Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 33, 15 August 1919 — Page 7

Page PDF (1.65 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H., POALIMA, AUGATE 15, 1919

He Moolelo no

Oliva Esekota

Mai ke Kulana Haahaa mai Ahiki i ke Kulana Kiekie--He Moolelo i Owili Pu Ia Iloko o ka Ehaeha ame ka Hauoli

           

            Ke Lohe mai la no o Oliva i ka hu@ o ke anaina iaia, me ka hele a piha i ke pihoihoi, oiai nae, ua noke wale o Kakalina i ke a'o i ua o Oliva a makaukau aohe he wahi mea a wiwo iho o Oliva, aka, ke hoikeike mau la oia i kona helehelena mohala maikai, a i kela ame keia manawa e minoaka mau ana oia ,ka mea hoi nana i hooi loa aku i ka noke o na kanaka i ka pa'ipa'i.

            No ka Haku Kale nae, iloko o ka pa'ipa'i o na mea apau, ke noho malie loa la oia, aia wale no kona mau maka maluna o Oliva kahi i nana ai, a no kona noho malie loa, ua huli okoa mai ka kekahi o kona mau hoa, a ninau mai la iaia:

            "Ea, aohe ou wahi mea a noke mai i ka pa'ipa'i elike me maua," me ka hopu okoa ana mai o kela keonimana, ma kekahi poohiwi o ka Haku Kale.

            "O keia anei ka wahine opio a oukou i kamailio mai ai, o ke kaikaina ia o Kakalina Haladine?  No'u iho ,aole keia o ka manawa mua loa a'u i ike ai i kela helehelena, me he mea la, ua kamaaina loa kona helehelena ia'u."

            "Aole anei ou manao, o kela kekahi o na wahine huapala, i hoea imua o kakou?"  wahi hoi a kekahi o ka pane ana mai."

            "Aole o ka huapala wale ka haawina pookela loa i loaa i kela wahine opio, aka o kona mau ano apau, aole ia e loaa aku i ka nui o na wahine, pehea ko lakou hanohano, ame ke kiekie o ko lakou mau kulana, aole loa e lihi launa mai lakou apau i keia wahine, e ku mai nei imua ponoi o ko kakou mau alo,"  i pane hou aku ai ka Haku Kale; ana no e hoomanao la ,aole kela he wahine okoa aku, aka o Oliva no ia.

MOKUNA XIII.

 

            "Aole au e hewa ke olelo ae, ua lil oka Haku Kale i pio malalo o ka u'i nohea ame ka huapala o keia kaikamahine hana keaka hou," i kamailio hoomakeaka wale mai ai no kekahi hoaloha o Kale, a o ia nae ka ka Haku Kale i kamailio aku ai :

            "E noho hamau hoi olua, ke makemake nei au e hoolohe pono loa i kana mau mea e kamailio mai la,"  me ke kulou okoa ana aku o ka Haku Kale imua, pela no hoi ka nui o ka poe e noho kokoke mai ana ia lakou nei, aia lakou apau ke hoolohe la i na huaolelo e oiliili ae ana mai ka waha mai o Oliva.

            Ke kamailio la no o Oliva, me ka hele ana o kona mau wawae, me ke kuhi no hoi o na lima, a i kona wa i hele mai ai a ku iho la ma ka aoao o ke pakaukau, kahi i waiho ai o kekahi bo=ke pua, lalau malie iho la oia a hoopili ae la ma kona umauma, o ka manawa no ia i hoopaiakuliia ae ai oloko o kela hale me na leo huro, ia wa i hookuuia iho ai ka paku ilalo, a pau aku la ka ike ana a ke anaina ia Oliva, me kona mau hoa keaka.

            Ke noke loa mai la na kanaka i ka pa'ipa'i i ko lakou mau lima, ahiki i ke kauoha okoa ana mai o ka lunanui o ka hui keaka e huki hou ia ae ka paku iluna, no ka hana hou ana o Oliva i kela keaka no ka lua o ka manawa, aka, ua hoole paakiki loa o Kakalina, me ke kipaku okoa ana aku i ka lunanui e hele oia ma kahi e, aole hoi e huki hou ia ka paku i luna, no ka mea, e hoea hou mai ana kekahi keaka, e ko@oia aku ai o Oliva, e loaa he wa nona e hoomaha ai me ke kupono, mamua o kona ku hou ana aku imua o ke anaina kanaka nui.

            Mamuli o ka holopono loa o kela hana keaka ma ka aoao o Oliva, ua puni koke ae la kona aoao i na lunanui o ka hui keaka, me ka haawi ana mai i ka lakou mau mahalo kiekie ana iaia nei, he minoaka wale no ka Oliva i haawi aku ai, ma kona aoao, no ka mea ua hele oia a piha me na manao pihoihoi.

            I wahi nae e noke ole mai ai kela poe i ka hoouluhua, ma ke kamailio ana mai i na olelo o kela ame keia ano ia Oliva, ua lawe okoa aku la o Kakalina iaia noloko o ke keena komo lole, malaila e hoomaha liilii ai a hoea hou mai ko laua wa e ku aku ai imua o ke akea, a i hakalia no a noho aku o Oliva ilalo, ia wa i kamailio koke aku ai o Kakalia i ka i ana aku:

            "Ua maopopo mua ia'u, elike me ko'u kamaaina ma keia hana, e hookahaha aku ana oe i na mea apau, mamuli o ka holopono loa o kau hana keaka i keia po; aka e hoike mai ia'u e Oliva, pehea , ua piha anei oe me na manao pihoihoi?"

            "Ae, aole o ke pihoihoi wle no ka mea i loaa ia'u, aka o ka haalulu pu kekahi, a o ka mea wale no i ahona ai, i kou noho kokoke mai ia'u, ua hoopoina loa au i ka noonoo ana i ka poe e ae apau , a o oe wale no ka'u mea e nana aku ana.

            "Hoko o na minuke mua o ko'u hoomaka ana e kamailio, he maikai maoli ko'u noonoo ma na ano apau, aka i ka manawa i noke mai ai na kanaka i pa'ipa'i i ko lakou mau lima, akahi no au a ike mai i ko'u pihoihoi; aka nae e Kakalina, pehea la oe i lawe ai i na ko'iko'i o keia hana nui, a'u e aie loa nei i kou hooikaika ana e loaa ia'u ka makaukau ma keia hana,"  wahi a Oliva, me ka kulou ana mai imua, a puliki ae la ia Kakalina, a o ia hoi ka Kakalina o ke kamailio ana mai:

            "Aole keia he manawa no na olelo e kuu kaikaina, aka he liilii loa ka manawa e hoomaha ai, in a he mau mea kekahi au i manao ai e kamailio mai ia'u ea, e waiho a hoi aku kau i ka hale; o ka'u wale no e kauoha aku nei ia oe e Oliva, e malama i ka manao koa, a wiwoole, no ka mahele o kau hana i koe.

            "Aole o ka mea i hala aku la, ua pau ia me ka holopono loa, a in a ua hoea mai nei ka poe ko'iko'i e nana i na hana keaka o keia po; ua pomaikai maoli lakou i ka ike maka ana i ka hokuhele kaulana hou, o ka hoea ana mai no keia wahi, a ua pomaikai pu hoi ka on a, nona keia halekeaka, i ka loaa ana iaia o kekahi kaikamahine kaulana loa i ka hana keaka elike me oe."

            E kamailio liilii ana no nae laua nei, kikeke ana no ka on a o ka halekeaka mawho o ke keena komo lole, i ka hele ana mai o Kakalina e wehe i ka puka, eia ka o ka on a nona ka halekeaka, ke kanaka hoi a laua o ka oomaoe ana ae, he mau sekona ale no mamua aku, a haawi mai la oia i kana mau hoomaikai ana i na lede opio, me ka hunahuna ole iho, i ka nui o kona hauoi, no a u'i maoli o Oliva, ma kan@ mahele hana iloko o ke keaka, a hoike okoa mai la ua o@a nai o ka halekeaka, i ka hiki ole iaia ke kaohi aku i ka nui o kona hauoli, me ka hooia ana mai ia laua nei, i ka loaa like ana aku o ia haawina like o ka hauoli, mahina o ka poe apau, maloko o ka halekeaka ma kela po.

            Aia no ka põe hookani pila ke noke mai la i ka hoonanea i ke anaina, a i ka loaa ana o ka maha ia Oliva, oili mai la laua me Kakalina a noho ma ko laua mau wahi i hookaawaleia, oiai no hoi ke anaina e noke mai la i ka pa'ipa'i, i kau a mea o ka piha nauki, e ake ana no o ke ku hou aku o Oliva, a hoopau pono aku i ka moolelo ana e noke ana i ke kamailio, oiai, o kahi maikai aku o ka moolelo koe.

            I ka manawa i uu ia ae ai ka paku iluna, a ike mai la hoi ke anaina kanaka ia Oliva e paa ana no i kekahi pua ma ka aoao o ke pakaukau, ke nana pono loa mai la lakou maluna on a, o ka manawa no ia o Oliva i hoomaka aku ai e kamailio, me ke kuhi ana no hoi o na lima, aia hoi ka minoaka ma kona mau papalina, ke nana aku iaia, me he mea la, aole he poe maloko o kela hale, e hoopihoihoiia ai kona noonoo, aka o ke koa ame ka wiwoole ka mea e haiamu ana iaia.

            He kui'o maoli no ka Oliva kamailio ana, me he mea oiaio loa la, a i ka wa i kuuia iho ai ka paku ilalo, ua oi loa aku ka noke o na kanaka i ka pa'ipa'i, me ke khe okoa ana mai o kekahi poe, e huiia ka paku iluna, a e hana hou mai o Oliva, i kela mahele o ka moolelo ana o ke kamailio ana mai mamua aku.

             No ka noke loa o na kanaka i ka pa'ipa'i, ua huki hou ia @e la ka paku iluna, ia wa i haawi mai ai o Oliva i kana kunou ana imua o ke anaina, me ka minoaka ma kona maupapalina o ka manawa no ia i lawe okoa mai ai kekahi poe i na boke pua, a haawi aku la iaia, he mau boke pua hoi i hoouna okoa ia aku ma o na elele la, e hele e kuai me ka minamina ole i ke dala, he hookahi mea nui, o ka panai aku i kekahi makana, i hoike no ka nui o ko lakou mahalo, no ka ike ana i kela kaikamahine opio, kaulana a hiehie o kona kulana.

            "He ku maoli i ka nani ke keaka o kei po, a au makepono maoli ka hele ana mai nei e nana i keia hoku hele hou," i kamailio ae ai kekahi o na keonimana e noho pu ana me ka Haku Kale.  Eia la ihea o Kakalina Hadina e nalowale nei?"  la wa nae i olowalu like mai ai ka leo mailoko @e o ke anaina, ua makemakeia o Kakalina ke ku la ma ka o na sekona pokole wale no, aia o Kakalina ke ku la ma ka aoao o Oliva, he hookahi ko laua haawi like ana mai i na @unou ana me ka minoaka ma ko laua mau papalina, a i ka hookuuia ana iho o ka paku ilalo, o ka hoea ana mai ia i ka panina hope o ke keaka ma kela po, me ke kukala ana mai nae o ka lunanui o na hana keaka, e ike mau ia ana kela @ede opio iloko o na po apau o kela pule hookoa, me ke kono okoa ana mai i ka lehulehu, e hoopiha hou aku i kela hale, ma kekahi po mai.

            "Ua pau na hana keaka o keia po, e na hoaloha," i pane ae ai kekahi o na hoa o ka Haku Kale,"  e hele aku ana au e haawi i ko'u hoomaikai i keia hoku hele hou, nana i hoohauoli loa mai i ko'u manao i keia po."

            Ku ae la ka Haku Kale iluna, a pane mai la: "Owau pu kekahi e hele aku no ka haawi ana i na hoomaikai i kela lede opio," wahi ana no ka manawa mua loa, oiai he noho malie wale no kana hana, me ka piha i ka ilihia, iaia e nana pono loa aku ana maluna o Oliva.

            No ka Haku Kale hoi, ame kona kokoolua ke ku iluna, ua ku like ae la ko laua mau hoa, a hele nui aku la no ke keena mahope o ka halekeaka, ua hoea mua ae nae kekahi puulu malaila e kakali ana o ko lakou lululima pu me ka lede hana keaka e noke ana no hoi i ka haaliki ame ka haano'u, i ka maikai ame ka nani o na hana keaka ma ia po.

            Loaa aku la nae ka lunanui o ka halekeaka, a iaia kekahi o na hoaloha o ka Haku Kale i ninau aku ai no Kakalina Hadina, a o ia ka ka lunanui o ka pane ana mai:

            "Ua hoi pololei aku nei oia no ke keena komo lole, e wikiwiki aku oe, o haalele koke mai auanei i kela keena," ia wa no hoi keia hoaloha i huli mai ai i kona mau hoa, me ka i ana mai:

            "E wikiwiki mai kakou, mai nana aku i kela poe, o ka ike aku paha la i ka hoku hele hou, ua uku pono ia mai ko kakou luhi."

            Ua pomaikai i'o keia poe o ka hoea ana aku, no ka mea, @a lakou nei no a ku ana mawaho o ka puka, ua wehe koke ia mai la ke pani o ka puka, a ku ana no o Kakalina Hadina, aia hoi kekahi lima on a e paa aku ana ia Oliva, a o ia ka ke keonimana mua loa i pane aku ai:

            "I hele mai la makou, e haawi aku i na hoomaikai palena ole ana i kou kaikaina ame oe no hoi, no ka holopono maoli o na hana keaka i keia po, ka mua loa hoi o na hana keaka nana i hoohauoli mai i ko makou manao."

            Lalau mai la o Kakalina i ka lima o kela keonimana, me ka pahe pu ana mai:  "Ke lawe mai nei au i na hoomaikai ana he nui mai ia oukou mai," wahi ana, me ka alawa ana aku ia Oliva, oiai hoi na maka o kela kaikamahine e nana ana ilalo o ka papahele.  "Ke manao nei au, ua holopono loa na hana keaka o keia po."

            "Aole loa he wahi kanalua iki no ia mea, o na haneri o ka poe makaikai, na hoike oiaio no ia mea.  E ae mai oe e Miss Hadina, e hoolaua aku au ia oe i kuu hoaloha, ka Haku Kale," ia wa i haawi aku ai ka Haku Kale i kana kunou ana imua o Kakalina, me ka haawi pu ana aku no hoi i kona lima no ke aloha ana, a e manao ana nae o Kakalina, e hoolauna ae i keia mau keonimana ia Oliva, ike e aku la oia, i ka hilinai o Oliva ma ke pani puka, aia hoi kekahi lima e paa ana ma kona puuwai, he hoailona no ka loaa ana iaia o kekahi haawina maikai ole.

            He mea oiaio, i kela lohe ana mai o Oliva i ka hoopukaia ana ae o ka inoa o ka Haku Kale, ua puiwa hikilele oia, a no kona piha me ka pihoihoi, pela i hilinai aku ai oia i ka puka, i ole ai oia e hina aku ilalo, a maule, nolaila ua huli ino mai la o Kakalina ihope, a paa aku la ia Oliva, a mai hina aku no kela kaikamahine ilalo, in a aole i holo koke aku ka Haku Kale imua, a paa pu aku la ia Oliva.

            "Ua maule ia kuu kaikaina," i wikiwiki ae ai o Kakalina i ke kamailio ana.  "Ua hopohopo nui loa au nona i keia po, a ua laki maoli i kona maule ole ana, i ka wa o na hana keaka.  E hoomanawanui iho oe ma ka paa ana iaia, a hoi hou mai au me kekahi wai," me kona komo hou ana aku iloko o ka rumi, aka ua hapai okoa ae la nae ka Haku Kale ia Oliva, a hoihoi pu aku la iloko, me ka hoomoe ana aku maluna o kekahi koki nolunolu.

            Ua lawe mai la o Kakalina a hookulu iho la he mau kuluwai ma na lehelehe o Oliva, me ka eueu ana ae hoi o na lehelehe, aohe nae he wahi mea a kaakaa ae o kona mau mal@a, a o ia ka ka Haku Kale, o ka i ana aku imua o Kakalina :

            "Ke hopohopo loa nei au, ua loohia oia i kekahi ma'i ano kupilikii, e pono ai e kauoha koke ia aku kekahi kauka akamai loa, e hoea mai no ka nana ana i ka pilikia i loaa i kou kaikaina."

            "Ua maule wale no oia, in a no kakou e hoomanawanui iho ana pela, e pohala ae ana no oia, e waiwai ole ai ka hoouna ana aku i kekahi kaua, e hele mai," wahi a Kakalian, me ka hoomau no i ka hoopulu ana i na lehelehe o Oliva.

            "He keu maoli ka hoi keia o ka mea maikai ole," i pane iho ai ka Haku Kale me ka leo o ka mea i piha me ke kaumaha," iloko nae o kela manawa i onioni ae ai o Oliva, a kaakaa ae la kona mau maka, me ka nana ana mai i ka Haku Kale, alaila upoi hou iho la na lihilihi, eia nae, o ka ul@ ohelohelo, ke pua'i ae la ma kona mau papalina.

            "Ua pau aku la ka pilikia, o kona pohala mai koe," wahi a Kakalina, me ka hamohamo ana aku ma na @a@alina o Oliva, he oiaio, ua ala ae la o Oliva iluna, a hilinai mai la kona poo imua o ka umauma o kaaklina, o ia nae ka ka Haku Kale o ka ninau ana iho me ka leo oluolu loa :

            "Ua maikai anei oe i keia manawa?"

            "Ae, u amaikai loa au, me ka mahalo no ka oukou mau koku ia'u," wahi a Oliva, ine ka huli ana aku nae ia Kakalina a i hou aku la :  "Ua piha loa au me ka hilahila no keia maule ana iho nei o'u, me ka nui pu o ka'u mau hoopilikia ana ia oukou," me kona hoaoana ae e minoaka.

            "He mau kokua hou anei kekahi i hiki ia'u ke haawi aku ia olua e na lede?"  wahi a ka Haku Kale, me ka nana ana ia Kakalina a nana aku ana ia Oliva.

            "Manao au, ua hiki no ia maua ke hooponopono no maua iho i keia manawa, a no kau mau kokua nae, e lawe aku i ka'u mau mahalo ana he nui," i pane mai ai o Kakalina, a kauoha aku la i ka lunanui o ka halekeaka, e kahea aku i kona kaikunane, no ke kii ana mai ia laua, a lawe aku no kahi o ko lakou kaa e kakali mai la mawaho o ke alanui.

            "@lamua nae o ko olua haalele ana iho i keia keena, ke makemake nei au e ninau aku ia oe e Miss Hadina, e hiki ana no anei i kou kaikaina, ke lawelawe hou i na hana keaka, ma ka po o ka la apopo," i ninau mai ai ka lunanui o ka halekeaaka.  "Ina he kanalua kekahi iloko ou, no ka hiki ole iaia ke hana ma ka po o ka la apopo, alaila he mea po ia'u ke hoolaha ma ke kakahika, i ole ai e loaa ka pilikia ma ko'u aoao."

            "Aole o'u pilikia iki i koe, a ke hooia aku nei au imua ou, e hoea mai ana no au ma ka po o ka la apopo, nolaila mai hoololi oe i ka hoolaha, e waiho i na mea apau, elike me kau i hoike ai imua o ke akea," wahi a Oliva, me ka minoaka ma kona mau papalina, iaia e nana aku ana i ka lunanui o ka halekeaka.

            "Ua hoomama ae oe i kekahi haawe kaumaha loa mai ia'u aku e Miss Hadina, no ka mea, in a no ka hiki ole ia oe ke hoea mai i ka po o ka la apopo, heaha ana la ka manao o na kanaka no'u aole ana e nele ko lakou piha i ka huhu, me ko lakou kapa pu mai ia'u ma na ino lehulehu, i kamailio mai ai ka lunanui, me ka haawi ana mai i kona lima imua o Oliva, i hoike no kona piha me ka hoomaikai.

             Ke ku malie la no ka Haku Kale, e kakali ana o ka hele aku o ka lunanui o ka halekeaka, alaila ukali aku oia mahope, oiaia ua makaukau na lede opio no ka hoi ana, e anehe aku ana nae oia e hele, ua haawi e mai la o Oliva i kona lima no ke aloha ana, a lalu aku la no hoi ka Haku Kale, me ka puliki ana iho no kekahi manawa uuku, aia hoi kana nana ana maluna o na maka o Oliva, me kona pane ole aku nae he hookahi huaolelo, pela no hoi o Oliva, i noho hamau loa ai, aole he hookahi huaolelo ma kona aoao, aka nae aia iloko o laua pakahi, na manao ilihia, no keia halawai hou ana o kekahi me kekahi, me ka maopopo mua ole, e hui ana laua, ma kela aina maao loa, mai ko laua wahi mua loa o ka ike mua ana.

 

MOKUNA XIV.

 

            Ma ke kakahiaka ana ae ma kekahi la mai, ua piha na nupepa apau, m@ ka moolelo no ka holopono loa o na hana keaka ma ka po aku i hala, e ike mau ia ana ka inoa o Miss Aderina Hadina, ma kela ame keia wahi o ka moolelo. Ua ku ka paila o na nupepa maluna o ke pakaukau uuku oloko o ke keena hookipa o ka home o Kakalina ma, a o kana hana nui ia, o ka heluhelu i na meahou imua o Keoni, e noho hoola'i mai ana maluna o ka ahamaka, oiai hoi o Oliva e hooluliluli wale ana no maluna o kona noho paipai.

            "O keia no ka'u mea i kmailio mua aku ai ia oe e Oliva, a ke ike pono nei kakou apau i ka oiaio o ia mea, elike me na moolelo like ole @ na kanaka kakau nupepa e hoakaka nei maoko o na nupepa," wahi a Kakalina, a he kunokunou wale no hoi ko Oliva poo, e hooia mai ana, i ka pololei o na olelo apau a Kakalina, i kamailio mua aku ai iaia.

            "E ike ana kela poe i ko lakou kuhihewa, no na mea a lakou i noke ai i ka akena maloko o kena mau nupepa," wahi a Oliva me ke kulou o kona poo ilalo.

            "Aole loa lakou e ike ana i ko lakou kuhihewa, mali paha no kekahi mau makahiki loihi ma keia hope aku, aka no keia manawa, aole loa e hiki ia lakou ke hoole mai i kou kulana, a o ka'u e hoike aku nei imua ou me ka oiaio loa, o kekahi wahine opio, i hiki iaia ke kaili mai i na manao mahalo o ka lehulehu ma ka po mua loa o kona ku ana aku imua o ke akea, he hoailona ia, no ka nui o ke dala ame ka waiwai e loaa aku ana ia oe."

            "Ea, aole loa o'u wahi mea a noonoo iki no ia mea he dala a he waiwai paha," wahi a Oliva, me ke aea ana ae o kona poo iluna, a nana mai la me ke kahaha ia Kakalina.

            "Ua maopopo mua ia'u kena mau mea au e kamailio mai nei, he hookahi wale no mea nui oloko o kou noonoo, o ia ka holopono o kau mau hooikaika ana apau, e lanakila maluna o kou mau manao pihoihoi. O ka holopono loa o kau ma hana i ka po nei, e loaa ana ia oe kekahi uku maikai loa mai na ona mai o kela halekeaka, a mau halekeaka okoa aku paha."

            "Alaila e ukuia mai ana anei au me kekahi mau dala mahuahua no ko'u paani ana i na hana keaka?" wahi a Oliva, no ka mea aole he manawa mamua aku, a laua i kamailio ai e pili ana no ka uku.

            "Ae, o ka poe akamai loa i ka hanakeaka, he loaa na uku kiekie ia lakou no ka pule, a oiai o oe kekahi o ia poe, e loaa ana ka uku maikai loa ia oe, i loaa ole i ka poe kahiko ma keia hana.

            "Aia anei he wahi noonoo iloko ou, no ka nui o ka uku a ka on a nona ka halekeaka e haawi mai ana ia oe."

            Ke noonoo la o Oliva, i na wahi kilina mailuilu a kona makuahine hanai e haawi mau mai ana iaia i kela ame keia manawa, aole no he manawa i loaa nui ai ke dala, e maopopo ai la hoi kona uku kupono, aka pane mai la no nae oia i ka i ana aku imua o Kakalina:

            "Aole he mea i maopop ia'u, no ka mea e ukuia mai ana no ko'u luhi, no ka pule hookahi, aka nae, mamuli o ko'u ike ana aku i ka oluolu o ka on a o ka halekeaka, me he mea la, e haawi mai ana oia i elua paona no ka pule hookahi, o ia ko'u uku."

            Noke ae la o Kakalina i ka akaaka, no ka uuku loa o kela uku a Oliva o ke koho ana mai, a mamua nae o kona hoakaka ana mai i kona manao, ua komo mai la ke kaikamahine lawelawe, a olelo mai la, aia o Mr. Gosipa, ka lunanui o ka halekeaka mawaho kahi i kakali mai ai, no ke komo ana mai iloko.

            "E hookipa mai ia Mr. Gosipa iloko nei!" wahi a Kakalina i ke kaikamahine lawelawe, alaila huli hou aku la imua o Oliva, me ka i ana aku:

            "E waiho mai oe i ka hooponopono i keia ninau uku, a mai hoopilikia iki i kou noonoo," ma kela wahi nae o ka laua mau kamailio, komo mai la o Mr. Gosipa, ka lunanui o ka halekeaka, a huli koke mai la no o Kakalina imua on a, a haawi mai la i kona aloha kakahiaka pela no @oi o Mr. Gosipa i pana'i aku ai, me kona kunou ana aku imua o na wahine opio, me ka pane ana mai nae imua o Oliva:

            "Ke lana nei kuu manao, ua auhee aku na manao pihoihoi mai ia oe aku, no na hana o ka po aku la i hala," aka nae iaia i ike aku ai i ka lamalama o na papalina o ua kaikamahine opio nei, hoomau hou aku la no oia i kana kamailio ana:

            "Ua hiki loa ia'u ke ike aku, aole loa he wahi hoailona iki o na manao pihoihoi i koe maluna ou e kuu lede opio." a iaia i ike aku ai ia Keoni, lilo aku la kana kamailio ana i keala kanaka opio.

            "Ke manzo nei au, aole oe i inu kope mai nei e Mr. Gosipa, e kauoha ae anei au i ke kaikamahine lawelawe, e lawe mai i nola ko@e nou. " wahi a Kakalina, me ke kauoha okoa ana aku i ke kaikamahine lawelawe e kii i pola kope no ka lunanui o ka halekeaka, me ke kauka'i ole a lohe i ka pane a Mr. Gosipa, no kona makemake, a makemake ole paha i kekahi kope.

            I ka hoea ana mai o ke kaikamahine lawelawe me ua pola kope, noho like iho la lakou apau ma ka aoao o ke pakaukau, aia wale no na maka o Mr. Gosipa maluna o na wahine opio, a oiai lakou nei e inu ana i na pola kope, ua hooninau mai la o Kakalina i ka i ana mai:

            "Pehea la, ua lilo anei na hana o ka po aku la i hala, i mea hoohauoli aku ia oe e Mr. Gosipa?"

            "Ua oi loa aku mamua o ka hauoli, a no ia hauoli, i hiki ole ai ia'u ke hiamoe makai i ka po aku la i hala, e hiaa mau ana au i na hiona a'u i ke ai, a i hakalia no a ao ae nei, o ko'u hele mai la no ia, no ke kukakuka pu ana me olua, no ka uku a ka on a o ka halekeaka e haawi mai ai  i ka hoku hele kaulana hou no ka pule."

            "O ka maua no ia e kamailio ana a hoea wale mai la oe aka ua waiho mai kuu kaikaina i ka hooponopono ana i ka uku me a'u e Mr. Gosipa."

            "Aole mea kupono e ae, no ke kukakuka ana no kona uku, o oe wale no e Kakalina.  I ka pau ana o na hana keaka ma ka po nei, ua waiho mai la o Mr. Hamilakona, ka on a nona ka halekeaka iloko o ko'u lima, ke kamailio ana me olua no ka uku e loaa i kou kaikaina no ka pule hookahi."

            "Alaila heaha ka Mr. Hamilakona mea i kamailio mai ai ia oe, no ka uku o kuu kaikaina o ka pule?"

"Ua loihi ko maua kamailio ana no ka ninau uku, aka nae, o kana mea i kamailio mai ai, o ia no ka waiho ana aku, na kou kaikaina e koho mai i kona uku; oiai nae ua waiho mai oia i ka hooponopono ana i ka uku ia'u, pehea la, in a no ka hanaia o kekahi aelike no ka makahiki holookoa, alaila e ukuia no kou kaikaina, i iwakalua paona o ka pule," me kona nana ana aku maluna o Oliva, a i ka ike ana aku i ke kahaha ma ka helehelena o kela wahine opio, ka mea ana i koho aku ai, aole paha i kulike kana uku o ke kamailio ana aku, me ka mea iloko o kona @oo@oo, oiai nae o ka mea oiaio, ua kahaha o Oliva, no ka nui loa o kela uku, ia wa i kamailio hou aku ai o Mr. Gosipa:

            "Manao au, o keia uku o iwakalua paona o ka pule hookahi, he uku maikai loa kela, a kekahi mau halekeaka: e haawi ole ai no ka manawa mua loa, a no ka makahiki hookahi, e loaa ana ia oe he hookahi kaukani paona."

            No ka nui maoli o kela mau dala, ua hiki ole ia Oliva, ke noho malie, aka nana pono loa mai la oia maluna o Mr. Gosipa, a i mai la: "E loaa ana anei he hookahi kaukani paona ia'u?"

            Ua kuhihewa aku o Mr. Gosip, o kela ninau hoomaoe ana mai a Oliva no ka uku o iwakalua paona o ka pule, ua @@ke kela uku ana o ka hoike ana aku, nolaila hoomau aku la oia i kana kamailio ana:

            "Ua manao ka Haku Hamilakona, o keia ka uku kupono loa nou, au no e hoomaopopo iho ai, e loaa ana he hookahi kaukani paona i@ oe iloko o ka makahiki hookahi ka mea a kekahi mau halekeaka e aku, e haawi ole mai ai ia oe."

            Oiai owau ke kuleana e hooponopono ai me oe e Mr. Gosipa, no ka uku o kuu kaikaina, eia ko'u manao, ke kulike nae ia me kou, e ukuia kuu kaikaina, i hooahi ha@eri me ka iwakalua-kumamalima paona no ka mahina hookahi a e hanaia hoe ka aelike no kela uku no na mahina mua eono, a mahope aku o kela manawa, e noonoo hou ai ka kou no kona uku o ka makahiki."

            Ua pupuku ae la na ku'emaka o Mr. Gosipa no kela uku a Kakalina o ke koi ana mai, no kona kaikai, aka nae aia iloko o ua kanaka nei ka hauoli nui, no ka emi o kela uku, a in a no i koi aku o Kakalina, i kanalima paona ko Oliva uku no ka pule hookahi, ua makaukau loa oia e uku mai, a oiai aole he mea i koe ana e noho iho ai, o ke ku ae la no ia o Mr. gosipa iluna, unuhi ae la no hoi i ka palapala aelike i hoomakaukau mua ia me ka waiho ana aku iluna o ke pakaukau, a i aku la i na lede opio:

            "E waiho ana au i keia palapala aelike me olua, a e nana no hoi oluna me ke akahele loa i na mea apau i kakania maloko nei, o ka mea wale no i koe, # ka hoopihapiha ana iho i na huina dala ame ka loihi o ka manawa o ka aelike, alaila e kakauinoa i keia palap@, a ma ka ho@a eiwa o keia kakahiaka e hoea ae ai olua no ka halekeaka, no ka hoomaamaa ana no na hana o keia po."

            Kunou mai la o Kakalina, me ka hooia ana mai, e hoea aku ana laua, o ka haawi ae la no ia o ke aloha kakahiaka, a huli hoi aku la ka lunanui o ka halekeaka, me kona piha loa i ka hauoli, no ka holopono ana o kana mau mea apau i hoololo ai me ka on a nona ka halekeaka.

            Hakalia no a kau o Mr. Gosipa noluna o kona kaa, o ka huli koke aku la no ia o Oliva, a i aku la imua o Kakalina, me ka piha i ka pihoihoi:

            "Aole loa he maopopo iki ia'u o na mea a kakou i kamailio iho nei me Mr. Gosipa.  E loaa i'o ana anei ia'u he hookahi kaukani paona no ka makahiki?"

            "Aole wale no, e loaa ana he hookahi kaukani dala ia oe no ka makahiki aka e paku'iia aku ana i kela kaukani he elima haneri paono," wahi a Kakalina, me ka noke ana ae i ka akaaka i ka hoomaopopo ole o Oliva, i ka huina oiaio e loaa aku ana iaia.

            "Ua nui ino maoli keia mau dala, e maopopo ole ai ia'u ka mea e hana aku ai," wahi a Oliva.

            "He ninau hope loa kena au e Oliva, aole a kaua kamailio ana no ia mea i keia manawa ke loaa mai ai kou ukuhana mua loa, o ka wa ia e noonoo ai no kahi e waiho ai i kau mau dala."

            No kela pane a Kakalina, haalele aku la o Oliva i kona wahi e noho ana a hele mai la a apo aku la i ka a i o Kakalina, me ka i ana aku:

            "Ke manzo nei au, aole he mea nana e hookaawale ia kaua ma keia hope aku, ahiki i ka hoea ana mai o kekahi mea i oi ae kona mana mamua ou, a koi mai i kona kuleana maluna o'u, o ka mea wale no paha ia nana e hookaawale ae i keia noho pu ana o kaua."

            Ua hoohala hou aku la ua mau kaikamahine nei ma ke kamailio ana, ahiki i ke kokoke ana ae i ka manawa, no ka hele ana i ka halekeaka, ma kela kakahiaka, akahi no o Oliva, a hoi aku noloko o kona rumi, a no kekahi mau minute, aole ana mau mea e ae e noonoo ai, koe wale no kela pomaikai nui e loaa ana iaia, ka mea hoi ana i moeuhane mua ole ai.

            Oiai nae o Oliva e noonoo nui ana me ka piha kahaha no kela pomaikai ana i ike ole ai, e lilo aku ana oia i wali ae waiwai a kuonoono, ala pu mai la iloko o kana mau hoomanao ana, kela ike ana aku ana i ka Haku Kale, ma ka po mamua aku, me he mea la, iwaena o ka poe apau maloko o ka halekeaka, ana i ike aku ai i ko lakou mau helehelena, he hookahi wale no mea poina ole iaia, o ia ka helehelena o ka Haku Kale.

            Oiai nae ke nee mau ae la ka manawa imua, ua awiwi iho la ua o Oliva i ke komo ana i kona mau lole, o ka makaukau ana ae no hoi ia o kona hemahema, kikeke ana no o Keoni mawaho o ka puka o kona rumi, me ka ninau ana mai ina paha ua makaukau oia, a u iho like mai la @o ka hale olalo, kahi a Kakalina, e kakali aku ana iaia.

            Kau aku la lakou nei maluna o ko lakou kaa pono@ e kalaiwaia ana e Keoni, aole no hoi i loihi ia holo ana aku a lakou, hoea aku la i ka halekeaka, a e kakali mai ana no o Mr. Gosipa ia lakou nei ma ka puka o ka halekeaka, a me na hiona hoihoi maluna o kona mau maka, i hookipa aku ai oia i na lede opio noloko o ka halekeaka.

(Aole i pau.)