Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 38, 19 September 1919 — KAROLINA METTI Ka Makaikiu Wahine Hoopahaohao a i ole O Dude Dana, Ke Ahikanana Mahope o ka Meheu o ka Poe Hana Dala Apuka. [ARTICLE]

KAROLINA METTI Ka Makaikiu Wahine Hoopahaohao a i ole O Dude Dana, Ke Ahikanana Mahope o ka Meheu o ka Poe Hana Dala Apuka.

I ka halawai ana aku a ka Makaikiu Dana me ka wahine kiu Libc, hoolala iho la laua no ka lawe ana aku a ka wahine iaia ika hale—ua hana oia i kekahi hana maalea loa l>c!a kona manaoio. Ua manaoio oia ua loaa na inoa o na makaikiu apau iaia, na makaikiu i kauohaia mai ai e hoohalua mahope o na kanaka, no ia kumu ua aa loa kona manao e pau loa ana na makaikiu apau loa i ka paa a e pau loa aku ana hoi i ka pepehiia, eia nae, ma kahi o na makaikiu oia ka i paniia ma ko lakou wahi. . Ua lehulehu na manawa a ka Makaikiu Dana i komo ai iloko o ka rumi malu o ka hale o Keredo a hoolohe aku i na kukakuka ana a na kanaka aihue, a i ka hope loa o na manawa ana o ke fcomo ana tia loaa mai iaia na mea oiaio apau no ka hopu ana i kekahi hui hana karaima i ike ole ia ka lua iloko o ka moolelo-a.Jia karaimp. apau. [ ka loaa ana ona mea oiaio apau. ua hookolo aku la oia mahope o na kanaka na lakou i lawe aku i na waiwai ame na mea paahana dala apuka apau ahiki i ka hale ma Hobokend, kela hale no ana o ka ukali ana mahope o Girera, a ua loaa pu iaia ka manaoio ua huna pu ia na papahao e hanaia ai o na data apuka maloko o kekahi wahi o ia hale. I hana oia i keia aole no kona manao e hopu wale no i na kanaka aihue a ha'iha'i kanawai kiekie o ka aina, aka, e paa pu me ka lakou mau mea paahana kekahi e pono ai. i mau mea hoike oiaio rw kona aoao no ke karaima a na kanaka i hana ai iloko o na makahiki lehulehu. Ma ka po e hopuia ai keia poe hui mua aku la o Dana me ke Kapena Waisa ame kona mau kokua 110 ke kukakuka mua ana no ka lakou mau mea e hana aku ai. Uā holopono na hana apau i hoolalaia. I ka hiki ana mai o ka manawa kupono a lakou e nee aku ai imua no ka hopu ana i na kanaka a])uka ua hele pakahi aku la kela ame keia o na niakaikiu 110 Hol)oken, a law r e ae la j<ela ame keia i kona, wahi i kauohaia aku ai me ke kali ana o ka loaa aku o ke kauoha me na hoailona. Ua huli mua' aku la ka Makaikiu Dana i ka wāhine kiu, a i kona loaa aua me ka maalea loa i kukakuka ai oia me ia no na hana apau, a no ka lawe ana aku hoi o ka wahine i ka makaikiu i ka hale, kahi a ka wahine kiu i mānao ai. elike me ka laua kukakuka ana me Girera. malaila ka.Makaikiu Dana e paa ai; me ka maalea loa ka wahine kiu o ke kamailio ana mai i ka makaikiu a he ahuwale wale no nae kana mau hana ia Dana. aka. no ko Dana makemake e pau loa lakou i ka paa a pela me na mea hana dala apuka a lakou, ua ae wale aku la 110 o Dana i kana mau mea apau e kamailio mai ai. I a manaoio loa ka wahine ua loaa iaia na inoa apau loa o na makaikiu e kokua ana ia Dana, a o ka poe hoi na lakou e hele aku ana t hopu i na kanaka, 110 ia kumu ua hookuoo loa oia; ua hoike mai oia i ka Makaikiu Dana i komo pu oia e l\ana me na kanaka no kona makemake e pakele mai kona kaikunane, a no ia kumu nana ponoi e alakai aku iaia ahiki i ke komo ana iloko o ka hale a huna iaia ma kekahi wahi aalo loa, i mea e hiki ai i.ka makaikiu ke ike aku i na kanaka apau. a e lohe pu # aku hoi i ka lakou mau mea apau e kamailio mai ana. Elike me ia i hoike mua ia ae nei no ko ka wahiue opio u'i hoike ana mai i kona haiilehia -i ke aloha 110 ka makaikiu, aua hoike aku Ho hoi ka makaikiu i kona haulehia ana i ke aloha i ua wahine la, aole iiae me ka manaoio. aka ua noonoo oia o ke alāhele wale no ia e hiki ai iaia .ke komo aku iloko o ka hale o ka'poe apuka, a me ia wahine i hele pu aku ai ka makaikiu ahiki i ke komo ana iloko o ka hale ma Hohokena, a hunaia ma kekahi wahi e hiki ai iaia ke ike aku i na kanaka a e lohe pu aku ai hoi i ka lakou mau mea apau e kamailio mai ana. Oiai ka wahine e kamailio aku ana ia Girera i aku la oia: "Ua hihia ka noonoo oka makaikiu iau'. Ua manaoio māi kela kanaka i ka'u mau olelo, elike me kona manaoio i na olelo apau a kona makwahine. Ua like oia me ka lepo pa 1010 iloko o kuu mau lima i nei manawa, aole loa e liiki iaia k.e kaawale mai kuu mana aku. Ua hiki loa ia'u ke hana aku i na mea apau a'u e makemake ai maluna ona i nei ma nawa." "Pela?"' i ninau mai ai o Girera. "Ua maopopo anei ia oe lole pulapu waīe mai ana no ia oe?" "Aole oia e pulapu mai ana ia'u, pela ka paa o kuu manao. Ua maopopo loa ia'u kona manaoio i ka'u mau mea apau i kamailio aku ai iaia. E lawe aku ana au iaia iloko 0 kela hale ma Hohokena i keia po. I kou mauawa e ike mai ai iaia ea, kauo aku oe iaia iloko oka rumi. Iloko oka e ulu ai o ka hoopaapaa a hakaka, ea, o ko oukou manawa ia e pepehi ai iaia a make.'' "O ka'u ia e manaolan t x nei i nei manawa e hanaia ia hana nie ka holopono i nei po, i pau na mea keakea mamua o ko kakou alaliele, eia nae, aol*! au o hana aku ana, elike me kau 1 Iwoiaio mai la, aka, e lawe ana no au i na makaala ana apau ma ko'u aoao, eia nae, ua olelo niai o Redalli ia'u ua hiki no. lawe mai oe iaia ilpko o kela hale, a oiai oia ka haku. e j!ono no e holohe aku i kana maii mea apau e kamailio *nai ai. no ka mea maluna no ona ke koikoi o na poino apau e kau mai ai." F.like me ia i hoakaka muaia ae nei. hoomaka aku la ka Makaikiu Dana e hele no Hohokena me kona ukali pu ia e kekahi mau makaikiu makaukau loa ana i wae ai mailoko mai o ka heluna nui o .na makaikiu, a hoea aku la oia ilaila i ka manawa* kuponojoa.

Ma ka manawa liope apa o ka hui ana me ka wahine kiu, Lihe, ua olelo mai ua wahine la iaia o kona kaikunane kā mea e hele mai ana _e kii iaia no ke alakai ana aku ilQko o fca hale. Aohe kaikunane i'o o keia wahine, he kanaka okoa no kana o ke kamaiīio ana aku, he mau olelo hoopuninuni \vale no ka nei wahine. I ka hoea ana aku o ka makaikiu i ka hale haawi mai la ka wahine opio i kekahi hoailona, a he kanaka ka mea i hele mai. i manao wale ia o ke kaikunane ia o tia wahine la a wehe niaida i ka puka no Dana e komo aku ai. Ia komo ana aku a Dana iloko ninau mai la ua wahine opio la: "Ua hora mai la anei lakou, oia hoi. na kanaka o ka hui apuka ?" Ō keia kana o ka ninau ana ae i ke kanaka nana i hele mai e wehe i ka puka no ka makaikiu e komo aku ai. "Aohe lakou i hoea mai i nei manawa," wahi a ka pane n ke kanaka.. "O, maikai kela; e law*e aku au e huna i kuu hoaloha ma kekahi wahi. i ike ole mai kela poe iaia," i pane aku ai ka wahine. "Oia ka hana pono: aka. ea, e kuahine. e hoomanao, mamuli ou e hilinai aku nei au no kou pono ame' ko'u pu i ae ai au e hana me keia poe." , "Aohe au mea e kanalua iho ai; e hilinai mai oe maluna o\i. a na'u « hana aku i ka mea e pono ai oe ame a'u pu." "Ina aole oe, ia wai au e haawi aku ai i ka'u hilinai ana?" " Aohe me e ae, aka ia'u wale no, no ka mea, no kou pono au e hooikaika wahine nei aole no kekahi mel e ae. Mahone o ke komo loa ana aku o Dana me ka wahine iloko o ka hale ia i hoakaka mai ai ka w ahine i

ka mkaikiu iua ke ano e hoonalonalo ana i na olelo a ke kanaka o ke kamailio ana tiiai, he mau olelo a ka makaikiu i hoohuoi iho ai, aole ke kanaka he kāikunane no keia wa-j | hine." Ua maopopo ia oe," wahi a ka wahine i ka makai- ! kiu," no kā hoopakele wale ana ae no i kuu kaikunane i komo kino ai au e hana aole no kekahi mea e ae, no na [olelo ana o ke kamailio ana mai ne-i e hoike ana i kona ano kanalua no kona hilinai mai maluna o'u ea, mai lawe oe ia mau olelo ana a n<|onoo." "Aohe no i li'lo kana mau olelo i mea nui na'u e noonoo| iho ai," i pane aku ai ka makaikiu N la manawa alakaiia aku la o Dana ahiki i ka halelua ma-1 falo loa. I ka loaa ana mai o kekahi ipukukui, a weheia mai la kekahi puka i hanaia a paa me ke panihao, komo aku la I laua iloko o kekahi rumi pouli e holo mai ana o ke ea po!o--i polona. He rumi ia, ma ka nana aku a ka makaikiu, ua hana wale ia no me ka paa loa e hiki ole ai i kekahi kanaka j e hoopaaia ana malaila ke loaa he manāolana no ka hemo aku. I ko laua hoea ana aku ma kekahi panipuka, a weheia mai la a hamama, ku iho la ka niakaikiu malaila no kekahi manawa, a ninau aku la ka wahine: "Heaha hoi ke kumu o kou ku ana iho la?" Ia nianawa i pane aku ai ka makaikiu me ka leo o ka mea i piha i ka weliweli: "Ua kumakaiaia au." "Kumakaia? Ma ke ano hea hoi oe i kumakaia ai?" "Ua kumakaiaia au." "Kumakaia! Ma ke ano hea hoi oe i kumakaiaia ai?" "Ua kumakaiaia au . He mea makehewa kou ninau ana mai ia'u 110 ia mea, 110 ka mea, ua maopopo ia oe kau mea i hoolala ai." i pane aku ai ka makaikiu. "Xawai oe i kumakaia?" "Xau no hoi" wahi a! ka makaikiu. Xee ae la ka wahine i ka akaaka. a i maMa: "Ua kuhi au he .kanāka koa la *e, eia ka he kanaka maka'u wale. Hele aku lioi paha imua," i pane aku ai ka wahine; "e hele pu aku ana no hoi au me oe." Aohe neeu aku o ka makaikiu, ke ku la no oia me ke k.a mailio ana aē i kekahi mau olelo. a\ hala paha he minuke, alaila lōhe aku la oia i kekahi hoailona, he liilii loa nae kana mea o ka lohe ana aku, nae. he'nui ia iaia. O kona komo aku la no ia iloko o ka rumi haiki, a he minuke paha ma ia hope iho, hemo mai ana kekahi puka, o ka lua ia. Iloko o keia rumi he kakini kanaka e noho mai an.a ua paa wale no ko lakou mau helehelena apau i ka uhi hapaia, a e nonoho mai aiia ilu.na o kekahi noho laau. loihi māhai o kekahi pakaukau loihi. *' 1 ka ike ana aku o ka makaikiu i ua mau kanaka la ua kuemi hope mai la oia, oia no ka manawa a na kanaka i huki like ae ai i ka lakou mafu pu panapana, a o na kanaka e ku ana ma keia ame keia aoao o ka puka, ua hoopili like mai la i ka waha o ka laua mau pu panapan'a ma kona mau papalina a he leo halulu ka Dana o ka lohe ana aku i ka i ana māi: "Hele aku inuia; aole hiki ia oe ke emi hope hou aku i nei manawa." Ele mau minuke kuhaiki loa keia no ka makaikiu, ua maopopo loa iaia aia oia ma kela wahi haiki paa loa, a he hookahi wale 110 hoi oia e ku-e aku ai i ke kakini kanaka a oi. He mau kokua no ma kahi kokoke loa mai, ak.a, mamua paha o ko ana mai maloko o kela rumi ua hooko kokeia mai ka make maluna ona. He minuke, kupilikii loa keia nona, aka aole no i pau ko ka makaikiu manaolana no kona palekana, aohe no ona pihōihoi mai, aka ke ku la no oia nana tio kā hopena o na hana a kela poe e hana mai ana maluna bna. Me na .kainawawae ikaika. o kona hele aku la ; ,no ia imua a kulākulaiia mai la me ka ikaika a hikaka akUf.la.oia a noho ana iluna o kekahi riōho, alaiia akoakoa .ae'la na kanaka apau mahai o ke pakaukau. He minuke meha lo.a ia mahope iho. aohe leo : nana aku a hana mai na kanaka ia lakou iho. Nana ?Le la o Pana ma o a maanei o ka rumi, a maluna nae o na helehelena o na kanaka kana haka pono loa, 110 ke akenui no e maopopo iaia kela mea keia mea o lakou. Ma kahi kokoke mai iaia ka wahine opio kahi i ku ai. ka mea nana i alakai aku iaia a poholo ana iloko o ka.umii a na kanaka powa, o kela helehelena u'i a mohaha ona mamua aku aole me ia ia manawa, aka, he helehelena o kekah' mea. i piha i na manao makona a uahoa ke pahola ana maluna ona. Ua like kona helehelena ia manawa me kekahi lionawahine i inakaukau e lele mai maluna o kana mea e ale ai, ma kona inau maka e hoike mai ana i ka hauoli no kona lana'kila ana maluna o ke kanaka i kau nui ia ka weli. He lielehelen kona e hoike mai ana i kona haaheo no kona lanakila ana, no ka mea ua hooko oia i kana mea i hoohiki aku ai imua o Girsra e lawe aku ana oia i ka Makaikiu Dana iloko 0 ia hale mai ia manawa, a iloko hoi o na lima o ka poe na : lakou e pulea pa-ke aku ana, koe wale no.a hoopakele lakou "Ua kuniakaia oe ia'u," i pane ae ai ka Makaikiu Dana i ka w r ahine. "Ae. ua kumakaia au ia oe," wahi a ua wahine la o ka pane ana mai. "Alaila, o kela moolelo āu i olelo ae ai ia'u no ko kaikunane he hoopunipuni ia ea?" "A.ole ia he hoopunipuni; o keia poe apau au e ike aku la he mau kaikunane wale no lakou apau no'u." "A .pehea kou- matjao e ka wahine i keia manawa no keia kanaka?" „ - "He elima wale no ou minuke e ol.a ai.a Ua hoolimalimaia oe e .hppn makou apau, nolaila, e make aku ana oe ia makou," wahi a kekahi o na kanaka o ka pane ana mai. "Ahiila, e niake ana.au me he holoholona la?" i pane aku ai ka makaikiu me ka leo o ka mea i piha loa i ke, kaumaha. Hulili ae la na maka o ka wahine.auiwa ae la me ka leo nui: "t. hopu 'mai iaia a e pepehi iaia ajnake, i mea e maopopo ai kona kaawale loa mai a kakou. aku." I ka manawa a ka wahine 6 ka uwa ana ae e hopu mai īa i>ana, ua poha mai la he leo e kāuoha mai ana: "Mai oni kekahi 'kanaka o make kela ame keia mea pakahi o oukou. I ka minlike. e oni ai he kanaka make ia." La lilo keia leo o ka loheia ana aku i mea hookahaha loa: i na manao o na kanaka ame ka wahine maalea pu, nana aku a naila mai lakou ia lakou iho me he -mea la e ninau aku ana kekahi i kekahi mahea mai la ia leo o ke poha ana inai. O ka wahine ka mea oi loa aku o ka maka'u ia manawa no ka mea e naka wale r ~ana no kona kino, me he mea la ua laaa i ke anu ikaika loa ka haukeke. Ia manawa ua wehe like ae la na kanaka apau i ko lakou mau uhimaka a ahu\yale ae la ko lakou mau helehelena i piha i ke pihoihoi, a i like pu hoi ke keokeo me na helehelena o ka poe inake. a ke alaalawa wale la ma o a maanei o ka rumi me ka hoolohelohe a nana aku ma kela ame keia paia no kahi o ka leo i poha mai ai. Me ka maopopo ole i na kanaka o kahi o ke komo ana mai, o ka lakou mea nae oka ike ana mai elua mau kanaka e ana ma ka puka o ua rumi la me na pu raifela kanh alapine. Mahope mai o laua he mau kanaka lehulehu'hou me ka lakou mau pu e paa ana i na Jima, ua makāukau no ka hoouka kaua ana ; ia manawa ike iho la na kanaka powa : ua hiki mai i ko lakou manawa e lilo aku ai i mau.pio na ke aupuni. 1 o<ko lakou luhi, o ko lakou akamai o ka hana ana no kekahi manawa loihi, o na mea apau a lakou i hana ai ua lilo i ' mea ole. Ua hoomaopopo kela ame keia mea o lakou i ka > holopoxio o kekahi hana kaulana loa i hanaia e na makai kiiri ike ole ia ka lua me ia i na manawa aku mamuāT • maopopo ia lakou apau ia manawa aohe hookahi o i lkou e puka pa-ke aku ana, koe wale no a hoopakele lakou

ia lakou iho mē ka hikiwawe loa, eia nae he hana ia e hoohikiwawe aku ana ia lakou i ka lua kupapa'u. Ma keia manawa ua komo aku la na makaikiu apau iloko 0 ka rūmi, a 110 ka wahine ua pohala ae mai kona maule ana. L"a hoomaopopo oia ia manawa ma kahi o kona hoopunihei i ka manao o ka makaikiu eia nae oia ka i pulapuia aku e ka makaikiu. Ia ku ana ae ana iluna huki kke ae la oia i kana pu panap.ana me ka manao e ki mai i ka makaikiu, aka nae ua ike koke aku la ka kakou koa ia huki ana ae ana a ua alo ae la i ka manawa kiipono loa e kapalulu ole mai ai ka poka i kona puuwai. Aole keia o ka makamua loa oko ka makaikiu alo ana i ka pok.a, aka-he lehulehu na manawa mamua yku. O kahi i laki ai hookahi no poka aka wahine o ke ki r.na mai, a elike me ka popoki e lele aku ana e po'i i ka iole, pela okoa iho la no kekah.i o na. makaikiu o ka lele āna aku a paa ka lima o ka wahine, aohe no hoi he kupaka ae ona, no ka īliea ua like ka lima o ka makaikiu o ia paa ;ma aku i kona lima me kekahi umii hao. No na kanaka hoi aohe hookahi o iakou i hoao mai e ku-e, ua lohaloha wale iho'la no lakou me ka maopopo ole o ko lakou mea e hana mai ai. no ka mea, u,a ike iho la lakou 1 ka hoka o' lakou apau, a o kekahi ua maopopo ia lakou ia mana\v.a oloko o ka halepaahao ko lakou wahi c noho ai apau na makahiki o ko lakou ola ai]a. L*a haawipio mai la kela ame keia iaia iho. no ka mea, ua oi aku ko lakou makee i ko lakou mau ola mamua o ka make, o ko lakou ho.ao ana mai e ku-e i na kanaka o ke aupuni he hana |K)kole loa ia 110 ko lakou hopena. A 1 ka ])au loa ana o ua mau kanaka la i ka paa. hoomaka koke aku la no na makaikiu e huli ialoko o ka hale no na meahana dala apuka a lakou, pela me na elala pepa apuka apau a 'ua mau kanaka l.a i mnaao ai e hoolilo aku ina na walii apau o Amenka a ma Kanaela ame Mekiko. L T a pau loa ia mau mea apau loa ika lilo mai i na makaikiu, he lanakila nui ma ka aoao o ke aupuni, a mamuli o ia paa aua o na elala pepa .apuka i hoopakeleia ai ka aina mai oa o mai ka poino mai. Ona papahao e hanaia ai o na dala apuka, he mau la ma ia hope mai ua hookolokoloia lakou a paa. aole i kanuia iloko o ka lepo malalo o ka halelua, elike me ia a ka makaikiu i lohe aku ai i ke kamailio a Redalli, aka ua paa koke no maloko o kekahi wahi oloko o kela hale. No na dala pepa i loaa aku, ina nei no ka hooliloia aku e loaa ana i kela poe he maumiliona dala. me ia mau miliona dala e loaa mai ana i manaolana ai ua poe la e lilo ana lakou apau i poe waiwai i kekahi la ke holopono ka hooliloia ana aku o na eīala pepa, eia nae, paa e iho la hoi. Ma ka hoopau ana, ae i keia m«olelo o keia ka makamua loa o na msa paa'hana dala anuka nui loa i paa i ka hopuia. o na mahalo kiekie apau ua hookauia mai maluna o ka Makaikiu Wahne Karolaina Metti, ke-kaikamahine kiu Italia ame ka Makaikiu O. Dana, mamuli o ka maka'u ole ame ke akamai i hui pu ia melea maalea. Mamuli iho la o keia hihia ua hookiekieia ae la ka Makaikiu Dana ma ke kulana kapena no na makaikiu. Ma kekahi mau moolelo hou aku e ike lfou ia ai kekahi mau hana kaulana hou a keia mau makaikiu, a i lanakila hou ai no hoi laii.a maluna o ko laua īnau enemi. No ka liopena hoi o na kanaka powa, aihue.a hana dala apuka. he mau la ma ia hope mai ua hookolokolo lakou a :ioo!)a'i paahaoia a pau ke ola, nAmuli o ka nui o-na karaima i hanaia e lakou a lakou "no o ka hooiaio ana ae imua oka aha. Ua moeuhane palaualelo na kanaka powa e lilo ana l.akou i mau kanaka waiwai maloko o ka aina- i kekahi la, eia nae, ma kahi o ko- lakou waiWai he mau kauwa kuapaa lakou na ke aupuni apau na l.a oko lakou ola ana. O keia no ka hopena e loaa like ana i na poe ha'iha'i kanawai apau, mai ka poe kiekie a ka poe haahaa. Ka Hopena.