana ma keia ano, o ka mea oiaio no e.a, pela iho la 110 maua i hooholo ai. "I kela ame keia po, e hele mau ana au, me ko'u lawe pu ta Keonl, me ka nana ole ae ia mea he ua a he pouli palia, aia no ko maua\hoea hou i ka hale nei, a mahope aku o ka hora umi-kumamalua.'' <l Ke ike aku la au i kekahi mea pohihihi, eia nae ua konoia mai au, e noho hamau loa me ka ninau ole aku i kekahi me.a, oiai he nui no na mea' pohihihi i pili ia'u. e pono ai au e niuauia mai; a mamuli o ko'u piha i ka mahalo me ka hoomaikai no ka olua mau mea āpau i hana mai ai 110 ko'u pono, ke hoopoina nei au i ka hapai ana mai i kekahi ninau no na mea i pili .aku ia olua." "Aia na kumu maikai apau ma kōu aoao. c komohia iho ai ka manao hoohuoi, no ke kumu o ko maua noho kokoolua ana, pela hoi ka hana nana i kono mai ia maua e hele mau i kela ame keia po." "Ke manao nei au e Kakalina, aole loa o'u wahi lihi kul.eana e ninau wale aku ia i ko olua mau ano, ame ka olua mau hana. O oe e Kakalina ka mea nana au i hoopakele ae m,ai ka make mai; o oe ka mea i malihin: ia'u ame ko'u ano, o oe wale no ka mea i loaa ke kuleana e ninau mai ai i kekahi mea." "Aole o'u makemake e lohe a e Uee pah.a, i na mea mawaho ae o na mea a maua i ike ai me leo niaua mau maka pono:. Ua maopopo ke ano o ia me.a he popilikia ia maua i ia oe"> moe malie ana maluna-o ko'u wahi moe, oia'; hoi au e makaala mau ana no kou pono, me he mea la, u& umeia aku ko'u mau manao hoohihi nou, a pehea la, m halawai mua no anei kaua ma kekahi manawa?" Luliluli ae la ke poo o 01iva, a hoole aku l.a, aole he ma nawa i ike ai laua ia laua iho mamua, a o ia ka Kakalina i hoomjau hou mai ai i ke kamailio ana: "Pela no ko'u manao; aka nae me ia malihini no o kaua ua pipilipaa aku nae ko'u 11001100 ia oe; a ua like kaua me he mau keiki la mailoko mai o ka' makuahine hookahi: me kela haawina maemae loa o ke aloha kekahi i kekahi." "No'u iho, ua komohia ke aloha iloko o'u nou e Kaka lina ame kou kaikunane lokomaikai, a o oe hookahi wale no ka mea a'u i aloha ai ma keia honua." Ina o keia ka manawa mua loa au i ike ,ai ia mea 1k aloha, alaila he keu aku o ka piha o kou ola ana me na me.a kupaianaha he nui," me ka nana ana mai o Kakalina me na maka aloha maluna o 01iva. O ka moolelo i pili i ko'u ola ana, kekahi moolelo loihi me ka piha i na mea ano e he nui." wahi a OHva, me k; manao e lx)akaka aku i kekahi mau mea i pili i kona ok: ana. .aka ua ike e mai la nae o Kakalina, a kahamaha mai la iaia, ina.ka pane ana mai: Mai noonoo oe no ia inoolelo, aka e hoopoina i na mea o ka wa i hal.a, a e kikoo aku i na mea e hoea mai ana He mau mea maikai ole ko kakou apau, o ka mea pono o ia no ke kanu ana ia mau mea iloko o ka lepo. No ni n.a mea niaikai ole apau i pili msū i ko'u ola ana, ua kani aku au iloko o ka. lepo: nolaila o ka'u a'o wale no ia oe, e kaua i na mea maikai ole i pili aku ia oe. ' Ua loaa ia oe ka loli ano nui loa i keia manawa, kowale 110 he wahi hoailona uuku o ke kaumaha ma kou hele helena. a ina no oe e hoopoina loa ana i na mea maik.ai ol( apau, o ka olino mai 110 ia o na haawina Mohala maika 0 ka hauoli. "Ina oe e lawe aku ana i ka'u mau a'o ana a malama alaila„ke wanaha e aku nei au, aole ma ke ano he kilokilo aka m.a ko'u noonoo kanaka nei no, aia mamua pono r kou alo e waiho mai la lie ola loihi, he hauoli ame na po maikai he nui." "Eia au iloko o ka pouliuli. no ka'u mau mea e ham aku ,ai, a he nani hoi ia, o oe ko'u hoopakele, nolaila e hoikeike mai i na alahele e loaa mai ai kena mau pomaika ia'u. Ua noonoo nui loa au no ka'u mea e hana <aku ai, ; ka wa e loaa ai ka oluolu ame ka ikaika maikai i ko'u kino. O'ka noho ir.au ana aku me oe, a malalo o kou lo komaikai. o kekahi ia o na hana hiki ole loa ia'u ke ae aku ; a o ka hele aku hoi i ka loa ame ka laula o k.a aina malalo o na hoopakele ame na pulama an mai a n.a ■ahahui kokua, o ia hana no ia i hiki ole loa ia'u ke ae aku, koe wale no k.a hele ana i ka hana. "Ina aia i'o he mau pomaikai e kakali mai la imua o ko'u alo, he hailoli me na pomaikai, ke nonoi aku nei au ia oe e Kakalino, e kuhikuhi mai. ua makaukau au no ka hooko ana aku, a maluna iho ou e ka. hoaloha, ke kokua ana ma: 1 mea no'u e pono ai." "Aole anei he ohana ou e ola nei ma kekahi wahi?" i ninau aku ai o Kakalina. "Aole o'u ohana owau wale no keia e noho hookahi nei. a ina aole ka olua mau hana aloha ia'u, ina paha aia au ma kela aoao o ka honua," wahi a OHva me ka ha'uha'u ana iho e uwe. "■Heaha ka mea hiki ia oe e ke kaikaina, ina nei no kou hele i ka hana?" "O ka'u hana 1 manao ai, o ia no ka hele i ka humuhumu. 110 ka mea he hana ia n.a'u i a'o a makaukau loa, me ke kanalua ole no iloko o ko'u manao, no ka nui o ka hana e ia'u ma keia wahi." Pahol.a ae la ka minoaka iya na papalina o Kakalina. lalau *nai la hoi i na lima o 01iva. a paa aku la, me ka pa'ipa'i ana iho, a pane ae la: r 'E ho.ao kaua e hoopoina i ka noonoo ana i na mea e pili ana i ka liana, aia a ka la .apopo. ha ia la 110 e halihali mai i na me.a a kaua e noonoo aku no keia mua aku." I kela manaw.a, i komo mai ai ke kauwa lawelawe me na meaai no wa inu ti ana, a hoomakaukau mai la i kekahi osikaukau uuku, e lawa .ai he ekolu poe e noho malaila e inli ti ai. a o ka eleu iho no hoi o Keoni, komo pu mai la oia ma ke kokua ana i ke kuene, i ka hoomakaukau ana ; ke p.akaukau, a iloko o ka manawa pokole, aia lakou a ekolu. ke noke la i ke kamailio. me ka inu pu ana i ko lakou mau pola ti. ame na apanā palaoa palupalu hou loa. Me H'ē.mea la i ka nana. aku. iloko o ko 01iva ola ana, aole he manaw.a e ae. i loaa maoli ai ka hauoli i kona uhane. o kela wale no, iaia e hoolohe aku ana i na olelo oluolu. 2 piha me ka makee 110 kona pono, mai ke kaikamahine •nai amē kona kaikunane. Iloko o ka nui o na ehaelia ana i auamo ai, o na la i hala aku. ka e-haieha hoi, nana i kono aku iaia. e haalele i ka home o ke kanaka i hoike okoa mai ma kona mau ano apau, aole oia. i kupono, e k-apaia aku-he kana, i ua o OHva 3 noliwo pu la me keia mau mea. ke puapua'i mau mai la '•:a hauoli, iloko o kona uhane, no ke ku maoli i ka oluolu. ime ka lokomaikai o na ano ānau o kon-a mau hoopakele. l'a hoonohihilii maoli ia aku ko 01iva noonoo, 110 ka 'nli n.no nui loa i loaa iaia. eia ka o kela kulana ma'i i loaa ii iloko o fia pule eono. e hakoko ana mawaena o ke ola inie ka niake, t lilo āna |a i awawa kuhoho, nana e hookaawale i na mea o ka wa i hala, mai na mea e oili mai -»na mamua o kon-a alo. He mea oiaio loa, ma kela manawa a 01iva e waiho ana iloko o ke kulana kupilikii, a i ka loaa ana ae o ka maikai īaia iloko o na pule elua. me he mea la, ua auhee loa aku kana mau hoomanao ana no.na mea o ka ,wa i hala. o kana walē no e nana mai ana. o ia na hana maikai he nui i lawelaweia āku maluna ona. īloko no hoi o kela manawa hookahi. e noonoo nui ana oia no kana mea e hana aku ai i pono ai kona noho ana, oiai he mea maikai ole loa ke kau-

ka'i ana aku maluna o na kokua ana mai a ha'i iaia: aka nae he hookahi mea ana i kau loa ai ka weli. u ia ih» kena liele ana aku, iwaena o ka poe malihini, m> kona h«»pohopn no. malia o halawai hou oia me Eadona, o kona kaa liou 110 ia malalo o ka nialu o kela kanaka. O ka niea oiaio loa, ma ke kakahiaka ae o ka j>o a (Miva i holo mahuka mai ai. mai ka home mai atia i noho p. 4 nn kekahi mau mahina, ua holo mahuka aku la o Kailona no kahi i maopopo ole. mamuli o kona maka'u. o lioea aku ,tuanei o Mr. Derika ilaila ma kela kakahiaka, a elike* ino ke ano mau o ka poe i ike i ke ko'iko'i o kd lakou hewa. pela iho la o Radona i holo ai e pee. nolaila ua palekana loa t> Oliva mai kela kanaka mai, ina no kona manao, e huli mai : ka mea ana i kapa aku ai he wahine nana. O kela maka'u no Radona, ka mea nui iloko o ka noonoo 0 01iva, oiai oia e paa ana i ke pola ti iloko o kona li;tia. aia hoi o Kakalina ke hakilo pono mai Ja maluna o kona helehelena, oiai hoi kona kaikunane e noke wale niai ana no 1 ke kamaiiio. a i ke kani ana mai o ka hora eoho o ke ahiahi, ia wa i ninau okoa mai ai o Kakalina ia 01iva, i ka pane ana mai: "Pehea oe e kuu hoaloha i keia ahiahi?" "Ua oi loa ae ko'u maikai mamua o na la mamua aku nei a kakou e noho pu ana," wahi a 01iva me ka waiho ana aku i kona pola ti iluna o ke pakaukau. a ku ae +a 110 hoi oia iluna, no ka makaukau ana e hoi aku no kona rumi. "He keu maoli no a ka loihi o kou kino, ua aneane loa no kaua e like ke kiekie. Ina ua maikai loa oe i keia po ea. alaila pehea no hoi ina e loaa kekahi loli ano ho\i ia 02?" "Heaha ke ano o keia mea au e kamailio mai nei e Kakalina?" wahi a OHva me ka maopopo ole iaia o ke ano o ka' mea a kona kokoolua i kamailio mai ai. "Ua kamailio mau aku au ia oe, 110 ko'u hele mau i na po apau. a o keia po, kekahi manawa a'u e hele aku ana. Me he mea la o kau hana e noho ai ma ka liale nei. o ia no !<a noonoo ana i na mea like ole. aole e hiki ia oe ke hoole mai 110 ia mea, oiai he haawina pipili mau loa ia i na kanaka apau. E ninau aku ana au ia oe, pehea la kou manao, ina 110 ka hele i ka holoholo i keia ahiahi ? "No na pule eono i hala aku nei, ua paa loa oe maloko nei o keia hoine, me he manu la, i hoopaaia maloko »» ka hale manu: nolaila e haawi aku ana au i manawa nou e hele holoholo ai." "Ihea auanei au e hele aku ai i ka holoholo.'" "Ma ko'u manao, aole he wahi kupono e ae 110 ka holoholo ana, elike me ka halekeaka. Mai maka'u oe 110 ka hele uia maloko o ka halekeaka i keia po, ua hiki ia kakou ke noho maloko o kekahi walii <y kakou wale iho 110. Pehea, j ae ana anei oe e 01iva e hele i ka nana keaka i keia po?" "Ae. he wahi maikai i'o kela e hele ai no ka hoohala ana i kekahi manawa o keia ahiahi, ina nae o oe pu kekahi e īele me a'u. Aole o'u makemake e hooluhi wale aku ia 00. 10 ka hana ana mai i na mea no ko'u hauoli, ke ole ka malao hauoli iloko ou. no kela hana." | "E hele pu aku ana 110 kakou a ekolu i ka halekeaka, aka j haalele iho ana nae au ia oe malalo o ka malama ana a Keoni nei. 110 ka niea he haiia ka'u e hiki ole ai ia'u ke ioho mau aku me oe, a 110 ia mea, e luiikala mua mai oe a'u, aka nae e hoea mai ana no au i ka wa pono» a he hoo<ahi ko kakou huli hoi like ana mai 110 ka hale nei." "Heaha keiā hana nui āu e hele mau ai i na po apau, a i hiki ole ai ia kakou ke hele like noloko o ka halekeaka " "E hoea mai ana iio i ka wa au e ike ai i na mea apau, ipau, aka no keia manawa, e hoomanawluii oe: o ka'u wale 10 e noi aku nei ia oe e Ōliva. o ia ko kaua hele ana ae e loomakaukau ia kaua iho, a no e Keoni, e hele aku oe e hoike ia Kime, e hoouna mai i kaa no kakou e kau aku ai 1 holo no ka halekeāka." , Ika pau ana no o kela mau olelo ike kamailioia aku e Kakalina," o h lalau mai la no ia i ka lima o ()liva, a u ioi like aku la noloko o ko laua ru-mi, a oiai ua noouoo mua .) Kakalina, no ka lawe ia Oiiva e hooholoholo, nolaila ua iiookaawale kahiko oia i kekahi mau lole kupono 110 ka mea ma i lawe mai ai i kaikaina nona. "Eia kou lole e c C)livā i keia po, a ua pomaikai ;naoli kaua. ua like no ko kana loihi ame Jko kauaa nui, no!aila ua ku ko'u mau lole apau ia oe," me ka lawe ana mai > Kakalina i kekahi .0 kona mau lole maikai a waiho aku ,a iluna o ka moe. "Aole e hiki ia'u ke )a\ve mai i kou lole e Kakalina, ua oi īku keia mamua o kau mau hana maikai he nui i hana mai ai no'11." "Ma ka'u nana aku, ua.hele oe e ( )liva a piha me ka haalulu, me he mea la ua maka'u oe 110 ko'u huhu aku ia oe. E hoopau loa na manao hopohopo a kanalua. a e manao 1110 oe, owau 110 keia kou kaikuaana, o ko'u mau mea apau. 11011 ia. a pela hoi kou niau mea apau. o kaua like iloko olaila." me ka puliki okoa ana mai o Kakalina ia (.)liva. ma ke ano e hoomalielie mai ana i na manao maikai oh iloko o kela kaikamahine. Me na waimaka e halo'ilo'i ana ma kona mau lihilihi, i ae aku ai o 01iva ia Kakalina e hookomo mai i kela lole hou iara, ua hiki ole loa i ua o Oliva ke kaohi iho. i ka nui 0 hoomaikal 110 na hana aloha a keia wahine i pili ole mai iaia. "Ua lawe mai au ia oe e Oliva me he kaikaina ponoi loa la no'u, a liia ia ano e hana aku ai i na mea apau 1 kupono wale no i ke kaikuaana ke hana no kona kaikaina." "Ua maopopo ia'u ka nui o kou aloha ame ka makee no ko'll pono, aka nae pehea la e hiki ai ia'u ke hookaa aku i keia aie." "He hookahi 110 alahele au e hookaa mai ai i kou aie ia'u. o ia no kou hoopau loa ana i na noonoo. no ka'u mau mea i liana aku ai nou. Aole'au i makemake e mahalo mai oe ia'u. a pana'i mai pāh? ma kekahi ano okoa ae. o ka'u w r ale no i makemake ai ia oe, o ia 110 kou haawi ana mai i kou aloha ia'u. me he kaikuaana la nou." Puili okoa mai la o Kakalina ia Oliva. me ka hoopili ana aku iloko o kona uinaiiiiia, ame ka leo haalulu, noke hou mai la oia i ke kamailio: "Owau hookahi wale iho no ia e noho nei. me kuu kaikunane me Keoni, aole he mea liou ae mawaho o maua. He moolelo kou ati hookahi wale 110 i ike ai i piha me na mea hoehaeha he nui, pela no me na wahine apau, a he mea na'u e hoomaikai ae nei i na lani, i ke alakai ana mai ia oe a halawai pu kaua iloko o ka manawa a'u i moeuhane . mua ole ai. "O e 01iva, ua kamailio mau ia e na kanaka, aohe he wa 0 na wahine e lilo ai. i mau hoaloha oiaio. ma keia walii. ke makemake nei au e hooiaio aku kaua imua o ke ao hol«»Y okoa. aole he oiaio o ia mau olelo, aka he oi ae ka noho hn;tlolia ana ona wahine. mamua ona kane. No Keoni e k-ina 4 "" ku kaua iaia he kaikunane no kaua." "Ua maopopo na hana apau ma kou aoao r Kakalina i hana mai ai. a no'u nei la. ua nele au ma na ano ap.iu.' 1 \vahi a 01iva. me ka hoopili ana aku o kona poo iloko o ka umauma o Kakalina. , "He hookahi waiwai makamae i loaa ia e ()liva. o ia waiwai ka'u e nonoi aku nei ia oe e haawi mai o in kou aloha. pela pu hoi au e panai aku ai ia aloha hookahi ia oe. a e ola aku kaua iloko o ko kaua mau aloha kekahi 110 kekahi." Nana iho 1a o Kakalina i kaua uwaki, ua kok<-ke !oa mai 1 kōna manawa inau e haalele iho ika ha'e. ake Inh? la no hoi oia i ka nakeke mai o na huila o ke kaa. nr>:aiia kamailio maila oia ia 01iva. aole he manawa hou aku no 'aua e kakali ai, aka e hoomaka koke ko laua hele nna. a >iai, ua paa ko laua mau lole. nka ihn like mni la 110 iu ?nau \ wahine opio nei no ka hale malalo. i (Aole i pau.) i