Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 35, 29 August 1919 — He Moolelo no OLIVA ESEKOTA Mai ke Kulana Haahaa mai Ahiki i ke Kulana Kiekie-He Moolelo i Owili Pu la Iloko o ka Ehaeha ame ka Hauoli. [ARTICLE]

He Moolelo no OLIVA ESEKOTA

Mai ke Kulana Haahaa mai Ahiki i ke Kulana Kiekie-He Moolelo i Owili Pu la Iloko o ka Ehaeha ame ka Hauoli.

ik* keu akn maoh no a ka mea kupaianana; ma neiiinei fc«#kc aku la no. ua hooho'.o ko'u niAnao, aole e lioea hou mai n;« kein uahi a halā he hookahi pule, o ka mea apiki nae, me he iiK*a la. e kono mau ia ae ana au. e heie mai. Ua pololei maoli na mta a kekahi o ko'u mau hoaloha i kamailio mai ai, i kekahi manawa, ua hiki ole i ke kanaka ke kaohi mai i na iiie i a kona makeinake e ake ana e hele, pela au i ikemaoli iho ai no i ko'u ano. I * He keu aku no hoi a ka mea kupaianalia, ko'u hoole ana • ka l'olena koi ia'u e hele pu me ia, ma kela j)o. mua loa o ka weheia ana o na hana keaka, ina pal?a no ko'u ae aku i koila nianao. aole au e kamaaina me Miss Haelina. "Ina nei no ko'u kuai i ka halekeaka mai ka Haku Hamilakona mai. aole ia.inalalo o kekahi kumu okoa ae, aka no ke ake wale no, e ike mau aku i keia kaikamahine huapala; he mea <iiaio. mai kela manawa mua loa mai o ko'nike ana īkona helehelena. a mai kela wa mai hoi, a kuu mau lima i hiipoi mailani ai iaia, maloko o ka halekeaka, aole loa he hookahi la mahope mai i nele ai ko'u ike i kona helehelena, a ke hele aku nei a ku a kamaaina maoli. a me he mea la. ke paa mau aku nei au i ka hu'a o kona palekoki. "Aole no nae he kumu e ae o keia ake nui loa o'u e ike niau aku i ka helehelena o keia kaikamahine opio, no ko'u ike inaoli iho no i ko'u hoohihi iaia, ka mea i loaa ole ia'u me ka J.ede Polena, a ina no ko'u noi aku iaia e lilo mai i wahine mare na'u, ke hoohiki nei au. he hookahi no ana pane. e hoole mai ana oia. Ke mihi loa nei au no ko'u hoopipili mau mai me keia kaikamahine, malia owau keia e makemake aku nei iaia e lilo mai i wahine fia'u, he okoa loa nae kona manao, nolaila hiki ole iho la ke hooliloia maua i hookahi," ma kela wahi o kana mau olelo, ku ino ae la ua o Kale iluna, me ka alaalawa ana o kona mau maka. ma o a manei, a no ka oili koke ole mai 0 ()liva me Keoni, lele hou mai la oia iiika o ka aina,- me ka holoholo ana ma kapa o ke kahawai, aia na lima iloko o na pakeke o kona lolewawae. j "Pehea ana la ka manāo o kuu makuakane, ina no kona lohe aku, eia au ke hoopipili nei i keia kaikamahine, aole lioi Ika l.e<le Polena? O, aole o'u nana i kana mea e olelo mai ai. a i ka ka Lede Polena paha, owau no ke kuleana i ko'u manao ponoi, ame ko'u makemake. "Ina hoi paha no ka maopopo ia'u, eia o Polena ke hoo-| pilipili nei me Elikona, alaila ua hooluolu loa ia mai ko'u noonoo. aohe no hoi he wa, a o ko'u noi okoa aku no ia i ka Lede Polena, e hoopalau maua, k'ahamaha. e ia hd. ie ka makuika opio. eia ka auanei, he pono ia, no ka mea, ke ike nei au i ko'u makemake maoli i keia waliine opio, mamua o ka Lede Polena. Eia ae oia ke hele mai nei," me ke ku malie ana iho o ka Haku Kale, kakali a hoea mai o 01iva. "Ea, ua uluhua loa paha oe i ke kakali ae nei ia maua," wahi a Ōliva, me ka awiwi ana nlai e hoea no kahi a kā Haku Kale eku aku ana. f 'l loihi loa hoi au ika huli ika mamalu." "Auwe, ua lilo mua mai nei ia'u, a eia aku iluna o ka waapa kahi i waiho ai. Aole a kakou hoohakalia hou ana iho. e iho ae kakou noluna o ka \Vaapa," me ka lalau ana aku o ka Haku Kale i ka lima o 01iva, a alakai aku la noluna o ka waapa, oiai hoi o Keoni, i miki ae ai i ke kaula i hoopaaia ai i ka pauku laau iuka o ka aina. I kela noho pono ana aku o OHva, mahope o ka waapa, a kau ae la no ho io Keoni mamua, ia wa i kamailio aku ai ka Haku Kale: "E noho malie oe e Keoni owau ka mea nanā e hoe i ka waapa o kakou." o ka noho iho la no ia o ua haku npio nei ilalo, a īiooinaka aku la e kio'e i ka hoe iloko o ka wai me ka ikaika, ke nana aku oe i ka waapa he holo hoi kau, o ia no oe o ka waapa e hooholoia ana e ka enekini. Ke hoe la o Kale me ka ikaika, me kona kamailio ole mai i kona mau hoa, aia no hoi o 01iva mahope o ka waapa kahi i noho hilinai ai. me ke kio'e o ka lima i ka wai, a i kela ame keia nianawa. e awihi mau mai ana ka Kale nana ana i ke kaileamahine opio, elike me ke ano mau o na kanaka i hoohihi ka manao i kana mea i ano'i ai. Ke hoopilipili mau la ko lakou nei wnapa ma kapa o ke kahawai. a i ka hala ana o kekahi wahi o ka holo ana aku o ko lakou waapa. ia wa i hooho ae ai o 01iva, i ka pane ana mai: "He keu aku maoli ka nani o kela mau pua e popohe mai :a! E kii kakou e ako i kela mau pua, a hoihoi aku ia Kakalina i ka hale," wahi ana me ke kuhikuhi ana aku i ka popohe mai o na pua, iloko o nā laau liilii. 44 Ua pono kena manao ou, e hoe aku au i ka waapa o kakou a pili i -kapa, alaila lele aku kakou e ako i kela mau pua nani. He keu aku maoli no ko oukou maka, ko na wahine, a ka ike i ka pua, ina owau ke nana iuka o ka aina, aole loa e hiki ia'u ke ike. ua hana maoli ia mai no paha ko oukou maka, no na pua," me ka noke okoa ana ae o ka Haku Kale i ka r:kaaka. 1 ka pili ana aku o ka waapa ma kapa o ke kahawai, eu r,iai la ka Haku Kale, mai kona wahi mai e noho ana, me ka lnlau ana mai i ka lima o 01iva, no ka hoolele ana aku iuka, a i mai la ia Keoni: "O kakou no anei ke lele ana iuka, .1 i ole. e noho ana no palia oe ifuna nei o ka waapa?" "E noho no paha au iluna nei o ka waapa, aia a loaa mai na pua ia olua ,owau ka mea nana e paa, a hoihoi aku na ka makuahine o kakou." Hele like aku la o C)liva me ka Haku Kale, a kahi o na pua e ulu mai ana. o ka hoomaka aku la no ia oOHvae ako, me ke ku malie aku o ka haku opio nana, me ka minoaka ma kona mau papalina. no ka mea aia wale no kona mau maka ia Oliva kahi i nana ai. "Aole anei ou manao he keu kena a na pua u'i?" wahi «i liaku nei. me ka hele ana mai a kokoke ia Oliva. "He keu .iku maoli no a ka mea kupaianaha, i ko kakou noonoo nui, i ni pua makanahelehele, mamua o na pua a kakou e kanu maoli ai. Ke ole au e kuhihewa, i ka manawa e ike mai ai o Kakalina i keia mau pua, e oi loa ana kona makenlake, mamua o l>o-ke pua e waiho la iloko o na pika pua, maloko o ka hale. "He nui ino o na pua e ulu mai la iloko o ka nahelehele, aia kekahi mau pua iluna o na lala laau, a he no hoi kekahi mau pua, ke ike nei au i kā nui maoli o na pua ma keia wnhi." a mamua o ko laua hoomaopopo ana, i ka laua wahi e hele ana. ua mamao loa aku la laua, mai kahi o ko lakou waapa i ku ai, me Keoni e noho ana no iluna. <»Q t he keu aku ka hoi ka nani o keia wahi." i hooho ae ai o Gliva iaia i ike aku ai i ka moe kikeekee o ke kahawai. oiai o kela no kona nianawa mua loa o ka hoea ana aku ma ia **ahi "Ke minamina loa nei au ika haalele koke iho i keia v hi a huli hoi hou aku no ke kulanakauhale." Aia ka Haku Kale We ku-la ma ka aoao o 01iva, a ke hakilo pono la i ka helehelena o ke kaikamahine opio, a o ia kana o ka % pane ana mai:

"Pehea, ua hauoli anei oe, i kou noho ana ma keia home kuaaina ?" "Ua oi ae ko'u hauoli o l<a noho ana ma keia wahi, mamua 0 ka mea hiki ia'u ke olelo ae," wahi a 01iva me ka minoaka nia kona mau papalina. "O keia la a kakōū o ka hele ana mai nei i ka holoholo waapa kekahi o na la nana i; hoohauoli loa mai i ko v u noonoo, me he mea la e kono okoa mai ana ia. e homauia aku ko'u nohp ana ma keia hom6 kuaaina; a pehea la. he oiaio anei kau mea i kamailio mua mai nei, aole e pau ana na hemahema o ka halekeaka iloko o ka mahina hookahi ?" me ke ku pono ana aku o kana nana ana ma na maka o ka Haku Kale. - "He hookahi mahina okoa i koe. alaila pau pono na hemahema o ka halekeaka i ka hanaia, o ko'u makemake maoli nae, e paa mau aku na puka o kela halekeaka no ka manawa mau loa." . Huli ino mai lā'o 011va e nana i ka HākU Kale, nie ka piha 1 ke kahaha. a kamailio okoa mai la: "Aole i kulike ko'u manao me kou e kuu haku ! Ina e paa ana na puka o kela halekeaka. alaila pehea iho la maua o Kakalina e pono ai ? Heaha iho la ka waiwai o ko maua ike~fna n:i hanakeaka? He mea pono ia maua e hele e hana, ina no ia e konoia mai ana maua e irni aku. i hana, ma na halekeaka e ?ku. (), aole e paa ana na puka o kela halekeaka no ka man.iwa mau loa," alaila, noke okoa ae la liā o OHva i ka akaaka me ka leo nui. "Ke ike aku nei au. ua oi loa aku kou makemake nui i ka hanakeaka, mamua o na hana e ae." "Ua hele au a piha loa i ka hoihoi me ka hoohihi maoli'no hoi i ka liana keaka, eia nae, ua lilo no keia hoohala aua i na la ma keia wahi. i mau mea hoohauoli loa mai.i ko'u manao." "E lilo ana anei kou hoalo ana i kekahi manawa i ka hana keaka, i mea'iiau e minamina loa ai?" "Pela no ko'u manao. Ua lilo ka hana. keaka i hana hoihoiioa na'u. a ma ko'u hoomaopopo maoli iho no, he kalena ia i haawiia mai ia'u e ke Akua, ka hana hookajii hoi e pono ai ko'u noho ana." "Aole au i manao mua, e loaa ana kekahi noonoo o kela ano ia oe, o ia kou hoolilo ana i kou npopoo, kou manao ame kou mau mea apau, o ka hana keaka iho la kau hana iloko o kou mau la o ke ola- ana." "Ua kamailio wale mai no oe i kena īiiau olelo, mamuli o kou ike nou iho, o ia hoi, he nui kau mau mea e noonoo ai, a ai paha. la oe.e huli aku ai a nana ihope, aia he mau mea nou e hnuoli ai ilaila. a ia oe hoi e uana aku ai imua, ke olino mau mai la na mea nou e hoohauoli ia ai, aka no'u net la, ua pouliuli ko'u mau aoao apau, he hpokahi wale no na£ mea nana i hoauhee aku ia-mau ao pouliuli, o ia no kela kalena hookahi i loāa ia'u, o ia ka hana keaka, a mawaho ae o kela hana, ua j:loha aku au ia Kakalina." "O Kakalina hookahi wale no anei kau mea i aloha ai?" wahi a ka Haku Kale, me ka hoohele ana aku i ka niele ana, ma»kahi e hiki ai iaia ke ike pono aku, ina paha- he wahi lihi nooneo kekahi o ka !ede opio nona. •,,* "Ua lawa paha ko kaua noho ana ma keia wahi, e hoi kaua, ke kakali loa mai la j)aha o Keoni," i pane hoolalau wale aku ai no o ()liva, no ka mea lee ike aku la oia, i ka hoohele ana mai o ka haku opio i kana niele ana, ma kahi e pili loa ana i kekahi hapa o kona ola ana. "Alia oe e pupuahulu i ka hoi ana." i ka-ua aku ai ka Haku Kale ia ()liva. me ka paa okoa ana aku ma kekāhi lima o ke kaikamahine opio, a hoomau hou aku la no i ke kamaiīīo anā: , . . . •. "Ua maopopo anei ia oe e ka lede opio, o ka hana keaka hookahi wale no ka mea nui au e hiipoi ai? Jna oe e nana aku ana iamua. i ka nee ana mai o ke.au. ,o.ka manawa, e ike auan'ei.pe, aia kekahi mea okoa ae, i oi aku i ka ike hana keaka o ua mea la, o ia uo ke aloha." No kela huaolelo aloha, ua 'loli ano e koke ae la ka helehelena o Qliva me ka haikea maoli ke,nana- aku. ke.eūeu wale la no kona mau lehelehe, o ka naea apiki nae, aole he puka mai 0 kekahi hirioblo. a hoomau hou aku la no ua haku opio nei 1 ke kamailio ana: "Ae, aole he mea oi ae o ka laahia .loa iloko 6 ke kanaka a wahine paha, o ke aloha wale no," me ka haalulu o ka leo o ua haku opio nei i kaniailio mai ai. "E maliu iki mai hoi oe i ' ka'u mau ulono ana aku, o ia keia, ua haulehia au i ke aloha ia oe. me kuu puuwai apau, ame kuu uhane, o ke kumu nui iho la no ia, o ko'u hele mau ana aku i na po apau e nana i na hana keflka. a o ka mea hookahi. no hoi ia nana, i kono mai ia'u e heohala i kekahi mau hora o ka la me oe. E hoike mai ia'u, e hiki ana anei ia oe ke hooikaika ahiki i kou aloha ana mai ia'u, e hiki ?:i e hooliloia kaua i hookahi i kekahi la?" "(.) ka mea au e noi mai nei, he mea paakiki loa ia na'u ka hooko ana aku e lilo i wahine nau," me ka palulu okoa ana ae o 01iva, i kona mau maka. Ua lilo kela pane i me e hookui-heia aku ai ka noonoo o ka haku opio. ahiki i kona pane ana mai: "Ua nele anei oe i ke aleha no'u?" "Aole e hiki ia'u ke pane aku i kau ninau, e hoopau ko kaua kamailio ana mahina o keia kumuhana, a e hookuu mai oe ia'u e hoi no.kahi o ka waapa." "Ua hele au a iini loa e.lohe i kau pane maopopo loa no ka'u ninau, he hana paakiki anei nou ka hoao ana e aloha mai ia'u ?"' No kekahi mau sekona, aole e hiki ia 01iva ke pane koke inai. aka nae ua hiki Joa i ka Haku Kale ke ike aku, i ka pinapina i o ka hanu ana o ka lede opio, alaila owaka ae la kona waha, a i mai la: "O ka mea au e koi mai nei. he hana paakiki loa na'u ka hooko ana aku e kuu haku. a ke nonoi aku nei au i kau huikala ana mai. Maanei la e hoakaawale kaua, he oi aku ia o ka pono no kaua a elua. Aole au i manao mua, o keia launa mau ana o kaua, he mea la ia nana e alako aku ia oe iloko o ke aloha, nolaila ke nonoi hou aku nei au i kau mau huikala ana mai ia'u." me ka pahola okoa ana aku o ua o 01iva i kona lima akau, no ke aloha ana i ka Haku Kale, a ma kel'a wahi no laua e hookaawale ai ia laua iho. "O ka huikala ana aku ia oe, he hana maalahi loa ia, mamua 0 ka hoao ana e loaa ke aloha ia'u nou. Ina paha hoi malaila wale īho la no pau, aohe a'u mea e olelo ae ai, aka o keleahi mea nui loa, o ia no ka hiki ana ia'u ke hoopoina ae ia e'loha. o kela kekahi hdna paakiki loa. No'u iho, ke noho pouliuh loa nei au, i ke kaola nui, nana e ake'ake'a nei mawaena o kaua. Aohe he pane mai o Oliva, no kela mau olelo a ka haku opio, aka ke ike la nae ua kaikamahine nei, ua loaa aku ka ?ke i ka Haku Kale. aia kekahi mea ano nui loa i hiki ole ai 1 u o C)]iva, ke ae ;nai e aloha oia'i keia haku opio, o kona hoakaka ana mainae ī ke kaola uana e pale ana i ko laua i a " a 1 hooka hi, he no.ahuna ia. ana i makemake olt ai e hoike ae, a o ia nae ka ka Haku Kale o ka p.ane hou ana aku. "lna he kaola i'o kekahi naiilk e .alai nei, i kou panai ana mai i ke .aloha ia'u, elike me a'u i aloha aku ai ia oe, e ninau aku ana au me ka manao maikai, aole anei e hiki kela kaola e hooneeia aku i kahi e?" "Aole loa e hiki ke olokaai.a ae keia kaola nui e moe nei mawaena ou ame a'u. APawaena o kaua, ke moe nei kekahi awawa kuhoho. e hiki ole ai e hoomoeia i uwapo mai kekahi aoao a i kekahi. Maanei iho la kaua la pau, o ke aloha no kou,,a e ho.ao e hoopoina i ko kaua kamaaina ana." me ka paa ana ae o kekahi lima iluna, no ka lalau aku o ka Haku Kale, no ke aloha ana. Hopu aku la no hoi ka H.aku Kale i ka lima o 01iva, a nuliki iho la no kekahi inanawa pokole, .alaila hookmi maliē iho la ilalo, a ka pe'a ae la.no ia hele, me ka huli hou ole aku ihope e nima ai ia 01iva, no ka mea ua hete oia a

piha loa me na manao kaumaha, 110 ka hoi nele aiTa o kona mau manaolana, ka mea ana i manao kuhihewa ai, he hana maalahi la nana ke pahele ana i ka noonoo o keia kaikamahine, eia ka he hana paakiki loa. i MOKTXA X\ 11. i ■, i Hele iki aku la nae ka Maku Kaie a ma kekahi. wahi, ku malie īho la, no ka mea ua like pu na iiuaolelo a Oliva i pane aku .ai iaia, me he pahi la e hou okoa aku ana iloko t 0 koiia puuwai, aka nae oiai no oia e ku ana., lohe aku la oia i ka nakeke 0 na lala laau liilii, akahi no oia a huli mai e nana, eia ka o 01iva, e huli hoi pololei ana no kahi o ka waapa e waiho mai ana ma kapa o ke kahawai.' ! Oiai nae -ua haku nei e nana malie la i ka hoi o 01iva., ala mai la kekahi noonoo iloko ona, aole he uahoa niaoli ko' OlHa, a he hoow-ahawaha f>aha iaia, ma na ano apau o kela kāikam.ahine ana i 'ike akii aia ka lioohihi ame ke aloha iloko ona 110 ia nei, a o' ke k.uinu, nae i maliu ole mai ai 1 na ulono ana aku a ka Haku K.alfe, o kekahi ia o na ninau , ano nui loa nana i hoopohihihi mai iaia. ! . Xo kekahi manawa»uuku wale no kela nana ana aku a: ka haku opio. aia ka manao aloha ke ullani la iloko ona,: no OHva, ia m.anawa i hoomaka okoa aku ai oia e holo 110 ka ukali ana mai mahope o ke kaikamahine ana i aloha ai, a iloko o ka puiwa, i paa aku ai kekahi lima o ka Haku | Kale.ma ka poohiwi o C)liva, me ka hnli ana mai 110 hoi j o 01iva ihope. a nana mai la i ka haku opio, aole nae me ka j hoowahawaha, aka me ka mihi ana iloko o kona naau, i j ka hiki ole iaia l<e hooko mai i ka iini ame ka makemakei o keia kanaka, ana i haalieo ai i kona mau ano. | : "Aole e hiki ia'u ke hookuu aku ia oe e hoi hookahi,' j wahi ana me k,a leo haalulu o ke ano o ke kanaka i hele a I uluhia e na manao pihoihoi. i "E hookuu mai oe ia'u e hele, no ka mea, pela wale no e loaa ai ia kaua pakahi ka maha o ka noonoo." , "E hookuu aku anei -au ia oe?" wahi aka Ilaku Kale me ; ka hopu ana mai i kekahi lima o 01iva, a umiki iho lh, a 110 kela hana hoi a ua haku nei nei, ua noho okoa iho la o 01iva ilalo. ma kekahi kumulaau e pili ana ia laua, alaila, huli aku la kana nana ana i kahi o ke kahawai, me ka pe'a ana ae i kona mau lima a elua mamua o kon.a umauma. j L T a lehulehu wale na manawa aua haku nei i ike ai ia OHva, ma kela ano, a iaia e nana mai ana ma na maka oj 01iva, o ka mea nui e nalu la iioko ona, ina nei no ko laua. kaawale me ka ike hou ole aku o kekahi i kekahi, aole, ana e hiki iaia ke hoopoiaa i kela k.aikamahine. j "He hana paakiki loa na'u ka ae ana aku e hookuu ia oe e 01iva," wahi hou a ka Haku Kale, me ka haalulu o kona ieo. "L'a maopopo' 110 anei ia oe, o ko'u hookuu ana aku ia oe e hele mai ia'u aku, ua like pu ia me kou kaili ana iiku i ka hauoli o kuu ola ana?" j Aole he wahi mea a pua'i leo mai ia 01iva mai, eia nae j ma ka nana aku a ka Hakir Kale, aole kela nanaina o ka ' uahoa maluna o ua kaikamahine opio nei, aka he heleheler.a 1 kona o ka minamina ame ke kaumaha, a ia wa i hoomau, hou aku ai 110 ka Haku Kle i kana kamailio ana: "Aole i maopopo ia oe e OHva ko'u hopena, ke ae aku au i-kau noi ia'u e hokuu aku ia oe. O kuu aloha nou-e ' OHva, aole ia he aloha o ke ano maamau iw.aena o na ka-| malii kula, he aloha wale 110 a pau ae, a i ole he aloha paha j ma ka lehelehe wale 110. aka he aloha ia i oili ae mailoko! ljlo mai o ka puuwai. O ko'u haulehiai.ana i. ke aloha ia | ī oe, aole ia iloko o na hora kakaikahi wale no. pela hoi kaj hiki ole ke hoopoina ia me k.a maalahi iloko o ka la 1 "Mai kela manawa mua loa a ko'u mau maka i ike ai ia oe, mai ia manawa mai i haulehia .ai au i ke aloha ia oe.i ,a iloko o kela mau niahina aku .nei i hala, o oe wale noi I iloko o ko'u 11001100 i na nianawa ap.au.. O, e 01iva ua| aloha au-ia oe ma kela po mua loa a'u i ik.e ai ia oe; a i kela manawa a'u e nana iho ana i kou mau niaka, oiai oe e waiho ae ana ilok'o o kuu jr.au lima, e pana kapalili ana kuu puuwai, me he mea la, aia kekahi momi la.ahia loa iloko o kuu i mau lima kahi i hiipj)i ai, he makana makamae mai ke Akua mai, ka mea a'u i ike ole .ai iloko o na la i hala aku o ko'u ola ana. , "Aole he kumu nui ilo|co o keia mau mahina loihi, o ko : u pili mau aku ma kou mau aoao e 01iva, no ka piha wale no o kuu puuwai i ke .aloha; aole loa e hiki ia'u ke noho malie, ke ole ia 110 ke kilohi mau ana aku i kou helehelena nohea, ame kou mau maka onaona. E hoomanao e OHva. 110 keia aloha o'u nou; e hoomanao pu i 'ko'u hopeaa, ina aole oe e maliu mai ana i ka'u mau ulana ana āku imua 011." j Ma kela wahi, i aea m.ai ai ka ana a 01iva iluna, alaila owaka ae la kona waha, a pane mai la: | "No ko'u makee wale no i kou pono e kuu haku, ua nana. | aku au i ka hopeua poino e'kau mai aua maluna ou, ke_ae aku au i kou manao, nolaila he oi ae ka pono e hookaa--1 waleia kaua me ka ike hou ole aku o kekahi i kekahi, me ka { ehaeha no nae o kuu naau." "Aole loa e k.au mai kekahi poino maluna o'u, ke lilo mai i vvahine na'u e OHva," i hoomau hou aku ai 110 ka { Haku Kale, i ka uwalo ana imua o ke kaikamahine opio. ! "Mai pupuahulu oe i kau mea e kamailio mai nei e kuu { haku, no ka mea o ka'll mau olelo apau e kamailio aku nei { e kuu haku, no ka'mea o ka'u mau olelo apau e kamailio. aku nei ia oe, he mau mea oiaio wale 110 ia. Ua ninau mai j nei oe ia'u, ina he alolia ko'u nou, a ke hoike iikii nei .au i. ka mea oiaio loa me ka hookamani ole, ua hele kuu puu- | wai a piha i ke aloha, i aneane e hanini mawaho, .aole he aloha 110 ka manavva wale no a pau ae, aka he aloh.a e moI kuhia ole ai i na waikahe he nui, a no ia aloha la, i m.akee ai au, e hoopakele ae ia oe, inai ke ana mai o kekahi

poino." , ''lna mamūli o ko'u lilo ana he haku, ke kumu kanalua iloko ou, i ka ae ana mai e lilo i wahiue na'u. alaila hc mea liilii loa ia ia'u, heaha la ia mea he noa. he kulaaa a he hanohano, niamua o ke aloha, a no kela alolia wale no iloko j o'u, i makauk.au loa ai au, e kiola ae i na mea apau i pili niai ia'u, a hookauwa aku nou, a'no kou īnau hauoli wale no, ahiki i ka hopena o ko'u ola ana ma keia ao." | Luliluli wale ae la no lee poo o Oliva, mamuli o kona hoo-1 maopopo ana iho, i ka paa maoli o ka manao o ka Haku j Kale nona, alaila hoomau hou aku la ua h.aku nei i ka-na j kamailio ana : "Mamuli anei oka like ole oko kaua kulana, Ike kumu o kou hoole ana mai e lilo au i kane nau? Malia 1 ' p%ha ke noonoo mai-nei oe. e huli aku au i wahine na'u | iwaena o na knikamahine a ka poe hanohano i like ko lakouj leulana me ko'u ; m.a ia-wahi nae, i olelo aku au ia oe, aole !oa e hiki ia'u ke lawe mai i kekahi wahine, me ko'u ike no, aole he wahi aloha iloko o'u nona, aka ua makaukau au j e-mare aku i ka wahine a'u i aloha ai, me ka nana ole i| kona kulana haahaa, ame kona inoa. | Me na linia haalulu i lalau akp ai oia ika lauoho e Julie. ana ma ka lae o 01iva. a papale aku la ihope, alaila haule hou iho la kona mau lima ma ka aoao, a hoomau hou aku la i kana kamailio ana: | "E nana mai ma kuu mau maka, ua hiki loa ia oe ke heluhelu mai nie ka moakaka loa, i na huapalanala i kahakahaia nvi kuu puuwai, ke ku nei au a hoole aku imua o ke ao holookoa, aole au e mare aku i kekahi wahine i like kona kulana me ko'u, no ka mea aole au i aloha i kekahi wahine e ae mawaho ou e 01iva. o oe aooe wale no! * "E nam mai ia'u, heaha ka mea mawaho ae o ko'u hamuia ana mai? "Heaha ia mea he hanohano. a he waiwai? H'eaha ka pomaikai e loaa aku ana i kekahi kanaka, ina o'a ka h.aku maluiia o ka honua ho'ookoa, a i nele ia mea maikai he aloha iloko ona, ua makehewa.wale no kona olaj ana.

' 'Aole au i nana aku ia oe, i kou hanohano, kou waiwai ame kou inoa, aole hoi i kou haahaa ana ame ke ano o kou ohana. aka u.a aloha wale aku no au'ia oe, elike me kou ano 0 nuho mai nei imua o kuu alo. O kou kino opiopio, kou u 1 j noliea ame na kalena kiekie i loaa ia oe, o ka u mau mea nui | wale no ia i nana aku jai, oka waiwai pookela loa hoi a i Uekaln kauaka e haaheo ai, ke loaa iaia. "Oi-ai oe maloko o ka halekeaka iloko o na po lehuiehu :iu e hoikeike ana i kou mau kalena, aole loa i nele ka uineia ana aku o na manao hoohihi a na mea apau nou, mai ka poe ' kiekie ahiki aku i ka poe haahaa, a ia oe auanei e komo aku iii iloko o ka pohai o ka poe hanohano, e ike ana no oe me ka hoohewahewa ole, ua hiki ia oe ke hoohaahaa aku i na I wahine hanohano loa o HneUini nei. ' ! Me ka helehelena i hele a haikea pu i nana mai ai o 1 01iva maliina o na maka o ka Haku Kale, e noke aku nei Ik a uwalu imua ona. a kau mai la i kekahi lima ona iluna, me he mea la e papa okoa mai jana i ka haku opio, aole e hoomau aku i kana kamailio ana. aka ua i aku k uae ua i naku nei: | "V a olelo ni.ai nei oe ina sekona mamua aku- nei. ua ha- ■ ulehia pu oe i ke no u, nokeaha ka mea hiki ole ia oe ! ke haawi mai i kou kino na u, a na 11 hookahi wale no? Xo'u iho, he hookahi wale 110 niea hiki ia'u ke haawi aku ia oē. o ia no kuu inoa, a o ko'u mau mea apau, ua laa ia ia oe." i leiike me ka lau ona laau ike kapalili ika welelau maka- | ni, pela iho la ka haalulu o OHva, me ka palulu pu ana ae i kona mau maka, ia vva i apo .aku ai ka i laku Kale i kekahi lima ona, ni a ka puhaka o OHva, hikilele ae la ua kaikamahine nei, me ke ku ana ae iluna. a hooho nialie ae la i keia mau huaolelo: "O, e kuu aloha!" wahi ana me ka hohola ana mai i kona mau lima imua o ka Haku Kale, e nonoi niai ana iaia e hookuu aku. "E aloha niai oe ia'u e kuu haku, ma ka hookuu ana mai ia'u e liele, no ka mea he hana paakiki loa ma ko'u aoao, ka hooko ana aku elike m e ka iini a kou puuwai. Aia he awawa kuhoho ke moie nei mawaena o kaua, a pehea ka nui o ko kaua mau aloha kekahi no kekahi, aole ia e hiki ke a'e aku ma kekahi aoao." "Meaha keia awawa kuhoho au e 01iva e kamailio mai nei? Ua lilo mua anei oe he wahine mare na kekahi kanaka okoa aku?" Aole a OHva pane no kela mau olelo, aka ke noho hamau loa la oia, me ke kulou ana hoi o kona poo ilalo, a maojx>|)o iho la ia Kale, o kela paha ke kumu e hiki ole ai i kela wahine opio, ke panai mai i kona aloha, a o ia kana 0 ke kamailio hou ana aku : "lna ua paa m ua oe ika hipuuia iloko oke kaula oka •mare me kekahi kanaka okoa aku ea, alaila e huikala mai ke Akua ia'u, no ka hokai wale ana aku no i ka-mea a ke I Akua i papa mai ai," .alaila kulou iho la ke poo o ua haku nei ilalo, me ka ehaeha o kona uhane. "O, aole a'u mea e huikala aku ai ia oe e kuu haku!" "Alaila, aole anei he alalai nui mawaena o kaua?" "L'woki!" i hooho ae ai o Oliva, me ke kau hou ana mai 1 kona mau lima iluna. "Aole, aole loa! Mai hoopa mai kou niau lima ia'u, no ka ra e.a ,aole au i kupono e lilo aku i wahine na kekahi mea!" "Aole au e manaoio aku i kena mau olelo au. Mai hoopilikia wale i kou noonoo, ma ka hoala ana mai i na mea e hoopilikia ai i kou noonoo!" "O, aole loa au i kupono!" "Ua makemake anei oe e 01iva, e hoolilō mai ia'u i .kanaka hehena! ina aole oe i kup'ono e IUo hiaU wahine . uiare na'u, alaila aole lōa oe i kupono e lilo i wahine mare na kekahi kanaka okoa aku." Kakali malie .aku la ka llaku Kale, o ka lohe i*ka 01iva pane, a no ka hoohakalia loa o ua wahine opio nei i kana rn ea e kamailio aku ai, ia wa i hilinai aku ; ai lta haku opio •'hope o ke knmulaau, palulu ae la hoi i na lima ma kona mau maka, ia wa i kukuli iho ,ai o 01iva ma kona aoao, me ka puliki aha aku i kekahi lima o ka Haku liale, a hooho ae la: "O, e kuu aloha," wahi ana me ka ha'uha'u okoa ana iho e uwe. "Aole e hiki ia'u ke hookuu aku ia oe e liele, me ke kahi manao o kena ano iloko 011 110'u. O ke awawa kuhoho a'u i kamailio mua aku nei, npna e pale nei ia kaua, o ia 110 kekahi hana liewa loa a'u i liana ai, e hooneleia mai ai au i na huikala ana. O, e kuu aloha, mai hoowahawaha m ai oe ia'u, no ka mea he hewa ia i hanaia, me ka manao mua ole ia. Mamuli o na hana iipuhi oka lokoino, ka epa ame ke aloha ole, ua hookomoia aku au iloko o kekahi ku!ana kupilikii, e ili ole mai ai na ahewa ana maluna o'u. O, e ka Uaku Kale, e ae ana anei oe e huikala mai ia'u?" "Me kuu naau ap.au. ke huikala aku nei au ia oe, pela no auauei ke Akua o ka lani e huikala pu niai ai ia oe e kuu aloha," wahi a ka Haku Kale, me ka hoopili ana ,ae hoi OHva, i ka lima o ke kanaka ana i aloha ai ma kona lehelehe, o ke ku ae la no ia iluna, a haalele iho la i ka haku opio, me ka naau i piha i ka ehaeha ame ke kaumaha. MOICL T XA XVIII ATa kela hookaawale ana o na opio, ua hoi pololei loa aku '.a o OHva a kau maluna o ka waapa, a ™a kona helehelena nae i hiki loa ai ia Keoni ke ike mai, aia kekahi hana ano nui loa, nana i hoano-e i ka leele opio, a me na huaolelo >okole, i hoakaka aku .ai o 01iva, no ka huli hoi pololei ana o ka Haku Kale, no ke kulanakauhale, me ka olelo pu ana Aku, e hoi loa no laua i ka hale, me ka hoikeike ole aku ia K.akalina. He oiaio, i ka hoea ana aku o ka waapa, ma kahi mau e hoopaaia ai, ua lele aku la o 01iva iuka o ka aina, a hoi pololei loa aku la noloko o kona rumi me ka ike ole mai o Kakalina, a ke hauoli loa la oi.a, no kela halawai ole ana nie kona kaikuaana hookama, no ka niea he hoomahuahua wale ana ae no ia i k.a nui o kona mau manao kau ra aha. \Ja hele nae a na hora o ka aina ahiahi, kikeke ana no kekahi mea mawaho mai-o ka puka o kona *imi, a hoomanao ae la ua o OHva, ua kokoke mai i ka wa af, nolaila komo awiwi ilio la oia i kekahi h)le kupono, no ka iho ana aku nole.ko o ka rumi aina, me ka lelele no nae o kona oili, nu ka noke mai o Kakalina i ka niele iaia, i na hana o kela l.a holoholo waapa. r kona makaukau ana, iho mai la oia noloko o ka ruini aina, aia hei o Kakalina ame Keoni ke noho m ai la ma ko laua mau wahi, a i hakalia no i na o 01iva a noho iho ilalo, o J<a ninau koke mai la no ia o Kakalina: "Eia ka hoi ihea ka Haku Kale? Heaha kona kumu oka hoi like ole an.i mai nei me olua ,aia a pau ka aina ahiahi. alai*a. huli. hoi aku no ke kaona?" "L'a makemake no oia e hoi koke," wahi a 01iva i pane ]>jkole aku ai. I "Pe!a mai nei ka Keoni olelo, ahe mea maikai ole ni» hoi kela i ko'u manao, a pehea he nuhou f7iarkai ole anei kekahi ana i lohe ai?" "Aole he maopopo ia'u o ke kumu o kona hoi wikiwiki ana .aku nei," wahi hou a 01iva, aole no hoi he niele hou mai o Kakalina, o ko lakou hoo m aka aku la no ia e ai, eia nae no 01iva, aole he ono mai la o kana ai, oiai ua hele oia a maona, i ke aloha no ka Haku Kale. Aia iloko o Kakalina na kumu hoohut>i he nui, no kekahi mea maikai ole i oili ae mawaena o OHva ame ka Haku Kale, pela iho la i huli hoi koke aku ai ua haku nei no ke kaona ,a pela no hoi kela helehelena haikea o Oliva ana e ike .mai la, a i ka pau ana o ka lakou ai ana, paa mai la o Kakalina i kekahi lima o 01iva, me he mea la, ua hoala hou ia mai kana mau hoomanao ana, no kela m anawa ana i hoihoi mai ai ia OHva, a hoomoe malUna o kona moe, ma ke ano, aia kekahi mea ano nui l«a i pili aku i ko laua ola ana. (Aole i pau.)