Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 39, 26 September 1919 — Ike Maka i ka Nani o Waianuenue [ARTICLE+ILLUSTRATION]

Ike Maka i ka Nani o Waianuenue

Kuu dear Solomon Hanohano, Aloha kaua:—Eia no au ke maalo hou aku nei imua ou ma ke ano hooluhi, e kala mai no hoi oe; ua ike no au e oluolu mai ana no ce i wahi rumi kaawale o ka ipukukui malamalama, no J u kahi wahi keena no kela mau manao e kau ae la maluna. I ko'u manawa ame ko'u mau hoa e noho ana i Keaukaha, Hilo, i kela pule hookahi e ala mau ana au i kakahiaka nui loa a auaukai, i ko'u nana ana mai i ka wai kaulana, e ike mai ana oe mai mai, i ke keokeo kohu hau o Maunakea, ame ka pi'o o ke anuenue, me ka nani, no ka mea o ka wena o na kukuns la, aia ilu&a o ia kualapa, e ike mau ana 'au i keia mau nani; no ko'u uluhua, i kekahi kakahiaka, ua ala mua au ame ka hoomakaukau ana no ka pii ana e ike maka i keia nani, ua hookoia ka makemake. 0 ka mea a'u i ike ai me ko'u mau maka, o ia keia: Ma ka nana aku a kou mea kakau, he kupanaha maoli no, 0 ia keia: Ma ka 'u nana mai, mai kahi a'u e noho ana he hookahi wale no anuenue, a i ko'u hiki ana i kahi e lele ana ka wai, me he la he nui na ano anuenue, a e ike mai oe e kuu Solomon 1 keia; mai kahi a'u e noho ana ahiki i ka wailele o Waianuenue, he 11 mile ia, nolaila o ia ka'u koho iho. He mamao a'u no e ike mai ai me ka maikai, a i ko'u hiki ana i kahi o ka wai e lele ana, e ike ana mau nani a'u e hoike ae la maluna, aole i na manawa apau. 1 ko'u ike ana owan wale no, a i ka

lua mai o ka la, ua ala kakahiaka makou no ka manao e loaa aua elike me ka la mua, aole i loaa ia mea maikai. E wehewehe aku au i ka 'u inea i ike ai, o ia keia: Hookahi anuenue e pio iho ana maluna o kahi e lele ana ka wai mai kahi a'u e noho ana i Keaukaha, a i ko'u hiki ana i kahi e lele ana ka wai, e ike mai oe e kuu hoaloha, e pa mai ana kahi makani aheahe mai ke kai mai, he pohu la'i pu kela, a na keia wahi oaniani makani i kaomi aku i ka lele ino mai o ka wai a punohu ae la a lele ae la na hunawai ma o a maanei me ka nani, e ike auanei oe i ke kau mai o ke anuenue ma kela kuono ame keia kuono ame kahi e kuho aku ai ka wai, a pii ae la iluna, a pii pu no me kona waianuenue. He nani maoli! Ua ike maka maoli au i kela nani maliope mai, aole loaa hou o kela nani, ma ka'u koho iho me he la he manawa wale no paha, ma ka manawa e loli ai ka pa ana a ka makani no ka mea e makai mau ana au mahope mai, aohe loaa hou ia. mea maikai. I kekahi kakahiaka nui, ua hiki aku au me kuu wahi keiki no "ke ake no e ike, aole mea i ikeia,_a hui aku la au me ia mau lede i kamaaina ia'u, a ninau aku la i ka laua mea i ike olelo mai la laua, aole laua i ike i ke anuenue, a pela aku ana, ahiki i ko'u hoi ana mai. E kuu Solomon, he mea kupanaha mao\i no ke ano o keia wai, ua lohe mai au i ka poe kamaaina, i ka wa kakahiaka nui, e ike ana oe i ke anuenue, nui ko'u manawa i holo ai, aole i loaa

mai na-ulia lal<i, a i ko'u manawa 1 hoopalaleha ai, me he la i pa'iia ae kuu maka ia kakahiaka, ua ike maoli i kona nani a'u e poina ole ai i kona inoa, i kaulaiia. Ua manao maoli no au ua pili maoli no au ia lakou la ma, e kala mai, aohe no a he piikoi a lohe mai i ke a'o; o ia lioi ko'u mea i ike ai, manao no au aole no paha he inea o ia ano i loaa ia mea maikai. Nolaila e kuu dear Solomon, e ike mai oe, aole e hiki ke poina ia keia mea niaikai, a i ole ua nui no paha na makamaka maikai i loaa keia haawina; ua manao no hoi au, heaha ka waiwai o keia mea ke hoolahaia, aka me ko'u noonoo ana me he akahele loa, ua kupono maoli o ia keia, ua kaulana kona inoa. i ka wa kahiko ahiki i keia an hou ma o kona inoa la, Waianuenue Fall. Ina o ia iho la ka mea oiaio, aole loa au i pai iho ia'u, aka ua loaa mai ia'u na haawina laki i ko'u ike maka ana i ka mea i lohe wale ia ai a kanaenae ae la au i keia mau wahi lalani mele: Waianuenue anuanu au, j Hoi ae i ke Aukaha, pumehana au. E kuu Solomona,. ha nui maoU keijj hooluhi ana ia oe ame na hemahema pu no hoi, aka, manao no au e opualii mai ana no oe i keia mau manao, pela no nae kaua e.pono ai, a maluna ae o na mea apfeu, me oe ka'u welina pau ole, ame na keiki limahei o kau mikini nana e hoomalamalama apuni neia mau mokupuni ko'u iini pau ole me ka mahalo.Kou oaio, J. K. MOKUMAIA. Moanalua, Sept. 22, 1919.

O ke kii keia o ka Wailele o Waianuenue (Waianuenue Fall) e ikeia ana o Mr. J. K. Mokumaia e noho ana r.a!una o ka pa laau, iaia i hele ai e makaikai i kela wailele, ma kana liuakai kaahele aku nei i Hawaii, ma ka maliina i liala me kona mau hoa.