Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 30, 25 July 1919 — Page 3

Page PDF (1.67 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

He Moolelo no

Olive Esekota

Mai ke Kulana Haahaa mai Ahiki i ke Ku

lana Kiekie- He Moolelo i Owili Pu Ia

Iloko o ka Ehaeha ame ka Hauoli

 

"Ua kupono loa iho la keia ia'u, mahope iho o ke kaa-hele ana no kekahi mau mile lehulehu," wahi a ka Haku Kale, me ka hopu hou ana mai i kekahi lima o ka Lede Polena.

"I ka manawa hea oe i hoea mai nei i ke kulanakau-hale?" i hoomaoe wale mai ai no ke Lede Polena.

"Ma keia auwina la au i hoea mai nei, a mahope o ka hele ana ae nei e ike i ma hoaloha maloko o ka hale kalapu, hoi aku la noloko o ko'u mau rumi, no ke komo ana i lole hou, a hele pololei loa mai la e ike ia oe e kuu lede."

"Pehea kou makuakane ka Makuika, he maikai no anei oia. elike me kona ano mau?"

Mamua o ka pane ana aku o ka Haku Kale i kela ninau, noke mua ae la oia i ka akaaka, a i aku la" "Ua kamaaina no oe i na ano apua o ko'u makuakane, a o ka'u ia e kama- Elio aku ia oe. I ko'u hoea ana aku imua on a, o kana mau olelo o ka pane ana mai, e akahele loa aku au i  kona mau wawae, ua manao paha kela, e lele aku ana au e puliki iaia." alaila noke like ae la laua i ka akaaka, a hoomau hou aku la no ka Haku Kale i kana kamailio ana.

"Ma ka'u nana aku, aohe ana mea huhu ole, e huhu ana oia ia'u, no ka hele mau ole aku e ika iaia, pela hoi ko'u hoea ole aku noloko o ka hale ahaolelo, e koho ai maluna o a ninau aina ia'u ke hele i ka ahaolelo, a ke hele aku e ike iaia i ka manawa hookahi. O kekahi mea ana i noke mai ai i ke kamailio ia'u, e pili anna no ia i ka Haku Poigeta, ahiki i kona piha loa ana i ka huhu, me ko'u moapopo ole aku nae i ke kumu o kona huhu ana."

"Heaha ka mea a ka Haku Poigeta i hana mai ai?" wahi o ka Lede Polena o ka ninau ana mai.

"Heaha mai auanei kau, ma kahi o kona mare ana aku i kekahi whine, i kulike me kona ano ame kona kulana, us mare aku la oia me kekahi wahine himeni oloko o na hale keaka."

"Ma ka'u mau mea i loho mai ai, he keu aku kela wahine a ka wahine huapala, o ke kumu maoli no ia o ka hoohihi o kela kanaka opio, a o kekahi no hoi, he wahine oia i hoonaauao kiekie ia, a he nohona hauoli maoli ko laua, i loaa ole aku i kekahi poe, o ke kulana kiekie i mare aku no ka malama ana i ko lakou mau kulana, ame ka inoa o ko lakou ohana."

"Ma ka hoike mai a kuu makuakane, ua hoea okoa aku ka luaui makuakane o ka makuika opio, a uwe aku imua on, no ke koho ana o kana keiki i ka wahine, i kulike ole ma kona kulana," me ka noke okoa ana ai o ka Haku Kale i ka akaaka, eia nae he mau makahiki mahope mai, aole e hiki iaia ame ka Lede Polena ke hoopoina i kela mau olelo i kamailioia mawaena o laua no ka Makuika Poigeta.

"Ua makemake loa kuu makuakane e ike ia oe i kekahi @ o kana i hoike mai ai ia'u, he punahele oe iaia, a ina no ka loaa he manawa kaawale ia oe, alaila e holo aku oe i kona kakela e hoohala ai i kekahi mau mahina."

"Ke hauoli loa nei au mai Mekona mai; no ke mea us pau mua ka ʻ u mau hoolala ana me kuu makuahine ne keia huak ʻ i." wahi a ke Lede Polena.

"E hele i ʻ o ana anei oe i Mekona?" wahi a ka Haku Kale, me ke kahaha, "Heaha keai hana nui au e hele ai o kela wahi."

Nana pono loa mai la ka Lede Polena ma na mako o ka Haku Kale, ua komo ka hoohuoi iloko on a, aia kekahi mea a ka haku opio i makemake ole ai no kona hele i kela wahi, a o ia kana o ka i ana mai:

"Aole no he kumu nui o ko ʻ u makemake ana e hele no kela wahi, koe wale no, he manawa mehameha keia o ke kulanakauhale nei, a eia no hoi ke nui o ne kanaka ke hele liilii nei no ka lakou mau wahi apau i manao ai."

"O kela wahi o Mekona, he wahi mamao loa kela, a in a no kou kaawale aku i kahi e loa, e ku a mehameha loa ana au ke noho iho ma ke kulanakauhale nei, aohe wahi e hele mai ai e hoohala i ua horo o ke ahiahi."

"Manao au aole no oe e mehameha ana e kuu haku opio, he aui no na wahi kupono e hoohala ai i kou manawa maanei. ahiki i ko ʻ u huli hoi hou ana mai," wahi a ke Lade I ʻ olena. eia nae ke hoomaopopo mai la, oia i ke pihoihoi o ko ka I laku Kale ano, ana no e ika mai la, aia ka noonoo nui @ keia kanaka opio nona.

"O kou hele ana aku no kahi mamao loa, aole he wahi e ae a ʻ u e hoohala ʻ ai, o keia home wale no, a ua nana mai no hoi au, me ha mea la, o keia ko ʻ u home mawaho ae o ka home ponoi o ko ʻ u mau makua. O, e ka Leda Polena, e hoopau kela manao ou, e hele no Mekona, a e noho mai na kaua!"

"Alia au e haawi e aku i ko ʻ u ae i kau noi no ke mea, he hana nui ka hoololi hou ana i kau kono e noho hou iho, alaila he mea pono e maopopo ia ʻ a ia kumu maikai."

"He hookahi wale no a ʻ u kumu maikai i manao ai, a he kumu nui no hoi ia," alaila hooneenee loa aku la ka Haku Kale i kona noho a pili ma ka aoao o ka Lede Polena, aia ho ke kapalili wale la no ka houpo o ua haku opio nei, a e hoomaka aku ana oia e kamailoi i ka mea nui iloko o kona puuwai, o ka manawa nae ia i weheia mai ai ka puka, a  komo ana no kekahi o na kauwa, me ka hoike ana mai, ua @ mai ka Makuika Elikoko.

No ka lohe ana aku o ka Haku Kale, ua hiki mai ka Makuika Elikoka, ku koke ae la oia iluna, ma ka hele hoi o kona helehelena a lamalama me ka hauoli, oiai hoi ka Lede Polena, i hilinai aku ai ihope o kona noho, me kona piha kuaki, no ke kahamaha ia ana mai o ka laua kamailio ana; oiai ua kokoke loa e lohe pono mai oia i ka manao o ka haku opio, ka mea ana i kakali ai no kekahi manawa loihi loa.

"E huikala mai oe ia ʻ u e ka Lede Polena, no keai kahamaha ana mai la o ʻ u i ka olua nanea ana," wahi a ke makuika, me ka haawi ana aku i kekahi lima e aloha i ka Lede Polena, a he hookahi hoi lima i ka Haku Kale. "He hookahi wale no kumu nui o ko ʻ u hoea ana mai la, no ka lawe ana mai no ia i na tikiki au i kamailio mau mai ai ia ʻ u.

"He mau tikiki keia no ke keaka o keia po, oiai ua hoea mai kekahi puukani himena kaulana loa, a o keia ka po mua loa e loheia ai kona leo, nolaila, aole he pono ka hoohala ana i keia manawa maikai, a ua pomaikai au i ka loaa ana o ka ʻ u mau tikiki, aohe wa a nele, me ka loaa ole he noho kaawale maloko o ka halekeaka."

"I hoomakeaka wale aku no hoi au, eia ka e kui ʻ o loa ana oe," me ka noke ana ae o ka Lede Polena i ka akaaka. "He hoolohe wale aku no ka ʻ u i ko olua kamailio no ke keaka me kuu makuahine, oia ke mea nana i kauoha aku ia oe e hele e kii i mau tikiki, aole owau," me ka luliluli ana aw o kona poo, aole no ka makemake ole e hele  hoolohe i ka himeni, aka no kone ike, ua oi loa aku kona noho malie ana i ka hale, me ka Haku Hale, a e ike pono hoi, in a paha he po kela e hooia aku ai ke haku opio e lili i kane hoopalau nana.

"He po himani ano nui loa keia, e hele ana na mea apau, no ka ike ana i kekahi mau puukani kaulana; a o oe kekahi e kuu haku, i kuai i tikiki nou, he mau  la ae nei i hala. Ke hoomanao nei no anei oia, i kela kamilio ana a kakou, oiai e ai pu ana me ko kaua mau hoa?"

Akahi i ʻ o no a hoomanao mai la ka Haku Kale, no kona kuai ana i tikiki nou ka ahamele o kela po, eia nae ua palaka loa kona noonoo no ia mea, i kau a mea o ke ko o ke au i ka wahine opio, a o ia nae ka ua haku nei o ke pane ana mai:

"Ua poina maoli au i ka kakou mau mea i kamakamailio ai, in a aole oe i hoea mai nei, a hoopukapuka mai no ke keaka o keia po, in a paha ua kali makehewa oukou ia ʻ u. a kamailio mai ana, e hoea ae ana oe. Ma kana haano ʻ u mai, aole he mau puukani ana i lojhe ai elike me keia mau lede opio e himeni mai ana i keia po, a o ke kumu nui no hoi ia o ko ʻ u makemake loa e lohe."

Ke noho hoola ʻ i malie wale mai la no ka Lede Polena, me ka nana ana mai kekahi haku a i kekahi, me ka nalu nui ana iloko ona. in a paha e noho iho ana no ka Hake Kale, @ e kamailio aku i ka makuika opio, oia no ke hele i ka hoolohe himeni; ma kahi mae o kona pane aku pela, ua kama ilio ae la ka Haku Kale:

"@ aole i hoea mai nei ka makuika, in a ua palaka maoli au i ka paina a makou i hoolala ai, no keia po, a ke kaumaha loa nei au no kela hoopaa mua ana a ʻ u me ko ʻ u mau hoa, he mea hiki ole nae ke alo ae iloko o keia manawa, no laila o ka ʻ u wale no e nonoi aku nei ia oe e kuu lede, e hiki ana anei ia kakou ke hele like i ka nana keaka i keia po?"

"E ae koke mai oe i keia kono," i komo mai ai ka makuika ma ka hookikina ana i ka Lede Polena. "Ke hooia aku nei au imua ou, e pau loa ana ne kanaka i ka hele ia ka hoolohe i kela mau puukani himeni, me he mea la ua pau loa na noho oloko o ka haleaka i ke kuaiia. O ko kakou lohe aku ka hoi la i  ka himeni ana mai a kela mau puukani, ua lawa ia, aohe noonoo nui ana aku no na po mahope mai, ua kaa mua ke eo ia kakou."

"E hevee i ʻ o ana anei oe e ka Haku Kale i ka nana keaka i keia po?" wahi a ka Lede Polena, me ka haikea o kona mau papalina," alaila nana mai la me ko minoaka ana aku i ka makuika:

"Ua like loa no kou opine i na mea i hoolalaia, me no kanaka e ae." wahi ana. "Ke hoomanao nei au, mna kela manawa hope au i hele mai ai e ike ia maua, ua hooholo kakou e lawe aku oe ia ʻ u ame kuu makuahine i ka Hokele Ulakona i keia ahiahi."

"E kuhi ana ka hoi au, ua hoole mai oe i ka hele ana no kela hokele i keia po," wahi a ka makuika me ka maikai ole o kona noonoo, no kela mau olelo a ka Lede Polena.

"Ua hoike maoli aku au i ko ʻ u manao, o ka ʻ u wahi makemake ia e hele ai, nolaila he mea hiki ole ia ʻ u ke hoololo ae i ka mea i hooholoia," me ka leha ana mai maluna o ka Haku Kale, oiai nae he mau olelo hoomaewa wale no kela, elike me ka hiki ole i ka Haku Kale, ke hoololi ae i na mea ana i hooholo mua ai.

"He mau mea like wale no ia ʻ u, era na tikitiki no ka nana kawa i keia po, aka, in a aole ou makemake e hele e hoolohe himeni, alaila ua hiki loa ia ʻ u ke lawe aku ia oe ame kou makauhine. no kahi o kela hokele, elike me kau i makemake loa ai," wahi a ka makuika opio me ka maikai ole o kona noonoo.

"He mea hiki ole ia ʻ u ke hakai i ka ʻ u hoohiki, i haawi aku ai no ka ike i ke duke wahine i keia po, nolaila e hooku au i ka ʻ u hoohiki e pono ai," me ka mau no o kana nana ana maluna o ka Haku Kale.

No kela noke loa mai hoi o ka Lede Polena i ke kamailio hele okoa mai la ka Haku Kale imau a pane mai la:

"No ʻ u iho, ua hiki ole ia ʻ u ke hoala i ka hele ana aku i ka halekeaka i keia po, no ke mea he mahina okoa aku nei i hala, ua haawi aku au i ka ʻ u hoohiki paa imua o Hamilakona. kekahi on a o ka halekeaka ame ka hokele, e hiki aku ana au no ka lohe ana i na puukani himeni, a he hana hoohaahaa na ʻ u ka hooko ole ana aku i kela hoohiki.

"Ma ka ʻ u mau mea i lohe nui ai, aia he paonionu mawaena o na ona o kela halekeaka, me kekahi halekeaka a aku, he mea liilii wale no nae ia i ko ʻ u manao, o ka mea nui. o ia no ka hoohiki, nolaila e ike mai oe e kuu lede maikai, he mea pono e hele ai i ka nana keaka i keia po."

"Elike no me oe i hoohiki aku ai, pela no au i haawi pu aku ai i ka ʻ u hoohiki i ke duke wahine, nolaila e hele ana no au i keia po, no ka ʻ u wahi i hoopaa mua ai," wahi a ka Lede Polena, me ka ueue ana ae o ke kino o ua wahin nei, a ka Lede Polena i noonoo ai, koe aku nea ke maopopo ana iaia nei.

" Ina pela, e hookuu mai oe ia ʻ u, a na ka makuika olua e lawe aku no ka olua wahi i koho mua ai, o ke aloha poeleele no ko kakou," me ke pahola ana aku i kona lima, imua o ka Lede Polena no ke aloha ana.

"He mea maikai ole ka hoi keia, o ko kakou hookaawale koke ia i keia po, a oiai ua paa loa kou manao e hele no ka heleaka, aohe a ʻ u mea i koe e kamailio aku ai ia oe e kuu haku, o ka hookuu wale aku no, elike me kau noi." alaila hoopa mai la oia i na manamanalima o ka Haku Kale me ka huli ana aku, a nana i ka makuika opio e ku kokoke mai ana, a i aku la @

"Ke hoomaikai nui aka nei au ia oe, no kou oluolu o ka noho ana iho, a lawe aku ia maua no ka home o ke duke wahine. He oi aku ko ʻ u makemake e hoohala i kekahi mau hora o ke ahiahi me ke duke wahine, mamua o ka hele ana iloko o ne halekeaka, oiai he keu a ka wela, me ka ikiki pu, a o kekahi no hoi, aohe he hoihoi ke hoolohe aki i keia poe himeni, e hookaulania mai nei, o keia paha ke poe haahaa loa ma ka himeni, a no kahi ole i makemake ia lakou, pela iho la i hoea maiai no keia kulanakauhale.

"Ke ike aku nei au, aole he maikai o kou ano e kuu makuika, e hele aku e hoopuimehana ia oe iho, ma kahi o ke kahpuahi," aohe no hoi he hoole ana mai a ka makuika, aka hele aku la e noho ma kahi e kokoke ana i ka kapuahi hoopumehana, aia wale no nae kona mau maka, ke nana mai la maluna o ka Lede Opia, a in a paha no ka ike mai o ka Haku Kale i kela hiona, aole ana e nele ke komohia iho o na manao lili iloko ona, no kela makuika.

 

MOKUNA II.

O kela haleaka a ka Haku Kale o ka hele ana aku la e hoolohe i na puukani himeni, o kekahi ia o na halekeaka i poho, mamuli o ka laki ole, aka nae, ua kuai hooliloia aku i ka Haku Hamilakona, ua hou ia, a ua imi aku kona hunanui i kekahi poe himeni, a o keia ke manawa mua loa o kona weheia ana, malalo o keia on a hou.

Ua nui na mea i hoolahaia maloko o na nupepa, a me na apana pepa liilii no hoi i kauia ma na alanui, no kela po keaka, eia uae o ka poe i kamaaina i kela halekeaka, ma kona inoa kahiko, aole o lakou manaoio iki, e piha ana kela hale, a e loaa ana hoi ka pomaikai i ka Haku Hamilakona.

I ka hoea ana mai nae i ka weheia ana o kona mau puka ma ka hora o ke ahiahi, ua ikeia ka moe kaoo o na kaa, ka makamua loa o kekahi huaka ʻ i nui o na kaa, e halihali ana i na ohua noloko o ka halekeaka; iloko keia o ka pipii o ka auhau, he mea ole wale no ia, i kau a mea o ka nui makemake o na kanaka e lohe i na puukani himeni, a me kela po mua loa, ua hele oloko o kela haleaka a piha, a ma ka heluia ana o na dala, aia ma kahi o na haneri ka loaa, a i ka ukuia ana aku o na hoolilo apau, ua koe iloko o ka waihona o ka ona, ma kaho o ka ekolu haneri dala: o keia ka mua loa, i ikeia o ka nui o ke dala ma kela halekeaka.

Iwaena hoi o ka poe hana keaka apau, he hookahi no oi a ka lehulehu i nana aku ai, oia o Kakalina Haina; ua noke na kanaka i ka ninau, i ka moolelo e pili ana i keia puukani, aohe nae he wahi mea a maopopo iki, a no ke ku maili o kona mau ano apau i ke kaili puuwai, aole no a lakou nana no kona moolele, o ka lakou wale no e noke ana i ka akena, o ia ka luaole o kela wahine opio ma ka hana keaka.

Ma ka elua mai o ka po, ua oi loa aku ka piha o kela halekeaka, a loaa ole he mau wahi no na kanaka e noho ai; no ka mea ua ku ʻ i aku ke kaulana o na hana keaka ame ka himeni ma na wahi apau, a o ka poe keia i hele ma ka po mua, ua hele hou no ma ka elua mai o ka po, a ua kuai okoa aku i na tikiki no ka pule holooko, no ka hopohopo o loaa ola auanei ha mau wahi e noho ai, no na po mahope mai.

Ma na manawa apau a Kakalina Hadina e ku mai ai e hana keaka, a e himeni paha, e lawe ia aku na bo-ke pua e haawi iaia, aia hoi na ohenana, a ke poe makaikai maluna on a i na manawa keaka, aole he launa wale mai o Kakalina me na kanaka, aka e hoi pololei ana oia a kau maluna o kona kaa, a huli hoi aku no kona wahi.

Ua pii hikiwawe mai ke kaulana o kela halekeaka, iloko o kela pula hookahi a ka hui hana keaka o Kakalina Hadina ma, e hoohala ana ma kela kulanakauhale, a no ka ike maoli o ka on a nona ka halekeaka i ka nui o ka laki, ua hoolimalima okoa oia ia Kakalina e lilo oia ka lunanui o na hana keaka, a oiai he uku paa kela no ka pule, ua haawi koke mai o Kakalina i kona ae a kaa aku la ka hooponopono ana i na hana apau o kela halekeaka malalo a Kakalina.

He mau pule ka malama mau ia ana o ka keaka maloko o kela halekeaka, aole he po i nele i ka piha i ka poe makaikai, a ma ka ekolu o ka pule o kela noho lunanui ana a Kakalina Hadina no kela halekeaka, ua oili ae la kekahi hoolaha, e hoike ana, he hoku hou ke hoea mai ana, he kaikaina oia no Kakaiina.

I ka manawa mua loa a Kakalina i hoik aku ai i na o na halekeaka ua loaa iaia kekahi kaiamahine opio hou i makaukau ma ka hana keaka, ua noke ia mai oia i ka akaaka, me ka hoole pu mai o na ona, aole e lawe mai i kela kaikamahine, o lili auanei ka poe maa ole i na hana keaka i mea e hoohaahaaia ai o kela halekeaka, aka e hoomau aku no o Kakalina i ka paani ana ma na hana keaka like ole, oiai oia hookahi wale no ka mea makemakeia e ka lehulehu, i ke kohokukohu maoli no, a i ke kani no hoi o kona leo i ka himeni.

Oiai nae, ua noho pouliuli kela poe i ka mea oiaio. o Kakalna hookahi wale no ka i ike i ka oiaio o kana mea i kamailio oku ai imua o lakou ua minoaka ae la ua kaikamahine nei, a i aku la:

"Ke manao nei au, mamuli o ko'u kamaaina i na hana keaka, a mamuli n hoi o ko'u hoomaopopo i keia hokuhele hou, ua kupono loa oia e oili ae iwaho o ke akea, mai ke aouli mai, a e ikeia aku kona nani alohilohi e na mea apau."

No ka hilinai piha o na on a o ka hokele maluna o Kakalina, ua haawi mai la lakou i ka ae, me ke kanalua no nae, no ka lilo o keia kaikamahine hou, i mea e ohohia nui ia ai kela halekeaka, aka ua hoomanawanui no nae lakou ia manao, me ke kekali ana o ka ike maka i ka oiaio o ka Kakalina mau hoakaka.

Ua hooiaio aku o Kakalina imua o kona mau haku, makahi o k kumau ana o ka laki o kela halekeaka i kahi hookahi, e hooi ia ae ana ia, ma o keia puukani ho; nolaila ua hookom hou ia aku la na hoolaha maloko o na nupepa, e hoakaka ana no kekahi keaka, ma ka inoua o ka Lede Laiana, a ma ka po o ka la 14 o Feberuari, e ooili maiai ka hokuhele hou

I ka ike ana o na on a o kekahi mau halekeake oka aku, ua hele lakou a piha me na manao lili huwa, a ka poe no hoi keia i kuleana i ka halekeaka a Kakalina e noho lunanui ana, aia wale no na manao hopohopo iloko o lakou, no ka holopono ole o na mea e hanaia mai ana elike me ka hoolaha, a ke hana la lakou i na hoololiloli me na manao hoopohala mau i kela am e keia manawa.

Ma ka hapalua no o ka hora eonoo ke ahiahi, ua hle owaho o ka halekeaka a piha i na kanaka, e kakali wale ana no o ka weheia mai  ka puka aia no nae na kamana maloko kahi i hna ai, a o ekahi on a o ka halekeaka ke hookikina la oia i na knaka hana, me na manolana poho, o kona manao wale no, o ia ka pau ae o na hana keaka o kela po, a huli hoi aku i  ka hale, e uumi ai i na manao ahewa a na kanaka iaia ame kona mau hoa.

Aia o kakalina me kona nau hoa maloko o na keena komo lole kahi i noho ai, a i ka maalo ana ae o na keiki lawelawe, me kekahi puolo e paa ana iloko o kona mau lima. ua ku okoa ae la kela on a o ka halekeaka iluna, a i aku la i ke keiki:

"E lawe ana oe i kena puolo ihea?" me ka lalau okoa ana aku no i ka puolo a paa mai la iloko kona lima.

"He puolo keia a'u e lawe nei noloko o ke keena komo lole o na wahine." i pane mai ai ke keiki lawelawe , me ke ku malie ana iho i kahi hookahi.

"Ina pela, owau ka mea nana e lawe aku i keia puolo, no ka mea ke makemake nei au ike aku i keia hokuhele hou, aole loa au i kika iaia mamua ua hele au a piha kuaki loa, me ka hopohopo, no ka holopono o na hana keaka i keia po," o ka awiwi aku la no ia o kaua hele ana, a kikeke aku la ma ka puka o kekahi keena komo lole.

O ka meea mua loa  o ke kiei ana mai i waho, oia no o Kakalina Hadina a i ka ike ana mai i kekahi o kona mau haku haawi mai la oia i ka minoaka a o ia ka ua haku nei  i wikiwiki aku ai i ke kamilio ana: " I lawe mai la au i keia puolo me ka ninau ana aku ia oe, in a paha e lawe mai u i kekahi pola kope wela nou."

"I hapa pola wale no kau e lawe mai ai, me kekahi apana meaono uuku, a ke mahalo e aku nei au ia oe, no kou hoomanao ana mai la i kela pola kope."

"Eia ihea kela puukani hou? Aole ana anei on a pihoihoi i keia po, oiai o keia ke manawa mua loa o kana ku ana mai imua o ka lehulehu?"

"Ina no kuu kaikaina kau e ninau mai nei ea, aole on a pilikia iki, ua like kona noho ana maloko nei me hemea loa aia no maloko o kona rumi moe no laila ma hoopilikia i hou noonoo, aka e kakali me ka hoomanawanui ahiki i kou ike ana aku iaia. He hapaha hora wale no ka manawa i kou e kakali aku ai, o ko makou makaukau no ia, a i ka wa e hukiia ae ai o ka paku i luna e hoopihaia auanei na mea apau maloko o keia halekeaka me na manao kahaha."

I ka loaa ana mai o k pola kope a ka on a o ka halekeaka o ka keauoha ana aku i ke keiki lawelawe, e Iawe mai, ua hopu aku la o Kakalina a emi mai ia noloko o ka rumi me ka pan ana aku i ka puka a paa, ia manawa i nana kau ai oia maluna o kona kaikaina me ka minoaka ma na paoalina. Aole keia he kaikamahine okoa aku, aka o Olive Esekota no ia, aole nae keia o kela Olive a kakou i kamaina ai mak hapanua o keia moolelo e noho paaua ana malalo o kona makuahine hanai a malalo hoi o ka maly o kekahi kanaka pauaka, aka ke hele nei oia ma ka inoa o Aderina Hadina. ke kaikaina o ka wahine hana keaka kaulana.

"E inu like mai kaua i keia pola kope a ka haku o ka hokele i lawe mai nei a me ka'u nana aku nei iaia ua hele a piha @ ke pihohoi no kona hopohopo no ka holopono ole o na hana keaka ma keia po. Ma ka'u e nana aku nei  ia oe, aole @ wahi mea o pihoihoi iki e Olive."

"Nokeaha hoi ka ole ka manao nei au e haalulu ana au ke ku aku imua o ke akau ke ike e nei no au i ko'u ano," wahi a Oliva me ka hoao ana mai e minoaka.

"Aole kou he pihoihoi moli a ke kaalulu paha aka he mauki kou no ka hoea koko ole mai i kou manawa e ku aku ai imua o ke akea he like ole loa ka haalulu me ka nauki;ma ko'u kamaaina i keia jana pela au i ike aku ai ia oe alole loa he wahi haalulu iki. E ku ae oi e Oliva iluna!"

Ku i'o ae la o Olive a oke aky la no hoi o Kakalina i ke kilohi iaia ma na ano apau me ka pane ana aku:

"Aole a'u wahi hoohalahala ana ia oe e Oliva, ma kou mau ano apau, ua nani maoli oe e hookahahaia ai ka poe makaikai i keia po ae nana mai no hoi oe ia'u owau ana kou makuahine."

"He lua ole maoli kou ano e Kakalina iloko ka hoi o kou  opiopio ua hiki loa ia oe ke hoanao e i kou ano iho a me he mea le he wahine ma kahi o ke kanakolu makahiki ke nanaia aku. He keu aku a ka mea hilahila no kekai mea opiopi loa elike me kou ano ka hoohlike aku me kekahi wahine luahine."

"E hamau e kuu kaikaina aole keia he manawa no no ka mailio o kena ano" wahi a Kakalina me kona kuloa ana aku imua e nana ia maloko o ke aniani, no ke kilohi pono ana i imua e nana ai maloko o ke amiani, no ke kilohi pono ana i ke kupono o kona helehelena. me ko ka wahine luahine ana e hoohalike loa ana i kona ano me ia. "Ma na hana keaka a pau loa e konoia mai ana kekahi mea e hana oia iaia iho a kulike loa me ka wahine a me ke kane paha nona ke keaka e hanaia ana, o ke kumu nui iho la ia e holopono ai e holopono ai na hana keaka apau o keia ka'u ike me keia hana no kekahi mau makahiki loihi o ko'u noho ana malalo o kekahi mau haku o na hui keaka, apau o keia ka'u ike ma keia hana no kekahi mau makahiki loihi o ko'u noho ana malalo o kekahi mau haku o na hui keka nolaila mai noho oe a nema mau ia'a e Oliva."

"Aole he pilikia nou e Kakalima ua maa maoli no oe ma keia hana aka no'u iho ke hophopo loa nei au no ka holopono ole o ka'u mahele hana a in a e holopono ole ana ka'u mau hana i keia po heaha ana la ka mea a na kanaka e kamailio mai ai? No'u iho nae, e piha loa ana au i ka hilahila. me ka kaumaha pu, no ka hoohaahaaia o kou kaulana, ma o'u la."

"Mai hopohopo iki kou manao e Oliva a mai kanalua iki oe no ka holopono o na mea apuau i hoolalaia e kaua. E hoomamao owau ke mae nana i akena aku nou owau ka mea i hooia aku imua o na haku no lakou keia halekeaka  e ike ana lakou i kekahi hoku hele hou loa no laila e malama mae oi i keia mau mea oiaio o u amahalo e haawiia mai ana i keia po ke puoo oe ma kau mahele hana aole ia no ke mea e ae aka nou ponoi no ia e Olive a o ka hoomaka ana aku ia o kou pii ahiki i kou ku hookahi ana he helu kiekie loa iwaena o nawahine hanakeaka apau o Enelani nei."

"Ua ike au i ka haawina ko'iko'i e kau mai ana maluna ou ma au e hilahila ana a hoopepe paha ma ka'u mau hana o keia po, aka e kuu Kakalina aloha ua paa kuu manao e hoao no au e hoikeike aku imua o ka poe e piha mai ana maloko o keia halekeaka aole au he ua heleheaw aka he kawa keia nai i lele aopu a nou hookahi wale no e Kakalina e ku aku ana au imua a hooiaio aku aole oe i kuhihewa ma kau mau mea apau i kamailio aku ai imua o kou mau haku aka ua pololei ia ma na ano apau, a e hookahahaia ana ko lakou manao i keia po."

"Ua ike mua au i ka oiaio o kena mau olelo au e kamailio mai nei e Oliva aka aole keia he manawa no ka hoonui ana i ke kamailio oiai ke kokoke loa mai nei i kou kaua manawa e ku aku ai imua o ke anana a ke lohe nei au i ke kaheaia o ko kaua mau inoa.

"Mamua nae o ko kaua oili ana aku imua o ke anaina o ka'u a'o hope loa ia oe mai noho oe  a nana iki imua  o na kanaka, o lilo auanei ia i kumu e hoopihoihoiia ai kou noonoo aka e nana mau mai no oe ia'u a ia oe no ka ike ua pau ka lelele o kou oili a ua hoi pono mai kou mau manao maikai apau o kou manawa auanei ia e huli pono aku ai imua o na kanaka e nana ana ma kela ame keia wahi e ike ana no oe aole loa he wahi pihoihoi iki iloko ou o ka pau ae la no ia o ka pilikia."

"O kena wale no anei kau mau me e a'o mai ana ia'u. aole he mau mea hou ae?"

"O keia wale ae la no, aole he mea hou aku e a'o ai ia oe oiai ua ike au ua paanaau na olelo apau au e kamailio mai ai a ua hiki hoi ia o e ke kuhi i kou mau lime me ka hiehie maoli a o ka oni ana o kou kino he ku i ka hiehie a'u no e kaena e ae nei aole loa he manawa i hanaia ai ke keaka a kaua e hoikeike aku ana ke ku i ka nana ame ka maemae, elike ma ia a'u i ike aku ai ia oe."

I kela manawa nae i komo mai ai ka lunanui o ka halekeaka a iaia i ike mai ai ia Oliva no ka manawa mua loa ua hoopiha loa ia aku oia me ka kahaha i ke kulana kiekie ame ka wahine u'i o keia kaikamahine a mahope o ka hoolauna ana kau o Kakalina ia Olive imua o ka lunanui ua laweia aku la laua nei noloko o kekahi keena e pili kokoe loa ana ma kahi i paleia me ka paku aia malaila he mau koki veleveka maluna o keia mau kokoi noho iho ai ua mau wahine opio nei aole loahe wahi ano pihoihoi iki iloko o Olive aka ke noho hoolai la laua me he mea la aia no maloko o ke keena hookipa o ko laua home.

Ua hele no hoi oloko o ka halekeaka a piha ma kela po no ke ake wale mai no keia o na mea apau e iki i ka puukani hou a o ka wahine opio akamai hoi ma ka hana keaka.

Aia maloko o kekahi wahi i hookaawaleia no ka poe kiekie a hanohano e noho ana ka Hake Kale ame kona mau hoalao o kela poe no i hooholo like ai e hele lakou i ka nana keaka ka hoopaa hoi nana i kono mai ia Kale e haalele aku i ka Lede Polena me ka hoohala ole in hora o kela ahiahi me ia.

"O keia ke manawa mua loa a'u i ike ai i ka hele oloko nei o keia halekeaka a piha i na kanaka."i pane ae ai kekahi o na keonimana ekolu e noho like ana ma kahi hookahi.

"Ina e lilo ana na hana keaka o keia po i mea hialaai nui ia elike me kekahi mau haleaka a'u i hele ai alaila ua makepono keia piha a ua makepono no hoi ka hele ana mai nei e nana i keia po aka hoi ina ma ka haanui wale iho no ke kaulana alaila ua poho maoli ke kakou dala o ka lili ana no keia p aka hoi in a ma ka haanui wale iho no ke kaulana alaila ua poho maoli ka kakou dala o ka lilo ana no keia mau noho a ua waiwai ole no hoi ka hele ana mai nei." i pane aku ai ke Haku  Kale ma kona kanlua loa na kona ike i kekahi keaka maikai me kela po.

"Ke ice nei au ua hele mai nei no ka ke duke wahine  i ka nana keaka," wahi a kekahi i kamailio ae ai me ke kuhikuhi ana aku o kona lima ma kahi a ke duke wahine e noho mai ana me kona mau loa.

"Owai auanei ia mea noho aku i kauhale no ke ake e ike i keia hoku hele hou." i pane mai ai hoi kekai "he manaoio ko'u aole e lilo ana ka hele ana mai ni o ke duke wahine e nana keaka. i mea nona e mihi ai aka e hauoli loa ana oia no ka ike kumaka ana i ke kaikaina o Kakalina Haladina, a'o Paulina hoi iwaena  o ka poe hana keaka."

"E manao ari ka hoi au aole la ha kaikaina o Kakalina o keia ka manawa mua loa au i lohe ai ha kaikaina kekahi on a." i pane aku ai ka Haku Kale.

"Aole no au i maopopo he kaikaina ponoi paha kela no kakalina a i ole he kaikaina hoopilipili  wale no paha aole no au i ninau aku iaia no ko laua pili oiaio loa."

E nanea ana no nae ua poe keonimana nei i ke kamailio o ka manawa ia ia uuia ae ai ka paku iluna aia hoi imua pono o ko lakou mau make e nonoho mai ana ka poe hanakeaka ma ko lakou mau wahi a i ka manawa i hoomaka ae ai o Olive e kammailio i kana mahele o ke keake ua hoomaka koke na mea apau e pa'ipa'i i  ko lakou mau lime i kau a mea o ka hiehie maoli mno o kona kulana pela hoi ka nui o ka mahalo o na @ apau @ ka moakaka o kana kamailio ana o ka oni ana no hoi keia o kona kion me ke kuhi ana o kona mau lime he hiehie maoli no aohe mea nele i ka haawi ana i kona mahalo no keia wahine malihini a lakou i ke ole ai mamua.

(Aole i pau.)