Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 38, 19 September 1919 — Page 6

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KAROLINA METTI

Ka Makaikiu Wahine Hoopahaohao

a i ole

O Dude Dana, Ke Ahikanana Mahope o ka

Meheu o ka Poe Hana Dala Apuka

 

            I ka halawai ana aku a ka Makaikiu Dana me ka wahine kiu Libe, hoolala iho la laua no ka lawe ana aku a ka wahine iaia i ka hale-ua hana oia i kekahi haha maalea loa ela kona manaoio. Ua manaoio oia ua loaa na inoa o na makaikiu apau iaia, na makaikiu i kauohaia mai ai e hoohalua mahope o na kanaka, no ia kumu ua aa loa kona manao e pau loa ana na makaikiu apau loa i ka paa a e pau loa aku ana hoi i ka pepehiia, eia nae, ma kahi o na makaikiu oia i panaiia ma ko lakou wahi.

            Ua lehulehu na manawa a ka Makaikiu Dana i komo ai iloko o ka rumi malu o ka hale o Keredo a hoolohe aku i na kukakuka ana a na kanaka aihue, a i ka hope loa o na manawa ana o ke komo ana tia loaa mai iaia na mea oiaio apau no ka hopu ana i kekahi hui hana karaima i ike ole ia ka lua iloko o ka moolelo o na karaima apau.

            I ka loaa ana on a mea oiaio apau, ua hooko'o aku la oia mahope o na kanaka na lakou i lawe aku i na waiwai ame na mea paahana dala apuka apau ahiki i ka hale ma Hokokena, kela hale no ana o ka ukali ana mahope o Girera, a ua loaa pu iaia ka manaoio ua huna pu ia na papahao e hanaia ai o na dala apuka maloko o kekahi wahi o ia hale.

            I hana oia i keai aole no kona manao e hopu wale no i na kanaka aihue a ha'iha'i kanawai kiekie o ka aina, aka, e paa pu me ka lakou mau mea paahana kekahi e pono ai, i mau mea hoike oiaio ma kona aoao no ke karaima a na kanaka i hana ai iloko o na makahiki lehulehu.

            Ma ka po e hopuia ai keai poe hui mua aku la o Dana me ke Kapena Waisa ame kona mau kokua no ke kukakuka mua ana no ka lakou mau mea e hana aku ai. Ua holopono na hana apau i hoolalaia.

            I ka hiki ana mai o ka manawa kupono a lakou e nee aku ai imua no ka hopu ana i na kanaka apuka ua hele pakahi aku la kela ame keia o na makaikiu no Hoboken, a lawe ae la kela ame keia i kona wahi i kauohaia aku ai me ke kali ana o ka laa aku o ke kauoha me na hoailona.

            Ua huli mua aku la ka Makaikiu Dana i ka wahine kiu, a i kona loaa ana me ka maalea loa i kukakuka ai oia me ia no na hana apau, a no ka lawe ana aku hoi o ka wahine i ka makaikiu i ka hale, kahi a ka wahine kiu i manao ai. elike me ka laua kukakuka ana me Girera, malaila ka Makaikiu Dana e paa ai me ka maalea loa ka wahine kiu o ke kamailio ana mai i ka makaikiu a he ahuwale wale no nae kana mau hana ia Dana, aka, no ko Dana makemake e pau loa lakou i ka paa a pela me na mean hana dala apuka a lakou, ua ae wale aku la no o Dana i kana mau mea apau e kamailio mai ai.

            Ua manaoio loa ka wahine ua loaa iaia na inoa apau loa o na makaikiu e kokua ana ia Dana, a o ka poe hoi na lakou e hele aku ana e hopu i na kanaka, no ia kumu ua hookuooloa oia; ua hoike mai oia i ka Makaikiu Dana i komo pu oi a e hana me na kanaka no koua makemake e pakele mai kona kaikunane, a no ia kumu nana ponoi e alakai aku iaia ahiki i ke komo ana iloko o ka hale a huna iaia ma kekahi wahi nalo loa, i mea e hiki ai i ka makaikia ke ike aku i na kanaka apau, a e lohe pu'aku hoi i ka lakou mau mea apau e kamailio mai ana.

            Elike me ia i hoike mua ia ae nei no ko ka wahine opio u'i hoike ana mai i kona haulehia i ke aloha no ka makaikiu, a ua hoike aku no hoi ka makaikiu i kona haulehia ana i ke aloha i ua wahine la, aole nae me ka manaoio, akau ua noonoo oia o ka alahele wale no ia e hiki ai iaia ke komo aku iloko o ka hale o ka poe apuka, a me ia wahine i hele pu aku ai ka makaikiu ahiki i ke komo ana iloko o ka hale na Hobokena, a hunaia ma kekahi wahi e hiki ai iaia ke ike aku i na kanaka a e lohe pu aku ai hoi i ka lakou mau mea apau e kamailio mai ana.

            Oiai ka wahine e kamailio aky ana ia Girera i aku la oia; "Ua hihia ka noonoo o ka makaikiu ian. Ua manaoio mai kela kanaka i ka'u mau olelo, elike me kona manaoio i na olelo apau a kona makuahina. Ua like oia me ka lepo palolo iloko o kuu mau lima i nei manawa, aole loa e hiki iaia ke kaawale mai kuu mana aku. Ua hiki loa ia'u ke hana aku i na mea apau a'u e makemake ai maluna on a i nei manawa."

            "Pela." i ninau mai ai o Girera. "Ua maopopo anei ia oe aole oia e pulapu wale mai ana no ia oe?"

            "Aole oie e pulapu mai ana ia'u, pela ka paa o kuu manao. Ua maopopo loa ia'u kona manaoio i ka'u mau mea apau i kamailio aku ai iaia. E lawe aku ana au iaia iloko o kela hale ma Hobokena i keia po. I kou manawa e ike mai ai iaia ea, kauo aku oe iaia iloko o ka rumi. Iloko o ka manawa e ulu ai o ka hoopaapaa a hakaka ea, o ko oukou manawa ia e pepehi ai iaia a make."

            "O ka'u ia e manaolana nei i nei manawa e hanaia ia hana me kaholopono i nei po, i pau na mean keakea mamua o ko kakou alahele, eia nae, aole au e hana aku ana, elike me kau i hooiaio mai la, aka, e lawe ana no au i na makaala ana apau ma ko'u aoao, eia mae, ua olelo mai o Redalli ia'u ua hiki no, lawe mai oe iaia iloko o kela hale, aoiai oia ka haku, e pono no e holohe aku i kana mau mea apau e kamailio mai ai, no ka mea maluna no on a ke koikoi o na poino apau e kau mai ai."

            Elike me ia i hoakaka muaia ae nei, hoomaka aku la ka Maikaikiu Dana e hele no Hobokena me kona ukali pu ia e kekahi mau makaikiu makaukau loa ana i wae ai mailoko mai o ka heluna nui o na makaikiu, a hoea aku la oia ilaila i ka manawa kupono loa.

            Ma ka manawa hope ana o ka hui ana me ka wahine kiu, Live, ua olelo mai ua wahine la iaia o kona kaikunana ka mea e hele mai ana e ki iaia no ke alakai ana aku iloko o ka hale. Aohe kaikunana i'o o keia wahine, he kanaka okoa no kana o ke kamailio ana aku, he mau olelo hoopunipuni wale no ka nei wahine.

            I ka hoea ana aku o ka makaikiu i ka hale haawi mai la ka wahine opio i kekahi hoailona a he kanaka ka mea i hele mai , i manao wale ia o ke kaikunane ia o ua wahine la, a wehe mai la i ka puka no Dana e komo aku ai. Ia komo ana aku a Dana iloko ninau mai la ua wahine opio la: "Ua hoea mai la anei lakou, oia hoi, na kanaka o ka hui apuka?" O keia kana o ka ninau ana ae i ke kanaka nana i hele mai e wehe i ka puka no ka makaikiu e komo aku ai.

            "Aohe lakou i hoea mai i nei manawa." wahi a ka pane a ke kanaka. "O, maikai kela: e lawe aku au e huna i kuu hoaloha ma kekahi wahi, i ike ole mai kela poe iaia," i pana aku ai ka wahine.

            "Oia ka hana pono: aku ea, e kuahine, e hoomanao, mamuli ou e hilinai aku nei au no kou pono ame ko'u pu i ae ai au e hana me keia poe."

            "Aohe au mea e kanalua iho ai; e hilinai mai oe maluna o'u a na'u e hana aku i ka mea e pono ai oe ame a'u pu."

            "Ina aole oe, ia wai au e haawi aku ai i ka'u hilinai ana?"

            "Aohe me e ae, aka ia'u wale no, no ka mea, no kou pono au e hooikaika wahine nei aole no kekahi mea e ae.

            Mahope o ke komo loa ana aku o Dana  me ka wahine iloko o ka hale ia manawa i hoakaka mai ai ka wahine i ka makaikiu ma ke ano e hoonalonalo ana i na olelo a ka makaikiu i hoohuoi iho ai, aole ke kanaka he kaikunane i komo kino ai au e hana aole no kekahi mea e ae, no na olelo ana o ke kamailio ana mai nei e hoike ana i kona ano kanalua no kona hilinai mai maluna o'u ea, mai lawe oe ia mau olelo ana a noonoo."

            "Aohe no i lilo kana mau olelo i mea nui na'u e noonoo iho ai," i pane aku ai ka makaikiu.

            Ia manawa alakaiia aku la o Dana ahiki i ka halelua malalo loa. I kaloaa ana mai o kekahi ipukukuii, a weheia mai la kekahi puka i hanaia a paa me ke panihao, komo aku la laua iloko o kekahi rumi pouli e holo mai ana o ke ea po'opolona. He rumi ia, ma ka nana aku a ka makaikiu, ua hana wale ia no me ka paa loa e hiki ole ai i kekahi kanaka e hoopaaia ana malaila ke loaa he manaolana no ka hemo aku. I ko laua hoea ana aku ma kekahi panipuka, a weheia mai la a hamama, ku iho la ka makaikiu malaila no kekahi manawa, a ninau aku la ka wahine:

            "Heaha hoi ke kumu o kou ku ana iho la?"

            Ia manawa i pane aku ai ka makaikiu me ka leo o ka mea i piha i ka weliweli: "Ua kumakaiaia au."

            "Kumakaia? Ma ke ano hea hoi oe i kumakaia ai?"

            "Ua kumakaiaia au."

"Kumakaia! Ma ke ano hea hoi oe i kumakaiaia ai?"

Ua kumakaiaia au. He mea makehewa kou ninau ana mai ia'u no ia mea, no ka mea, ua maopopo ia oe kau mea i hoolala ai." i pane aku ai ka makaikiu.

            "Nawai oe i kumakaia?"

"Nau no hoi" wahi a! ka makaikiu.

            Nee ae la ka wahine i ka akaaka ai mai la: "ua kuhi au he kanaka koa la @e, eia ka he kanaka maka'u wale. Hele aku hoi paha imua." i pane aku ai ka wahine; "e hele pu aku ana no hoi au me oe."

            Aohe neeu aku o ka makaikiu, ke ku la no oia me ke kamailio ana ae i kekahi mau olelo, a@ hala paha he minuke, alaila lohe aku la oia i kekahi hoailona, heliilii loa nae kana mea o ka lohe ana aku, aka nae, he nui ia iaia. O kona komo aku la no ia iloko o ka rumi haiki, a he minuke paha ma ia hope iho hemo mai ana kekahi puka, o ka lua ia.

            Iloko o keia rumi he kakini kanaka e noho mai ana ua paa wale no ko lakou mau helehelena apau i ka uhi hapaia, a e nonoho mai ana iluna o kekahi noho laau loihi mahai o kekahi pakaukau loihi.

            I ka ike ana aku o ka makaikiu i ua mau kanaka la ua kuemi hope mai laoia, oia no ka manawa a na kanaka i huki like ae ai i ka lakou mau pu panapana, a o na kanaka e ku ana ma keia ame keia aoao o ka puka, ua hoopili like mai la i ka waha o ka laua mau panapana ma kona mau papalina he leo halulu ka Dana o ka lohe ana aku i ka i ana mai:

            "Hele aku imua; aole hiki ia oe ke emi hope hou aku i nei manawa."

            He mau minuke kuhaiki loa keia no ka makaikiu, ua maopopo loa iaia aia oia ma kela wahi haiki paa loa, a he hookahi wale no hoi ia e kue aku ai i ke kakini kanaka a oi.

            He mau kokua no kona eia ma kahi kokoke loa mai, aka, inamua paha o ko lakou hoea ana mai maloko o kela rumi ua hooko kokeia mai ka make maluna on a. He minuke, kupilikii loa keia nona, aka aole no i pau ko ka makaikiu  manaolana no kona palekana, aohe no on a pihoihoi mai, aka ke ku la no oia nana no ka hopena o na hana a kela poe e hana mai ana maluna on a.

            Me na kainawawae ikaika, o kona hele aku la no ia imua a kulakulaiia mai la m ka ikaika a hikaka aku la oia a noho ana iluna o kekahi noho, alaila akoakoa ae la na kanaka apau mahai o ke pakaukau.

            He minuke meha loa ia mahope iho, aohe leo loheia: nana aku a nana mai na kanaka ia lakou iho. Nana ae la o Dana ma o a maanei o ka rumi, a maluna nae o na helehelena o na kanaka kana haka pono loa, no ke akenui no e maopopo iaia kela mea keia mea o lakou.

            Ma kai kokoke mai iaia ka wahine pio kahi i ku ai, ka mea nana i alakai aku iaia a pohol ana iloko o ka umii a na kanaka powa, o kela helehelena u'i a mohaha on a mamua aku aole me ia ia manawa, aka, he helehelena o kekahi mea i piha i na manao makona a uahoa ke pahola ana maluna ona.

            Ua like kona helehelena ia manawa me kekahi lionawahine i makaukau e lele mai maluna o kana mea e ale ai, ma kona mau maka e hoike mai ana i ka hauoli no kona lanakila ana maluna o ke kanaka i kau nui ia ka weli. He helehelena kona e hoike mai ana i kona haaheo no kona lanakila ana, no ka mea ua hooko oia i kana mea i hoohiki aku ai imua o iirera e lawe aku ana oia i ka Makaikiu Dana iloko o ia hale mai ia manawa, a iloko hoi o na lima o ka poe na lakou e puka pa-ke aku ana, koe wale no a hoopakele lakou.

            "Ua kumakaia oe ia'u," i pane ae ai ka Makaikiu Dana i ka wahine.

            "Ae, ua kumakaia au ia oe," wahi a ua wahine la o ka pane ana mai.

            "A laila, o kela moolelo au i olelo ae ai ia'u no ko kaikunane he hoopunipuni ia ea?"

            "Aole ia he hoopunipuni: o keia poe apau au e ike aku la he inau kaikunane wale no lakou apau no'u."

            "A pehea kou manao e ka wahine i keia manawa no keia kanaka?"

            "He elima wale no ou minuke e ola aia. Ua hoolimalimala oe e hopu ia makou apau, nolaila, e make aku ana oe ia makou," wahi a kekahi o na kanaka o ka pane ana mai.

            "Alaila, e make ana au me he holoholona la?" i pane aku ai ka makaikiu me ka leo o ka mea i piha loa i ke kaumaha. Hulili ae la na maka o ka wahine a uwa ae la me ka lea nui: "E hopu mai iaia a e pepehi iaia a make, i mea e mao@opu ai kona kaawale loa mai a kakou aku."

            I ka manawa a ka wahine o ka uwa ana ae e hopu mai ia Dana, ua poha mai la he leo e kauoha mai ana: "Mai oni kekahi kanaka o make kela ame keia mea pakahi o oukou. I ka minuke e oni ai he kanaka make ia."

            Ua lilo keia leo o ka loheia ana aku i mea hookahaha loa i na manao o na kanaka ame ka wahine maalea pu, nana aku a nana mai lakou ia lakou iho me he mea la e ninau aku ana kekahi i kekahi mahea mai la ia leo o ke poha ana mai.

            O ka wahine ka mea oi loa aku o ka maka'u ia manawa no ka mea e naka wale ana no kona kino, me he mea la ua loaa i ke anu ikaika loa ka haukeke. Ia manawa ua wehe like ae la na kanaka apau i ko lakou mau uhimaka a ahuwale ae la ko lakou mau helehelena i piha i ke pihoihoi, a i like pu hoi ke keokeo me na helehelena o ka poe make, a ke alaalawa wale la ma o a maanei o ka rumi me ka hoolohelohe a nana aku ma kela ame keia paia no kahi o ka leo i poha mai ai.

            Me ka maopopo ole i na kanaka o kahi o ke komo ana mai, o ka lakou mea nae oke ike ana mai elua mau kanaka e ku ku ana ma ka puka o ua rumi la me na pu raifela kani alapina. Mahope mai o laua he mau kanaka lehulehu hou me ka lakou mau pu e paa ana i na lima, ua makaukau no ka hoouka kaua ana; ia manawa ike iho la na kanaka powa ua hiki mai i ko lakou manawa e lilo aku ai i mau pio na ke aupuni.

            O ko lakou luhi o ko lakou akamai o ka hana ana no kekahi manawa loihi, o na mea apau a lakou i hana ai ua lilo i mea ole. Ua hoomaopopo kela ame keia mea o lakou i ka holopopo o kekahi hana kaulana loa i hanaia e na makai kiu i ike ole ia ka lua me ia i na manawa aku mamua.

            Ua maopopo ia lakou apau ia manawa aohe hookahi o ikou e puka pa-ke aku ana, koe wale no a hoopakele lakou ia lakou iho me ka hikiwawe loa, eia nae he hana ia e hoohikiwawe aku ana ia lakou i ka lua kupapa'u.

            Me keia manawa ua komo aku la na makaikiu apau iloko o ka rumi, a no kawahine ua pohala ae mai kona maule ana. Ua hoomaopopo oia ia manawa in a kahi o kona hoopunihei i ka manao o ka makaikiu eia nae oia ka i pulapuia aku e ka makaikiu.

           

            Ia ku ana ae ana iluna huki kke ae la oia i kana pu panapana me ka manao e ki mai i ka makaikiu, aka nae ua ike koke aku la ka kakou koa ia huki ana ae ana a ua alo ae la i ka manawa kupono loa e kapalulu ole mai ai ka poka i kona puuwai. Aole keia o ka makamua loa o ko ka makaikiu alo ana i ka poka, aka he lehulehu na manawa mamua aku. O kahi i laki ai hookahi no poka  ka wahine o ke ki ana mai, a elike me ka popoki e lele aku ana e po'i i ka aole, pela okoa iho la no kekahi o na makaikiu o ka lele ana aku a paa ka lima o ka wahine, aohe no hoi he kupaka ae on a, no ka mea ua like kalima o ka makaikiu o ia paa ana aku i kona lima me kekahi umii hao.

            No na kanaka hoi aohe hookai o lakou i hoao mai e kue ua ku lohaloha wale iho la no lakou me ka maopopo ole o o lakou mea e hana mai ai, no ka mea ua ike iho la lakou i ka hoka o lakou apau, a o kekahi ua maopopo ia lakou ia manawa oloko o ka halepaahao ko lakou wahi e noho ai apau na makahiki o ko lakou ola apa.

           

            Ua haawipio mai la kela ame keia iaia iho, no ka mea, ua oi aku ko lakou makee i ko lakou mau ola mamua o ka make , o ko lakou hoao ana mai e kua i na kanaka o ke aupuni he hana pokole loa ia no ko lakou hopena.

 

            I ka pau loa ana o ua mau kanaka la i ka paa, hoomaka koke aku la no na makaikiu e huli ialoko o ka hale no na meahana dala apuka a lakou, pela me na dala pepa apuka apau a ua mau kanaka la i mnaao ai e hoolilo aku ma na wahi apau o Amerika a ma Kanada ame Mekiko.

            Ua pau loa ia mau mea apau loa i ka lilo mai i na makaikiu, he lanakila nui ma ka aoao o ke aupuni, a mamuli o ia paa ana o na dala pepa apuka i hoopakeleia ai ka aina mai o a o mai ka poino mai. O na papahao e hanaia ai o na dala apuka, he mau la ma ia hope mai ua hookolokoloia lakou a me ia a ka makaikiu i lohe aku ai i ke kamailio a Redalli, aka ua paa koke no maloko o kekahi wahi oloko o kela hale.

            No na dala pepa i loaa aku, in a nei no ka hooliloia aku e loaa ana i kela poe he mau miliona dala, e ia mau miliona dala e loaa mai ana i manaolana ai ua poe la e lilo ana lakou apau i poe waiwai i kekahi la ke holopono ka hooliloia ana aku o na dala pepa, eia nae, paa e iho la hoi.

            Ma ka hoopau ana ae i keia moolelo o keia ka makamua loa o na mea paahana dala apuka nui loa i paa i ka hopuia, o na mahalo kiekie apau ua hookauia mai maluna o ka Makaikiu Wahne Karolaina Metti, ke kaikkamahine kiu Italia ame ka Makaikiu O. Dana, mamulo o ka maka'u ole ame ke akamai i hui pu ia me ka maalea.

            Mamuli iho la o keia hihia ua hookiekieia ae la ka Makaikiu Dana ma ke kulana kapena no na makaikiu. Ma kekahi mau moolelo hou aku e ike hou ai kekahi mau hana kaulana hou a keia mau makaikiu, a i lanakila hou ai no hoi laua maluna o ko laua mau enemi.

            No ka hopena hoi o na kanaka powa, aihua a hana dala apuka, he mau la ma ia hope mai ua hookolokolo lakou a hoopa'i paahaoia a pau ke ola, mamuli o ka nui o na karaima i hanaia e lakou a lakou no o ka hooiaio ana ae imua o ka aha. Ua moeuhane palaualelo na kanaka powa e lilo ana lakou i mau kanaka waiwai maloko o ka aina i kekahi la, eia nae, ma kahi o ko lakou waiwai he mau kauwa kuapaa lakou na ke aupuni apau na la o ko lakou ola ana. O keia no ka hopena e loaa like ana i na poe ha'iha'i kanawai apau, mai ka poe kiekie a ka poe haahaa.

Ka hopena.

 

He moolelo no ka

MAKAIKIU MAKENEKI

a i ole

Ka OHUA MAI KA PA KAPILIMOKU

MALO SEKOTIA

 

Mokuna 1.

            O na ekeleka  ka po no ka Ainapuuiole ua makaukau no ka hooleleia ana aku ma ka hale hoolulu kaaahi hope o La dana, o na hoaaloha e haalele mai ana ua akoakoa ae ma na puulu liilii maluna o ka awai mamua o na puka o ke kaaahi no kahaawi ana ae i ko lakou aloha hope loa i na maka maka me na olelo hoopaa mawaena o lakou e kakau aku a e kakau mai i leka, ma ka manawa o kekahi keonimana aoo helehelena kuoo o ke kiei ana mai ma ka puka aniani o ke kaa papa elua i emi hope aku ai me kahooho ana ae i kekahi mau olelo o ke ano nanauki a hoka maoli o kona manao, a noho aku la ma kekahi noho ma ke kihi.

            Aole paha i hala kekahi minuke ua loheia aku la ka na keke mai o na ki a ke kiai ma ka laka o ka puka a hemo mai la ke pauipuka no ka hookomo ana mai i ka lima o na ohua. "Ua hoea mai la oe i kanawa kupono loa!" wahi a ke kiai o ka hoopuka ana ae, a upa hou ia mai la ke panipuka mahope o ke omo ana mai o ke kanaka hou a laka hou ia mai la ka puka a paa.

            Ia manawa i ani ae ai oia (ke kiai) i kaua ipukukui, a o ke kani ae la no ia o ke oeoe me ke kapalili, a o ka hoomaka aku la no ia o ke kaaahi i lawelak mai Ladana aku no ka Ainapuniole e holo.

            Ia komo ana mai la a ka lima o ua ohua hele ae la oia a noho iho la iluna o kekahi noho hakahaka aohe mea noho malama a iaia i noho iho ai uhi ae la oia iaia iho a paa me kona kuka hoopumehana huluhulu, no ka mea he anu eia manawa a lakou e holo nei. Ma ia manawa he liilii loa kahi o kona helehelena ke ikeia aku, no ka mea, ua paa loa kona poo ame nawahi e ae apau o kona kino i ka uhiia, o ua maka alohilohi wale no on a ke ikeia aku a pela hoi me kona ihu.        

            O kona kua ua huli i kahi o ka enekini o ke kaaahi ma kekahi aoao e huli mai ana i kekahi keonimana aoao, a ma ka manwa a keia kanka hope i komo mai ai ahiki i kona noho ana iho e haka pono mau mai ana na maka o kela keonimana maluna on a i na manawa apau ana e oni ae ai me kamakemake nui iloko ona. Ma ka mea oiaio me he mea la aia iloko o keia kanaka hope i komo mai ai kekahi manao uluhua no kona nana pono ia aku, oiai ua lilo oia i mea nanaia aku me he mea la he mea ano nui loa oia i ka manao o ka mea e nana aku ana iaia.

            Eia nae, aohe on a hoike mai i kekahi ano e ikeia aku ai ua uluhua oia i ka nanaia aku e kona mau hoa ohua e ae. Me he mea la he mea ole wale no ia iaia no ka mea e kilohi mau a aku ana kona ano mai kona poo a haia i na wawae, kana @aiki nui no hoi e waiho ana ma kona aoao ame kona kookoo nui ma kekahi aoao.

            Maluna o kana kookoo he ekolu mau apo kala, a ma ke poo o ke kookoo he gula i o-aia me kekahi mau pohaku maemae loa; o na lina kala maluna o ke kookoo me he mea la o na hookuina ia o ke kookoo a na kela mau apo dala i huna aku i na hookuina, a maloko o ia kookoo he pahikaua elike me kekahi mau kookoo i ikeia mamua aku.

            O ka ona o keia mau mea apau ilalo wale no kona @inau maka e nana ai i ka hapanui o ka manawa me he mea la aohe on a makemake e ikeia aku kona helehelena, a o kekahi me he mea la, aohe on a makemake e kamailioia aku e kekahi o na ohua maloko o ia kaa, in a no kona mana mai a nanaia aku.

           

            Aka nae, i kekahi manawa no e nana ae ana no oia ma o a maanei; ma kekahi manawa ana o ka nana ana mai ua ike pono mai la oia i ka haka pono aku o na maka o ke kanaka e noho aku ana ma kekahi aoao, a ma na maka o ke kanaka ana o ka nana ana ku, me he mea la e ninau aku ana iaia owai la kona inoa a e holo ana la oia ihea, a pela aku.

 

            "He hihia kupanaha loa kela aihueia ana o ke daimana maloko o ka Paka Leina!" wahi a ke keonimana helehelena papaala kuoo o ke kamailio ana ae a nui ka leo. Ma keia kamailio ana ae la ana me he mea la i na kanaka no apau maloko o kela kaaahi ana ae la ana me he mea la i na kanaka no apau maloko o kela kaaahi kana kamailio ana aku, aole i ke kanaka wale no e noho mai ana ma kekahi aoao ana o ka hakilo loa ana aku i kona mau ano apau, aia mau no nae kona mau maka ke haka pono la maluna o ka helehelena o ka lima o na kanaka i komo hope mai ai.

           

            I ka lohe ana mai o ke kanaka i nei mau olelo ua onioni iki ae la oia aohe no nae he pana mai. Upo'i wale iho la no kona mau maka a kulou iho la kona poo ilalo me ka uhi ana ae i kona kuka nui a paa kona a-i me kona kuka huluhulu hoopumehana nui. Ua huli like mai la na kanaka e ae ekolu e nana i ke kanaka o ke kamailio ana ae no ka aihueia ana o ke daimana, me he mea la e ninau mai ana iaia no kekahi mea e pili ana ia aihueia ana, a no ka ike ana aku o ke kanaka nana i kamailio ae, kamailio hou ae la oia a nui ka leo, "He hihia kupanaha loa kela!" me kona hoomau no nae i ka nana ana maluna o ke kanakae kulou ana ilalo a e upoi ana hoi na maka mamua aku on a.

           

            "O ke kanaka nana i joolala kela aihue ana a i holo aku hoi me kela mau daimana apau, me he mea la he kanaka akamai loa oia i kela hana, aohe kuhihewa ana iho no ia mea. O kona hopuia kana i makemake ai, a e paa aku ana no oia i kekahi la ma nei mua aku, aole e hala ana keia olelo a'u. Ke manao nei au ua ike no au i kekahi kanaka akamai elike me ia, a he akamai no hoi ko kekahi kanaka e huli aku ai a hiki i kona paa ana. E paa kela mea aihue e pono ai." a hooki iho la oia i kana kamailio ana.

           

            "E, e ke keonimana, aole hoi au i ike i kekahi hoolaha e pili ana ia aihueia ana iloko o na nupepa. E oluolu mai ana anei oe e ninau aku au i kou kuleana ma ia hana?"

           

            "He keu aku hoi ha a ke kupanaha in a aole i lohe kekahi o na nupepa no ia mea." i pane ae ai kekahi: 'aka, e lohe aku ana kekahi o lakou ia mea ma ke kakahiaka o ka la apopo, pela ka paa o ko'u manao. E hoea aku ana kakou i ke kulanakauhale o Dover ma ka hora umi, aole nae kakou e ku ana ma ke alanui, aka in a nae no ko kakou hoea aku i ka hale hoolulu kaaahi ma Dover, ke manao nei au e ike aku ana kakou i ka kakou mea e makemake ai e ike aku."

            Huli ae la oia i kekahi omole lama mailioko ae o kona pakeke a wehe ae la i ke pani a hoomaka ae la e inu. Ua makaukau loa ke kanaka i ninau mua mai ai iaia e ninau hoi mai, aka, mamuli o kona ike ana mai i ka omole lama a ke kanaka o ka wehe ana ae a wala ae la, hooki pu iho la oia i kana ninau ana mai.

           

            Aia ma kekahi kihi loa he ohua opio ke noho mai ana, a elike no me ke ano e ikeia aku ai i na ohua i kekahi manawa ke noho hookahi aohe loaa o ka hoa e kamailio ai e lulumi iho ana na maka e hia moe, pela no me keia opio, huli aku la kona alo i ka puka aniani a lapee iho la hiamoe.

            "Ua hiki ia oe ke kamailio aku elike me kou makemake i na mea e pili ana i ka hiki ole i ka oihana makai ke hana,"i hoomaka hou mai ai kekanaka i kamailio mai ai i kinohi, "aka o kou lohe aku keia, o na makaikiu o Ladana o lakou na kanaka kaulana loa ma ka hanu ana i kekahi hihia in a no he mau makahiki lehulehu ka hani ai ana aku o kekahi poe hana karaima, a no'u nei, ua maopopo ia'u kekahi o ka lakou mau ana hana ame ka lakou mau alahe@e. i ha'i aku ai ia oe. Ua ike no oe i kekahi mea e pili ana no lakou, pela paha oe e ninau iho ai? Ae, e ha'i aku ana au pela ua ike au."

            "E hiki ana anei ia oe ke hoakaka mai i nei manawa? i ninau ae ai ke kanaka he ano kulana kakauolelo kona. "Heaha ana ke ano o keia aihue au i hoakaka mai nei-keia aihueia ana o ke daimana maloko o ka Paka Leina, he hana anei ia i kaulana loa i keia manawa?"

            "Ae, he hana ia i kaulana, o ka waiwaiio o ke daimana aihueia ai he iwakalua kaukani paona," wahi o ka pana akekahi, "oia wale ae la no? A heaha ana ka uku no ka huli ana aku ia daimana? Iwakalua kaukani dala, he huina nui maoli kela," alaila unoki iho la oia i ka omole lama ana a paa a haka pono mai la kona mau maka maluna o ke kanaka e upoi ana kona mau lihilihi e noho ai ana ma kekahi aoao. "Mailoko aku o ka pahuhao i laweia ai, ilaila kahi o ka waihoia ana no hookahi po wale no: o ka mea i pohihihi loa ai aohe moali ike iki e hiki ai e hookolo aku ia a loaa ka mea nana i lawe."

            "Aohe wahi moali ike iki la i ikeia?"

            "Aole: aka aohe pilikia, aia no he mau ano hana e ae e hiki ai e loaa aku in a e hiki ana e loaa he alahele, mamuli o'u neie loaa aku ai ia. No ka mea aohe o'u nana, a hopohopo iho paha no ka hoike ana aku ia me ia oukou, oiai ma ke ano he kanaka kalepa e noho kokekoke aku ana i ka Paka Leina a e hoohana ana hoi i ka hale e kamailio ia nei oia ka hale o Mr. Wilamota, he kanaka kuai daimana maloko o ke Kihapai Hatona, he kanaka waiwai, ma ke ano he mea kuai, a e malama ana hoi i kekahi hale ma ka Paka Leina. O ke kanaka nana i hoolala i keia aihueia ana o ke laimana he kanaka akamai maoli oia."

            "He kupanaha hoi ha! Aka e hoike mai oe ma ke kumu hea keia Mr. Wila mota i lawe ai i kekahi inau waiwai kumukuai nui a waiho maloko o kona hale maloko o keia kihapai, he wahi anei ia ana i manao ai oia ke kahua kupono no kana oihana e hoohana aku ai."

            "No ka mea hoi he nui loa na waiwai makamae. Ma ka a wale aku po mamua na pahu ukana i lweia ae ai i kona keenahana, oiai nae no na pula elua mamua aku kana o ka manao ana e hoea aku ana. No kona hilinai aole i kana kakauolelo, aohe no hoi ona makemake e waiho aku na kana mau kauwa maloko oke Kihapai Hatona e malama pela me ke kanaka kiai a i ole i na rumi paa loa maloko o ia hale pela oia i manao ai elawe i na puupuu daimana nunui mai ka halekuai hui ae maloko o kona halenoho ponoi ma ka Paka Leina.

            "Aohe no kela o ka mua loa o kona hana ana pela, ua lehulehu no kana mau manawa o ka hana ana mamua aku. Ua maopopo no iaia kana mea e hana ai, ma ke ano he rula he makai ke kiai mau ana ma kahi@kokoke malaila i na manawa apau, a o kona rumi paa loa maloko o kela hale he wahi no ia e manaoia aku ai aohe mea e aa ana e komo aku iloko olaila.

            "He kane wahine make oia, a e ike mau ia aku ana no kona holo ae maluna o ke kaa i kekahi manawa me kekahi le@e opio ana o ka hookama ana oia o Mis Adela, he pilikoko ilihune no kana wahine i make."

            "Alaila ma ka po anei ke komo ana o ka aihue a mau @ihue paha iloko o kela hale?"

(Aole i pau.)