Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 38, 19 September 1919 — KE KUMU KUPONO E LOAA AI ONA MAKEKE AUPUNI [ARTICLE]

KE KUMU KUPONO E LOAA AI ONA MAKEKE AUPUNI

Mamuli o ka lilo i hana mau mi ka aoao o na ■ :± :io lakou na makeke kuai i'a, ka hoopipii mau i ka uku hoolimalima o na pakaukau, i ka poe l.iwelawe ana i ka hana kuai i'a, a kuai huaai hoi, • c na kumu kuponi ole, ua hiki ole ia kakou ke alo : mai ka hooko ana aku i kekahi manao kahiko :'-»ko o na makaainana o keia kulanakau'nale, o ia k«i V»aa ana he inakeke no k? lehulehu. kahi a ka j>'»e lawai'a ame ka poe mahiai, a hanai nolo.na paha e kuai hoolilo maoli aku ai i ka lakou au waiwai imua o ka lehulehu, no na kumukuai : aikai. aole hoi na ka poe hopukapuka e kuai ..Vai, me ke kau ana i na kumukuai pipii, no ka po- : aikai o ko lakou mau pakeke ponoi iho. A «k- a kakou mea e hoohewahewi ai. no ka pipii aoli o ke kumukuai o ka i'a iloko o keia manawa, ile wale no, mamuli o ka makemake ana o na ;• anaka kuai i'a o na makeke e loaa nui na poinaiai ia lakou, aka no ka hoopipii pu ia ae kekahi o a h<jolimalima o na pakaukau no ka mahina, no .;jla ua ku a pilikia maoli kakou, ma ka uku ana kela mau kumukuai kiekie, ka mea i ike mua ole ( ma ka moolelo o na makeke kuai i'a o kakou ma j Mawaii nei. Ma kekahi mau kulanakauhale lehulehu ma Ame-: r;ka. na kulanakauhale e kuaiia ana ka i'a, na hua | i. a.re ka pipi a puaa paha, maloko o na makeke o . };a k-hi.lehu. h eoluolu loa ka uku .10 na pakaukau, ::;a ka mahina, a ma ka pule paha, me ka hanaia o ( wahi kuai i'a. i kulike me na rula o ka oihan-i *-=a. no ka hoopakele ana ika pono oka lehulehu, :: amuli o ia mau mea oiaio i ikeia, pela iho la kei.i : :anat» i hoalaia mai ai, he mea pono e loaa he : . ia kakou no ke aupuni. Pehea nae e hiki ai e loaa kekahi makeke o keia : :k», ina ma ke kamailio wale iho no ko kakou :kaika? E hoike i ko kakou mau manao kui'o no keia kumuhana ano nui, ma ka hana, o ia hoi ka l« aa ana he puu dala no ke kukulu koke ana aku i ka makeke, mamua o ka hoopii hou ia ana ae o na o ka makeke, ame ka hooi loa ia aku o ka !.<*»pilikiaia o ka lehulehu. Maluna o ka Lunakiai Eben Low, na mahalo e j-«»no ai e haawiia, no kona ku ana mai imua, a 1.. oikaika e ku aku he makeke aupuni ma keia mua aku, a i wahi nae e hooko piha ia ai, ka manao no kela makeke, a e hiki ole ai hoi, i na ona o na maVeke e ae ke hoohoka mai ma kekahi ano, he mea jx »no no e loaa leekahi waihona dala maihuahua, e'ike me ka Mr. Low e noi nei i kanalima kaukani (iala. he mau dala no ke kuai ana aku i ka i'a ame r,a waiwai like ole, no ka hoolako mau ana mai i ka makeke i na manawa apau. Ina no e ku aku ana he makeke no ke aupuni, a i.ele no ka loaa ana o ka i'a, ame na meakuai e ae, e konoia ai na kanaka e hele malaila e kuai ai, e kani ana no ka aka a na ona makeke e ae, no ka hiki ia lakou ke hoohoka mai no ka holomua o keia iuakeke aupuni, ma ia ano, e lilo ana no na hooikaika ana i mea ole, aia wale no a loaa he waihona mahuahua, e hiki ai ke loaa na hooia ana, no ka liiki l e hoolako mau ia ka makeke i na manawa rq>aii me na mea i makemake nui ia e na kanaka, r;ie ke kanalua ole ke olelo ae, e hoea mai ana i ka :rana\va, a na ona makeke, e ohi nui nei i na poi.iaikai i keia la, a pela hoi me na kanaka kuai i'a e ka makeke, e ohi pu nei ia mau pomaikai mai ka lehulehu aku, e hoemi pu mai ai 1 ke kumukuai ilalo. O ka poe ilihune, ame ka poe uuku o ka lakou leaa. ke hoopomaikai loa ia aku ana ma o ke ku ana aku he makeke o keia ano no kakou; ua'lawa ra mea oiaio loa i ikeia ma na makeke o keia ano ma Amenka, i kumu hoohalike na keia kulanakauhale. e ukali aku ai; oka kakou wale no, o ka hawi aku i na kakoo ana i keia kumuhana ano nui, i hoalaia ae nei e ka Lunakiai Low iloko o keia inau la, he hoopakele ia iloko o keia wa kupilikii o ka aina, e pahola like nei maluna o na mea apau. Ke pahola like nei keia hoopipii ia o na kumukuai o ka i'a ame na meakuai e ae, ma na makeke n na kuaaina, elike me na hoike i hoea mai i keia kulanakauhale mai Hilo ame Wailuku mai, a ua ala mai hoi ka manao iloko o kekahi mau luna oihana o na kalana, e hana aku i kekahi niau mea e h<>3pakeleia ae ai na makaainana mai ka pilikia r.iai, ma ke kukulu ana aku i makeke aupuni, elike me ia e makemakeia nei e loaa no kekahi kulanakauhale. Eia ka lehulehu ke kakali aku nei me na manao hialaai no ka hoea mai i ka hookoia ana o ka marao o ka Lunakiai Low, a o ka la e loaa ai ia Hor»olulu nei he makeke kulanakauhale, o ka hoea' ana mai i ka hookoia ana o kekahi mkemake kahiko iloko o kakou na kanaka Hawaii.