Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 27, 4 July 1919 — He Moolelo no OLIVA ESEKOTA Mai ke Kulana Haahaa mai Ahiki i ke Kulana Kiekie-He Moolelo i Owili Pu la Iloko o ka Ehaeha ame ka Hauoli. [ARTICLE]

He Moolelo no OLIVA ESEKOTA

Mai ke Kulana Haahaa mai Ahiki i ke Kulana Kiekie-He Moolelo i Owili Pu la Iloko o ka Ehaeha ame ka Hauoli.

ia laua e hele niai nei, ninau mai la o Kakalina ia 01iva: -IN'lh-m oe, he ikaika maikai no anei kou kino. me kou ike mni i kekahi haawma. ano e?" • An!e (i'u pilikia, me' he mea la, ua hoi hou mai ka ikaika kn'u kino elike me na la i hala." "I le kakaikahi loa ka'u mau manawa i hele ai e nand -;t aka. aka nae he nui ko'u heluhelu i nā keaka like ole o i t la ame keia ano, a ua paanaau maoli kekahi mau keaka i i'u. ina no ka ike aku e hanaia mai ana e kekahi poe, ua iiiki l»»a ia'u ke ike aku i na mea apau, me he mea la oWau ]»u kekahi me ka poe na lakou e hana mai ana ia keaka." "N'o'u iho e ()liva, ma ko'u manawa mua loa i ike ai i ka ' anaia mai o kekalii mau keaka, lia hele maoli au a piha i ka ilihia. a pehea ana la kou ano e 01iva, ma ko'u manao elike ana no kou ano me ko'u." ■ Aole e liiki ia'u ke ike i ko'u ano i keia manawa, aka iuaha ke keaka ano nui o keia po?" <) Maheka ke keaka e hanaia tnai ana i keia po," i paiie ( )\ii ai o Keoni, ua awihi aku o Kakalina iaia, oia ka mea :,;;na e hoakaka mai, i ole ai o 01iva e hoohuoi aku, o Kaaiina kekahi mea kuleana ma na hana keaka o kela po. "< ) Maheka kekahi o ka'u mau keaka makemake loa, a v,:i imohauoli loa ia mai hoi 'kuu uhane, mamuli o ka olua i:iu mea e kamailio mai nei, o ke keaka ia o keia po." \<>le loa o'u kanalya, no kou hoohauoliia i keia po, aia . .ī kakou a huU hoi mai no ka ha\e nei, alaila hoike mai . c i kau mau mea apau i ike ai, a i manao ai hoi no kela kt-ak:i. • 'l'a palaka maoli ka hoi au, me ko'u manao no la, o ka- ] - :i apau ke hele like ana i ke keaka, eia ka līe hana okoa k.m." alaila nui iho la ka hanu o 01iva.' "M ai noonoo nui loa oe no'u, oiai he mau manawa lehuUliu ka'u o ka ike ana i kela keaka. E hele aku ana no kakou apau i ke keaka, a noho aku olua o Keoni ma ko olua wa'ii. o ko'u wa ia e hele aku ai no ka'u hana, a mamua o i a } >an ana oke keaka, e hoea mai ai au, a i hookahi ko kakoii hoi like ana mai." Ma kela wahi o ka lakou mau kamailio, hoea aku la ko • akoii kaa mawaho o ka halekeāka, a kaa e mai la no ma ka aoao f , Kakalina, ke kamailio ana: '* L'a hoea mai la kakou i ka halekeaka. nolaila mai hookak.ahaia kou manao e 01iva mamuli o ka uuku o keia hale, ai.a nae o keia kekahi o na halekeaka piha mau ia e ka lianohano : a e ike aku ana no oe, ua like no na hana ker;ka «. keia liale, me na hale nunui o keia kūlanakauhale." < >iai e makaukau ana o Kakalina e lele mailuna aku o ke kaa, kiloi aku la oia i.ke kihei no ka uhi ana i ke poo o < >liva. a na Keoni i kokua mai ma ka hoolele ana aku i na H-iie opio ilalo, a oia no hoi-ka mea nana i alakai aku, nol .ko o ka halekeaka. a rroho ami ma kekahi wahi i hookaāwale mua ia no lakou, e pili kokoke aku ana i ka puka, ma : ahi o ka poe hana keaka e ku mai ai. i >iai aia o Kakalina kē noho kokoke la, ma kahi o ka ] iku. lalau aku la kekahi lima ona i ka paku, me ka hoo]>a ana mai ma kā lima o 01iva e nana aku i na hiona mah"j>e o ka puka; auwe, he ku i ka u'i me ka nani, e hewa ai i na maka ke ike aku. Ma kela manawa a lakou nei o ka noho ana iho ma ko lakou wahi, aia na ohenana he nui ke kau like mai la no ka nana ana ia lakou, eia nae ua noho ae o OHva mahope 0 Keoni, e hiki pono ole ai i k'a lehulehu ke ike mai iaia; a ■namuli nae o ka minoaka mau o Keoni, loaa iho la ka hoo;iiaojiopo ana ia 01iva, 'ua kamaaina wale no kela kanaka o.iio i ka nu o ka poe i hoea ae e makaikai i na hana keaka ma kda |">O. ia Kakalina no paha ka ike, ua kokoke mai i kona manawa, vionoi mai la oia ia 01iva e huikala aku iaia, no ka mea ua lioea mai i kona wa e haalele ai ia laua, aka hooia mai la nae ( hoea mai ana no oia iloko o ka wa kupono loa, mamua o ka 1 '.au ana o na hana keaka ma kela po. MOKUNA X. 1 kela hala ana aku o Kakalina, a- haalele hookahi iho la ia ( >li\ a me Keoni, aole mai la he maikai o ko OHva noonoo* me iie mea la ma kana hoomanao iho, aia o Radona ma kekahi »valii kahi i hakilo mai ai iaia, a.ke hopohopo loa la oia, no kona ikeia mai. a kaa hou akii malalo o ka malu o kela kav.aka ino. Me ka helehelena haikea, i nana malie aku ai o 01iva iloko o ke anaina kanaka nui e noho niai ana, a ua hoomamaia mai i;oi kona mau manao kaumaha, iaia i hoomaopopo aku ai, aole 0 Kadona maloko o kela halekeaka, aka nae i ka ike ana mai n Keoni i kela haikea o ka helehelena o Ohva, ninau koke mai 1 i oia i ka pane ana mai: "Ka, ua loohia hou anei oe e OHva i ka ma'i? wahi ana me ka paa okoa ana mai ma ka lima o OHva, me kona ike ana iho i ka hele a hu'ihu'i pu, alaila haha iho la oia maloko 0 ka pakeke o kona kuka, a unuhi ae la he wahi omole uuku, he laau hoohanuhanu, a i hou mai la: . "() keia ka mea nana e hoauhee aku i na mea inaikai ole mai ia oe aku, oiai o kuahine no ka mea nana i kauoha mai nei ia'u. e paa pu mai i keia wahi omole, e lawe aku oe a hook.anuhanu ae ma kou mau pukaihu, e ike no auanei oe i ka "iaio loa o keia mau mea a'u e kamailio aku nei," me kona liaawi ana mai i ka omole ia 01iva, a lalau aku la no hoi ke l-:aikamahine opio, me ka hoopili ana ae ma kona mau pukaihu. lle mea oiaio. ua kokua nui aku kela mau hana hoolalaii a Keoni i na noonoo maikai ole iloko o OHva, a iloko no hoi <> kela manawa hookahi, i kani mai ai na pila, a hoopoina loa ae la o 01iva i ka noonoo ana, rtb ke kanaka ana i makemake ole ai e ike, a kaulono pono aku la kana nana ana ma kahi o ka pa-ku, no ka ike aku i ka poe hanakeaka. Oiai na meakani e paaniia mai ana e ka poe hookani pila, 1 ia ka OHva hoolohe aku, he keu a kona piha i ka ilihia, me he mea la, nona kela himeni e paaniia mai ana, alaila hilinai nai la kona noho ana ihope o kona noho, puliki ae la hoi kona mau lima mamua o kona umauma, he hookahi no hana o ka lioolohe kona piha hialaai. I ka manawa hoi i hukiia ae ai o ka pa-ku iluna, a halawai aku la ka ike a kona mau maka, me na hiona oluna o kahi himeni, ua hiki ole loa aia ke hoomaopopo, ina he mau mea maoli kana e ike ana, i kau a mea o ke ku maoli i ka nani, a o ka wahine opio hoi, ana e ike aku ana me kona mau maka ponoi, ua like loa kona kulana me kekahi anela; a i ka manawa o kela lede i hoomaka mai ai e himeni, ua noho malie loa ī;a mea apau oloko o'ke anaina, aka no OHva nae, hilinai loa aku la oia imua, e hoolohe pono ana i na huaolelo apau e puka mai ana mai ka w r aha mai o ka mea himeni, a ia hooki ana iho o. kana himeni ana mai, ia wa i hoonaukuluia ae ai oloko o kela hale nui, me na leo huro, ame na pa ipā'ilima, he hoike oiaio, no ka pihā ohohia o na mea apau i ke meleia ana mai o kekahi o na hiele nani ku i ka hooni puuwai.

Ua loihi niaoli kela noke ia ana i ka palpa'i, nolaila ua kōnoia aku ka mea himeni e ku hou mai>no ka lua o ka mnnwa, a elike no me ke ano o kana himehi mua ana mai, pela iho la no ma keia ku elua ana ma'i, me'.ka hooi ia ana ae o ke ohohia o ke anaina. Ua nui na manawa a OHva i heluhelu ai i ka moolelo e pili ana 110 ka Lede Mahela, ame ka nani o kana mele ana, a iaia i nana aku ai i ka mea nana e mele mai ana i ka himeni ma kela po, ua hoopoina loa ae oia i na mea apau, a koe Wale no kona umeia ana aku, me na manao hoohihi no ka mea nana e mele ana i kela himeni. Aia nae kekahi mau ano maiuna o ka Lede Mahela, ana e hoohuoi la, ua kamaaina mua no oia i kela lede, ua hooiaio loa ia mai nae ia mea mahope mai, i ka wa i leha mai ai ka nana ana a ua lede nei iluna o. kahi a 01iva ame Keoni e noho aku ana. a no ka manawa mua loa, akahi no oia a ike, aole ka kela he mea e aku> aka o ka Lede Mabela, i kaulana i ka waha o na mea apau, he puukani kaulana inaloko o kela kulanakauhale, o koi?a kaikūaana hookama no ia, a o ke kaikuahine hoi o Keoni, oia o Kakalina. Iloko o na manao pihoihoi, huli ae la o 01iva, a ninau aku la ia Keoni, oiai oia e hilinai ana ihope o kona noho,me ka minoaka ma kona mau papalina: "He oiaio anei, o Kakalina kela kou kaikuahine?" mamua nae o ka hiki ana ia Keoni ke ua poha hou mai la ka leo himeni o ka Lede Mahela, a ike hou ia aku la no hoi kekahi mau hiona, i kaokoa mai ka hiona mua mai, o ia ka oili ana ae o kekahi poe a ku ana nnua o kahi himeni, me ke kamailio ana i kekahi mau olelo, elike me ke ano o na hana keaka, nolaila ua hoopoina loa ae la o 01iva, i ka ninau ana i waiho aku ai imua o Keoni, a hoonuu aku la i na hiona hou i malihini i ka ike ana a kona mau maka.

I ka pau ana hoi o na hana keaka me ka himeni, ua ku ae la na mea apau no ka hemo ana aku iwaho o. ka halekeaka, e loheia ana na manao inahalo me ka hoohihi, no na mea 1 hanaia ma kela po. mai ka waha mai o kela ame keia mea, ku ae la no hoi o Keoni iluna, me ka hopu ana mai i na kihei hoopumehana mahope o ka noho o 01iva, aka no OJiva nae, aole ona wahi mea a onioni ae, aia wale no kona mau maka, ke nana la imua-o kahi o ka pa-ku. Oiai no nae ua o OHva e noho loa ana, ia wa i hoopa mai ai o Kakalina mahope o kona poohiwi, a ninau mai la, me ka minoaka ma kona mau papalina: "Ua lilo anei kau mau mea i lohe ai, a i ike ai ma keia po, i mau mea hoohauoli aku i kou manao ?" Ma kahi nae o ka pane pololei ana aku i kela ninau no kona hauoli, a hauoli ole paha, hopu ino aku la o 01iva i ka lima 0 Kakalina, a i aku la: ' "Ea, o oe anei ka Lede Mahela?" "Aole keia he wahi no na ninau ō kena ano, e hoomanawanui a hoea aku kakou i ka hale, ia wa oe e ninau inai ai ia u, a pane aku no hoi au elike me ka hiki ia'u," wahi a Kakalina me ka huli ana ae a pane aku la i kona kaikunane. "E hooponopono mai oe i ke kihei hoopumehana o 01iva ,a e awiwi kakou, no ka mea o ka pau wale aku no koe o na kanaka i ka hemo iwaho, a o kakou wale no ia e apa nei." I ka paU ana o ko lakou nei heinahema, ia wa i alakai aku ai o Keoni i kona mau kaikuahine i)owaho o ka halekeaka, ia lakou nae e hele nei, e haawi māu mai ana ka poe i kamaaina mua ia Kakalina i ka lakou mau kimou ana, a i ka hoea ana aku no ka puka, e ku mai ana. k-a lunanuii o ka halekeaka, e kakali mai ana no o ka hemo aku o Kakalina, a mahope o ka haawi ana'mai i kana kunou haahaa imua o na leele opio, kamailio pu mai la i kekahi mau huaolelo pokole, a i mai la: "He lede inalihini hoi kou hoa i kela po, e oluolu ana anei oe e hoike«mai i kona inoa ia'u?" "He hoaloha keia no'u, a Ua kapa aku au iaia he kaikaina no'u," wahi a Kakalinā, me ka -hoolauna ana .aku ia 01iva imua o ka lunanui o ka halekeaka, o-ko lakou hele aku la no ia no kahi e ku mai ana oko lakou kaa, a huli hoi pololei aku la .no ko lakou hale. Oiai lakou e huli hoi ana, ninau hou mai la o Kakalina la OHva: "Pehea ua hoohauoliia anei oe iiq na hana keaka ame na hana himeni ma keia po?" No kela nina\i, nui iho la ka hanu o OHva, a i aku la: "Ua aneane e hiki ole ia'u ke hoakaka ae i. ko'u manao maoli, koe wale no ka hoopihaia ana mai o kuu uhane me na mea kupaianaha he nui; aka eae mai nae oe e haawi mai Ika haina pololei o keia ninau: "O oe anei ka Lede Mabela?" "Owau i'o ka Lede Mabela i keia po, a i ka po o ka la apopo. e ikeia ana au ma ka inoa o ka Lede Laiana; a he nani ia, ua ike oe i ka meahuna i pili i ka'u hana i keia po, he mea makehewa wale no ka hoao hou ana iho e hu-na, o ka mea oiaio e 01iva, he wahine hana keaka au, a o keia no ka hana i kono māii ia mai ai aii e hele i na po apau; a pehea, ua hoowahawaha anei oe ia'u, nō ko'u lilo ana i wahine hana keaka?" "He hookahi wale no mea iloko o kuu noonoo i keia manawa, o ia no ka piha i ke kahaha," wahi a OHvaj me ka puliki ana aku i ka lima o Kakalina. "la'u i nana aku ai i ke keaka o keia po, oiai ka Lede Mabela me kona mau ano kuoo apau, e hooko mai ana i na hana ku i ka lokoino, lia liiki ole ia'u kē manaoio, o oe kela wahine, no ka mea ua piha kou puuwai i ka oluolu ame ke aloha, a na ia aloha ou i hoopakele ae ia'u māiloko mai o ka poino ame ka make." "Owau i'o no ka Lede Mahela e 01iva, kuu kaikaina," wahi a Kakalina, me ka noke ana ae i jca akaaka. "Me kou hoonoo ole aku no ka Lede Mabela ame kana maU hana, e nana mai no oe ia'u nia ke ano o Kakalina, a e aloha mai hoi ia'u, he kaikuaana nou." Ma kela wahi o ka laila mau kamailio, hoea aku la ko lakou kaa i ka hale, a kaa e āku la no ia Keoni ka lele mua ana ilalo, a kokua mai la ma ka hoolele ana aku i kona mau kaikuahine ilalo. la lakou nei o ka hoea ana aku noloko o ka hale, e waiho mai ana he mau meaai, i hoomakaukauia e ke kauwa lawelawe, a me na lima ponoi o Kakalina i kii aku ai oia a wehe ae la i ke kihei hoopumehana mai ka a-i ae o 01iva, lioonoho pu aku la no lioi iaia ilalo, me ka pane ana ae me ka leo oluolu: "O' keia ka po mua loa au i hele ai 'e nana i na hana keaka, a oiai aole i ( rnaikai loa kou kino, ke makemake nei au e noho malie loa oe, a e hoomaha i loaa ai ka ikaika kupono i kou kino; a mai noonoo nui oe i na hana lioopihoihoi noonoo o keia po. E lawe mai e Keoni i mau meaai na kakou, a maluna no o keia pakaukau uuku kakou e ai ai." "Aole loa e hiki ia'u ke manaoio e Kakalina, he hana hiki i kekahi mea ke hoololiloli i kona mau ano ame kaua mau hana. Ma kou mau ano maoli ooe kekahi-o na wahine oluolu loa, aka ma kau mau hanā i keia po, ma, ka inoa ka Lede Mabela, he keu a ka lokoino me ka weiiweli maoli, pela ilio la i hooj)ohihihi ia mai ai ko'u noonoo." "I ka mea malihini elike me oe e Oliva, he mea pohihihi i'o no keia, aka ina oe e maopopo aku ana, he hana hiki wale no i kekahi ke hoololi ae l kona ano ame kana mau hana, alaila e hoopauia ae ana rio ia pohihihi ou. Ua a'o nui ia au ma keia liana o ke keaka, pela iho la i hiki ai ia'u ke hana aku a ke hoohalike me ka poe apau, no lakou na moolelo i hakuia no na hana keaka. Pehea, ua jke aku anei oe i ka pihoihoi o Keoni, ia olua e noho like ana ma kahi liookahi? Ina aole ona pihoihoi ea, niamuli mai. no ia o kona kamaaiiia, me ka ike mau ana i ke ano o ka'u mau liana." Ae okoa aku la o 01iva, i ka iioho malie loa o Keoni, aole hoi elike me ia ka hele a pihoihoi, mē ka hāikea ō kona helehelena, a o ia ka Kakalina i pane hou mai ai:

"Ua kamaaina loa o Keoni i na keaka apau, oiai o maua pu no ke hele ma kfcla ame keia po, a i kekahi manawa, e komo pu mai ana no oia, ma na hana keaka, he kanaka makaukau loa o Keopi ma keia hana. ke hoea mai i kona manawa e hoikeike ae ai i kana mau kalena." Leha aku la ka OHva nana ana ia Keoni, me ka piha kahaha, a pane aku la: "He oiaio anei ka mea a kou kaikuahine e kamafiio mai nei nou?" "He mau mea oiaio wale no ia apau," me ka minoaka ana iho o ua o Keoni, a hele aku la noloko o ke keena aina, no ke kii ana i mau meaai na lakou. "O ka mea oiaio loa, ua like no ko'u makaukau ma keia hana o ke keaka me ko Keoni, ina aole owau ka mea ma ka aoao o ka Lede Mahela i keia po, alaila o Keoni ke pani ma ko'u wahi, a elike me ka paanaau q na huaolelo apau o kela keaka ia'u, pela iho la no ka paanaau iaia. Ma kekahi mau keaka, ua hiki loa ia ke hoolilo iaia iho rhe he wahine la, a ke nana aku iaia ame kana mau hana, e hoohewahewa loa ana oe iaia, a ma ka po auanei o' ka la apopo, e ike ana oe ia Keoni, ma ke ano ka Moiwahine o Hamela, a o ka'u e kaena ae nei, he helu ekahi oi£f, ma keia hana he keaka." Ua hoea mai Ia o Keoni me na meaai na lakou, a waiho ae la maluna o ke pakaukau, me ka lalau ana aku o kela ame keia i kana pa ilio, a oiai lakou e ai ana, kamailio hou ae la o 01iva, i ka pane ana aku ia Kakalina: "Manao no anei oe e hiki ana ia'u ke kokua aku n oe ma kekahi ano? Ua maopopo no ia'u kekahi mau hana keaka, koe aku nae na hana pohihihi loa, a ina no koi: ike rna:, owau pu kekahi i kupono no keia ano hana, he keu aku a ka mea hauoli o kuu uhane, e lilo i kaikamahine hana keaka elike me oe e Kakalina." *'0, he hana maalahi wale no ia, a he keu aku a ko'u lalei, ke komo pu mai kaua ma keia hana, e loaa ana ko'u kokoolua kupono loa, a e hoomaha no hoi o Keoni, ahiki i kona wa e makemakeia ai ma kekahi mau keaka e aku." "Hauoli maoli ka hoi au no kena mau hoakaka au e Kakalina, a pehea, aole anei e hiki ia oe ke a'o mai i kekahi mau mea i keia po?" "Ina o kou makemake ia ea, alaila e hoomaka koke no kaua i keia manāwa, aole no hoi keia i aumQe loa," o ke ku ae la 110 ia o Kakalina iluna, a Hele aku la a ku mamua 0 ke kapuahi hoopumehana, me ke ana mai ia OHva e hele pu aku laua malaila e nolio ai, oiai hoi o Keoni 1 hoihoi aku ai i na pa meaai a lakou nōloko o ka halekuke. No kekahi mau hora i noho kokoolua ai o o\iva me Kakalina maloko o ke keena hookipa, nie ke kamailio ana no na hana keaka ma kela po, aia hoi iloko o OHva na manao hialaai, 110 kona lilo aku i mea kokua ia Kakalina, i liiki ai iaia ke uku aku no na maikai he nui i hanaia mai 110 kona pono. - •' "Mā kau mau mea e kamailio mai nei, ke hoomaopopo aku hei au, i kou heluhelu nui ana i na buke keaka, e hiki ana no anei ia oe ke hoomaopopo i ke keaka no ka Lede Laiana?" "Manao au, e hiki ana no ia'u, o ka hoao no nae ka mea e maopopo ai," wahi a 01iva, me ke ku okoa ana ae iluna.

Nana mai la o Kakalina ia OHva, ma ke keaka i paanaau mua ia 01ivā, a i ka pau ana o ka laua kamailio ana, elike me ke ano o ke keaka, hopu okoa mai la o Kakalina ia 01iva a hoopili aku la imua o kona umauma, me ka i āna mai: "Ma nā'ano āpau au i hoikeike mai ai i keia po, ua hanau maoli ia māi oe i wahiiie hana keaka, o ke ano o kau kamailio ana, ke kuhi ana o kou mau lima, ua like loa ia me kekahi wahine, i hele a kamaaina ma keia ano hana, oiai nae, o keia ka makamua loa o kou lioomaamaa ana ia hana, o kau hana i kamaaina, o ia ka humuhumu; nolaila i hoike aku »no aii ia oe i ka mea oiaioyloa, ma keia hope aku, o oe aku ana kekahi o na wahine kaulana loa iwaena o na wahine hanā keāka apau, ke loaa aku ka makaukau ia oe ma keia halia," MOKUNA XI. Ke lilo loa nei ka kaua uhai ana mahope o Oliva, a aneane loa aku nei paha e poina ka Lede Polena, ame ka Haku Kale, no ka mea o laua kekahi mau mea i komo nui maloko o keia inoolelo; nolaila e waiho iki aku kaua ia OHva, ē hooluolu aiia ma kela po, a e hoi hou aku kaua ihope, no kekahi mau mahina. Ia kaua e kilohi hou aku nei maluna o ka Lede Polena, c noho ana oia maloko o ke keena hookipa o kona home nani, ma ke alanui Paka, e hoopuniia ana hoi kona mau aoao apau, me na mea a ka naau e hauoli ai, no ka mea he nui ke dala ame ka waiwai i loaa iaia. 0 na wahine o keia ano elike mc ka Lede Polina, aole ana e nele ke komohia o na manao hauoli iloko o lakou, i.ka nana ae, aole loa he-mea heinahema, ua lawa ina na ano apau; aka nae i ka wa e hakilo pono ia āftti ai kona helehelena, e ikeia no, aole oia i piha me na manao haiioli, āka aia kekahi meā ano nui loa nana i hoopilikia aku i kona noonoo. Heaha nae ia mea i hookaumahaia ai kona noonoo? Ua lawa oia i ka waiwai, ka hanohano, ua hoopuniia hoi kona ola ana me na mea nani he nui. He mau hanen o na wahine opio elike me kona ano, i nde maoli ma na meā he nui, aole he home o kekahi poe o lakou, aole hoi he mau meaai kupono; a ke hookokoke mau mai la k'a make i kela ame keia minuke, ma ko lakou mau ipuka hale, aka ua kaawale loa ka Lede Polena mai ia mau pilikia mai apau. Oiai nae ka Lede Polena e noho hoola'i ana maluna o kona noho paipai, i uhiia me kekahi kukini nolunolu palupalu, ke nanā mau la kona mau maka i kahi o ka uwaki e kau ana ma ka paia, he uwaki kumukuai pipii, oiai ua kinohinohiia me na pohaku momi makamae; me he mea la nae, ua hele ua wahine nei a piha kuaki, no ka mea aia kona mau niho ke aaki la ma na lehelehe, i ke kani ana mai iiae o ka hora elima o ke ahiahi. ua puiwa ae la oia me ka hik|lele, a i ka wa i lohe aku ai i ka weheia ana mai o ka puka mainua o ka hale, akahi no a ikeia aku ka hoihoi ma kona mau maka. me ka onioni ana ae i o a ia nei, me he mea la e ake ana o ka ike aku i kekahi mea. 1 ka wa nae a ua o Polena i ike aku ai o kona makuahine hanauna 110 ka, o ka Lede F l kela o ka wehe ana mai i. ka puka,*ua auhee aku la kela ano hoihoi mai iaia aku, a ninau mai la i kona makuahine: "Ua kani ae nei ka hora elima, manao no anei oe e hoea >nāi ana oia i keia ahiahi?" "Aole o'u kanalua iki no kona hoea mai," i pane aku ai no hoi ka makuahine hanauna o ka Lede Polena. "Ihea hou akii auanei oia e hele ai, oiai ua mehameha ke kulanakauhale i keia manawa? O kona wahi wale no e hele mai ai, oia ko kaua home nei, a o keia no hoi kahi maikai no ka hooluana ana iho, mahope o kana huakai kaahele." "Pehea hoi ka hale kalapu, o kela kahi a ka nui o na kanaka e hele ai, i ko lakou manawa e hoea mai ai i ke kulanakauhale nei," wahi a ka Lede Polena, me ke kulike ole o kona manao me ko ka Lede Fanako. "Ua kulike no ko kaua manao, no kona hoea mai," i pane mai ai ka Lede Polena, me ka noke ana ae i ka akaaka, me ka oni ana hoi o kona kino, i o a ianei. "Ke hoomanao nei au i kana mau huaolelo hope i pane mai ai, ma kona manawa o ka haalele ana mai ia J u„ he mau huaolelo ia-e hookomo mai ana i ka manaolana iloko o kekahi mea. O na kanakal elike me ka Haku Kale, aole o lakou kamailio wale i kekahi mau mea, me ka hooko ole." "Ae, ua kamaaina loa kaua i ko Kale mau ano, ina oia e paa ma kanā mea i manao ai, āole he mea nana e hoololi ia manao paa. ona, aia wale no a hookoia.' ,

"I ko ka Haku Kale kamailio ana rrtai i na mea e hoolanaia ai ko'it manao, he elua no a'u mau mea i nana aku ai, o ka mua, o ia 110 kona hooko ana mai i kela manao, a r> ka lua, aole no oia e hooko mai ana; aia nae hoi a hoea mai ka Haku Kale. ia \va kaua e maopopo pono ai i na me.i apau." '*4Nf "A pehea, ia kalia e haalele iho ai i ke kulanakauhale, e hoi aku anei kaua a noho ma Menetona e ka Lede Polena?" "Ua paa loa ko'u manao e hana aku pela, a ina e hoole mai ana oia. alaila o ke kumu paha ia e hiki ole ai ia'u ke hele, aka ina no aole ona noonoo no ia mea, alaila, aohe mea nana e kaohi iho ia'u mahope nei." "Manao au, aole he mea e* ae iioko o ka noonoo o ka Haku Kale, o oē hookahi wale tu» e kuu kaikamahine?" "Pela 110 ka'u hoomaopopo aku, oiai iloko o kela kau hooilo aku nei i hala, e pili mau ana oia ma ko'u aoao i na wa apau, eia nae ka mea apiki, aohe >vahi mea a puka iki mai o kekahi mau olelo, e ike aku ai au, he noonoo nui kekahi ona no'u, a ua i wale iho 110 au iloko o'u, he kanakn kela i nele i ka puuwai, oiai hoi ma ko'u aoao, ua hele au a piha loa me na manao hoohihi nona." Me kela mau ol ( elo i kamailioia ae eka Lede Polena, ku mai la oia iluna, me ka hele ana ae a ku mamua pono o ke aniani kilohi, a ma ka nana aku a kona makuahine, o kela ka manawa ana i ike ai i ka oi loa ae o ka u'i o kana kaikamahine, aia hoi ke anapa la na komo (laimana ma kona muu manamanalima, a o ia kana o ka pane ana aku: "Manao au e ka Lede Polena, o oe ka wahine n'i Ihh>kahi ma Ladana nei apuni, a o kou haulehia ana i ke aloha ika Haku Kale, o kou hewa wale no ia a'ū i ike ai, no \ \ mea he nui wale na kanaka opio u'i a waiwai elike me i.t. e hiki ai ia oe ke wae a kupono i kou mau ano maoli." "No'u iho e kuu makuahine, ua paa loa kuu manao maluna o ka Haku Kale, lie nui i'«» tio na kanaka u'i, a waiwaī iloko nei o ka aina, a ma ua wahi e ae no hoi o ka honva nei, aka elike me ko kakou hooniaya ana i hookahi waU* 110 Akua, ua wae ae au ia Kale, o ka'u mea ia e hoomana ai." "Ke hoomanao nei au. o ka Makuika o Klinoka kekalu kanaka huapala e hiki ole ai i kekahi wahine ke kupaa iho imua ona, a oia no hoi kekahi o na kanalea waiwai loa. me ka nui o kona loaa makahiki, a aia malalo o kona mal|», na puupiiu daimāna, i kamailio mau ia, na niea kupaianah.i ehiku o ka holuia nei. "Aole au i poina i kou noke ana mai e kuu kaikamahim* i ke kamailio no keia kanaka i ka maliina aku nei i liala, 110 ka hoohihi o Kalala iaia, a ke kakali wale nei 110 keki kaikamahine, o kona- hoopaia aku, nolaila ina e hoopoina ana oe i ka noonoo ana no ka Haku Kale, aohe no he hewa o ka hoopilipili ana aku me ka Makuika, malia o oe kona hoa e kohu ai." I kela hooki ana iho o ke kamailio ana aku a ka makuahine i kana kaikamahine, nana aku la nie ka piha hialaai. o ka lohe i na manao apono mai iaia mai, a o ia nae ka ka Lede Polena i pane mai ai: "E manao mai ana paha oe e kuu makuahine, ua opulepule ia au, ina pela no'u iho no ia kuleana," me ka akaaka okoa ana ae o ka Lede Polena, a pane hou mai la: "Hc hapaha keia i hala o ka hora elima, aole ona hoea mai," alaila puliki ae la oia i kona mau lima mamua o kona uniauma, me he mea la e kaomi aku ana i ka pana kapalili ana o kona puuwai. Oiai na lede e kamailio ana, ua hoea mai la ke kaa o kn Haku Kale a ku ae la-mamua o ka puka pa, a iaia i lele mai ai ilalo, ua ninau mai la ke kalaiwa iaia i ka i ana mai: "I ka manawa hea au.e kii mai ai ia oe'no ka hoi ana aku ho kou mau rumi?" wahi ana me ke kunou ana mai imua o kona haku. "Aole» ho au e loihi loa ana maanei nei, e hele holoholo aku oe ma na alanui, a 1 ka piha ana o ka hapalua hora. e hoea hou nlai oe maanei nei, ua lawa paha kela manaw.i no'u e kamailio pu ai me na kamaaina o keia home," o ka lilo aku la no ia o na lio, a koe hookahi iho la ka Haku Kale, me kona holoholo wale ana iho no nae, mamua ak»i 0 ka liale, me ka pupuahulu ole e pii mai iluna o ka lanai. Aia kona mau lima iloko o na pakeke o kona kuka k<>ioka, a o ka mea ana e noonoo la i kela mana w a, o ia 110 na olelo a kona makuakane iaia, e pili ana no ka Lede Pulena. "Ua ninau mai kuu makuakane ia'u, ike kumu o ko'u r»oi ole ana aku ia Polena e lilo mai wahine na'u, aole nae o'u wahi mea a hooko iki i kela makemake ona. Ina ke kakali mai nei o Polena ia'u, a i ole o kēkahi wahine e ae paha, he oi aku ka pono o ka hooko ana aku ia makemake mamua o ko'u hoolilo wale ana no ia'u iho, i kanaka e auwana hele ana mai kekahi wahi a i kekahi. "Ina 110 kuu hooko i ka makemake o ko'u makuakam\ aole ana e nele kona hoopiha loa ia aku me ka hauoli, a e liaawi ana oia i kekahi ahaaina nui ma ka la a'u e lawe mai ai i ka Lede Polena i waliine mare na'u," alaila noke okoa iho la oia i ka akaaka. Ina paha i loaa iki aku he wahi hoomahu'i ana, aia ka Haku Kale mawaho o ka liale kahi i noonoo ai, 110 kela mea nui iJoko o kona puuwai, ina aole e hiki i ua lede opio nei ke noho malie i kahi hookahi, aole nap pela, ua noln» pouliuli loa oia, o ka mea maikai ole wale 110 iloko o kona noonoo, o ia ka lioea ole aku o ka liaku opio, elike me kana 1 tipu mai ai e hiki aku ma ka hora elima o kela ahiahi. Mahope nae o kā hele holoholo ana o ka Haku Kale n«> kekahi mau minuke, ia wa i hooho hou ae ai oia i keia mau olelo: "Aoiie he manawa hou aku no ke kakali ana, aka i k«ia po, e hoike okoa aku ai au i ka Lede Polena, ua hoea mai i ka wa e pau ai ko'u noho» hookahi ana, a e lawe mai aiia au iaia i kokoolua no'u," o ka huli ae la no ia o ua "naku nei.'a pii aku la 110 kahi o ka puka e wailio mai ana, a hookani aku la i ka hele kahea. "Ina no e hoole mai ana ka Lede Polena, aole oia e lil > mai i wahine na'u, o ka pau ae la 110 ia, a na'u e huli hou aku i kekahi wahine kupono, ina hoi paha o l)erika pu kekahi me a'u, oia ke kanaka kupono loa nana e hoohele i ke kamailio ana, no ka hoea aku i kahi e ikeia ae ai ko maua inanao ponoi, aka aole nae oia me a'u, nolaila e hoao ana au elike me ka mea liiki, e hua'i aku imua o ka Lede i na olelo kupono, no ke noi ana aku iaia i wahine marē na J u." Ua weheia mai la nae ka puka e kekahi kauwa, a i ka ike ana mai i ka Haku Kale, o kona hookipa aku Ia no ia iaia nei, me ka lawe pololei ana aku noloko o ke keena hookif>a, kalu a ka Lede Polena e noho mai ana. a ia hoea ana aku a ka Haku-Kale, pahola aku la oia i kona lima, me ka i ana aku:

"Ke hauili nei au i ka hui hou ana me oe-e kuu lcde, mahope iho o ka nalo ana o na maka no kekahi mau 1« lehuJehu," a ku mai la no hoi ka Lede Polena iluna, me ka haawi ana mai i kona lima i ka haku opio. "H<2 o ia mau no oe e kuu lede maikai. a he keu aku ka nani oloko nei o keia keena. Pehea oe iloko o keia mau la?" me ka nana pono ana mai ma na maka o ka Lede Polena. "Ke ole au e kuhihewa o kou makuahine kela o ke komo ana aku nei maloko o kekahi rumi, aka he mea liilii loa ia; e hoike mai ia'u i na meahou o ko oukou noho ana!'* "Owau ka mea kupono e ninau aku ia oe i ka meahou," wahi a ka Lede Polena, me ka minoaka hoohie ma kona mau papalina, oiai hoi ua lede opio ne», e kilohi pono mai aiia ika oiwi oka Haku Kale. "E oluolu oe e kuu haku, e nohō iho ilalo, i kohu no ke kamailio ana ea, i ka noho iho ilalo," o ka lalau aku la no ia o Kale i kekahi noho, a uwai mai la a kokoke loa e pili ma ka aoao o ka Lede Polena, a ke olu la hoi ua wahine nei, o kona iini, o ka hele loa no. a pili i kahi hookahi. (Aole i pau.) -