Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 23, 6 June 1919 — KA HUAKAI A NA KAMAHELE NO HILO [ARTICLE]

KA HUAKAI A NA KAMAHELE NO HILO

Hawa 0 Kou i ka hora 3 5.. r- .♦ ka auwina la Poaono, Mei 3, l'.'l'.'. *. ipu'ea al;u la ka Mauna Kea m- ma>i oneki i piha i na ohua, n-. Va )•". o ka hana Hawaii e hookani ,h i V oua tniu mele hooni puuwai. ; " ka moana o ia iiolo ana mai,. eo 1 .- v n "maleale, i noho wale ia no r m.'i 'i'! īiuna ahiki i Lahaiaa, lele k r >Ī3il i mau oliua. Ia holo aua mdi 6 ifl nr. . tm> ka malie, a hala o Ukume«r . 1- k:si h«iu o Kahului, 10 a'. m. V;in;!•. )k-i k*i }»of apau e hooluolu, ia 'na o uiuiki mai ana na kukui 0 kahakai o Hamakua, o ia tv,vi :;o k:» malie, aohe luli o ka mokii. l'*u •.n h<>ra elima, hoea o Rev. Kiwi--11.. • 1.»- pii a«* nei na kukiina o ka ]j-.. 7 ->h-' aku la uana i ka nani o ia ir:ij kakaipali a hoea i na Hilo Paliku 1 , [i. r a mnli«* o ka moana me na ea huiij. .. k>- kakahiaka; aia o Hilo kaona ; ; (, '•;:(! e hoopuluia ana no e ka . 11 * n ..amaaina he ua, aka, i ka hiki l*-!.-: n::i ka l:if o Makahanaloa, malie a" ;m kn noe, ua ahuwale mai la ?' ka -n». Hu ap la ke aloha ja m'ole': Tk<- ana i ka nani o Hilo. Pili-i 1 :• u«va;«o i ka hora 7 a. m., na lehau ka uwai n i na ntomohile t ame na.m3-j \sraaka. e ku mai ana, o' Mra. ReV. IVsha. ■;Kiwini) ke ku ihai ana iuka, nia ka i hoounaia mai e Mts. E. A. >' B nabi p kii ae i na malihini maluna o kr>na kaa otomobile 0 "Onipaa," ia ]#.}p ana HKU, a hui eloha, kau i ke kaa Homolani ka pahu hopu, pa ana no }.ahra a ka Ied«» puowai hamamn o ia aloha Mr*. Xa«rahi, "he mai." ntAna<> m> ke ola o kamahele ua pa kahea e kipa. Pa« na b«i aloha ana me na kam.irina. hoomaha iki, a pau. hoomaka nku 1* <» Haiiale e hookipa i kana malihini ia Pulu. O ka inea maamau no i na kamaaīra e hoolako ana i na ono like 010, k= T-.ian kaUia. ka lnulau. opae, wi. opihī. nna limu like ole, na mear. n< ,. a ?."i aku. Pau ia, ua hoo- , aD i'r>a ke'a la no na ninau a na kar.o Ve ; n kumuhana o ia roi no ka mana koho o na wahine o : isrs ; : m>i. t*a h' keia mai ka papakuhikuhi i

; fioōl9laia e ko Hilo nei poe nō keia mau r»aJikini- E hele mua i ka haiaI u-ai o ka Ahahui Kaahumaou, Peakahi, ; 10 g. m. | 1 k'a Poalua hora 7:30 p. m. hala- ! v ni makaainnna nui ma Mooheau raka, Poalua, Mei *V 10:30 a. m,, hoea aku . • »ei m;iua i ka halawai a ka Ahahui Kaahumanu, m&ikai na hana a ka aha- i , hui. Ua kpno ae kā Peresideoa Mr9. Akana ia Mre. J. M. DowBett e ku e haawi i kekahi mau olelo uuku a o ia , haawinn pu kekahi i haawiia ia Mrs. : ! Lahilahi Webh, kakauolelo o kn Ahahui j makua, o ttonolu!u aine Mr«. Molūhi Keis, kekalii o na koo nana i kukulu j mua i keia ahahui, ka mana koho o na a na lakou ho boi i nōi i | I-o'a loile Mrn. ,T. M. Dowsett e lilo i a?akai no keia ahahui. | J la ahiahi lan*e o Mrs. Nawahi e hoo- ' . maki il-ai ia maua maluna o kona kaa ,o'tomobilo o "Oniy>aa." I k?» hora 12, Poahia, ua konoia mai la maua e na laln o l<a Ad Club o Hilo n hele aKu p painr me lakou ma ka Hokele PemoFthenes, a ua noi mai lakou e haawi maua i mau olelo uuku. Hookoia. | Ma ia ahiahi, hora 7:30, ma Mooheou Paka, na melamaia he halavfai makaainana nui na na wahine o Hilo, e mnj kemake nri i ka mana koho o na wahi«p, o i» kekahi o na n"i i ikeia m» Moohean Paka, keiia ka hoike mni si na kamaaina. O ka poe i kn e haiolelo. Rer. Deahn, liinahoomalu. Mw; ,T. M. Dotrs<»H. Mrs. ī ahilahi Webb, Mrs. Cooper MeMillan. Mr. Carl Cnrl«"nith f Mrs. E. A. Nawahi, I Mr. John T. Baker. Poakrhi, Mei 7, 2 p. m., pii maua me na kamaaina Mrs. J. A. Akana ame Mra. J. Dillon, o ike i ke ahi a ka Wahine. a Pē'e. Malie n moikai kela auwina la nhiki t.-aI P i ka lua o Pele, ike aliu la i kahi a ka j>ele i uhi hou iho nei, a paa kahi i hookaawaleia ai jno na kaa e ku ai. Hele maun o Mrs. Alai Akana a ike pono loa i ka lua ua piha. E uhi uha nvt>i una ke ahi. e, po'i ana no hoi kekahi me ho kai la e po'i ann i kumnpali, kupaianaha no n'a hana a koia kupueu. | Hoi -a lofttt ke kaa oiai tia noho no o Mrs. Dowsett me Mrft. DUlon ihope. Kau ; hou ma ke kaa no ka pali o Uwekahūn.a ; ka pahu hopn; hiki ilāila. ai wahi aina ahiahi makou a pau hoi a ka lihipali huli nana i na hana ā kie ahi, he iiani, a h£ kamahao na hana. ka nni o kē ānu āole i hooloilii ilaila t . Poahft, Mei ft, 11 ā. m. lian māluna ( o r Oni|xia v 6 Mm. Nawahi, Mra. Dow- ' sett ame khi hol o no ka Rea-ii«le i kai Lokoākā a Hoi māi hēle i , Is'land ma kā .home o Mrs. W. jt. Ship man. Ho painā kaha i hoomakaukap - no māua.- , t I P.'k* *' konoia e i>lr9. Bhipmati i

kana pftina no ka hookipa ana i ha kamahele: Mrg. ,T. M. D D \rsett, Mrs. LahilaHi ■Wtbhj' Mrs. E. Aima Nawahi, Mrs. Pattfeh, Mtß. Hendersoni Mirts Wil. I helmina Ahreni. Elinn Bichārdson, Miss $uth tttchardson, Miss C.lrri e p.nd Margafet Phipman; Mrs..Lucv savis, Mrs. S. L. Desha, Mrs. \V. H. Shipman. I ka hora 3 p. m. ua iawe aku la o Mirs. Shipman ia maua e hoomakaikai ; i kona home nani ma Keaau, Puna. | Ua hoikeike mai oia i kelā pohaku 1 iloko o ke kai ia "Haena/' i ikeia ma nā moolelo Hawaii, o Pele, ike pu i kelā pohaku Akua, 0 ke akUa uwalo. Hora 6 p. m. 0 ia ahiahi ua haawi ke kamaaina a lede o Homelani no ka painā āhiahi he piea ai Pake, o na hbJ» i kono ia ia ahiahi: Mrs. Hattic Hapai Misa Lilinoe, Mrs. J. M. Dowsett', Mrs. Cooper MeMillian, Mrs. Lahilahi Webb, Mrs. S. L. Desha, Mrs. Lafira Makakuikalani, Mrs. Kelekia Akona, Mrs. Emma Aima Nawahi, Mrs. Mary Kaihenui. Ua hoonaneaia ia p0 me na mele kahiko a na Alii i hala. Aloha no! Poalima, la 9, hoomakaukau maua no ka huakai e au hou ana i ke kai ! i ka leo kahea a kekahi o na kini lehulehu 0 ka Maluulu 0 Lele, ame ka " 0 t n B .«en S a, { n[S[V haalele ia Hilo, malie no ka moana e like no me ka holo ana aku, hora 11:;}0 p. m.; k.ū makou i ka la'i o lele, ia lele &tia aku e. k.u mai ana na makatoa.ka no ka hookipa iina aku i na ; Aialihiui. o Mra. Bec-ky Ihihi Ame Mrs. Kaehukai Kh'ae, ame Mrs. Kaula liiehardson, he nui no na mākama!<a e ae j thalaila i keia mau hora 'koiiu 0 ke | nnmoe; hoi ii o ka hok.ele, ua makauj kau mai la no i n a kamāaina na mea ono e hoorviha ai i na houpo lewalewa 0 na kamahele aukai. | Malaila hoike mai la o Mrs. Ihihi e , hoi ana maua i kahi 0 ka Lunanui 0 | ka mahiko 0 ia 0 Mrs. Collins malaila maua e moe ai no ia koena po, ua hoouna pu mai 1a no keia Mrs. Collins 1 kona otomobi!e no mnua. Ia hiki ana . ma ia home, ua hoomakaukau nma ia | no ko maua mau rumi, a ua hoomakaukau pu ia no na meaai mama no maua. Ia ike ana 0 ko'u hoa Mrs. J. M. Dovsett. hea mai nei oia. e auhea oe eia he fehoeolqte ki koko „me eff» nandwiches no kaua, noho iho 1?» e ai ia onau lokomaikai 0 na kamaaioa haole. Lele mai ho maua mai l'a haa\\i in ao la h<» leka ia Mr«. Dow.«e+t. 0 ia like e kono mai ona ia maua e hoi aku ilaila e moe ai, a e hele aku ai i ka aina kakahiaka

i ka hora Ba. m. Hele i ka- aina kaka.hiaka me ka wahine ame w». keiki ka manager o Lahaina, Mrs. CollinB, pau ka ai ana hoomakaukau ko maua holo no Woiluku, oiai, ua ha'i mai o Mrs. Ihihi e noho ana ko Lahaina halawai i ke ahiahi Poakahi, Ua haawi hou mai o Mrs. Collins i kona kaa otomr>biie no maua e holo ai i Wailuku. la hiki Bi:a o maua i ka Grand Hotel, kali aku la o Kn hiki mai o ke kaa o'Mrs. Dowaett, ia hiki ana mai o Mrs. Dowsett me ka makuahonowai no Puu o MāHe ko laua home me ke kaikunane, hoouna mai la hoi o Mrs. George Cummings (wahine a |-a Hope Makai o AVailuku) J ko'u kaa otomobile a hoi aku la au no Waikapu. He makamal-a maikai keia o na makahiki i ha!a, a o ia mau uo ko makou nohona aloha. . Ike nku la ine ia mau makami'ka Mr. nml Mrs. Tom niie Holstein. Lapule ae. Mei 10, hold maua o Mra. Cummings 110 Paia e ike ia Mr. ame Mrs. James Shaw, a ike pu aku la i kuu kaikaniahine in Mrs. f,cna Ooehell, nia ilaila ka hana a kana kane. ame Mr. ame Mrs. Ma.schke. ahialii hoi loa mai la uo Waikapu. Ia la no kelepona aku la au ia Mr». Dow--Bett ihea ann e ma'amaia ai ka lialawai, hai mai la oia, i ka Poakolu, ":30 p. m. ma Kahului Community Hall, n i ka bora 4 i ole 5 p. m. ma Lahaina i ka Amory, nolaila. i ke knknhia!-a Poakahi kahea aku la ko'u makamaka Mrs. ia hoaloha no o makou ia Mrs. Pecky Smith. kekahi o ko Kahului makamaka maikai, e hele aku ana makou ilaiH\. Elike no nie ka mea maamau i kn o ke kuaaina he mea nui na malihini ia lakou, peln no kein, ai ono no ina i'a ono o Kahului, a keia mau kamaāina i hoomanawanui ai. T alawa iho ka hana ua kokoke loa i kf» wa o ka halawai. O ka wahine kekahi a ka mnkai nui o Wailuku ifrs. Elen Crowell t iho pu me makou no Kahului ame. Mra. Holatein. Ia hele ana nkn i ka halawnj e hoea niai ana na lohulehu mni Paia, Wailuku, Waikapu, Makawao ame kekahi mau wāhine nku, ua piha pono na uoho apau i hooma.kaukauia, ua eliia paha han6ri a oi i ljiki ae. o Mr. D. H, Oaie lunahoomalu o Mrs. Cooper o Wailuku ka mea hookipa. O Mra. J. M. Dowsett ka haiolelo ntufl ma ka nlelo haole. a o«*nu ma ka olelo Hawaii, pnu ka halawfci 0 ka mnkātikau koke iho la no ia i ka holo no Lāhairib, oiai k£ kali mai la ia poe malalla.

liiiAlple ia Krthului i !<a hof& 4 j>. iri. mea o)e |a ln,i i ka liolo a kit otohorfl ."ī ponoi hora anA i ka Armory o ī.ahaina. ikp nku la ua honliiwahiwa ia ka hale a e piha fhai ana i nn katnaaina hAole a Hawaii c k&li ana, ia komo ana 110 o maua kii koke mai la no o Mra. Ihihi ke komike .hookipa hoolauna ae lā me na kamaaina apaU, o ka hoomaka no ia o ka haiolelo. Eiike iio me ka m*>a mau o Mrs. Dowsett ma ka olelo haole . a owau ma ka olelo Hawaii. No na haole aohe liihi nui i ka hoaknka ana aku ia lakou maluna o keia kumuhana, ke noi ana i ka mana koho o na wahine. oiai, he hiki īa lakou ke noonoo maikai i ka mea oiaio, ame ka mea oiaio ole, aohe o iakou lawe i ka lohe lauahea a kela ame keia, mai Hawaii i Maui, he elua no ninau nui a na wahine ame na kāne pu i makemake āi e lohe i ka mea oiaio, o ia ka hoouku ia o na wahine i ka auhau kino o $5.00 ke loaa ka mana koho i na wahine; a-o ka lua o ka ninau, no keia mau koa he '29,000 e hoounaia mai ana me ka lakou mau wahine mai Amerika mai. Pe'liea, hiki no anei ia lakou ke koho haloka i Hawaii nei, aole pahaī O ke kolu o ka ninau, He oiaio no anei e lawe hou ana ka Elele Alii Kalanianaole i ke noi a kakou i ka mana koho o na wahine i ka hale kau kan&wai o Amerika Huipuia? , Ma ka aoao o na haole aohe luhi i ka hoakaka, ua ike lakou i ka mea oiaio, nolaila ua kaa no ka pane ma ko'u aoao, i na makamaka Hawaii e haka pono mai ana e lohe i ka mea oiaio. Aole hoi elike me ka hoopunipuni a hooweliweli a kekahi mau hoa 0 ka hale kau kanawai i kukala ai. Ka mun, Aole he auhau kino o na «'hhine. ke loaa ia lakou ka mana koho elike me ko na kane. Aohe uku auhau kino o na wahine o Amr>rika i lojßfj, ka mnn» koho nhiki i keia la. O ka hana maikai maoli a keia poe kaukanawai * hana ai no na kanaka ilihuiie. o ia ' a hookomo ana i bila e hoopau loa ia ka uku auhau kin o o na kane, oiai, fia hoi ke kanawai ia lsjkou. E ike m,i oul<ou - lehulehu mai Hawaii a Kauai. He kiola manawa ino maoli no ko kpin no P o keia V a u ahaolelo i ka mana koho o na wahine. Ka elua o na ninau, Aohe mana koho haloka o na koa Ameūka ame na wa* hine a lakou i Hawaii nei, ame na like ole aoau a lakou e hoouna ia ai malalo o ke kanawai koa oiai, he 1 lehulehu lakou e lana hele ana (a floatin<r population) i na wahi apau o lakou e hoounaia ai, e hele nna lakou, aohe i o lakou kahua naa. mahope n ka nepehi j ana o ka hale kaukanawa i ka bila 4S, e pili »na i ka mana koho o na | Mn<\ V» kahea ne ka Peresidena Mrs. •T. M. Dowsett i ka halawai a Va papa ( hoohana o ka ahahui mana koljo o na wahine, ma ia halawai i koho ia ai

he ekolu - ($). komike e heJe e hui pu me ka Kleie' Alii' Kglairtans.nl e,o ia o Mi9B Kulam®fia Wafd, L laanKoomalu e ia komik*, Mr«. Tom King ame Mis; Lahilahi WeHb no ke .-'oi Ana i ka Elele Alii KālaniqipaoJ«, 'ae ana e Jawe hou.-i,. k». noi a na wahine imua o ka hale kaakanawai o Amerika Huipuia no hou ana mai i ka njana koho, i ni .wahine o Hawaii, •i, • j L*a haawi ināi ke Alij' i kona ae,-' nana ponoi e la"wfe hou Ikeia f>ftfapala noi o na wahine, a haawi āku i ka lima o ka meā.hilna ia hana, aft», « hanaia ka palapala a pōno, me na papainoa p*j. • Ke haawi n'ei maua \ na hoomaitai ntii loa i ka makamaka maikai Em'ma i Aima Nawahi. Ua wehe hamama ae • oia i kona puuwai no ka hookipa ana J aku ia maua me ke ohohia nui, o ia au e puana ae nei, Aohe hodharlahala • a ka ua i ka laan. he nāni a he ,hremo- ' lele ka auhnu a o Milolii. Ūa ka lokompikai o ka wahine, i'-k.okua puia e kona muu pokii aloha, ra keiki ām/» na moopuna, a k« hoomaikai pu ae hei i na lala o ka Hilo Ad Club, āme na ' makamaka maikai Mr. an\e Mra. W. H. Rhipman, ame k« laua inali kaikamahine ame Rev; Mrs. S. L. Desha, ame na makamaka no apāu o ia ainā • ua kaulana ko maua maū hoomaikai. " Ke haawi aku hei no maua i na hoomnikai nui ia Mr. amo , MrV. CplJihß. poolunnnui o halewili o Lahaina ame Afrs. Beke Ihihi ame na 'le<le apan i kokun ipīn no Va hookipa flna i keia mau malihini. Pe!a pu i nn makamāka o ka Makani kololio : o Wāikapu Mr, ame Mth. n»or7e ame M.r. j ame Mr*. Tom HoMei.n. ahiki loa i k* kai kanlnna o Kahnlui,Mr!>. Hek* j Smith ame na makamaka, tia hoaloha i kokua i ka maya huakai me' kn. holopono ko maua ljcromitikai nui loā. ' O mau» m«» ke aloha, . MRS. J. M.' DOWSETT, Pero"ident Nui o ka Mana Ko&o o na Wahine. MRS. LAHILAHI WEBB,