Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 40, 3 October 1919 — Page 4
| This text was transcribed by: | Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun |
| This work is dedicated to: | Dr. Michael J. Chun |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA -
LAHUI HAWAII.
HE KANAWAI MAIKAI
O ke kanawai a ka Lunakiai Hollinger o ka hookoino ana aku iloko o ka halawai a ka papa lunakiai, e hooponopono ana i ke ano e hoohanaia ai na l@oa otomobile hoolimalima, no ka halihali oahu @na, o kekahi ia o na kanawai maikai, ma kahi e papa ana i na kiakaa otomobile, mai ka limanui ana i na oahu mai na mokuahi mai, no ke kau ana maluna o ko lakou mau kaa.
He mea maa iloko o na manawa ae nei i hala, ma na wa o na mokuahi e pili mai ai i ka uwapo, ka momoku ana o na kiakaa noloko o ka uwapo, me ke aumeume okoa ana aku i na paiki o na ohua, @ kela kekahi o na hana ku i ka hoopilikia, me ka pioo maoli o ka noonoo o na oahu, i ko lakoua ha@aia aku pela, a i kekahi mamnawa, ua hookaawale maoli ia o na ku-e ana mai na oahu aku e na kiakaa.
Ua hoalaia mai na ku-e ana mai na kiakaa mai @na kaa otomobile halihali oahu, no ke kupono ole @ kekahi kanawai o kela ano, no ka mea e hoo@eleia aku ana he mau kaa otomobile lehulehu, mai @a loaa ana o na ohua, ma o ke kaa loa i kahi e, @ o na kaa e ku kokoke ana ma kahi e hemo mai ai o na oahu, o na kaa ia e pii koke ia ae ana e na ohua.
Malia paha he pololei no ka manao ana pela. aka nae he mea ia e kono aku ana i na kiakaa, e hoea mua ma na wahi kokoke loa i na uwapo o na mokuahi e ku mai ai; o ka mea lohi no mahope @a. e kaa ana kona kaa i kahi mamao; o ka mea oiaio a mokou e hoomaopopo net, in a no e uuk@ @a ohua, aole no ia he kumu e lawa pono ai na kaa aka in a no he nui, e loaa ana na ohua na kela ame keia kaa, me ka nana ole ia i ke kokoke mai, a i ka mamao aku paha o kahi i ku ai o na kaa.
O na ohua no e oili mua aku iwaho mai ka @wapo aku, o lakou no ke kau ana ma na kaa m@a loa. a in he hookahi wahi o kela mau ohua, e pau loa ana lakou i ke kau maluna o ke kaa hookahi aka in a he mau wahi like ole ko lakou e noho ai, e huli aku ana kela ame keia i kaa nona iho, ma ia ano, aole no i kaa nui ka pono i na kaa kokoke loa. aka ua loaa like no ia pono i na kaa ma na wahi mamao aku.
He hookahi mea nui ma keia hooponopono ana i ke kanawai i pili i ke ana o ka hoohanaia ana o na kaa halihali ohua, o ia no ka hoopakele ana ae i ka lehulehu, mai ko kakou hookikinaia aku, a koi ikaikaia aku, e na kiakaa, e hoohalike ana ia lakou me he poe kamalii la. oiai nae he hana hiki no i na kakaa, ke kakali ana, ahiki i ka hoea ana aku o na ohu iwaho o ka uwapo, a na lakou no e koho i ka iakou kaa e kau ai.
Aole no paha e hoole loa ia na ku-e ana mai na kiakaa mai o na kaa halihali ohua, e hanaia aku nae ia mau ku-e ana, mahalo. wale no o na kumi kupono . elike me na pilikia i'o ame na hopena maikai ole e hoea mai ana, aole hoi, no ka ae wale ana aku no, e kaa ka pono nui ma ka aoao o ka poe kiakaa.
E hooponopono hou ia ke kanawai e pono ai, aole wale mo, ma na mea pili ana i na kaa apau, no ka mea. elike me ka nee mau ana o ka manawa imua, pela iho la no ka oili ana mai o kekahi mau mea oiaio loa, e hamaia aku ai a kanawai like me na mea e ikeia ana, a e hoopau loa ia ae hoi na kanaka, i ikeia ka waiwai ole.
I ka hana ana nae i na kanawai, e lilo ana no ia mau kanawai i mea wai wai ole, ke ole e hooko pono ia, ma ka aoao o na kiakaa apau; a e lilo hoi ha oihana makai, i poe makaala aku, no ka malamaia o na kanawai.
O ka haawina a'o kupono loa no, in a e ikeia ana ka hakihakiia o na kanawai i pili i na kaa, o ia ka hookau ana aku i na hoopa'i kanono, ma ka hana ana aku pela, aole wale no i haawiia aku kekahi haawina a'o kupono loa i ka poe hakihaki kanawai, e makaala, aku e hoopakele pu ia ae ana lakou, o ko lakou holo me ka malama ole i ke ano kupono a akahele o ka holo ana o na kaa.
KA PERESIDENA HOU O KA PAPA OLA
Ma ke kikoo ana ku a Kiaaina McCarthy ia Kauka Frederick E. Trotter, i peresidena no ka Papa Ola o ke Teritore, ma kahi o Mr. S. S. Paxson. i waiho mai i kela kulana, ke manao nei keia pepa e hookaokoaia ae ana na hana apau o ka Papa Ola, mai ka owiliia ana aku iloko o ke kalaiaina. elike me ia i ikeia, a i hoomaopopoia, ma ka manawa i pii ae ai o Mr. Paxson ma kela kulana.
Ua kuhihewa maoli no ke kiaaina, ma ke kikoo ana aku i kekahi kanaka i loaa ole iaia he makaukau ma na hana i pili aku i ke ola o ka lehulehu, e lilo oia i peresidena no ka Papa Ola, ua ikeia ka pilikia o kela keena oihana , i ka manawa i lawe ae ai o Mr. Paxson i ka noho peresidena ana; a o ka mea oi aku o ke ino, o ia no ka hoohana koke ia e ka politika, ka hana a ka ahaolelo kuloko o kakou i hala aku nei, i ku mai ai a ahewa iaia; a o ka hana hookahi no hoi, nana i kukulu ae i ka Lunanana Bowman o Hilo, imua o na maka o ka lehulehu, malo=alo o na kumu ahewa i hiki ole ke hooiaioia, koe wale no ka paani ana aku i a politika, i wahi e hoopaula ae ia oia, a noho ae i mea okoa ma kona makalua.
He kanaka o Kauka Trotter i noho hana malalo o ka oihana ola o Amerika no na makahiki he iwa kalua ae nei i hala, e manaoia, ua loaa ka ike ame ka makaukau iaia, ma na ninai ame na hana aba@t i pili aku i ke ola o ka lahulehu, e hoomaikai ai o Hawaii nei, i ka loaa ana o kekahi kanaka elike me ia ma ke poo o ka papa ola teritore.
E nana aku nae kakou i kama hana; o kekahi o na keehina mua loa e laweia ae ana eia, o ia no ka ike maka ana nona iho i ke ano o ka lawelaweiaana o na hana i ke keena o ka papa ola ma Hilo. Kela keena oihana, i ala mai ai na hana noli an@@ ka huli pono ana, ma ka aoao o na luna oihana o ke Terirore; he mea maikai ka hoopau ana aku i na oolo-ku iloko io na keena lehulehu o kela oihana pela wale no e nee aku au na hana imua me ka mai kai, a e noholii mai ai no hoi na manao kuikahi mawaena o ke poo ame kona mau hope ma l@a oihana.
I kulike ai me na hoakaka a na kauka i hoomaopopo i ke kulana kupilikii ma keia kulanakauhale, iloko o ka manawa e pahola mai ai na ma'i lele, ke manao neikeia pepa, mamuli o ka makaukau; o keia poo hou o ka papa ola ma kana olhana kauka, e hoao mai ana oia e lawelawe i na alahele apau e hoopakeleia ae ai ke ola, o ka lehulehu, ma o ka hoauhee ana aku i na kumuapau o ka pilikia.
O ka wai e inuia nei e ka lehulehu ia kumu hoopilikia; o na hale hoolimalima kupono ole ia kumu o ka poino, o na alanui ia mea hoopilikia mai i ke ola: e hoauheeia aku keia mau ano kupono ole apa. e hoea mai auanei i ka manawa a, kakou e oieloae ai, e palekana ana na makaainana o keia kulanakauhal;e, mai na ma'i luku mai.
UA PONO KA HOI HOU ANA E HANA
Mahope o ka olohani ana no n@ pule @onb ae neii hala, me ka waih@ ana aku i ka lakou mau hana, malalo o kekahi kumu a na @@nahana 'o ha hale, hana ao i makemae ai e holkeike ae i ko lakou mana, ma ka hook@k@ma ana i @a hana, e hoi hoi hau aku i kekahi limahama hoopaula mai ka lakou kumu olohani a ma ka Poakahi aku la, i hoi hau ae ai lakou i ka hana, me ka loa@ o kekakhi haawina a'o kupono loa ma keia mua aku, a lakou o ike iho ai, aole he hana maaiahi ka olohani ka olohani ana, ke ole ia e hookahuaia maluna o na kumu maikai a kupono.
Ke manao nei nae keia pepa, ua loaa ka hoomaopopo ana mawaena i na haku hana anie na limahana, no ke kulana o na aoao e elua, ma keia nee ana aku o ka hama maloko o na halehana hao a elua; o ka mea wale no a keia pepa e hauoli nei, o ia ka pu koke ana o kela olohani, ua hoopakeleia ae he heluna nui o na Hawaii mai ke komo kuhohonu ana aku iloko o ka poino ame ka pillkia o ko lakou noho ana.
Iloko o ka wa e olohani ana na limaana o kela mau hale ana, aole he noho iho o na haole mai Amerika mai e hoopau manawa wale ai maanei nei; aka ua huli hoi aku e noho hama al, o na limahana Hawaii ame na Pukiki, ua haaleleia iho no lakou e paio no lakou iho; a laki nae i ke pau koke ana o ka pilikia, in a o na Hawaii no ke pilikia ana, aole o na haole, no ka mea us maopopo ko lakou mau wahi e hele aku ai.
O ke a'o nae a kela pepa i na Hawaii a i hoea hou mai he manawa ma keia mua aku e hoalaia ai he mau manao olohani, malu@a wale no o na kumiu ko'iko'i a maikai loa, e waiho aku ai oukou i ka hana, o lilo auanei ia mau hana i mea e hoea mai @i ka mihi ana mahope aku.
NO KA HOOPULAPULA HOU
ANA I NA HAWAII
Ma kekahi wahi o keia pepa, ke hoopuk@ aku nei makou i ka haiolelo a Mr. John C. Larie, imua o ke Kalapu Rotary, ma ka Poaha aku nei o ka pule i hala, he haiolelo i pili aku i ka lahui Hawaii ame kona nee ana o keia mua aku.
O ka ninau no ka emi o ka lahui Hawaii ilalo, ame ka hoopulapula hou ana i keia lahui kanaka, he mau minai ko'iko'i loa like ole ai na manao wehewehe o na kanaka naauao; aka ke hoike nei nae o Mr. Lane i kana mau alahele apau i manao ai, pela wale no e hoolaupa'i hou ia ai ka aina, a e mau ai ka ulu ana o keia lahui kanaka.
He mau kumu pupono no ka Mr. Lane'e; hoakaka nei elike me na mea iaio i ikeia i loko o na makahiki i kaahope aku nei: a he alahele i'o no e hoolaupa'i hau ia ai ka aina me na kanaka, ke holo mai ka olelo hooholo i hookomoia aku e ka elele Kalanaianaole, no ka hoololi ana i ke Kananawai Kumu, i wahi e hoolakoia mai ai na Hawaii me ana apana aina no lakou e noho ai, maiwaena mai o na aina aupuni maanei ni; malalo wale no nae o keia manao, e mare aku no na Hawaii i na Hawaii, a e lilo pu hoi na Hawaii alakai o keia la, i mau kumu hoohalike, ma ke ku ana ae imua, a alakai aku i ko lakou lahui, iloko o na hana mikialaapau e pono ai ka noho ana, a e loaa nui ai na pomaikai mai ko lakou mau aina mai, aka in a ma ka walaau wake no ko kakou ikaika, ua aneane no e lilo na hooikaika ana no ka pono o na Hawaii, i mea waiwai ole.
O ka maka'u i ke Akua, o ka makaukau i ka malama ana i ke ola kino, he mau mea kokua mai ia i ka ulu ana o ka lahui, mawaho ae o na kumu maikai apau i ikeia ma ma na manao hoakaka no keia mau minau ano nui.
WAKINEKONA, Sept. 27.-Mailoko
mai o 35,000 mau keiki Serbia i hoounaia mai ai me ka pualikoa Serbia i ka 1915, he elima wale no kaukani i ola mai, i kulike ai me na huahelu i hooiaioia mai e ka poe hana o ke Ke'a Ulaula Amerika. Ua huli hoi aku ka hapanui o lakou no na home, me ka nele nae i na makua, a ua home, me ka nele nae i na makua, a ua hooikaika ke Ke'a Ulaula e kukulu i home no na keiki makua ole.
KAPALALIKO; Sept. 29.-Ua koho ka hui uniona o na kalaiwakaa, aolee komo pu aku me ka olohani o na poola, aka nae ua hooholo ae lakou i kekahi keehima e hoomaka ana ma keia la, aokeana i ka olohani ana a na poo;.a.
TOKIO, Sept. 29. -O na lono laualiea iloko aku nei o na la he umi i hala, no ka makaukau o ke aupuni o Iapana e hoike ae i ka la e hoihoi hou ia aku ai o Taingtao ia Kina, ua hooleia ae ka pololei o la louo'e ke keena o ko na aina e i kela la. LADANA, Sept. 30.- Oiai he o ia kamau no ke kulana e ikeia aku nei me ka loli ole iloko o 24 hora, ua oi ae nae na kaaahi e koohanaia aua ma ka ;o nei mamua o na hora o ke kakahiaka, i ka manawa e hoaoia ana e hooholo i na kaaahi o peleka@e ame Sekotia.
PITTSBUR, Sept. 30.-O na wauana a ka poe olohani no ke pani-kuia o na halehaua, aole aku o ka hoohanaia ana o ka hapanui o na halehana, me na puulu limahana kakaikahi. 'Ua olelo ae ua alakai o na hui uniona ,aole e hoi hou ana na kanaka i ka han ahiki i ko lakou pololi ana.
PILADELAPIA, Spet. 30.- Ma nehinei i aelike ai na alakai o ua hui umouo o na- lua eli lanahu maanei, e hooma@i@ aku no ka ukuhana i hooholoia, ahiki i ka la 31 o Maraki o ka 1920.
KULANAKAUHALE ATLANTIC, NJ;, Sept.30.-Aia ma kahi o ka umikumamawlu miliona wahine o Amerika Huipuia e koho baloko ana ma keia kohoperesidena e hoea mai ana, i kulike ai me na mea i kamailioia ae e ke komite lahui Demokarate, mamuli o ka manaoio ana, e aponoia ana ka hoololi kumukanawai.
MONTGOMERY,;Aia,. Sept. 30.- Mahope iho o ka lawe ana he elua Paele i hopuia no ka hewa pu'e mai ka malu mai o na luna aupuni maanei, ua laweia aku la laua e kekahi puulu o na kanaka i uhiia ko lakou mau maka, no kekahi wahi mamao mai ka halepaahao aku, a li aku la ia laua. Ua hoao na luna aupuni e huna i na paahao, ua hiki ole nae, ua oi loa aku ke koi ana mai a na kanaka.
KEYWEST, Fla., Seept. 30.- Ua hoopoinoia ka mokukaua Gren a he hookahi i kona mau kuina i make, a he heluna nui i hoehaia ma nehinei, i ka manawa i pa-hu ai kekahi ipuhao mahu. Ua koloia mai ka moku poino iloko o ke awa maanei, a i keia la e hoomaka aku ai ka huli pono ana i ke kumu o kela pilikia.
HE HOALOHALOHA MO KA MAKUAHINE I ALOHA NUI IA MRS. HANA MUA UAHINUI.
He makua hine maikkai ma ka noho home ana; he hookipa a he oluola ma na ano apau; ke uwe nei kakou nona; eia nae hoi ua kaheaia mai la oia e kona Haku e hoi aku.
Ke hoi ka no na hoa,
I ka home aka ke ao,
Kahi kuonoono mau,
Ka la olino o Iesu,
aole loa e po ke ao.
Ke hoi ka no na lubi,
I ka home e maha'i,
Luhi i ka hana ana,
I ka hele paipai, ana,
I ka noonoo naauao,
Maha ma ka home lain.
Ke hoi la na kaumaha
I ka home ma ke ao,
Kahi lohe ole ia
O ha leo kanikau;
Pau ka ehe, ke kaumaha.
Olioli no lakou hui me ka poe
Mele ana na Anela o Tesu
Aole kaumaha hou.
Ua hanauia oia ma Waikane, Koolaupoko, Oahu, Iune 7, 1863, a make aku la ma ka la 21 o Iune, 1919. O ka nui o na la o kona noho malihini ana ma keia ao, he 56 makahiki no ia.
Ua
mareia oia m eHon. Joseph U. Uahinui, lunakiai o ke Kalana o Maui. He mea maemae ka mare no na mea apau a na ka make wale no e hookaawale ae; aloha no!
O makou o na lala o ka Aha Makua ke komo pu aku nei me oe e auamo i na luuluu ame na ehaeha o keia ola ana.
Hooholoia, e hoounaia i hookahi o keia hoalohaloha i ke kane wahine make; hookahi kope i Ka Hoaloha a hookahi i Ka Nupepa Kuokoa
O makou iho no,
D. K. KAAIAKAMANU,
J. P. INAINA,
D. W. NAPIHAA,
Komite Hoalohaloha o ka Ahahui Euanelto o na Ekalesia Ahahuina o Maui, Molokai ame Lanai.
Ma ka Poa kolu nei i noho ae ai ka Ahahui Mokupuni Ahauina o Oahu nei ma Waialua, a hookuu ma keia la, me ka maalahi o na hana apau.
Ma ke ahiahni o ke Sabati aku nei i hala i pauaho mai ai ka wahine a Sam K. Pua, ka Makai Nui o Hawaii, i kulike ai me na hoike i loaa mai i keia kulanakauhale.
I keia keena mai ka mea Hanohano John W. Kalua, ke Aho Wailku, ke Paniwai o Iao, a ma ka Mauna Kea o ka Poakolu ni i huli hoi aku ai oia no Maui o Kama.
O J. Hinoski, ke Kepani o Waialua i oki ai ia Ito me ka pahi oki ko a make loa ai, ua haawi ae oia iaia i pio na ke kauawau mahope o kona huliia ana no ka hewa pepehikanaka.
E haiolelo ana o Mr. H. E. Halsey maloko o ka Hale Hoahu Buke o Hawaii ma ka hora 7:30 o keia ahi ahi maluna o kekahi kumuhana e wai wai ai ka hoolohe ana aku. E hele ae e hoolohe.
Eia na limahana olohani oloko o na ha'e hanahao a elua, ke hana mai nei i keia mau la, mai ka Poakahi mai nei, me ka pau o ka pilikia mawaena o lakou ame na haku ahna o kela mau halehana a elua.
Ua kakauinoa ae ka Meia Fern i ka aelike no ke kukulu koke ana aku i ka makeke no ke kulanakauhale, nolaila aole i loihi loa ka manawa i koe e kakali aju au, o ka loaa no ia o ka makeke aupuni no Honolulu nei.
Ma ka Poakolu ae nei, Okatoba 9, ahiki i ka la 11, e malama ai na ahahui like ole i ka lakou halawau makahiki ma Maui, me ka hoea pu aku o ka bana malaila e hoolealea ai i ka lehulehu iloko o kela mau la.
Ua wehe ae nei na Hoahanau Kekuewa i keena hana no laua ma ke kihi o na alanui Moi me Kamika, ma ka hale bnako hou o na Kepani. Ua makaukau keia mau keiki Hawaii i ka oihana ana aina, ame na hana no apau i na aina pohihihi.
PUIWA HIKILELE I KA OIAIO OLE
Mr. Iunahooponopono, Aloha oe:- Puiwa hikilele i ka ike ana iho ma ka Nupepa Kuokoa o ka la 12 o Sepatemaba i keia mau pua'lii nui Ahilapalapa Aimoku hoi o Hawaii ame Maui.
Kupaianaha ka ike ole ia, a lohe ole ia ka o keia mau pua'lii nui, i ke au o Na'lii Aimoku i hala ak nei.
Kilohi iho la no hoi ma ka papa o ua mau alii kapu nei, he ole ka iko, he ola ka maalo ae.
Eia no na keiki a Kekuiapoiwa me Kekaulike i ikeia, a i lohe ia; 3, Kahekili; 4, Kuhooheipahu; a mahea iho la la o Naaiakalani ame Manuailehua i nalowale ai, mai ka ike a na 'lii ame na loca kuauhau o ia au, a e malamaia nei hoi i keia manawa?
Ua holo paha iuka, holo i kai, holo i kou wahi e pee ai a nalo loa, wahi a kamalii. Ua kau ka ole ma Lakaua, he ole maoli no.
Hoomanao ae la i nei mau lalani mele, o ua mau alii kapu nei, a haku hoi o kahi mau alii e hoopilipili ia nei e ka poe o keia au:
Nou oe e ka nou lani a hapapu,
; Nou hou aku oni aku i loaa,
I mohai mai kau wahi kapu o Kalani,
E ole e loaa ke kapu o ia mau lani,
Ua haka koae kahako,
Ua kahako mania pali lele,
I ke kapu,
Keehi aku oe kapeke haule ilalo,
Kahawai i ka pii lani.
Eia hou iho no keia mookuauhau olalau o Kalanikauleleieiwi, moe ia Lono ikahaupu loaa o keawepoepoe (k), Kanoena (k), pio laua, hanau o Kameeiamoku (k) ame kamanawa (k). Auwe! Pehea keia? He kane no he kane hauau mai. Hu ae ia ka aka i ka poe eepa o Waolani.
He mea oiaio, o Keawepoepoe ke keiki a Kalanikauleleieiwi me I@onoikahaupu. Eia ka moa pololei: O Keawepoepoe noho ia Kanoena, kikamahine a Manohili me Hala'o, loaa o Kailana pule ame na mahoe Kameeiamoku ame Kamanawa. He mau pua no ka lalou e ola nei i ikeia mai ka wa o na 'lii nui ahiki i l@eia la, a makou no e ike aku nei. Ana wale no hoi ke kuauhau liilii pololei ole, o keia au makaainana. Oia nae paha aia ka pono a kau i ka lani ka holowaa ua p Hilo.
''E hoole mai auanei o Haihala,
Eia iho no kau hoa like o..Malelewa la.''
Me ka mahalo ia oe e Mr. Lunahooponopono,
KAMAKEEALII.
o ka paani kini popo: @leleia ai mawaena o Cincinati ame Kikako ma ka la i nehinei, ua lilo hou no ke eo i ka hui Cincinati ma ka eha i ka elua aipuni a Kikaka.
KE PII MAU AE NEI KA MAIKAI
O na pokai kiia ai e Josoph Olepau i kana wahine Alice Olepau, a i manaoia, e poino ana ke ola o kela wahine, man na mea i hoomaopopoia, ke pii mahuahua ae nei kona maikai, maloko o ka Halema'i Moiwahine, e palekana ai oia mai ka make mai.
Ke hoomanao nei no ko ke Kuokoa, poe heluhelu, i ke ki ana o Joseph Olepau he hookahi poka ma ka papalina o kana wahine, a he hookahi hoi poka ma ka a-i, a ki i kona mak@@huhowai o Mrs. Nahina Apa, a ki no iaia iho a make, ma kekahi male pule aku nei i hala mawaho ae nei o Kapahulu.
Ua hoihoila o Alice Olepau maloko o ka Halema'i Moiwahine no kona lapaauia mai, me ka uuku loa o na manaolana ia manawa, no ka palekana o kona ola, eia nae mamuli o na hooikaika ana a na kauka o ka halema'i, ke pii mahuahua ae nei kona kulana maikai.
No ka poino hoi i kau aku maluna o na Kepani ekolu, mamuli o ka hooku'i ana o ke kaa otomobile halihali ukana mauka ae nei o ka pali o nuuanu, a make ai he ekolu mau Kepani, ea ke pii mahuahua ae nei ko lakou maikai i keia manawa, a ua pau na manao hopohopo no ko lakou make, aka e ola ae ana lakou, me na ki-na pu maluna o ko lakou mau kino.
HOOKAAWALEIA NA DALA NO NA M@AAI
Mahope iho o ke kukakuka ana me ka luna leka nui ame kekahi mau luna oihana o ke kulanakauhale i hookaawale ae ai ke kiaaina ma ka palima aku la i hala i ka huina o $25,000 no ke kuai ana aku i na heaai o ka oihana koa no ka hoolawa ana aku i na makaainana ma Hawaii nei.
I ka maopopo loa ana o kela huina dala, mailoko mai o ka waihona o ke Teritore, i kelekalapa aku ai ka Lunaleka MeAdam i na luna, ol@ana ma Amerika, no ka hoou@a ana mai na meaai i Hawaii nei, o ia hoi ma na mea wale no i makemakeia.
I ka manawa e hooa mai ai na meaai, e kaa aku ana ka mah@@hele ana malalo o ka mana o ke @@@l@lua makeke. Oiai nae, mailoko mai o ka waihona ke aupuni teritore na dala e kuaiia aku ana no na meaal, ua loaa ke kuleana i na mokupuni m@waho aku o Oahu nei, e hoouna mai ai i ka lakou ma kauoha no kekalii thau @neaai.
E hooliloia aku ana na meaai i ka lehulehu, ma na kumukual oluolu, elike me ia e ikeia ana, a o na @ala e ukuia mai ana, e hoihoi hou ia aku ana no ia iloko o ka waihona o ke aupuni.
NA LEKA KII OLE IA NAI E WAIHO ANA MA KA HALELEKA AHIKI I SEPT. 27, 1919.
Aki, Mr. Lonokau heawe, Mrs Abra Amu,Mas.F.T. bam Hulualani, Mr K Kealakai, Mrs Hakuole, Mrs An- Keawekane David nie Kelai, George Kaainoni, Robt J Kiupe, Charlie K Kailihiwa, John (2) Kaoiwi, Mrs Mary Kila, Miss Carrie Ape Kolha, Tony Kahau, Wm Kupapa, Mrs Kahookano, S Kuliahiwa, Miss Kalaauluna, Mrs Ro@e Jas Kupihea, Frank Kalawaia, Mrs Ka-Kualaau, Miss Beshale sie Kalolo, Henry Lno, Miss Dora Kaleohana, Mrs Lonoehu, Miss Mary Sarah, @@la@, Harry Mahi, Mr. HermanKamala, Ferdinand Pili, Mrs Elikapek (3) Jno. Kane, Mrs Sarah Pauole, Mrs Mike Kawaiahao, John J Pa, David K Kawelo, Dobie Poai, JamesKeo, Mrs Kealoha Palau, Mrs Puhene Keawe, Mrs Kala ther
E uinau ma na keki hoolahaia, ke kii mai.
D. H. MaeADAM,
Luualeka.
KE PII NEI NA HANAI O NA KEPANI
I kulike ai me ua huahelu i hoonohouohoia e ke Kanihola Kepani maanei nei no na hanau ame na make iwaena o ka lahui kepai ma HAwaii mei, ua ikeia, ua papalima ae ka nui o na hanau, mamua o na make iloko aku la o ka haina o Sepatemaba i hala.
Oka nui o na hanau ma kela hooponopono ana, ua hiki aku i ka 3997, a o na make hoi , he 83 wale no, he mea keia e hoike mai ana, ua aneane aku e pa-lima ka nui o na hanau mamua o na make.
Ina e hoolaweia ae ana ka heluna o na make iwaeaa o ka poe hanau hou, mailoko mai o ka heluna ui o na hanau, e koe ana ma kahi o ka 314 ka oi hou ae o ka lahui Kepani, no kela mahina wale no.
Mailoko mai nae o'kela huina o na hanau, he 222 mau keikikane, a he 175 mau kaikamahine, a no ka heluna hoi i make he 34 mau keikikane, a he 29 mau kaikamahine.
Iloko no hoi o kela mahina hookahi , he 20 paa mare, a he elima mau hihia oki mare i hoikeia ae i ke keena o ke kanikela maanei.
E HOEA MAI ANA NO KA HOOLAA ANA I KA HALELAA.
No ka hoolaa ana i ka ha@laa ma Laie, Koolau ae nei, e hoe@ m@ ana ka Peresidena Heber J. Grant, o ka Hoomana Moremona, ame na luna oihana kiekie e ae o kela hoomana no Hawaii nei, ma keia mua koke iho.
Ua pau na hana o ka halelaa i keia manawa, me ka manaoia, iloko aku nei o ke kupulau e hoolaaia ai kela hale aka nae, mamuli o ka loaa ole o ka mokuahi, e holo mai ai na alakai nui o kela hoomana no Hawaii nei, pelo iho la i ulolohi ai, ahiki mai i keia manawa. Oiai nae i kulike ai me na mea i keia manawa.
Oiai nae i kulike mai i keia ma na mea i hoo maopopoia, e hoi ae ana na mokuahi o ka hui Matson, ma ko lakou manawa mau e holo ai mawaena o Kapalakiko ame Honolulu nei, ua manaoia, e loaa ana ka moku nana e lawe mai i kela mau alakai, a ke kau aku nei na maka o ko Hawaii nei poe, o ko lakou hoea mai a lawelaweia aku na hana hoolaa i kela hale.
O ka halelaa ma Laie, ka mua loa o ua hale o kela ano i kukuluia maanei nei, a mawaho ae no paha o ka halelaa ma Loko Paakai. Ua hoohiwahiwaia oloko o kela hale me na kii ame kekahi mau mea e ae, i ku i ka nani a ka maka ke nana aku, a ma ka oleloia, o ke'a kekahi o na ale' nani hookahi i kukuluia, no ka hoomana ana i ke Akua.
Eia na hoahanau o ka Hoomana Moremona apuni keia Peaeana ke kakali aku nei no kela la, e hoolaaia ai keia hale , ma ke ano o kekaho ia o na la ano nui loa ma Hawaii nei, e huliamahi mai ai na kanaka mai na wahi like ole mai, nonalo o Laie.
NA MARE
Robt. M. K. Jury ia Iwalani Kupihea, Sept. 18.
Moses Kailihune ia Victoria Ahia, Sept. 20.
Wm. Osmer ia Harrieet Napoliona, Sept. 24.
Johu Ah Sing Koahou ia Louisa Ke Awemauhili, Sept. 27.
John W. Kalua ia Julia Pomaikai, Sept. 27.
Peter Kaluna ia Rosie Keanaaina, Sept. 28.
NA HANAU
Na Jos. Akau ame Muuhiwa Holualoa, he keikikane, Sept. 25.
Na Henry K. Kaco ame Isabella K. Pio, he kaikamahine, Sept. 28.
Na joint Akoloke âme Mary Brooks, he kaikamahine, Sept. 26.
Na Jurry S. Farmer ame Alexandria Hoapili, he keikikane, Sept. 27.
Na Isaac J. Kamaka ame Clara Ahia, he kaikamahine, Sept. 29.
NA MAKE
Mrs. Hookai Peter, ma ke Alanui Kam. IV, Sept. 25.
Jurry S. Farmer, ma ka helu 150 Alanui Beritania, Sept. 27.
Ernest Legros, ma ke Alanui Moi Hema, Sept. 30.
Sam Kahalepouli, ma ka Home Lunalilo, Sept. 30.
Lizzie Lani Kaaikapu, ma ke Allanui Kam. IV, Sept. 30.
Kaihawai Haaheo, ma ke Alanui Waiakamilo, Sept. 30.
HE MEA KOKUA.
G. GOODMAN-He mea kokua i ka poe pilikia i ka ma'i rumatika, ka maui o na lala ame ka hana ana e pau ae ai ke kiki ino iloko o ke kino. E loaa no ma ka papahele elua o ka hale ma ke kihi o na alanui Nuuanu ame Kalepa. Na hora hana: Mai ka hora 9 a. m. a 4 p.m. a mai ka hora 6 a 8 o ke ahiahi. Kelepona 1135.-Hoolaha.
4368-Oct. 3, 10, 17, 24, 31.
Hoomanao i Kahi
156-158 Alanui Hotele
Mauka o ka Hokele Young.
Ua hoao kekhi poe e hana i wahi no oukou e noonoo iho ai, ua nee makou mai ko makou wahi kahiko mai, o ka mea oiaio aole makou i nee.
Okauka capps ua kamaaina oukou, Mrs. Correa, Kauka Rushforth ame ka poe e ae, he o ia mau no lokou. Aole he kuleana o kekahi kanaka okoa aku o Thompson me ko makou wahi. Hiki ia makou ka olelo Hawaii.
Dr. Lewis Edwin Capps
KAUKA RUSHFORTH,
Kokua.
Thompson Optical
Institute Co.
156-158 Alanui Hokele.
Mauka o ka Hokele Young.