Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 32, 8 August 1919 — Page 2
| This text was transcribed by: | Caroline Wharton |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
2 NUPEPA KUOKOA HONOULU, T. H. POALIMA, AUGATE 8, 1919
PAE IA MAU OLULO NO KAUAI.
(Mai ka’ aoao Ekahi mai).
No ka nui nae o kela hana, o ke kiola i na poo i’a iloko o ke kai, ua kahea okoa mai la o David’ i ka wiliki, e ‘hele aku e kokua iai’a, a oiai laua e noke ana i ka hoolei i na poo i’a iloko o ke kai, ua pau iho la ka hiki ana i ka enekini ke hana, a ke ;awe loa ia aku la ko laua waapa i ka moana akea.
Ua hooikaika no ke Kepani wiliki, ma ka imi ana i wahi e hoohana hou ia ai ka enekini, a i ka hala ana o kekahi manawa loihi o kela hooikaika ana, no ka manawa uuku wale no nae, elaila, pau loa iho a ka holoke ana, a ma ka nana pono ia ana aku, eia ka aole he gesolina i koe, a o ke kumu ia o ka hiki ole ana e hana ka enekini i kana hana.
Aole a laua mea hou aku e hana ai, o ka noho malie wale no iluna o ka waapa, me ka mihi aku mihi mai i ko laua poino, koe wale no ke kakali ana aku i na ulia pomaikai o ka manawa.
Ike i ke ao Aina
Ma kela paialewaia ana o ko laua waapa, ua kaalo ae la laua mawaho mai o na kuaau o Haena, a o ka manao iloko o David, ina no ka pili loa aku o ka waapa iloko o kahi e loaa mai ai i ka nalu, e pakele ana laua, ma o na kokua la maiuku aku o ka aina; o ka mea apiki nae, ua ikaika loa ka pa ana mai a ka makani mai ke komohana mai, nolaila ua lawe loa ia mai la ke laua waapa ahiki i Eleele, ilaila i loaa ai na kokua oiai nae, ua hala kekahi mau la loihi, mai ka manawa mai a laua i ike mua ai i ka aina.
Ma ka Poakahi iho nei, i hoounaia aku ai kekahi poe i Kauai, no ke kii ana i kela waapa, a o na waapa nunui i hoounaia ai e hele e huli i ka waapa poino, aole i huli hoi mai, ma ka manawa o ka hoopakeleia ana o kela mau mea, ina no ka hoea i Kauai, alaila na kela mau waapa no e kolo mai ahiki i Honolulu nei.
HE HOOMAIKAI NUI LOA
E oluolu mai ka poe apau i hoikeia malalo iho, e lawa aku i ka makou mau hoomaikai ana he nui loa, no na pono like ole, i loaa mai.
1. I ka Meia J. J. Fern, o keia Kulanakauhale, i ka haawi aloha ana mai i ka Bana Kalana o kakou, mahalo nui.
2. I na keiki Puhiohe ame na Kaikamahine Himeni Puukaui, ahonui, mahalo me ke ohohia nui.
3. Ka Hui Court Lunalilo, ka mea nana i malama maikai i ke kino o kuu mea aloha he ae mawaho. Na ke Akua e hoopomaikai ia oukou pakahi ame ka Hui a kuu puuwai pu.
4. I ka Hui Inter Island Steamship and Navigation, ka hui a kuu kane i noho paaua ai no na makahiki he 23, a moe aku la, hoomanawanui no, ame na kokua e ae. Mahalo nui!
5. Ia Kauka A. Kaumu Hanchett, i kau mau hooikaika ana i na minute hope o kuu aloha. Mahalo nui.
6. Ika poe apau i hoouna mai i na pua ame na lei i ohu i wehi no kuu aloha i niau iho la ma ke ala pilikua a Kane i ke Alohilani. Mahalo nui.
7. I ka poe apau i hui pu mai iloko o ka uwe paiauma ana no kuu mea aloha he kane ame ke ka’i ana iloko o ka huakai hope a hoolewa i ka ilina o Maemae. Mahalo, mahalo, mahalo nui.
He lana ko’u manao , e lawa oluolu aku ana oukou, a hiipoi aku ma ko oukou poli, i nei mau leo kanaenae aloha; a i ka Lunahooponopono, ka’u hoomaikai hope , no kona ahonui i ka hiipoi pu ana aku i keia ukana luuluu, kaumaha a walania o ka naau, a aloha paumako o kuu kane heleloa; pela pu i kou mau keiki hoonohohua o kou keena.
Ke hooki nei makou iloko o na lulumi ana, ame he la aia makou iloko o ka naele o Alakai, ka hoi luuluu i ke one o Hanakahi, akahi ka luhi o ke kino, i ka haalele ana mai a kuu Kane aaloha, Kane-heleloa David Ka-Hulumanu Naipo, a makua aloha o makou Ilihia wale a Walohia wale me ke aloha paumako.
MRS.D KA-HULUMANU NAIPO,
MISS E. KAUHANE NAIPO,
Me ka ohana pu.
2061S Gulick Avenue Kalihi Honolulu
Aug. 4,1919.
Ma ka Hokele Iana ka paina awakea a ke Kalapu Makaainana Hawaii, ma ke awakea o keia la. E uauwe ae e na Hawaii ma ke;a paina.
NA KEIKI ULU O KA NIHO.
O nas keiki hoomaka o ka niho e ulu, he he loaa lakou i ka ma’i hi, e hiki ai no nae ke hoopauia kela pilikia, ma ka haawi ana aku i ka Laau Nahu o ka Opu ame Hoopaa Hi a Chamberlain. O ka mea wale no e hana aku ai, o ia ka malama ana i na hoaskaka, ma ka haawi ana aku i kulu o ka laau, mahope o ka ikeia ana o ka mea maa, a o ka aila hoonaha aku mahope, no ka hoomaemae ana i ka opu. He maalahi loa keia, me ka maopopo loa o ke ola. E hiki ana ke hoolaia na ma’i kupilikii loa. Eia ke kuaiia nei e ka poe kuai laau, o Beneon Smith & Co., na akena no Hawaii Hoolaha.
E HOEA MAI ANA IANEI NA MOKUKAUA.
E hoea mai ana i Honolulu nei ma ka Poakolu, Augate 20, ke kakauolelo o ka oihana kaua moana Josehus Daniels me Kona mau ukali maluna o ka Makukaua Misisipi, me ka ukaliia maie ka Mokukaua Nu Loka ame na moku hahai topio eono. E ku iho ana i keia awa na mokukaua nunui a o na moku hahai topido ke holo loa aku ana no ke awa o Puuloa; o keia ae la ka lono i loaa ae i ka Ria Adimarala Fletcher ma ke kakahiaka Poalua nei e hoakaka ana no ka loli ana o ka manawa e hoea mai ai. E haalele iho ana na mokukaua ia Honolulu nei no Hilo ma ka hora 6 p. m. o Augate 23, ma ke ala hoi no Kapalakiko.
Mahope iho o ka loaa ana mai o keia hoike i ke komite hooko o ka oihana Kalepa o Honolulu nei i hookohu ai no ka hoomakaukau ana i na hana no ka hookipa ana mai i ke kakauolelo o ka oihana kaua moana ame kona mau ukali ua noho ka halawai a ke komite ma ka auwina la Poalua nei me ka akoakoa pu o na aliikoa kieki Mekay ame Beaver, a hoomakaukau i ka papa kuhikuhi hana no ka hookipa ana mai i na aliikoa kiekie ame na kanaka o na mokukaua e waihoia aku ana i ke Kakauolelo Daniels ame kona mau ukali ma Honolulu, aole ka eono elike me ia i hoolalaia ai mamua.
No na mea e pili ana i ka haawi ana aku i na malihini i kekahi mau papa ahaaina e ku ana no ia elike me ia i hoolalaia ai, aka e loea ana no nae he manawa i ke kakauolelo e hoolaunaia ana ma kekahi papa ahaaina e haawiia ana ma ka Hokelo o Haleiwa iloko o ka manawa e holo makaikai ai a puni ka Mokupuni o Oahu.
Ua hoolalaia e ka papa o ka oihana Kalepa ma ka Hokele Moana ke kakeuolelo, kana wahine ame kona mau ukali e noho ai iloko o na la e noho ana maanei, ma ke ano he mau malihini koi na keia Teritore.
O ke emi loa 150 mau aliikoa ame 2500 mau kanaka oluna o na moku, a he mau hana ka i hoolalaia no ka hoohauoli ana aku ia poe i kela ame keia la a ma na ahiahi a koa ke ahiahi Poaono, ka la hope a lakou e noho ai maanei. O ke komite i kohoia no ka hookipa ana mai i na malihini o F.D. Lowrey, lunahoomalu Col. R. McA. Schofeild, ka Mekia kenerala Morton, ka Mekia James D. Dougherty ma ka aoao o ke kiaaina, H. G. Dillingham, Norman Watkins, J. A. Beaven G.P. Wilder, Samual Walker, A. L. Castle, John Guild ame R. C. Brown, ke kakanolelo a ka oihana kalepa.
Ua hoolala pu ia e ke komite ka hana e pili ana i ka lawe ana i na kanaka o na mokukaua e holokaa a e lawe ana e hoomakaikai i na kanaka o na mokukaua kekahi hana i hoolalaia a puni ka Mokupuni o Oahu, ina no ka holopono o keia hana na na kaa kalaka nunui a ka oihana kaua Hawaii e lawe ia lakou ma na wahi apau e makemakeia ana.
No na hana hoohauoli, hulahula a me na anaiua hoalauna o ka W. C. C. S. ke hoomakaukau mai nei i na e pono ai ia haua, o kekahi hana i noonooia oia ka huli ana i hale no na kanaka o na noho ana maloko nei o ke kulanakauhale.
Ma ka la e hoauia ai ke alahukimoku me he mea la e haawi ana ka hui kaahi i kekahi mau kaa no ka lawa ana aku o 600 ka nui no Puuloa. Ma ia la e wehe hamamaia ana ka na pukapa nop ke komo ana aku o ka lehulehu , a ua la ka o ha’i o ke alahukimoku no na kaukani kanaka e ku ai.
NA MARE.
James W. Kamali, ia Elena K. Nihoa, Iulai 29.
Joseph A. Akina, ia Fanny M. Mahoe, Iulai 30.
Henry Fern ia Adell McKeague, Iulai 30.
Joe Rodrigues ia Kealoha K. Aola, Iulai 30.
Jack F. Medeiros ia Hattie Kahinu, Iulai 31.
George K. Kane Jr. ia Mamie Keawemauhili, Aug. 3.
NA HANAU.
Na Robert Plukett ame Julia Kux, he keikikane Aug. 2.
Na David K. Pa ame Catherine Powan he keikikane Aug. 3.
Na Alfred K. Doison ame Lily Watson, he keikikane Aug. 3.
Na Louis K. Ceaser Jr. ame Lulu Kimona he keikikane Aug. 3.
Na John L. Kea ame Meggie Iopa, he keikikane Aug. 4.
NA MAKE.
Kiliona Kaleikini, ma ka Halema’i Moiwahine, Iulai30.
Rose Montero, ma ka Halema’i o na Kamailii Aug.1.
John Palau, ma ka Halema’i Moiwahine Aug. 1.
David Hulumanu Naipo, ma ke Alanui Gulick, Aug. 1.
He bebe na Albert Parker, ma ka Halema’i Moiwahine, Aug. 1.
Daisy Kea, ma ke Alanui Manoa, Aug. 3.
Mary Malia Tilton, ma ke Alanui Auld Aug. 4.
UA HOOHOLO KA PAPA LUNAKIAI E HANA I KE ALANUI
Ma ka halawai a ka papa lunakiai o ka noho ana ma ke awakea o ka Poakahi nei ua hooholoia ma ka heluhelu ekahi ana ke noi a Lunakiai Petriee hookaawaleia i $2,000 no ka hana ana i ke alanui Tantalus a i $3,000 no ka hana hou ana ae i na wahi poino o ke alanui Pali. Mawaho ae o keia he olelo hooholo e hookaawale ana i $1500 no ka hana hou ae a maikai i ke alanui o Puuloa kekahi i hooholoia.
Na Lunakiai Pacheco i hookomo ae he olelo hooholo e hookaawaleia ana i haawina dela o $1000 no ka hana ana i kahua paani tenis ma ka Paka Kapiolani a i $1000 no ke kukulu ana i hale malumalu ma ka Paka o Kalihiwaena. O kekahi hana e ae i kamailioia ma ia halawai oia ke kauohaia ana aku o ka Enekinia Kulanakauhale e hoomakaukau i kekahi mau kii me na kuhikuhi apau no ka hana ana i kekahi alahaka kameki ma Waialua, a i ka lunanana hale hoomaha ma ka Paka Aala.
No ka Luna o ka Apana ka Hewa.
No ke kumu o ka loaa ana o ka ulia, i poino ai ke kaa otomobile a K. Okumura, he Kepani kalaiwa kaa otomobile hoolimalima ma ke kakahiaka o ka la 4 o Iulai mamuli o ke poholo ana i ka lua ma ke alahaka Helu 1 o Heeia, ma kela huli o Ohau, ua kauia aku na a hewa ana maluna o U. H. Jones, ka luna alanui o ia apana, elike me ka manao o ka Loio Kalana Heen o ka hoakaka ana ae mamua o ka papa no kona hana ole ana ia lua a paa. E uku ka papa i kae poho aole nae i ka huina apau i koiia mai $490, a ua noiia mai ka Loio Heen e launa aku me Okumura, no ke kuka ana me ia e hoemi mai i kana koi.
He noi na ka Hui Enekiuia Pakioika e aeia aku e kukulu ia i palaau papa ewalu kapuai ke kiekie ma na lihi alanui e hoopuni ana i ke kahua o ka hale hou o ka i aponoia e ka papa. He 20 kapuai i aeia ma na alanui Moiwahine, Bihopa ame Kalepa, a he 16 kapuai ma ke alanui Alakea no ka pa, a e paa ia pa malaila no ka manawa o aneane cono mahina.
He 30 la i haawi hou ia aku ia Agassix no ka hoopau pono ana i ka hana o ke kumano ma Waikiki a he $2490.84 i ukuia aku iaia no ka hana i pau i nei manawa, a he $5614.28 no ka hana i hanaia e J.L. Young ma ka laina paipu sua ma ka apana o Kewalo.
Na Lunakiai Petric i hookomo ae he noi a ua hooholoia ma ka heluhelu ekahi ana no kekahi khaawina dela o $780 no kia hana ana i ke alanui o Wahiawwa, he $200ka oi ae i ko ka haawina o ka makahiki i hala.
MAKEMAKE E HOI MAI I KE ONE HANAU.
Oioa mau no ka kani kohakoha o na bele o ka halepule Kidderminister, ka welo o na hae i ka welelau makani ame ke kanikani a piha ana a na kanaka o Enelani no ka piha hauoil no ke kakauinoaia ana o ke kuikahi maluhia o ke ao ma ka la 28 o Iune, i ka manawa a Dimond Keknoa, kekahi o na keiki Hawaii i komo aku i ka oihana koa me ka pualikoa Pelekane, i kakau mai nei i kekahi leka na knoa makuakane, Richard Kekona, o ka oihana makoi, no kona makemake e hoi mai me kana wahine haole Pelekane e hoi mai me kana wahine haole Pelekane a noho loa iho ma Hawaii nei.
O Diamond Kekona kekahi o na keiki Hawaii i hoea aku i Enelani me kekahi hui himeni i ka manawa i kukalaia ae ai ke kaua e Kelemania. Ua mare oia i kekahi kaikamahine Pelekane a he hauoli ko laua uoho ana, eia nae, i ka wa i kukalaia ae ai ke kaua ua hooholo koke oia e komo aku i ke kaua me na pualikoa Pelekane, a ua hoounain aku oia i Palani, a no na na makahiki eha knoa komo ana aku i ke kauaa ua puku mai me ka lanakila. He aina nani o Pelekane, wahi ana o kana hoakaka ana ae maloko o kana leka, hookahi ka puu nui o ka nui o na haunacle mawaena o na limahana malaila, a no ia mau haunaele i ulu ae ai ka kona manao e huli hoi mai no ka home kulaiwi, kahi o ka maluhia.
“Ua pau ke kaua i nei manawa, wahi ka ana maloko o kana leka,” ua kakauinoa ma Kelemania hoohaunaele i ka kuikahi maluhia, a no ia nu hou ke loheia aku nei ke kani olowalu a kohakoha a na bele o na halepule a pau a puni o Enelani nei.
“Ua pau ke kaua, ua meha na kahua kaua i nei manawa aohe lobe hou ia aku o ke pohapoha mai o na pu kuniahi maluna o na Lahua, ma ka lewa a ma ka moana, aka nae ua nui ko’u kaumaha no na wahinekane make ame na makuahine na wahinekane make ame na makuahine na lakou na kane ame na keiki i make aku maluna o na kahua kaua.
Ma kekahi hale e ku kokoke mai nei i ko’u ua mako ke keikikane a kekahi lede o Mrs. Curtis, ka inoa, ma Italia i kela makahiki aku nei ia’u i hoi mai ai no ka hoomaha mai Italia mai. He keikikane maikai, nui a ikaika oia o ke kino, he mea ole nae ia mau men i ka make.
He makemake au e hoi aku i ka home. He mau mea hoouluku wale no na mea apau maanei i ka noonoo. E ala mau ae ana kekahi ano haunaele maanei i kela ame keia pule.
HE ALOHA NO KUU MAMA.
Ua pauaho mai kuu Mama aloha i kei ola ana Mrs. Sarah H. Puaakuni ma ke alanui Kunawai i ka hora 4 kakahiaka Poalua, o Iulai 29, 1919.
A waiho iho la ia’u kana lei hookahi ame kana moopunakane hookahi ame kana mau keikikane hanai elua ame ka ohana apau e kanikau aku nona mahope nei.
Auwe kuu minamina pau ole ame ke aloha i kuu mama! aloha kuu hoapili, kuu hoa haihai olelo o keia aina malihini, e Mama e, kuu aloha poina ole ia oe e!
Ua hanauia kuu Mama ma Kapaau, Kohala, Hawaii, mai ka puhaka mai o Kauaua Keliikipi kane o Kohala ame Naaiakaliko Naone wahine o Kohala, a na piha i kuu Mama aloha na makahiki he 65, a hala wale aku la. I ka 18 makahiki mare oia i kana kane ia J. M. Puaakuui o Maui a na laua i hoohua mai elua keiki, hookahi kane a hookahi wahine, a ua hala mua no kuu Papa aloha ame kuu haku kaikunane i kela ao mao, ua hahai aku la no hoi kuu Mama ia alahele hookahi.
Auwe kuu minamina pauole i kuu Mama hele loa! Aloha ka makani Apaapaa o Kohala kahi a kuu Mama e walea ai i kona mau ea huihui ame na puu haelelua kaulana o Pili, me Kalahikiola. Ua pau ko oukou ike ana i na maka o kuu mama hele loa! Ua hoomoeia aku ke kino o kua mama aloha ma ka ilina o Puuokamalii.
O makou iho no me ka luuluu.
MR. & MRS. J THOMAS,
MASTER WILLIE McKEE,
MASTERWILLIAM JURY,
MR. & MRS. JOE KAULAKUKUI
MR. & MRS. KAAHA KIURE,
HOOMAIKAI.
Ke mahalo aku nei makou me ko makou puuwai aloha i ka poe apau i hui pu mai me makou no ka hoomanao ana no ke kino o ko makou makuahine aloha i haalele mai i keia ola ana ame na makana pua i makana ia mai e na makamaka no ka hoohiwahiwa ana i ke kino o ko makou Mama aloha.
MR. & MRS. J. THOMAS,
MASTER WILLIE McKEE,
MASTER WILLIAM KIURE,
MR. & MRS. KAULAKUKUI,
MR. & MRS. KAAHA KUIRE,
HOOLE KA AHA I KE KULEANA O VIERRA.
Oka hoopii a Mr. A.K. Vierra o ka hookomo ana aku iloko o ka aha kapuni, e kauoha ana i ka aha, e hoopuka mai i kekahi kauoha kanawai, no ka papa iaia mai kona kulana mai, ma ke ano he luna no ka poe pulumi alanui, ua hoole mai ka Lunakanawai Kaapuni De Bolt, ma ka Poalua aku la i hala; a ma kekahi olelo ana ae hoi, ua pololei ka hoopau ana aku a Mr. Wilson iaia, elike me ka mana i loaa i ke enekinia kalana hou.
I ka hoopuka ana mai o ka Lunakanawai De Bolt i kana olelo hooholo e hoole ana i ka papa ana i ka Enekinia Wilson, mai ka hoopau ana aku ia Mr. Vierra, elike me ka hoopii i waihoia aku imua ona, ua olelo mai oia, mamuli o ua mea oiaio i waihoia aku imua o kana aha, ua maopopo loa, he kuleana ko John Wilson e haua ai ma ke ano he enekinia, elike me kana i makemake ai.
Ua hoala aku o Mr. Andrews, ka loio o Mr. Vierra i kekahi ninau kanawai, no ka niana ole o ka hookohu oihana, o John Wilson, mahalo o ke kumu, aole i hookuponoia na hoa o ka papa luuakiai, ma ia ano, o kela hookohuia ana, aole ia i mana.
Ua kupale ka Loio Kalana Heen; ma ka aoao o Mr. Wilson, me ka hoakaka ana imua o ka aha, i ke kuleana o na hana apau i hookoia, a ina no paha e ikeia ae ana, aole i kupono ka lilo ana o Kumalae ame Pacheco i mau hoa no ka papa lunakiai, alaila o ke kohoia ana o Mr. Wilson, ma ke ano no ia he luna oihana no ia no ke kulanakauhale.
Ua kakoo ka Lunakanawai De Bolt i na kumu ma ka aoao o ka Loio Kalana Heen. a hoopuka mai la i kana oielo hooholo, e hoole ana i ke noi a Mr. Vierra, no ka mana ole o ka hoopau ana aku a Mr. Wilson iaia.
Ma ka Poakolu nei, i hala aku ai ka Lunakiai McClellan no Amerika e hala ai he elua mahina iaia malaila, mamua o ka huli hoi hou ana mai no Honolulu nei.
Kela Laau Kaulana
__________________
B.B.C.
__________________
Helaau i hoohuiia o na launahele, laau e hana pu ana me ka hana a ke Akua, he hoomaemae a hooikaika ae i na mea paahana holookoa o ke kino, e kipaku na i ka ma’i kino ame na ma’i ili wale mai e haawi ana i ke kino i ka ikaika, ke ola ame ka mana i na aalolo.
E hoopaha ana ka B.B.C. i ke kino me ka ikaika hao o ke ola a me ka ikaika o na la opio. Ua loolau na poe nawaliwali ma na manawa lehulehu mahope o ka inu ana he mau pule wale no. Ua aponoa e na kauka kaulana he nui ame na kanaka hau kamahao loa ma ke ao.
KUAHA MA NA WAHI APAU.
Keena Kuai Laao B.B.C. 161 Alanui Moi, Honolulu, Hawaii.
NA MEA HOU O KA PAPA LUNAKIAI.
Ma ka halawai a ka papa lunakiai o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu o ka noho ana ma ka po Poalua o keia mau itamu mahalo nei kekahi i noonoo a i hooholo ia.
Na ka lunanana hale Cain i waiho ae ha mau kii no ka hana hou ana i ka Halekula Kiekie McKinley a ua waiho ae i ke noi no ka hooholo koke ia e ka papa. Ua kauohaia ae ke kakauolelo kulauakauhale no ka hoolaha ana no na koho.
Ua hookaawaleia ka huina o $550 no ke kuai ana i 1100 kapuai kuea aina no ka hoakea ana i ke alanui Kula mawaena o ke alanui Emma ame Papu. E hoikeia aku ana i ka poe ona aina apau ma nei mua koke iho e hoolilo mai i kekahi mau kapuai o ko lakou mau aina e pili ana i ke alanui.
Na ka lunanana o na hale waiu. Joe Richard, he hoike he 350 mau bipi waiu i nanaia eia a he ekolu o lakou i ahewaia.
He leka ka i loaa ae i ka papa lunakiai mai ka Jope Loio Kuhina Lightfoot ae e noi ana i ka papa e noonoo no ke kumulaau Ohai e ku nei ma ke kihi o na alanui Pawaa ame Moi, he kumulaau i lilo i mea hooweliweli no na kaa. Ua waihoia aku ia hana i ke komite alanui ame ka ahahui Hoomaemae Kulanakauhale.
Ua loaa ae he noi i ka papa mai ia Ernest Botelho ae e noonooia kana koi mamuli o na poino i loaa iaia, oiai oia e holo ana maluna o kona kaa motokaikala a hookui aku la me kekahi kaa kalaka e ku ana ma ke alanui aohe mau kukui i kauia, ma ka mahina o Feberuari i hala. He iwakalua-kumamahiku mau iwi o kona lima i weheia e na kauka mahope iho o ka lopaa ana o kela ulia. Ua waihoia aku keia hana i ka Loio Kalana.
Ua waihoia ae na a’o ana i ka lunanana hale e ninaninau a e noii pono aku i ke kulana maemae o na kula, ma ka hana i like me ka hoike a ke Kauka Wayson, ka luna nui o ka papa ola, a waiho ae i hoike.
Na Lunakiai Kumalae i hookomo ae he hoololi i ke Kanawai kukulu hale a hooholoia ma ka heluhelu ekahi ana, ma keia hoololi e hana hou ia ae na hale ma ke kulana paa a maemae ma loko o na palena pauahi a i ke 50% o ko lakou waiwaiio i auhauia, ma kahi o ke 40% elike me ia i nei manawa.
Ua aponoia na bona ame na hoohiki oihana o Louis Cain, ka lunanana hale, F.C. Benevides, luna o na paka ame C.L. Alemeida, lunanana o na hana paipu a waihoia ma kahi o na palapala.
Na lunakiai McClellan he olelo hooholo a i hooholoia e ka papa e a’o ana i ka lunahooia kalana e hooponopono ia ma ke ano hou ka hana ana i na buke moowaiwai o ke Kalana e loaa ai ka ike maopopo ana i na waiwai paa o ke Kalana a e hoonohonohoia ma na papa na waiwai apau o ke aupuni kulanakauhale a kalana. Ua haawiia ka mana iaia e koho ai i kokua nona a e waiho mai i na hoolilo. He $499 i hookaawaleia no keia hana.
I kulike me ka Hollinger olelo hooholo o ka hookomo ana ua kauohaia malaila e hoomaemae ka poe ona aina ia na nahelehele e ulu ana ma na lihi alanui, a ua hooholoia me ka lokahi, a e hoolahaia ae ana ia mea maloko o na nupepa.
O na koho no ka hoolako ana ae i na mea hana no ke Kalana no ka manawa o eono mahina na haawiia aku i ka poe koho haahaa loa , elike me ka hoike.
Ua hoomanaia ke kakauolelo e hoolaha ae i ke Kalaua me ua kaa otomobile.
KAKOO I KE KEIKI O NA KOOLAU
Mr. Solomon Hanohano; Aloha oe: Ma ke Kuokoa o kela pule aku nei i ike iho ai au i na ninau a ke keiki o na Koolau, malalo o ke poomano: “He Hookae Maopopo.” Ma ko’u noonoo pono ana iho no ua mau ninau nei, he mau ninau ia e paopao aku ana i na hoa Hawaii o kaua e noho mai la iloko o ka Papa Lunakiai o kakou nei, e kuokoa no lakou iho a e hana mai i ka hana kaulike i kekahi o ko kakou auna.
He nui na Hawaii naauao o kaua e noho mai nei i hiki loa ke lawelawe i na hana like ole e kupono ai no ke hookohuia aku eia nae ka mea apiki eia wale no ia hai e haawiia nei. He hewapaha lakou nei i ka hoonoho aku kekahi Hawaii i poo no kekahi keena o ke aupuna kalana o kakou nei.
Aole ka paha o lakou nei makemake e lilo ia kaua Hawaii ke kani ana a ka manu pelehu, he “pokeokeo,” i kekahi manawa, aia wale no ka paha ia lakou la alaila pono. Kupaianaha o na Kupaianaha!
Heaha iho la la ka ka waiwai o ka hoonaauao ana o kekahi o kakou Hawaii i ka lakou mau keiki. Aia ka hoi a loaa ka naauao ia lakou e hiki ai e lilo lakou i mau alakai no kakou, o ka manawa iho la ia e hoohemehema aku ai.
Nolaila ke kakoo nei au i ke Keiki o na Koolau. Gude boe, Keiki o na Koolau.
Eia, ho-a hou ia mai i mau kui no lakou nei. Me ka mahalo a nui i na keiki oniu hua kepau.
DEMOKALAKA KUOKOA.
UA HEWA MAKOU UA LAWEHALA A UA HANA INO AKU
O keia mau mamala huaolelo ku i ka hoohaahaa a ke Alii noeau a Solomona malalo aku o na keehina wawae o “Owau mau loa,” imua ou e Hawaii lahui, a’u e makee nui nei ma ko’o lae ano, o ia no kekahi o na huaolelo o ka pule hoolaa ku i ka ii a ke Alii e ulono a e uwalo aku imua o ke Alii o na Alii, ame ka Haku o na Haiku: i na paha, no ka ahaipio ia o ka Iseraela, i kahi wa mahope aku o keia pula hoolaa ana a ua o Solomona, e hoakakalea nei imua o ko lakou Akua mana, a ikaika; ko lakou alihikaua o ka Mea Nana i kaua a hoola ia lakou penei:
Ina e hana hewa lakou ia oe,(no ka mea, aohe kanaka i hana hewa ola) a huhu mai Oe ia lakou a haawi oe ia lakou i ko lakou poe enemi, a alakai pio ua poe la ia lakou i ka aina loihi, a i ka aina kokoke paha: A i noonoo iho lakou ma ka aina o ko lakou e noho pio ana, a e huli ae lakou, a e pule aku ia Oe; ma ka aina o ko lakou nohopio ana me ka i aku “Ua hewa makou, ua lawelawe , a ua hana ino aku:
A huli lakou ia Oe me ko lakou naau apau, ame ko lakou uhane apau, alaila, e hoolohe mai Oe mai ka lani mai, mai kou wahi e noho ai, i ka lakou pule, ame ka lakou, a e kala mai i kou poe kanaka i ka mea a lakou i hanahewa aku ai ia Oe. -2 Oih-Al 6:36-39.
Maloko o ko kakou iwihaiao i keia la; aia no he ekolu mau kumu ano nui e a’o a e kuhikuhi mai nei ia kakou e hoonaauao iho ia kakou, me keia mau kumu oiaio ano nui: I na no ko lakou lana i ka auwae i kahi haiki, (lawe pioia, popilikia, a poino e ae paha), alaila, hopu iho no a uwai ae, i ka lua o na kumu ano nui, o ia kela e welo aku la imua ou e Hawaii ponoi. “Ua hewa makou ua lawehala, a ua hana ino aku.” A ina hoi e hana ae hooko lakou i keia ae la ma ko lakou aoao o ka mihi me ko lakou naau apau, ame ko lakou uhane apau, alaila, heaha aku ka lakou hana i koe. Aohe a lakou hana i koe, aka, ma ko ke Akua aoao ka hana i koe, wahi a ka noeau e hoakaka aku nei imua o ke Akua penei:
Alaila, e hoolohe mai oe mai ka laui mai, mai kou wahi e noho ai, i ka lakou pule, ame ka lakou noi ana a e hoopono mai no lakou, a e kala mai i kou poe kanaka i ka mea a lakou i hana hewa aku ai ia Oe.
E hoomanaoia eia no ka Iseraela ke neho a ke ela nei i keia hora, me ke kuokoa a lanakila: A no ia holomua a lakou e hauoli la, pela ke alii ame ka laliui o ka Iseraela i kukulu ai i Halelaa no kahi e waiho ai, no ka inoa nui a ihiihi o ko lakou Akua, a ko lakou Alii i manaoio ai, o ia no ko lakou puuhonua a pakana e maluhia ai i na kau apau loa, mai ko lakou wa e noho lanakila ana, a ka wa e noho pio ai; malalo o ka enemi, ua ike a maopopo mua no i ke alii, o ka mihi me ka naau haahaa a pepe, o ia wale no ke alahele e noho hauoli mau ai: elike me ke a’o a ko lakou Akua: maloko o na palapala kanawai o lakou a ua walewaha ia lakou ia mau a’o a kuhikuhi mau ana, a ko lakou mau alakai, i kumu e noho lanakila mau ai lakou a he nui loa a makena na kau ame na manawa a ka Iseraela i hoopilikiaia ai a he nui no hoi a ku ka paila a hana ka haawe a ka Iseraela i poina a haalele i na kauawia ame na kauoha a ko lakou Akua.
Aka, i ka wa koke no a lakou e mihi a e hoohaahaa loa ai i ko lakou naau haaheo, a hoopalupalu koke iho ai i ko lakou a i oole’a me ko lakou naau apau, ame ko lakou uhane apau, he mea oiaio, e maliu koke mai no auanei ko lakou Akua a e haawi mai i Kana mau hoopakele ana, elike me Kona hooiaio mua loa ana mai imua mo o lakou.
Huli kakou a nana i ko lakou aha’ipio ia ana i Babulona, no ko lakou ulolohi loa no i ka hoi ana i ka mihi a 70 makahiki he oiaio, ua maliuia mai no lakou.
Huli hou kakou a hoomanao i ke kipakuia ana o na mamo a keia lahui o ia na Iudaio: he mau kenekuria ka noho ai alii ana a na Tureke ia Palesetine i kau a mea o ka uha’i berita no o keia lahui Tndaio, i ike no a ola pu me ke keiki a ka Haku o ka mala waina, ua pepehi a kauliaia ma ka laau, a akahi paha auanei la, a manao ae ka noho a ola hou ana, maluna iho o ko lakou aina hooilina, ke loheia aku la hoi, ka hooia a na aupuni mana nui a ikaika, i na;i a paio ae la ia Tureke a hahakiia iho la kana kaulahao hookaumaha, o ka haowale ame ka anunu o ka hoopilikia wale ia hai.
Ano, e Hawaii ahui aloha nui loa huiia o’u nei, e oluolu mai ia’u: E ku e nana, e hoolono, e hoolohe a e mulin iki mai hoi no ka kakou leo ulono a kahoahoa haaha loa imua o “Owau mau loa: “ko kakou Makua Aloha a ahonui loa, a ko kakou , ka lakou poe mamo i hoohiki a i herita paa loa ai “Oia, Oia wale no ko kakou Akua, aohe Akua e ae,”
A he mea oiaio anei, ke malama a hiilani mau nei kakou na mamo a ko kakou mau kupuna, ame ka lakou poe keiki, o ko lakou poe makua i ka berita a ko kakou poe kupuna me ke Akua, a lakou i koho ai, i Akua a i @ kiai mau loa no lakou, ame kokua ka lakou poe mamo no ka wa mau loa!
A i na eia no kakou o ka me mamo ke hoomau nei no i ka pulama ana i ke anoano, ka eehia ke kapakapu, ame ka hemolele o ka hoohiki aae ka berita ana, a ko kakou poe kupuna me “Owau mau loa.” alaila o ka uku, a o ka hoopomaikai anei kona a ua Akua la a ko kakou poe kupuna i anoi nui ai e kau mai maluna o kakou o ka lakou poe mamo?
O ka hoololi kumukanawai i ka 1887 o ka pau o na’lii, a me ka holomua mau o ka lahui i a make, o ka hiolo o ka nohoalii o ka 1893, o ka lilo o na aina momona i na malihini o ke kaupaona pakeekee a na aha hookolokolo no ko kaulike o ka hune ame ka mea waiwai, o ka ulu homimi o ka kakou hanau ana i ka na Kamahele o pauhakee o na Kau Kanawai hiki e hoopaiia he $25.00 no ka mea hoomea palaoa kaulike ole i ke kaumaha o ka palaoao, a aohe nae he hiki ia oe eha e hana i kanawai moakaka no kaa ai a me kau i’a, oiai, o oe ka hapa nui o ka mana koho, o ka hoolapuu lakee o ke Aupuni Ahupuaa i na kaa apau: o ko kakou lokahi ole ma ka hoomua kaulii ana i ka hua o ka hou o ko kakou lae, o ka hoomaloka i ka imi naauao ke anuu o ka pii ae ame ka oai aku imua, ame na kumu maikai ole e ae a ku ka paila a hana ka haawe imua ou ano e Hawaii lahui i keia hora.
E Hawaii lahui, e oliolu hou mai ia’u o keia mau ano hiohiona a’e i kahakaha aku la imua ou, aole, aole loa ia o ka hoopomaikai a ke Akua i berita ai me ko kakou poe kupuna i auwale ka la i o kikilo loa la no!
Aka o ka poino a o ka popilikia maopopo loa ia a ua Akua la e hahai mai ai maluna o na tausani o na tausani ou e Hawaii, ka poe e inaina mau aku ana i ke Akua; ma o ka hoomau ole ana i ka malama i kau berita me “Owau mau loa.” Ina iho na Akua la wahi no Ana, he Akua Lili.
Eia hou e oluolu no e huikala nui ia mai ka oukou kauwa haahaa loa nei no ko kakou pono no, a hauoli onua aku nei; oiai, ua oi aku no ko oukou nauao, a ike mamua o’u, a pela au e manaoio mau nei, no oukou huiia ua hiki loa i ko oukou akamai ke ike e i olahonua nei, mamua ae hoi o ke kaukai ana aku a lohi loa ka manawa o ia hoi keia: E noho a e ola aku ana kakou no keia mau malama he 13 i koe ahiki aku i ka mahina o Sepatemaba o ka A. D. 1920; aia ma o ko kakou poe kupuna i hoohiki ai i kekahi ka naka kupono i kona iini e alakai a e hapai ae ia kakou mai keia kulana ana pihopiho a kokomo; a ia wa auanei kakou e ike moakaka le’a loa i ko ke Akua kanawai paa loa Nona iho: penei. “He aloha ke Akua.” A heaha ko ke Akua mea e Aloha mai ai ia kakou?
Eia no o ko kakou lawe a noonoo i keia mau mea oiaio, i hana maoli ia e ko kakou mau kupuna; na makua o kakou, ame kakou ponoi iho no hoi oiai, ehia la o kakou e pule nei i ke Akua o ka lani o na hoahanau o na hoomana apau apuni oe e Hawaii. i palekana mai ka manaoio ana o na Aumakua no o ko kakou poe kupana ka poe i ike a hoomaopopo nui ole i ka euanelio oiaio a Kristo o ia no ka ko lakou Anela kiai o keia la o ka poe i ike a hoomaopopo i ka nani ame ka mana o ka euanelio o ka mana ia o ke Akua e ola ai?
Nani ka luuluu ame ke kaumaha o kuu uhane, a kaniu-hu no hoi ka manao aka, e hoolana no nae kakou i ko kakou mau iini Akua oiaio, ma ko kakou apo ana mai i na olelo mihi waiwai nui o kela la, no ko kakou ola a ulu a hoolaupai hou ia ame na hoopomaikai he nui. Ina wale no kakou i lawe i’o mai a puana ae imua o no kakou Mea i hana hewa aku ai penei: “Ua hewa makou, ua lawehala a ua hana ino aku.” Amene.
Me ke aloha no a nui loa.
JOHN M. MAHUKA.
E HOEA MAI ANA KA MOKU LA WE AILA.
He nui ke kamailioia i na la i iaia aku la e wi ana o Honolulu nei i ka ailaea ole, oiai ua ikeia ke emi loa mai o ka aila maloko o na hale hoahu aila, aka nae e hala hope ana ia auwe no ka mea, i kulike me ka Jeff@ ka luna nui o ka Hui Aila Stand@ o ka hoakaka ana ae ma ka Poakaolu nei, e hoea mai ana i Honolulu nei na ka la apopo mai Kapalakiko mai no ka piha i ka aila no ka hoolako ana i na Mokupuni me ka aila.
I kulike me ka hoakaka a ka luna nui ma ka halawai i malamaia ma ke keena o ka oihana kalepa ma ke ka kahiaka Poakahi nei ua lawa wale no ka ka aila e hoolako ae ai i ka poe makemake aila o Honolulu ahiki i la pau ana o keia pule. Ua manao wale ia ina no ka loaa ole o kekahi aha i ka moku lawe aila Colonel Drake ma ka moana e hoea mai ana ia i Honolulu nei ma keia po a e haawiia aku ana na kokua iaia no ka huki koke ana i ka aila a hoaha ae maloko o na maloo ka na kula hoahu hila o na ka aaina, koe wale no ko Honolulu nei.