Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 39, 26 September 1919 — He Moolelo no ka MAKAIKIU MAKENEKI a i ole KA OHUA MAI KA PA KAPILIMOKU MAI O SEKOTIA. [ARTICLE]

He Moolelo no ka MAKAIKIU MAKENEKI a i ole KA OHUA MAI KA PA KAPILIMOKU MAI O SEKOTIA.

"Pela paha .aolie mea hiki ke olelo ae. Ua hoihoiia āe kela Haimana i kela hale me ka hoike ole ia aku i kekahi mea, hookahi wale no mea i ike i ka waihoia ana o kela rflau aaimana maloko o ka pahuho oia ke poo kuene, o kūpanaha loa i ikeia, ma ka weheia ana aku o ka puka fk<S kakahiaka ana ac oia mau 110 ka paa o ka laka o ka puka ānie ka nahnhao, o na daimana nae aole maloko olaila." . "Ua maopopo no anei iaia kona laka ana 1 ka panunao a paa ame ka puka o ka runii maopopo loa iaia, a pela me ke kuene anai • "Alaila he kauwa hilinai anei nana ke kuene?;* . "Ac; ma na ano apau he hilinai oia iaia no kona hoopono ame kona malama i na mea apau ana e kauoha aleu ai iaia. Aole oia wale. aka. he nalo kana mau meahuna apauiiaia. "Ina pela ua hiki iau ke kupale ma ka aoao o.ke .kuene. Ua hiki ia'u ke pane nona elike me ia au e ■ pane at. no U |K>noi iho." Minoaka iho la ke keonimana a kulou iho la kona poo īlalo. Ua hoomau aku la no ke kaaahi i ka holo ana 110 ka hoea aku i kona pahuhopu ka palena, hala ae ana ua nrrfe a hala ae ana ua mile oia mau ka holo ana tne ke ktt olfc. O ke kolu keia o na pule iloko o ka mahina o Dekemab£. hē manawa ino, e nou mai ana ka makani me ka ikaika a ē,liele pu mai ana 110 hoi me ka ua ame ka hau. . I Ke loheia aku la ka pa mai o ka makani ma, na p.uka ani- ; ani o ke kaaahi me ka hele pu niai me ka ua ame|<a hiiahekili, a ke nana aku iwaho ma na puka aniani he pouli wale no roe ka pohina. Ekolu ona ohua maloko o keia ( kaa ua kaia loa ia i ka hiamoe. o ke kanaka uae i hoikeia ae īiei mamua he kulana kakauolelo kona aole i pili il<i kona mau maka no hoo- j kahi minuke: e oni mau ana kona mau lehelehe me he mea la e kamailio mau iho ana oia iaia iho, a i ole e lioomakaukau ana paha oia i kekahi mau manao no ke kamaiho aku i ka \va pono. , ! 1 kona manawa e wehe ae ai i kona kuka a nana ae la iluna i kekahi manawa me he mea la e moeuhane ana oia, a i keka-1 hi o keia mau minuke e nana aku ana oia i ke kanaka e nolio mai ana niamua j)ono aku ona. .J "E holo ana anei oe no kela aoao oke Kowa Enelani: 1, ninau aku ai oia i ke kanaka e noho mqti ana maniua w lhea oe e holo ana, i Calais anei, a i ole i Ostend paha i" j "I Calais! ooloku aku la ka moana, pela i ka nana aku, no; ka mea, ke ike eia nei no ka ino maluna nei oka aina. O oe j pu anei kekahi e holo ana no ka Ainapuniole ?!' i ninau mai, ai ke kanaka. , I "Aole: ke manao nei au e noho i hookahi a elua. po paha i ma ke kulanakauhale o Dover. No ka'u hana no hoi ke kiunu | 0 ko'u holo i kekahi manawa no kela aoao o ke kowa. o ka •: olelo ana nae no hookahi a elua la paha alaila holo aku aole 1 maopopo loa i keia maiiawa. , "O ka hapanui o na waiwai a ka poe kalepa ma Enelani nei mai Europa wale no e loaa mai ai, a he kuai mau no hoi au i j ka'u mau waiwai mai kekahi mau hale kalepa mai. malaila, a no ia liana au e manao nei e holo aku i Europa. "O ka poe e holo aku ana ma ke kowa 110 kela aoao e ike ana lakou i ka ino o ka moana. he mea maopopo loa keia i ka olelo ae. la manawa welie ae la oia ika umōki o kaua omole lania. a pane mai la: 'E ike ia aku ana kekahi hana lealea ma Dover, in'a e hoike mai ana kela kanaka i kona manao hakaka." "Heaha ka manao o kau mea i olelo ae la." Ke 0 ole aku la ia'u la kou manao." ii ; .. "Aohe o'u hopohopo i ke kamailio aku ia qe ,no ia mea,*' alaila leha ae la kona mau maka maluna o ke kanaka e upoi ana i kona mau maka a e noho mai arta ma kekahi aoao inai, "oia ho ie paa mai ana ia lakou (na makai) ke kanaka a lakou i hoohuoi ai, āohe o'u kanalua no kona paa mai i ka hopuia e lako.u i *'Ma na laina kaaahi apau ma ka hapa akau he nui na makai e kiai mai la malaila i keia manawa 110 ka lakou kanaka. no ka mea, ua manao lakou e hoao ana ka lakou knaka i makeniake ai e paa e holo no ka Ainapuniole i pakele ai. a i hiki ai iaia ke pakele ua manao lakou ma kekahi o na laina kaaahi ma ka akau oia e kau ai, aka nae, ma ko'u manaoio eia oia maluna pu o keia kaaahi a kakou e kau nei. "Ua hoea mai ke kuene-a ka mea nana ke daimana i aihueia ai ma Eoketona. a i ole i Dover ma keia kakahiaka, a ua ke-, kkalapaia aku na makai e makaala mai i ke kaaahi .laweleka 0 keia po. a ke manaoio nei au aia lakou ma ka |iale ; hoolulu kaaahi ma Dover kahi i kali mai ai i nei manawa, ka'u o ka olelo ana ae nei mamua he hana lealea ke hanaia mai ana malaila i «ei po. "O ke kuene ka mea i maopopo i ka helehelena o ke kanaka e hoohuoiia mai la e na makai, aka nae, malia paha he mau hoahui ko ia kanaka nana i aihue i na dajrnana ma keia hihia, no ka mea. he niaa mau ta ka ikeia o ia mea nia kekahi mau manawa i hala aku aole maanei wale,. aka, ma na aupuni no apau. Na kekahi makaikiu i hoohuoi ia kanaka ka 1 ike iaia me kekahi puulu kanaka ka mea e holo pu nei malnna o keīa kaaahi i nei po., a oia ka mea nana e hc)jpu ana i.ka mea aihue. o ka olelo ana ae nae oia kekahi 9 keia kaa a kaua e kau nei he mea pohihihi ia." , .>■ I na manawa a pau ana e kamailio ae ai mau mai ana kona mau maka me ka leha mau ae i.ke kanaka: e upoi nia» ana leona īnau maka a e moe hoololo mau mai aa?a lioi āluna o ka noho me he mea la ua hiamoe loa. Leha ae la no na maka o ke kanaka i hoikeia ae nei he kulana,;kakauolelo kona i ke kanaka e hiamoe mai ana me ka oaka ana ae 0 kona waha me he mea la e hooia aku ana i na olelo a kona hpakamailio. a i kekaln hoi e akaaka liilii mai ana nii. kekahi •aoao, ke knnou mau mai iaia, me ka imoimo mau ana o kona mau maka me he mea ia e hooiaio mai ana, i mau mea o ke kamailio.ana mai. "Owai kau kanaka i hoohuoi ai nana i aihue i kela $laimaua 1. keia nianawa ?" 'ile kanaka opio o kekahi ohana maikai, o Sanakelea ka «oa. he kakauolelo pilikino mua na Sanala Wilemota. ahiki ekoki anahina i hala aku nei ia manawa i hoopauia aku oia me ka emoole loa. Ua maopopo iaia na mea a \Vilemota e touja ai, ua maopopo iaia kahi a VVilemota e wailio ai i kana mau mea huna. a 0 kekahi kumu o ka hoohuoiia ana nana j aihue. oia kona ikeia ana no kekahi mau manawa .Jehulehu e maauhele ana maluna o na wahi kokoke mai i ka : hale o Mr WHemola «ia ke ao a ma ka po 110 kekahi mau pule lehulehn 1 liala aku wei. "Xana popoi no i hoike ae he kanaka no na aina e ka mea nana oia i hoolimalima mai ma ke ano he kakauolelo pilikine nana. He mea kaumaha no i ka noonoo iho, no ka mea, e kela kanaka opio .i hoohuoiia mai la nana i aihue i na daima na a Mr. Wiiemota, he kanaka opio oia i mahalo nui ia e m kanaka mai o a o o ka aina, he naauao, a he kulana keoniniain no hoi ma na ano apau. Ua lilo oia i mea punaheU na Miss Adela. ke kaikamahine hookama a Mr. Wilemot? a mē he mea la ua aloha like no laua kekahi i kekahi, eia nae aohe o'u kuleana e kamailio ae ai no ia mea."

| "Pehea auānei e hiki ai iaia ke komo iloko o kela rumi paa' loa a Mr. Wilemota, kahi i waihoia ai kela mau (laimana?" J i "Oia hoi ka'u i olelo ae nei, ma ka manao oke kuene ua loaa kekahi ki ia Sanekelea, a me ia ki i hiki ai iaia ke wehe | i ka puka o ka rumi, a pela hoi me ka puka 0 ka pahuhao; a j eia nae hoi oiai he lawe mau no o Mr. Wilemola i kana mau huihui ki me ia aohe manawa i kaawale aku ai. ua manaoia me lie mea la he mau ki kekahi i loaa ia Sanakelea i like me ia i hiki ai iaia ke wehe. » j "Ma kekahi manao wale ia ua waiho liemahemaia na ki e ! M ; r. Wilemota i kekahi manawa aua |oaa ia Sanakelea ma- ' mua o ka hoopauia ana aku o Sahakelea mai ka hana aku. He hana hikiwawe loa ka lāwe ana a hanaia mai i ki i kulike : loa me na ki a Mr. Wilemota. aole anei ou manao pela? Pela . 110. O keia ka ke kuene oke kamailio ana mai ia'u, joia hoi ua waiho hemahema o Mr. Wilemota i kana mau huihui ki t ? kekahi manawa, a i ka wa i loaa ai ia Sanakelea, ua lawe j 0 Sanakelea ia huihui ki i ka po i ike i ka hana ki, a ua hanaia mai he mau ki hou i like loa me na ki a Mr. Wilemota." "īna ua hanaia he niau ki a kulike loa me na ki a Mr. Wile-' mota mamuli o kekahi. nianao Vakai ole iloko o Sanakelea ! alaila ua ailiueia paha mai iaia aku a i ole ua haawiia aku i i kekahi mea i maopopo he daimana kekahi a Mr. Wilemota, iloko o ka hale ?" "Pela paha, koe aku*ia aolie maopopo. aka nana aku palia 1 hopena. No kekahi mau minuke ka nana ana aku o; kēkalii i kekahi, alaila nana ae la ma o a maanei maloko o kaj rumi me he mea la e hoolohe aku ana no ka pane mai o ke- i kahi ohua o lakou. Aohe mea hookahi i pane mai nolaila 1100-! : 1100 iho la laua ua pauhia loa ia ko laua mau hoa i ka hiamoe. -Ua akakuu loa iho la ka holo ana a ke kaa ia manawa, a 1 elua o na ohua hiamoe i alā ae ia manawa. "He mea paha kekahi mamua mai o ke kaaahi, akahi ke kui ana iho la a malie loa iho la ka holo ana a ke kaa, a i ole, e hookomo aku ana-ka paha ke kaa noloko o kekahi hale hoolulu kaaahi 0 ke alahao," i pane ae ai ke kanaka ku--1 lana kakauolelo. ! "He hale hoolulu kaaahi mahai oke alahao!" wahi ake | ! kanaka helehelena papaala o ka ninau ana mai. "Heaha auanei kolaila e kipa aku ai ? Aole kakou i mamao loa mai j ī)o\ er mai, ina me keia ko kakou holo malie aole kakou e . lioea koke aku ana ilaila i ka manawa kupono." j Ia manawa hookuu iho la oia ika puka aniani ilalo. Ua hoea aku la ke kaaahi i na ipukukui mua o kekahi hale hoolulu kaaahi uuku ma kuaaina. No ka holo malie loa o ke kaa me he mea Ia e ku koke iho ana ia i kahi hookahi i kela! | ame keia sekona. Ua loheia aku la'na leo walaau mai mawa-! rho ia manawa kahea aku ana imua a e ana ihope. | "E kelepona aku i Dover," wahi a kekahi leo oka loheia j ana aku o ka i.wa ana ae, a he sekona paha a elua ma ia hope j iho ua hoomaka hou aku la ka nee ana 0 ke kaa. i . "Aole i maopopo aku la ia'u.ke kumu oke ku ana oke kaa-i I ahi anie ka nui ana mai la o kela leo," wahi'a ke kanaka nana ! 1 i hapai ae i ka puka aniani iluna, me ka hookuu hou ana iho ' i ka puka aniani ilalo; "koe wale no a he mea pili i kela hana' j aihue maloko o ka hale o Wilemota. Malia paha ua ikeia ' mai la o San*kelea opio iloko o ke kaaahi, ua hoano e iaia j iho. He manawa ia no na kanaka elua e kamailio ai mawaena j iho o laua." I "Pela ko'u manao." i pane aku ai kekahi. i Alaila, holoi ae la ke kanaka i wehe aku ai ika puka aniani i kona mau papalina me ka hainaka, a kahilihili iho la i ka wai a ka ua e kau ana maluna o kona kuka hoopumehanai "He po ino maoli keia no ka poe e holo aku ana ma kela aoao 0 ke kowa; aole i kana mai a ka ino i ka nana aku. E holo 1 ana anei oe no Calaisa ?" "Ae. e holo aku ana au 110 ka Ainapuniole." wahi a ka pane a kekahi, me ka leo o ka mea i kau ka welj i ka holo! aku ma ke kowa ma ia po; "EScuhi ana ka hoi au o wau walej ana no la ke holo aku ana ma kela aoao i keia po." j "E liolo aku iloko o keia ino?" wahi a ka opio e l'apee mai ana ma kekahi aoao. "Aole au e holo aku ana! O, aole! E holo aku iloko o ka makani ino e pa nei me ka ikaika elike me keia, me ka ua e haule mai nei me ka ninini maoli ia iho j uie he mau pakeke piha la! Aole au i ike i kekahi inoa nui | elike me keia, aole.au e holo ana, e Mr. Wilikina!" Uhi hou. ae la oia i kona poo a paa a huli aku la ke alo i ka puka ani-1 ani i paa i ka uhiia. a hina aku la hiamoe. j "E*i ala, ke ike nei au i ka holo maoli o ke kaaahi. ina no j ka halawai aku me kekahi ulia ma ke alahele e pau loa ana kakou i ka make," i kamailio aku ai ke kanak kulana kakauo^elo. "Ae. lie mea oiaio ia au i kamailio mai la, aka māi kuho wale eiu kaua ia hopena. E haawi aku ana au i ko'u pepa| I hoolauna ia oe a e lilo kaua i mau hoaloha no ke koena aku | 0 keia huaka'i. ina nae e hooholo ana oe e hoomau aku i jka 1 holo ana 110 kela aoao o ke awa o ke kowa i keia po." Ia manawa hokahi unuhi aeJa oia i kekahi apana pepa mai- ' loko oe o kona kuka, a haawi mai la i ke kanaka kulana kakauolelo, a nana iho la ke kanaka i haawiia mai ai ia pepa maluna o ka inoa e kau ana. BRO. A..NILA, He'Mea Haiolelo. "I. (). T. A." i hoolio ae-ai ke kanaka i haawiia mai ia pepa. "O na huakumu w-ale no kena, o ka inoa pilia, he loihi loa ka inoa a ua hoopokoleia hoi. No kekahi ahahui inoa 1 kukuluia 110 ka poe e haalele ioa ana i-ka inu .waiona," i :! pane mai ai o Nila. .|. Ahiki.iho la i keia manawa akahi.no a maopopo ike keoni--1 mana kakauoleio o Nila ka inoa o kona kokoolua e kamailio . pu ana. "Ua loihi loa no anei kou komo ana i lala no kela : ahahui ?' ? ... ) "Aohe no i loihi loa.ae nei na la, no ka mea, aole 110 i loihi l; loa ke ku ana ae o keia ahahui. eia nae ,iloko o ka pokole 1 loa o ka manawa o kona ku ana ua ike makou i ka hua. he ! mea hoohoihoi loa mai i ka manao. i "Nani hoi ia ua hoolauna mai la oe ia oe ilio. a ua ike iho i la au i kou inoa maluna 0 keia apana pepa, eia mai hoi ko'u iipepa hoolauna," i pane aku ai ke keonimana kulana kakau- j ; j olelo. j "O. me ka mahaU>, e Mr. Reminetona," mahope o ka alawa j » ana iho o Nila ika pepa. "No.ka mea e pili ana i keia aha-j i hui ea, a»a wale 110 ke kauka'i ana aku i kona holomua ma 0 ka i| nui la o ka poe waiwai e komo.mai ana ia ahahui, i loaa hoi >' paha ka poe na lakou e kokua mai ma kana mau liana. Ua 1 inakou e wehe hou i ahahui lala ma ka Ainapuniole ke lawa ke dala e kukulu ai i hale hui. Ma keia manawa ua - Ipaa ia makou he hapa kakini mau ahahui lala maloko o ka j ' Ainapuniole ( Europa). o ka aliahui nui" 110 nae i kukuluia | I aia maloko 0 Parisa, a ua hoolilo makou ia Parisa i kikowaena, i maluna o ka y\inapuniole. Ua kamaaina no nae paha oe^ II i na keena oihana a makou ?" ! "Aohe, akahi ae la no hoi au a lohe he ahahui ka oukou,"| 1 a ke hoomau la no ko Reminetpna nana ana maluna o ka pepa 1 hoolauna a Nila o ka haawi ana mai iaia. el "Ua hanaia e makou kekahi mau mea nui, oia hoi ua lilo •. j mai ia makou ua luna.nui o ka hui kaaahi, a o lakou kekahij .1. niau lala o ka makou ahahui i keia manawa; he heluna nui o j | lakou i lilo mai ma keia aoao, a he heluna nui no hoi ma ke.lai a aoao. a maloko oke kulanakauhale 0 Berusela. Ma ka lfcike 0 makahiki i ike iho ai makou i ke komo ana mai o na kiai ; 0 oliuia ona kaaahi. a mawaho ae o lakou, o na makai kekahi - makemake loa komo pu mai. . * • i e 1 "L'a ike makou, ma kela ame keia wahi a makou e kaahele - aku ai a hoike aku i ka makou mau hana ua lehulehu ka poe e i,.ohohi 9 ma noea a na akena a makou o ke kakau a ana mai ua kokua nui mai na kanaka Pelekane maloko o na e kulanakauhale nui mal«ko oka Ainapuniole i ka lakou mau i hana.

"He nui-na kanaka e kaahele nei kekalu aupuni a i ke- ; kahi< a īna he wiliki ona ka mea na'.ia hookeie ana i ke kaaahi oiai ke kaaahi e kuupau ia ana i ka holo, aohe mfinaolana no ka palekana o na kanaka maluna o ia mau kaaahi e hookeleia ana e ia poe. O keia ka mea i ulu ae ik>ko o ko'u noo--1100 i ka manawa e holo ana ke kaaahi me ka mama lon kakou i holo mai nei. No ia kumu i makemalfc ia ai na wiliki kaaahi e hopau i ka ona ana. j "E kuu hoaloha, aohe a'u ku-e ana aku i ka manao o kckahi; aole au e koi wale aku ana i ko'u hoalianau e ola mai oia elike me ko'u ola ana, aole no hoi e hiki ia'u ke ola akuj elike me ke ola ana o ko'u hoahanau; e hoolohe mai oe i ka'u a'o e hoopau loa oe i koū inu lama ana, kiola aku kela omole; lanla mai a oe aku, a mai hoopa hou i ka lama. E ka hoa- ( loha, e kala mai oe ia'u 110 keia mau olelo a'u ia oe, aka, he olelo keia.no -ke ola." I "O. ua ike no au i ka mea kupono no'u," wahi a Remine- | tona, me ka akaaka ana ae," e kala mai no hoi oe ia'u no ka ae j ole aku i kou nianao, eia nae ka'u e olelo aku nei ia oe, ina e ] kaa aku ana kakou i ke kowa, ia manawa oe e makemake ai i kekahi mea inu, kekahi kiaha waina maikai. "i ole oe e ma i iluna o ka moku. Hoolohe aku paha oe i ka halulu mai o ka makani la? Ke ike nei kaua i ka ikaikā o ka makani ma ka aina nei oi loa aku la maluna o ke kowa," wahi a Keminetona. Hookuu hou iho la o Nila i ka puka aniani ilalo, o ka manawa no ia o kekahi kikiao makani ikaikā i pa mai ai a piha oloko o ke kaa a lakou e kau ana. He po pouli ia e hiki ole ai ia lakou ke ike aku i na kumulaau e hooluliluliia mai ai i o a ianei ma na wahi apau o ke alahele. aka nae ua hoomakaia e ike aku na malamalama ipukukui e uiuiki mai ana, a he mau minuke ma ia hope iho ua akakuu loa iho la ka hōlo ana a ke kaaahi. "Ua kokoke loa kakou e ku aku i Dōver," i hooho ae ai o Reminetona me ka leo o ka n«ea kahiohio. Ua ona maoli oia i ka Nila nana mai. Ina oia i hoolohe i ka Nela a'o ana aole e inu rama hou, ina la paha aole oia e luilawai me ka pōino, aka, o kona haawina iho la no nae paha ia. He manawa ole ua ku aku la ke kaaahi laweleka o ka po i ka hale hoolulu kaaahi o Dover ia manawa. "Aia lakou la ke ku mai la," i hooho ae ai ua o Reminetona, oiai oja e kiei aku ana iwaho ma ka puka aniani. "Ua paa oia ia lakou! He mau makai kela'e ku mai la maluna o ka awai 0 ka hale hoolulu kaaahi." "Pomaikai maoli au!" i pane mai ai o Nila. "Alaila ua paa mai la ka'mea aihue i ka hopuia e-lakou. O. pomaikai maoli au!" Alaila huli mai la oia ihope e nana i na ohua ekolu e moe mai ana no ia manawa. He iwakalua kaukani da!a ka waiwaiio o kela (laimana i aihueia! O, ina hoi e hiki ana ia kaua ke nana wale aku no ia paahao!" "Ua paa ka puka i ka lakaia mai mawaho." wahi a kekahi ohua o ka pane ana mai mahope o kona hoao ana aku e wehe mai i ka puka. "Eia nae lioi maanei nei no lakou e hele mai ai, nolaila e loaa ana i manawa no 'kaua e ike aku ai iaia. Ae, eia i o ae la ke hele mai nei lakou. Me ka awiwi wale no lakou apau e hele mai nei. Oiaio n<9, elike me ka'u i manao ai. o Sanakelea i'o no ka lakou o'ka hopu ana mai nei.* A owai aku la kela e hele mai la mahope ?" Huli mai 1 aoia e nana ia loko o ka rumi no ka nana ana i ke kanaka i komo hope mai ai iloko o ke kaaahi ma ka hale hoolulu kaaahi ma Ladana. He kanaka kela me ka paalole maoli e kauoha mai la i na makai i ka lakou mea e hana ai. Owai la kela kanaka?" wahi hou a Nila o ka ninau ana mai. "Me he mea la o ka makaikiu kela i. holo mai nei ianei mai Ladana mai. Aohe loheia aku o ko lakou mau leo o ke kuhikuhi wale.;no o na lima o kela kanaka'ka mea ikeia aku. E ike aku ana oe ia lakou ke hele maanei." Aole i liuliu loa ua loheia aku la ka halulu mai o na kaina wāwae maluna o ka awai i hele a pulu i ka ua a e lana ana no hoi ka wai, o ka papale o ka makai mamua loa he hiki v('ale no ke ikeia aku mailoko aku o ke kaa. ( 'Ke kaumaha nei au nou e Mr. Sanakelea," i kahea aku ai ke kanaka nana i kamailio mai i ka moolelo o ka.nalowale ana o na elaimana. " Ua alakaiia mai oe ianei a alaa ko paa la ! Ke kaumaha loa nei au nou." "O. e Reminetona, o oe no anei ia ?" i pane mai ai kekahi kanaka opio me ka leo kuoo a moakaka. E i ala, ua hopu lakou i ke kanaka pololei ole, i lioike aku au ia oe." "Ke kanaka pololei ole! A owai la ka ke kanaka pololei e hopu aku ai?" wahi a kekahi kanaka o ka ninau ana mai, me ka nana ana mai i na makai oiai e aneane aku ana e pau ka loheia ana aku o ka halulu o ko lakou mau kaina wawae. Ae< pela no ka lakou olelo." Ma keia manawa ua komo mai la ke kanaka nana e nana i na tikiki ukukaa ma ka puka maliope ō kona wehe anaa mai 1 ke pani puka a hemo, a no ia weheia ana mai i emi hope aku ai o Reminetona. Ma keia nianawa ua ala ae la ke kanaka i hiamoe ai maluna o ka noho me. ke ano kunewanewa no a pipipi no hoi o na maka, elike me ke ano o ka mea akahi no a ala ae T»iai ka hiamoe ae. L r a hoikeike ae la oia i kana tikiki ukukaa, elike me na kanaka e ae eha nialuna o ia kaa like, alaila haliae ae la ke kanaka olii tikiki i ka aoao .mua o ke tikiki i hoopaaia 'Mai Ladana a i Dova,' mai na buke tikiki ae a lakou apau a hoihoi mai la i ke koena; a oili aku la hele no kekahi niau kaa e aku. "E holo aku ana anei oe i keia po 110 kela aoao o ke kowa?" i ninau mai ai o Nila ia Reminetona. "Aohe maopopo ka'u haina i keia manawa ahiki i ko kakou hoea ana aku i ka uwapo, i pane aku ai o Reminetona, me ka huli ana aku e nana iwaho ma ka puka aniani, oiai nae, he pouli wale no owaho aohe mea ikeia aku. A pehea, e holo aku ana no nae oe?" "Aohe au i hooholo loa i ko'u manao i keia manawa, elike no hoi me oe e hooholo ole la i kou manao." wahi a Nila o ka pane ana aku me kona leha pu ana aku no hoi e nana iwaho oiai nae o kona aka ponoi wale no kana o ka ike ana aku iloko o ke niani. Ua hala he mau minuke lehulehu a hoea aku la ke kaaahi i ka'uwapo o lDova. eia nae ka mea hilu i ko lakou noonoo, ua komo aku la ke kaaahi iloko o ka halehoolulu kaaI ahi. ua ku ke kaa, eia nae, ao.he kiiia mai o na puka e wehe. | "Ahea la ka hoi kela poe kii mai e wehe ae i na puka i oili | aku kakou iwaho ?" wahi a ke keonimana opio o ke kahea I. ana ae me ka leo nui. O keia hoi kona manawa liookokoke ! loa aku i ka awai kalii e leie aku ai na oliua ma ka Uwapo o D.ova, a no kona makemake e ike i ke kumu o ke kii ole ia ana mai e wehe, hapai okoa ae la oia i ka puka aniani iluna, alāila kiei aku la iwaho i ike aku i kekahi mea e hanaia mai ana. "Auwe. oia ka ke kumu i kii oleia mai nei na puka e wehe. e nanaia ana na ohua oia ka ke kumu i kii oleia mai nei i na puka e wehe, e nanaia ana na ohua, ke huliia mai la oloko o | na kaā apau. No ke aha la?" wahi ana nie ke pihoihoi. i Aole.i liuliu loa ma ia hopfe iho, komo mai ana kekahi makai | me ka wai no e kukulu iho ana mai kona papale kapu muouoū j a mai kona kuka iho, a nana mai la ialoko o ka rumi a na ohua ' elima e noho ana. e hoomakaukau ana no ko lakou oili aku j iwaho 'ke mai ka puka. "Ea, e lakou ta, he kanaka anei kekahi maloko o keia rumi m.ai ka pa kapilimoku mai o Sekotia ?" wahi ana o ka ninaū ana mai. ' Aohe mea pane aku i kana ninau., | t"Ea, e lakou la tna. aole auei he kanaka maloko'o keia rumij mai.ka pa mai o Sekotia ?'' wahi o ka palua ana mai i e.kana uinau, me ka paa pu ana ae i apana pepa. ,he kelekalama mai Ladana mai. i hele a pulu i ka ua a ua haui kae no hoi i ka lepo. Aohe no he mea pane aku i liaina no kana ninau. , ..... ' \'Ea. e ke keonimana. e kala mai oe īa u, i.pane aku ai o Reipinetona i ke kanaka e moe mai ana tnam.ua I īa, ke ka-' naka 'hoi ana o ka : hoohuoi ana no ka manawa holookoa a lakou o ke kau pu ana mai; "aole anei oe ke keonimana a ka makai e ninau mai nei?" J

"Owau kau c nūia uniai nei?" walii a kc kanaka o k;> n'nm ana mai me ke okalakala 110 ka manawa nllāa lon. ] i kapilimoku mai o Sekotia? Kuj)aiiaha no knu ninau mai ia'u? Aole owau ia kanaka. A i ke aha la?" "Kahaha! Ninau niai la hot ka makai ina o oe i'o ua kauaka Hi. he kelekalama hoi kau mai Laelana mai nei." wahi a ka pane a ke kanaka nana ka ninau. Aohe pane hou aku oke kanaka; oiai laua e kamailio nna ku malie loa mai la ka makai ma ka puka aniani e hoolohe me ka nan.a»mai i kela anie k«ia mea j)akalii o laun. nu' kon.i manao e loaa aku ana i haina 110 kana ninau. iiohe n:j nae he loaa aku. "O Peresa ko'u inoa," i lioomau mai ai ke kanaka i ninaun aku ai o ka pane ana mai," a e holo loa ana au 110 ka henia .. Palani. "E lakou la ma. e iho aku kakou ilalo o ka uwapo a pii aku iluna oka moku. o ka hiki mua ka pono, loaa kah.i e noho ai.' 7 1 ka lohe ana mai o ka makai ia olelo a Percsa. welie mai la oia i ka puka. I nja kanaka elima oloko o ke kna i iho aku ai nolaio o ka uwapo ma ke alanuipii. ike mai la lakou i ua makai la e nana ana ialoko aku o kekahi kaa okoa. ,4 lho mai maanēi no ka moku e holo aku ana i Kalaisa, () ka j>oe e holo ana 110 Ostena ea. iho aku ma kela ao.io! lli,, mai- maanei no Kalaisa, ke kali nei ka waapa!" i kahea uiai ai ke kupakako. Ua ilio like aku la na ohua kane ame na ohua .wahine i paa mai ke poo a hala i na wawae me na papale kapu anie na kuk i huluhulu loloa no ka hoopakele ana ia lakou mai ka ua a \\):\\ ke anu mai, elike me ka hikiwawe ia lakou ke iho aku. oiai ka ua e haule mau iho ana ame ka makani hoi e pa mai ana mka ikaika. līe po pouli ia. aka nae. mamuli oka malamakun o na ipukukui nunui o ka uwapo e ku mai ana ma kela ame keia aoao o ka uwapo. ua hiki pono ia lakou ke iho aku oiai kela ame keia o lakou e kapakahi ana na ai mamuli o ke kaumaha o na paiki lole a lakou ep aa ana ma ko lakou tnau linia. oiai lakou e hahai aku ana mahope o na kanaka hana oluna <• ke alanui kaaalii i hoonohoia ma kahi o ka awai no ke alakai ana aku i na ohua no kahi o ka moku. Aohe no i nui loa na ohua. a e loheia aku ana 110 lioi na olelo hapa Pelekane a hapa Palani e kamailioia niai ana iua kela ame keia aoao. Iloko o k j)ule ekolu o Dekemaba oia ka manawa uui loa o ka nee ana o na ohua mai Europa aku a i Pelekane maluna o na moku maloko aku o kd Kowa Enelani, a kakaikahi loa mai Enelani mai a i ka Ainapuniole. no ka mea, ma Enelani he malama mau ia ka hanohano o ka la Karisimaka ma r.a wahi apau i oi aku i ko na wahi e ae o ka Ainapuniole. 1 ka nana aku a na ohua ia walio o ka moana he pouli wak no. e lele ana 110 hoi ke ao me ka mama loa, a na ia mau ao eleele i huna ae a ike ole ia aku onuia. Ua pii aku la kela ame keia noluna o ka moku elike me hiki iaia ke hap;li iaia iho ahiki i ke kau ana iluna o ka moku Asetata. () ka hnj;c ioa o na ohua i pii aku ahiki i ke kau ana iluna o ka nioku oia 0 Peresa. me kana tikiki uku moku e waiho ana i kona poli a e holo ana no ka hema o Palani. MOKUNA 11. Ua hookauia mai la na ekeleka ame na ohua apau i koe uie na paiki o kela ame keia ano ame na pahulole, a lie mau miuuke mahope iho o ka pau ana o ia mau mea iluna o ka moku. hdi ae la ka makai oluna o ke kaaahi a hui me ke ka])ena a hoomaka ko laua kamailio ana no kekahi manawa loihi. "Ua ike au i ko'u hoohokaia." wahi a ka niakai o ke kaaahi 1 ke kapena. "Pehea la e hiki ai ia'u ke ike aku i ke kauaka i makemakeia? O ka palapala i loaa. mai ia'u e noi mai an.: ia e hoike koke aku au i ka haina no ka ninau. a no ka loaa ole ana ia'u ua kelekalapa hou aku i|ei au i kekeena kikowaena aohe kanaka mai ka Pa Kapilimoku mai o Sekotia ma <vaena o na ohua oke kaaahi i holo mai nei. < >ia ka niuan i uiia mai ia'u a i makemal<eia lioi e hoouna koke aku i ka pane." "No ke aha no hoi ko lakou hoike ole mai i ka moa o ia kanaka. i maopopo ka huli ana aleu." wahi a ke kapena o k i kuu wa i ike ai aohe pane ia mai o ka'u ninau e kela nuiu kapane ana mai. "He hana kupanaha maoli hoi ha kela i ka nana aku. koe wale 110. malia he mea liuna paha kekahi i pili i kēla hana. u Pela no ka'u o ka noonoo ana ilio no kekahi nianawa. i naka mai nei maloko o kekahi ona kaa. 1 ka nana aku nie ir. mea la he liana kuhihewa kekahi i hanaia, a i ole he liana hemahema paha. Malia paha oke kanaka a lakou i kauolia in:;i "nei ia'u e uinau aku oia no kela kanaka me ka paalole maka i ! nana o ka holo ana mai nei mai I«adana mai. a i paa mai ue; kela kanaka opio o Sanakelea ma Dova. '"A i ole pela, alaila elua ])aha mau kanaka me ka paalol; 1 makaainana o ka liolo pu ana mai nei maluna o ke kaanlii. ' '' ka.noho kaawale o kekahi kanaka mai kekahi mai, a ht no ke laweia aku ke kelekalama i kela ame keia niea pakaiu o laua. Oka mea oiaio i ha'i aku no au ia oe. aole hiki ia u ke lawelawe aku ika liana no kela poe. Ma ke kelekalama ; hoounaia mai ia'u. "E huli aku i ka ohua mai ka Pa l\a|?:limoku aku o Sekotia," he kauoha like keia i loaa mai ia u «i" lc ke kiai holo loa aku ana i Palani. Ua lioike aku nei au ma ke kelekalapa o ke kanaka waU: 110 i ikeia me ka paalohe makaainana oia o Sanakclca i p t l īnai nei i ka hopuia ma "Ka P'alena Komohana.'' oia ke kana ka 0])i0 i manaoia nana iaihue i na elaimana a Mr. \\ ilemon. 0 kela wale no, ka mea hiki ia'u ke hana. ma o aku o ia ; pohihihi loa nei au. M "Owai ka mea nana i hooia mai i keia'Sanakelea? M "O ke kuene a Mr. \Vilemota, e ku ana oia maluna o ka aw:ii me na makai i ka manawa i ku mai ai ke kaa." "Ua ike anei oe i ka'u mea e manao nei no ia mea?" waiu a ke kapena o ka ninau aiKi mai. mahope o kona hoomalia iki ;ma iho no kekahi manawa. I ka'u nana aku me he mea la u . hoouna mai lakou i kekahi o ka lakou niau kanaka 'ot 1 kiu. a aole oia i makemake e ikeia ae oia a i ole e loheia aku paha kona inoa. Me.he mea la oia ke kumu okona makemak»' ole e ikeia ae oia. no kona makemake e ike i kekahi mea e o ! ae ana mahope o ka haalele ana iho o ke kaaahi. he mea nv: a waiwai loa ana i makemake ai e ike. "Ma ke ano hea e hiki ai i kela mau luna aupuni ma I.a<lau i ke hui mai me kela kanaka? Aole o lakou makemake e iioik.ae i kona inoa, e olelo ae kaua pela. no ka mea. he hana ia ' holopono ole ai kana hana, oia hoi ina e hookolo ana • ; ' mahope o ke kanaka a matl kanaka paha na lakou e pa:i ik; kela mau'waiwai." "Eia hoi paha ka mea haohio loa aole hookahi kanaka i hele mai e ninau ia'u ina lffe kelekalama kekahi nana mai l.aelana mai. a no ia maopopo ole e hele okoa aku afla au e n'nan mawaena o na ohua maloko o na kaa. Ua maopopo loa i kc i manana he kanaka kekahi eia iwaena o na ohua mai ka 1' Kapilimoku mai o Sekotia i kau pu mai nei maluna o keia k nahi laweleka oka po. Ua maopopo ina kanaka ma ka Pa Kapilimoku.ke kanaka a lakou e hoouna mai ai i ke kelekalapa. aka ma keia aoao nae he pohihihi loa ke koho ana aku i k. - kanaka i makemakeia. koe wale no a ma o kana hoike maopop-» una mai oia ka mea nana ke kelekalama. "Me he mea la o kekahi no o na ohua au i ninau aku nei oia no ia, aia oia iwaena o lakou. eia nae, aole oia e hoike mai ana ia kelekalapa o ka hoounaia ana mai oiai oia e hakilo ana i ke kanaka i makemake ia e hopu; akahi au a hoomaopopo iho la he uxu ka hoike.mai o ia kanaka ia oe, no ka mea, o kona hoike ana mai iaia iho ia oe o kona ikeia ana ae no ia. a o ka nele no ia o kana mea i makemake ai e paa." (Aole i pau.)