Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 40, 3 October 1919 — He Moolelo no OLIVA ESEKOTA Mai ke Kulana Haahaa mai Ahiki i ke Kulana Kiekie-He Moolelo i Owili Pu la Iloko o ka Ehaeha ame ka Hauoli. [ARTICLE]

He Moolelo no OLIVA ESEKOTA

Mai ke Kulana Haahaa mai Ahiki i ke Kulana Kiekie-He Moolelo i Owili Pu la Iloko o ka Ehaeha ame ka Hauoli.

Aohe wahi mea a pane aku o 01iva, ke noho muiViule loa la oia, me ka piha hoihoi ole no hoi i na olelo a Mr. e kamailio aku nei, aole nae e hiki iaia ke hoala mai i na ku-e ana, no ka mea aia ke kau mau la kona weii i keia kanaka. i maopopo i na mea apau e pili ana i kona moolelo. 'O ka mea nui loa ma keia keaka, o ia no kanphp ppuliuli ana o ke kane a ka wahine u'i, no na mea a kana wahine i hana ai, mamua aku o kona mare ana ,me ia. o Wna wal«~ no' ii maopopo ai. he wahine hana keaka oia, he waliine i mahal'o a ' e na mea apau i kainaaina iaia. Ua ala ae uo ka mano iloko o kela wahine opio, e hoakaka aku i na mea :ipau e pili ana iaia inlua o kana kane, ake nae mamuli o ka hilinai piha mai o ua kane nei ana. no na ano o ka wahine ana i.aloha ai. me kona puuwai apau, ua ku-e inai la oia* i ka hoakaka aku o kana \valiine, i kekahi meā e hoauheeia ae ai na ao omamalu, e kau ana maluna o kela waliine. Ke lioomaopopo pouo loa mai la anei oe i ke ano o ka nee ana o ka moolelo o keia keaka?" Ke eueu w ale la no ira lehelehe o Oliva. me ka puai leo ole mai iaia aku. a hoomau hou aku la no o Mr. Derika i kana kamailio ana: . "Elike no me ke ano o na moolelo apau a kakou i heluhelu ai. ua nolio oluolu kela paa mare iloko o ka hauoli. mahoj)e mai o ko laua mareia ana. Ua hookipaia al<u ka wahine e k;i ohana o kana kane. me ka maikai, ua liaawiia mai na hoomaikai ame na mahalo ana iaia, mai ka poe mai o ka aina. ua hoonu anu'a mai oia me na mea nani he nui. o kona mau makemake apau, e hookoia ana ia iloko p ka manawa pokole loa, ma ke ano nui ke olelo ae. he moiwahine kona hoa e kohu ai, a ua hoopoina maoli ia no na mea i hanaia o ka wa i hala: aole he mea nana e hoala hou mai i na mea e hooliloia ae ai kona hauoli i mea kaumaha. "Iloko nae o kona hauoli, a oiai hoi e hoopuniia ana kona mau aoao e na lede maka hanohano, me na kanaka opi'o o na kulana kiekie, aia hoi i kekahi la. me kona moeuhane liiua ole, ua hoea mai la kekahi kauaka, i ike i na mea i pili aku i kela wahine opio; ā ma keia. wahi la, i makemake ai au. e koku i mai oe ia'u. ma ka hoakaka ana mai i kou manao. no ke kanaka a'u i hoakaka aku la." Aole no lie walii mea a kamailio iki aku o Oliva, ke noho muniule loa la no oia, me ka panapana wale ana iho no o kona mau. manamanalima maluna na ki o ka piano. "I ka oili ana mai o keia kanaka. ua ike koke aku la oia i ka wahine opio, oiai nae. he elua wale no ana manawa i ike ai iaia mamua aku. ma ia mau manawa a elua, aia kekahi mau mea ano nui loa, nana i hoala mai iloko o kona noonoo, me kona hoomaha ana iho i kana. kamailio ana, no ka īiaawi ana aku i manawa no Oliva e noonoo ai ,i kana m£a i ike ai e pili ana i keia wahi o ka moplelp. 0 Ma kela wahi, ua aneane e liiki hou ol<niio ia OliVa ke lioomanawanui ,a kulou iho la kona poo ilalo, me ke kulou ana mai no lioi o Mr. Derika imua, a hoomau hou mai la i kē kamāilio ana.me ka leo mah'e o ka mea i piha i ka maalea: "Ua maopopo pono mai la i ua kanaka. nei kela'wahine opio, a ua ike pu no hoi oia, ua loaa pu aku ka ana i ua wahine nei nona, me ka maopopo loa i "kela Wahiīi»,o keia v k -ale no ke kanaka nana e hoike ae i na meahunu e pili ana i kona ola ana o ka manawa i liala, ka liana hoi nan i e kaili aku i ka hauoli mai iaia aku." Hoomaha iki iho la ua o Mr. Derika. no ke ake no e lohe' mai i ka ()liva pane, aole no hoi he walii mea a owaka iki āe Lona waha. a o ia ka ua kanaka nei i hoomau hou mai ai i kana kamailio ana: "E kuu lede niaikai. ke hoomanao nei au, aole no i poina ia oe kekahi hiona a'u e hoakaka aku ana ma keia wahi. ma ka'u moolelo: o ia hoi. ma kela nianawa a ka wahine opio i ike hope loa ai i kela kanaka, ua uwalo aku ua kanaka nei imua ona, e lilo oia i mea nana e pulama a e hoopakele ae iaia mai na poino mai. Ua paa loa ka manao o kela kanaka e hana aku no ka pono o ka wahine opio. eia nae ua hoopoina loa' kelā waliine no ua kaiiaka nei. O ua kanaka nei nae, he hoaloha oiaio loa oia nō, kela wahine, *e pili mau ana oia ma kona aoao i kela ame keia manawa, ua hoikeike aku imua ona, ma na and he kaukani, i ka nui o kona aloha :ime ka makee no ka, pono wale no o ka wahine opio. "Eia hou, he waliine okoa aku kekaīii, e oili mai ana iloko o keia inoolfeJo, qa nicjkaukau loa Heia wahine, e ma-re aku me kana kaiie, aka nae o 'kā niea nanā i hoohoka aku i kona māu manaolana apau. o ia no ka oili ana mai o kela wahine opio mua, ma keia moolelo, "a mare aku la me ke kaue i manaoia na kela wahine elua. Aole e moe ana ka maka o keia wahine hope, ahīkl i kona ike ana na kau haawina o ke kaumaha.lnaluna o ka mea nanā.i kaiii aku i.ke kane ana i manao ai'e mare. r; E hiki ana anei i ka wahine opio ke hele aku imua o kāna iiane. -a hoike aku i kana mau mea apau *i hana ai, manluā ae o fcoftā mafe ana i ke kane? Aole keia he mea maa i na wahinē ka hana ana pela. o ka hoopakele wale no no keia wahine opto, o ia kona hilinai ana mai maluna o ke kanaka hookahi i lilo i hoaloha nona. o keia wale no ke kanaka nana e hoohamau aku i ka waha o ka wahine elua. () ka ninau nui wale no. e hiki ana anei i k?. wahine opio ke kau aku i kana mau hiliuai ana maluna o keia hoaloha? 0 keia ?" i aku ai ka Mr. Derika ninau aua, me "E hiliiiai ana aiiei kela wahine opio i kona pono maluna ka hoopili loa ana mai i kona poo a kokoke ma ka papahna o Oliva, e ake ana o ka lohe aku i ka ma ko 01iva aoao. Aia kekahi niea ke hookikina la la 01iva. e ku ae oia a haalele aku i keia kaiiaka, i like kona mau ano apau me ka nahesa, e hoowalewale ana iaia, ke kau okoa mai ja ke alōHā ame na pulama ana a kana k : ane. o ka lnea ap , ik , i"hae'.* > !jf ; ifle' ? b hiki iaia ke ku ae ihma. no ka mea aia mau kela nianao ka'u a hopohopo iloko ona, i ka hoike aku i na meahima' 6 koiiā ana imua o kana kane. o ke kumu mai o keia, o ia no ka nui o kona aloha no'ka Haku Kale. ine ka niākeiiiake o\t e hoopilikiaia aku ka noonoo o kana kane e pili aiia nona. No ka nolio hamān loa nae o Oiva no kekahi niau sekoiia. ia wa i hawanawana hou ihp ai p Mp Derika īiia kon.i pepeiao 1 ka i ana niai: "E Ōliva. & kau mai i kau niau iiilinai ana maluna nie ka hopu okoa, aini mai. i ka linia o Oliva a pāā nialie la, me ke kaili ole mai o Oliva. ā'ka āē aku 1a o'a i nahesa e noho mana mai mahma ona, āole 'hoi I 'he 'pā i' aUu' 4na kona papalina. i ka manawa i kulou iho ai o Mr. Derika ilalo a hoopili iho la i kona mau lehelehe i kona lima. ' ? i m6Kunaxxlx. E waiho malie kaua e ka makamaka helulielu ia Mr. Derika e pahele ana i ka r noonoo o Oliva. elike ine ke akama! ;>pau i loaa iaia. a e. huli iki ae hoNkaua a nana i ka Lede Polena. * . v , Ia kaua e kilohi akii nei maluna o ka helehelena nohea o ua'

. \vafiirle 'nei, he keu aku'a ka lanialaniā, iaia' e ku 'ana ma ka I puka aniani nui o ke keena hookipa a nana iwaho o ka paka, | oiai na nlalihini e huli hoi ana no ko lakou mau home, mahope iho o ka hele'ana mai e hoohala i kekahi mau hora o ka auI wina la me ia. , : -J ■" ; Aole no he mea nui e ac iloko o kona noonoo e hana ia ! ana ia manawa, aka no kekahi hiona no. ia.-he umi-kumama-!ua mahina i kaahope aku. oiai oia ma Parisa. ; M noonoo ana oia no ka Haku Kale, kela kanaka hookahi ana i aloha &i. Ma ka manawa a 01iva i hoole aku ai i kana I noi, e lilo kn'i wahine nana, ua hoolilo aku'oia i kona manawa I ma ka inu ana i ka waiona, a ilōko hoi o na hana piliwaiwai, i nie ka wanao, pela wale no e hiki ai iaia ke.hoopoina i konaj mau manao' kaumaha apau. : Ua halawai kino laua ma Parisa lie alo a he alo, a imua pon'oi ona i hoike mai ai ua haku nei, aole loa oia e inare mai i īaia i waKine. a i ole me kekahi mea e aku paha; a o ia kana o ka hooho okoa'ana ae: , "Ua kukuli okoa aku au imua ona, me ka uwalo aku iaia, e I lilo au i wahine nana, a i mea nana e hoopakele ae iaia ttjai na j i;ana hoohaahaa i kona kulana, ua huli mai nae kona kua ia'u, | a 'nele aku la oia e hana elike me kona makeniake. He hana < paakiki loa na'u ka hooj>oina ana i kela hiona." I , ile a t>iaio, ua manao ka Lede Polena, o kona hele kaār liele ana *e makaikai ai mai kekahi wahi a i kekahi, he mea ia | e nafsh'ia aku ai na hoomanao anā mai iaia aku 110 ka Haku 1 Kale, aole nae, a iaia e ku la ma ka puka aniani, me he mea la. ke ku okoa mai la'ke akaku o ua haku opio iiei imua ona, -o : kekahi kumu paha hoi, 110 ke kamaiho nui o na kanuka nona. ! ame kana wahine opio. | " 11e hookahi no mauao o na mea a])au. ua pupule ia ka ; Haku Kale i kona mare ana me kekahi wahine hana keaka! j Ucv noke inai lakou i ka akena imua o'u i ka huāpala ame ka ' u'i maoli o keia wahine. a ke .niakemake nei au 4 e loaa kii-hano- | hano ia'u o ka halawai pu ana me ia ma keia mua aku. ! "Pehea la ka Haku Kale i hele ole mai ai e ike ia'u. me ka | -lawe pu mai i kana walune. O ka elua keia o ko'u mau la ma ! Knelani nei. aohe ona wahi mea a hoea mai, oiai nae he elua , makahiki i hala ae nei, i kona \va no e lolie ai, ua hoi mai au mai ka u huakai makaikai mai. oia ka mua loa e hele mai ana e ike ia'u, malia paha ua lilo loa kona noonop i kana wahine hou. i 'hoopoina ai oia 1 kotia hoaloha kahiko." j Oiai no nae ka Lede Polena e noonoo niu ana no kela hiona i kahiko no ka Haku Kale, ku ana no kekahi o kaiia uiau kauwa 1 la\vela\ye. a haawi mai la iaia nei i kekahi pepa inoa. ia wa i I hikilele e ai ua lede nei. mamuli o kona nianao, o ka' Haku j Kale palia ka mea i hoea mai la no ka ike ana iaia. I konā i nana ana iho nae i ka pepa inoa, eia ka he mea okoa oia 110 o jMr. Derika. j Aole he hoihoi iki ilokp o ua lede nei. i ka ike ana iho o Mr. i Derika ka i hoea mai, a huli aku la kona poo i kahi e, i .ole ai e hoomaopopo mai ke kauwa i ke ano o, kona (īēlehelēna; aole nae i loihi mahope iho. komo ana no o Mr. Dfcrilca, ke nana aku ua kanaka nei. ua like pu oia me ke!<ahi i makaukau me na meapaahana. no ka hoola ana ae 1 kā e keini ! ana iloko o ka puuwai o ka Lede Polena, np ka mea ife. hpo - maopopo koke mai la ua kanaka nei, ma ka helēhfel'6ns. d kā'WA; i hine opio. aia no ke kaumaha ke halii la maluna 0 kcitia «īiah 1 maka. . / . ; ; I Ale ka minoaka'hooinala'e nae maluna o koliā I ! pah«*.la mai ai ka Lede Polena i kona limā, no ! Mi* Denka, me ke kaa e ana aku ma ka'āoāO p Mr. Defika ! ,j|ife kamailio «'iia • " I ' l a lo'hi niaoli keia kaawale ana ou māi 'ea ainā hailaii aku, a ua hopohopo loa makou. ua hoōpoina la oe i kōu 'itātt hoā--loha," wahi ana me' ka minoaka pU ana aku imiia o lede . maka onaona nei. . ; j "O oe ka'u i manao ai. aole la e lioi hou mai ana i Ladā}ta nei. o Inia aku la no ia la, noho ana, iue ka luākaha ana i ka nani o kela āina," i panai mai ai no hoi ka Lede nie ka - minoaka pu ana mai. ; | "'Ua like pu no kaua ma ia ano hookahi, elike no hoi ine i;ou poina ole i ka aina hanau nei, pela no au e hoomahah rhau ana ; no au i ko'u mau hoaloha kaiiiko, a i ko'u lohe aiia Uā huji hoi mai nei oe, ua liauoli loa au i ka hele aha mai e"jkfe i kā hoaloha kahiko. Ua halawai nae paha oe me PlinOka eā ? ,? ( "Ae, ianei mai nei oia, a o ka huli hoi koke ānā āku nei lld ia no t kona wahi." . ' ' | "Ua halawai au «ie ia. malokp o ka hale kālapu iua ka po nei, he |ceu aku a ka maikai o koiīa olā kino, nife kk |>ina potib o kona mau papalina. O oe pu kekaln a'u e ike āku tik\ i ka | maikai o kou ola kino e ka Lede Polenā." : ' j "He maikai mau no ko'u ola kitto i na māiiawa apāu. ,, wahi 'a ka Lede Polena me ka hoihoi ole. a o iā ka Mr. Derikā o ka pane hou ana aku : *-"• "Ke ole au e kuhihewa, ua lioohaupUia aku kou mahāo no. keia ike hou ana i ka aina hanau. he mea mau no ia i na jriea j apau. Aole no he wahi elike aku me Eneilani nei-" \ "Ae, ua hauoli i o au i ko'u hoi ana mai nei no Enelani nei a-pehea na mea e pili ana i ka Lede Kale? Ua nui ka'u mau mea i lohe i na kanaka e kamailio ana nona." J "Ae. a ilaila aku nei au no ka ike ana i ua lede nei, a o ko'u | hoi ana-inai nei no ia. me ka hele pololei ana mai la e hui pu wahi a Mr. Derika, me ka nana pono loa ana mai j a ka Lede Polena iaia. "lahei mai nei ka Lede Petigaru me kana mau kaikamahine. ekolu. ke hoomanao nei no hoi oe. no kela mau kaikamahine, aole a lakou mea e ae e kamailio ai. o ka akena wale no no ka Lede Kale, a uā konoia mai ko'u manao e ike aku'i kela wahine opio, ina paha he pololei ka lakou mau mea e kamailio ana nona. Ma na mea a lakou i kamailio mai ai ia'u, aole ! ka he wahine u'i.e ae ma ka honua nei elike me ka wahiue 1 a ka Haku Kale. | "() ka I laku Kihuna kekalii i kipa mai llei i kfeia la. a he hookahi no ana mea e kamailio mai o ia np ka hāano'u i ka laki o ka Haku Kale, i ka mare Ima i kela wahihe, a uā! piha ka ua wahine opio la me ,nā haawina maikai he nui, me ka mahaloia e na mea apau e ike akil ana iāia." 1 "O kau inau mea-apau i lohe aktl īa mai ka poe i ikff i n'a ano o kela wahine opio, lie mau mel oiaio wale Ho ia/^iil^ka 1 pii ana ae o kekahi ula ma kona pāpalina. ■ " ; - "Pehea he u'i i o no nae paha kela wahine'; elike nie nā niea a na kanaka e haano'u nēi nona ea?" - * ; t l O kela ame.keia ka lunakanawai uoua ihO; aole e «hiki ia'ū lwoia alai no kona u'i, aia no oe a ike aku iaia, nau no ia e'koho* nou iho. Pehea. aole anei oe i ike mua iaia?" 1 "Aole'loa au i.halawai mua me ia, ina paha no kō'u hele ij j ka nana keaka maloko o ka halekeaka Budoa, i kona manawa e liana keaka ana malaila ina ua loaa ia'u ia Ua koi mai no ka Haku Kale ia'u e hele makou e hoolohe i na i hana keaka ma ka po mua loa p kpna hpea ana ae ma kela j halekeaka, aole nae au i ae aku, pela ihp la au i ike- mua ple ai iaia. aT<a nae ua heluhelu au malpko o ka nupepa o kekahi | Ma ae. i na mea apau i hanaia ma ka po mamua ae, me ka hoio- ( i pono." ) <! " Ae, he kaikuaana kekahi o ka Lede Kale, a ke noho pu mai nei lakou maloko o ke kakela i keia mau la. me ka pili mau o - ka l-laku Kale niie Uela lēde i na manawa apau. No ka Lede j Kale naē. ua ume maoli ia aku no na manao hoohihi o na mea jipau, -mai 'ka poe opiopio a ka poe 00, a ke ae okoā aku nei au imua ou. owau pu kekahi i komohia mai na manao hoohihf nona." ? " Aole aku la no hoi e ole ka piha mai} o ke kakela i ka poe i liele aku e ike i ka Lede Kale i kela amekeiala.o ka'u wale no! 1 eminaminā nui nei.'o ia!,kona lilp ana he wāhine hanakeaka." j "Ma ka*u nana aku. aole he maikai o kona ola kino, no ka mea e noho paa ana oia maloko o ke kakela, me ka hele ole e

holoholō, a iii'a no kou ikē akulaia,^niaji|6lu i ..c^ ir»jJ«cmaKe ana no oe iaia me ka hoohihi pu "*'* < %. j "Heaha auanei, ina ua hoohihi ka o i ka ' L,cde Kale. aole ana no e nelē ka loaa.Viā m£fiao īloohihi hookahi fa'u noria." ' . . .. . | >Jāna pono lpa aku la o Mr. t)erika na maka a ka Lede Poiena. a i aku la: "Ua paa ko'u manao, e inakemake ana ; oe iaia, aka ina aia na manao maikai ole jloko ou nona, alaim e kau aku ana kekalu haawina maikai oie maluna ona." j "Aol.e; he maopapo ia'u o ka manao o kau mea e kamailio mai nei e Mr. Derika. Manao anei oe, e ae ana au e hoohaahaa 1 ia'u iho, ma ka hoala ana mai i na ano hoowahawaha t kekahi o, na wahine i mahalo nui ia ma Ladana' riei 'Uiē ka puplikū' ana ae o kona helehelena. . > Ku okoa ae la o Mr. Derika iluna, me ka wehe ana ae r kana uwaki, a i aku la: "E hoea mai aiia -oia no ka ike ana ia oe » keia la, he. mau minuke heiu wale. no koe/alaila oia ; hoea.'mai, a i hoea mua mai la au, nq ka hoo.makaukau e .ana ia oe iho, i ole ai no hoi oe e puiwa ke ike aku i.aia."- i "Me ka mahaio ia oe e Mr. Derika 110 kena mau hoakaka au ia'u, ina i'o paha aole au i lōhe mua'mai ia oe mai no kona hiki inai i keia la, malia e hoopuiwa ia mai ana .ko'u noonpo." | "Aole p'u kanalua iki,.n6 ke UoniOihia o iia liianao kahaha ilpko ou. ke ike aku i ka Lede Kale? (ia olelo' mu'a mai' nei oe, aolē lō& he iaU' 7 f 'iloe ?/i iaisf', aka ke i aku nēiiiae au ine ka oiaio loa, ūa kamaaina mua no oe iaia. a he mau lehuiehu kau i.ike ai iaia, mamua o kona mare ana me Ka Haku Kale/' i "Ina he oiaio kekahi iloko o kena mau olejo au e kamailio ma' nei e M r.'Dērika, alaila ihea au i kamaaina mua ai i keia lcde a ka u'i nui wale?" " | ■'Ua? ilee' mau 110 oe i keia lede maloko o kou home ponoi, he.manāW'a loil.ii ae nei i hala!'' wahha Mr. Derika, me ka imo-. imo ana ilio o kona mau īnaka. | -m.hookahalia loa inai oe 6 Mr- Derika i ko'u manao, no ka aole he manawa o kekalii wahine hana keaka i kipa ae| ai ma-ko'u home, a o ia ka'u e olelo aku nei., ua kuhihewa loa oe." j "Malia'palia ua i'o au." alaila ku!bu loā aku la oia iinua, a pane hou aku Ia nie ka ko malie ina ka pep«iao hema o ka Ledē Polena: : ' r "Pehe#, uii lohe no'.nae paha oe no ka hopena o kela kaikamahine Opio o ka nalowale honua ana ma Kakalopa ea ?" - ."O keia kaikamahine auei o Oliva i 4 'sekota kona inoa, ke kaikamahine a ka wahine hana lole k.au e kamailm mai nei?" "Ae. heaha-kau mea i.lohe no ua kāikamahine nei?" "Ma. ka'u mau uiea i l'ohe, ua piholo oia iloko o ka wai. ua j,oina nae au i ka moolelO e pili ana no kona nalowale ana, j o ka'u mea wale no e hoo'mahao hei, o 'ia'ho ka loaa āna aku o kona papale, me ke kihei ma kapā 6 kā muliwai, a mamuli o kona ike ole ia hiāhope mai, ua.hooholo na mea apau, ua piholo maoli iio oia iloko o ka wai a ua make. Hēaha ka manao o kou.nii.iftu ana mai nei ia'u no kēla kaikainaliine?" , I '/I aku la hoi au ia oe, ina paha hō kōu ike hou aku i ua kaikamahine nei, e hoomaopopo ana nō-anei oe, i kou ike ana i&ia mamua." .! ■ "Alāila aole anei i make kela kaikāmahine, elike me na inek i manao wale ia ai npna ?" . ''•Aole ōia i' tnake akā ke ola māi nei «o oia, a eia maloko nēi o Ladaha i keia nianawa." "'Una eiā no oia ke ola rfei, alailā hcālfā iho la ke kumu o koha hoi hou ole aku imua <3 korta niakilahine, a imua hoi o koinā 'niau hoaloha?" V c - :) I '''No kā. niēa, iia mare oiā i ke' pēla ē liiki olē ai iaia . keiīipi hou āk'u 110 kona liome." ?r ' •>; " Alāilā iiie wāi oia i uiarē aku āi ? Mē īkēkalii kanaka wai- . wāi nae paliā ea, a i ole me kekahi paha o na kanaka opio o j kē khlana'haahaa?" -'Ua tuar£.aku oia nie kekahi kaiiaka hanohane?; loa, o ua .kAnais la; - hē juēa i kamaaina ia 'oe,|'oia iip Kale. • mokuna;xKx. ; . ; \ ■\ ka imiiawa i lphe aku ai o ka Lēdē Poīēiia i kela pane a Mr. 4a piar māi. kofiU nōhb iē 5 , nie ka. holoholo an'a no kekalii niaii sekona, ā hoi houmaila'&'hoho' rna kona wahi [ ihua, me ka nana pono loa ana mai o kōiia mau maka maluna o Mr. Dcrika; me ka i ana mai,: | "11 mai' anaanei ; oe, p k.ēla kaikamahint 6 01iva Ese-. kota, keia kauwa, o.ka wāliinē ihb lā ia a ka Haku Kalē i mare aku ai?" | • "Hekeii no la o Adcrina Hadina ka iiiōa o ka wahine a ka | Haku Kale ō kā\iiāre aha, k'ēla kaikāhiāhine hana keaka kaulana." I "O 01iva Esekota, a o Aderiha Haelihk, he hookahi no ia I wahine. ka mea a ko Enēlāni i kāeiiā ai no ka u'i ame ka hua- , P a,a/ ' ' ' • ' " | "O, he keu aku a ka hupo haāleie maoli o ka Haku Kale, o j kā mare ana i kekahi kaikāmahine haaliaa loa ēlike me keia. O ke kaikamahine. ka nana e hana ana i ko'u mau lole. o ka ' wahine iho la ia a ka Haku Kale, he keu aku a ka mea liilaJ 'hila maoli. Ke hoomanao "nei aū. ua ike nnia no ka Haku- Kale ] i kela kaikamahine, iaia i hoea ae ai no ko'u home ma kekahi ahiahi a Oliva i hoihoi mai ai i kuu mau lole ana i hana ai*" j "Ua ike mua no paht ka Haku Kale ia Olh a* eia nae aole oia i hoomaopopo, o ua kaikamahine nei kela, ma ka manawa ana i tnare iīku ai iaiā -i' .waliine nana, ahiki wale mai uo i i keia mānawa." Ku liou ae la ka Lede Polena iluna. me ka hele holoholo ana j ae ,aia hpi <> Mr. Dcrika ke liaka pono mai la kana nana ana, | me kōna.hopmaopopo mai i ka'kavLede Polena niea ē noonoo | ana. a i ka hoi aua>nrai i) ua wahine nei. a ku ilio la mainua 1 ō kona noho paue mai.la: | ? ' Aoie iie.kumu e aē'ei kaHaku Kalē i mare aku ai me kela kaikamahine. mamuli wale no o konā piha i ka niaalea, me ka hoike - ole akū i kona kulānā' oiaio. Ua līiki nāe hoi. e lolie ; āku ana oia i ka moolelo pilia e pili ana i.iei Wahine ana i mare aku la. a nana ia e ike iiio i ka nui o kona |iiīahila i kona māre | ana i kekahi wahiue haaliaa loa, 7 walii ā iia waliine nei, me ka hōopinaua aua ae i kpna mau lēhelehē. • Vifc ivaiē no ka'uā i {Uaopopo i' na.siio apau o keia wahine. eia 'nae ke kanaliia loa nei au, i kā īdaā o na manao koa iioko o kaua, e hoike aku ai i. kona mooleiō Iniua o kana kahe, iiō ka mea ua ike no oē, āolē loa ia lie hailA maikal ma ko kaua aoao." ; • --- "Ao!e he maōpopo;ia%/d loaonue'a māi r fiei : £ i Mi t : ' Derika. e olUōlu'ana'anei ōe ; j "Ae, nia kā'U ike. āolcMpa .e.hikj ; ana. hooniaopopo 0 ka wahine a ka Haku Kale» o ieaikamahine'. no ia au i i kamaaina ai. nana e hat?a ana.i ko.u mau iole c pela. e Jilo ai i . liana paakiki l&a' nia'- koū aoao, ke kumakaia ana iaia." | "Ke ikē la au i kōu manao e M// pefilfa," me,.ka/njūijvc okoa ana ae o ka Lede Polena V'ka akaaka me lēo nul. I ioli ano e loa anei o 01iva e 'hik'i ole ai ia'u k'ē aku I iaia? Ua ike aku la āu i koli r mahao. b'ia'hōi ! keaka kela, a ua hiki iaia ke hoōloli i koha ftiaū ano 'apali e ' htoohewahewa ; ai ka poe i kamaaina mūa 'iata, nolailk ¥haf; e Mr. Derikā. e komo pu aku au meōe. tna k,raiirmtf apātr 1 hoolala ai." ' "Ua pololēi. loa kou koīio ana.mai la i ko'u manao. nolaila e kokua mai i wahi' e holopono ai. a e liana wale no oe elike ine ka'u mēa apau e kuhikuhi aku ai. aole hoi mamuli o kou manao* ponoi iho. a e uumi no hoi oe i na manao maikai o'.e apau e t>ili āe a.na iloko ou. ! "E hoomanao oe e ka madame, pehea ka maikai o kekahi j keaka. ina āole e lawelaweia mē ke akahele loa. e lilo ana kona maikai i nieā oie; nolaila aja a maopōpo pono ia kaua ka moolelo piha okētgi Tā >V9 aūanei kaUa e hoike piha ae' ai i

i\a mea apau, o ka īa, i>īē ko leaua uku pono ja »ftii no ko kaua luhi." * "No'u iho. aole he maopopo iki o ke kumu nui o kou lioelala ana i kekahi mea e kau aku ai na hoinoia inaluna o kela wahine opio," me kona nana pono loa ana mai ma na maka o Mr. Derika, a ike mai la. aia ka epa ame ke kolohe iloko o # ka naau o keia kanaka kahi i hoekepue ai, a ua lilo ia \ mea hoohauoli aku i kona manao, no ka mea, aia ka lili ame ka liuwa ke noho la iloko ona. no ka wahine. nana i kaili aku i ka Haku Kale mai iaia aku. "Elike me kou makemake e Mr- Derika. pela 110 au e hook«> aku ai. nolaiia e kakali ana au me ka hoomanawanui, ahiki i k» !>ol6pkJfiō ajna o. na niea m i hoolala ai." •;'i Ma'kela wani pka la\ia kaniailio ana, hoea mai la ke kauwa; a haike mai la ua hoea mai ka Haku Kale me kana waliine. a ua kokoke ' # ua! e komomai iloko oke keena hookipa. . Xo ka Lede Polena, ua hailii iho la ka nanaina hookamani o ka epa ona, a liilinai aku la hoi o Mr. Derika ihoj)e 0 kona noho. me na maka kolohe, o ka epa e imoimo mai ana 1 kona hoa, a u kakali aku la o ke komo aku o na nialihini. 1 ka hoea ana aku hoi o 01iva me kana kane ma ka puka, alawa mai la o Oliva iluna o ka maka o kana kane. me he mēa la e hoike okoa mai ana i kona hopohopo loa no kekahi • mea māikai ole e kau aku ana maluna ona, aole nae he ike :akuAo.ka'Haku Kale;'o*kana niea wale no e hoomaopopo mai .1,1, o ia ka haikea o ko Qliva helehelena, oiai nae ua ike mau no oia i kela ano maluua o kana wahine, aole ia i lilo i mea ano nui i kona manao. o ko laua komo loa aku la no ia iloko. Ua hoopilikiaia aku no ko ka Maku Kale noonoo ma leekahi ano. o ia kona lawe aua aku e hoolauna i kana wahine i niarc ai. me ka Leele Polena, ka mea i manaoia, i wahine nana, aole nae e hiki iaia ke alo ae mai ka hana ana aku pela, no ka mea lie rula ia iwaena ō ka poe hanohano, o ia ka hele a>\a mai e ik-e, i kekahi o ko lakou mau hoaloha. i ka wa e huli hoi mai ai mai kekahi huakai loihi mai. la laua nei no a konio ana iloko, ua ku mai la ka Letle Polena, a nie ka minoaka o ka piha maalea me ka hookamaiii ma kona mau papahna. pahola-mai la kona mau lima a elua imua o C')liva me i ana mai: hauoli loa nei au i ka halawai ana me oe e ka l,ede Kale, me ka lana o'kuu manao e lilo aku ana kaua i mau hoaloha pilipaa ma keia mua aku." a huki aku la oia i k*a lima o Oliva a pili me ia, me ko laua honi ana ae, elike me ka rula paa iwaena o na wahine, i ka wa e ike ai kekahi me kekahi. 1 ka ike ana mai hoi o Mr. Derika i ka honi ana ae o na wahine elua, hene malie iho la kana aka, i kona hoomanao ana ae i ka hana a luila lsikariota i kona Ilaku, elike me ia a kakou i ike ai maloko o ka Baibala. 1 ka pau ana o kela ike ana ae o na lcdc. kauoha mai la ka Leele Polena ia Oliva e noho ilalo, a i ka ike ana mai hoi i ka l laku Kale, haawi inai la i kona lima, me ke kaa ana nae i ka Maku Kale na kamailio hikimua o ka hoolauna. lne kona hodia ana aku i kona hauoli loa o ka ike hou ana i ka lx:de Polei^». "llauoli maoli au i kou huli hoi ana mai nei e ka l.ede Polena. ua loihi maoli keia hele makaikai ana ou, me ko'u minaI mina, no kou huli hoi mua ana mai. Auwe, ua lioea mua mai nei ka oe e Mr. Dcrika." i liuli aku ai ua haku nei a kamailio i kona hoaloha, ka nahesa hoowalewale nui, e hoolala inai la no I ka hoopoino ana iaia, ame ka hoopilikia pu ima aku i kana wahine. "Kc hauōli loa ,tiei ( au no halawai ana o kaua," i pane mai ai ka Ledc Polena ia f Oliva ; iaia i noho iho ai ma ka aoao q ka> I f cdc aia hoi Kt>itā niau maka, ke kilohi pono la ia 01i\ a niailuna niai'o kc< ahiki i na waivac. nie ka lioowahawaha īuie- ame ka.iilj lapuu malie ae la iloko o kona naau. Leha wale mai la no ka 01iva nana ana imua o ka Lede Polena, a e hoomaka mai ana oia e kamailio, ua pane e aku la nae ka Lede Polena: « ; "Pēh'ea ko piakuahunowai, he maikai no nae paha kona ola kino ea. He īuea.nui .au iaia, i ua y la i hala aku, aka ke liopoliopo I6a nei iiaē au, e nanakee mai ana paha oia ia'u, no ka mea ma ka'u inaii niea i lohe ihai ai, ua punahele loa oe iaia " "Aia mau no kana hoomanao 'ana nou, aole he hookahi la e hala, me koiia hoopuka ole t «i kou inoa, he hoike aiia mai kela. aole oia. i poiiia nou. Ua ljlp kou hōi ana mai nei, i mea e hoohauoliia aku ai ka maiiap. 9 ka haku o kaiia." He hookah} ā ti mea kālmiaha, o ia kō'u liōea ole ana mai ma aha lioohauoli i malama ia ina kie'kakela no ko olua lianohano, akd nae ua ike iho au i ka moolelo piha o kela hana, inaloko o ka nUpepa. Aole 110 hoi i nele aku la ka nui o ko oukou hauoli." "Owai lioi ia mea hauoli ole, i ka hele maoli 110 a piha, ine ka pāa inau o na manawa apau, i na mea e hoohauoli nui ia ai 0 ka manao. a ina no o.oe pu kekahi. aole 110 e nele ana kou hauoli," me ka nui ana iho nae o kā lianu o ua o 01iva. ; "Ilealia auanei. he minamina maoli 110 ko'u, ua hala aku la iiae ia, a e nana aku iamua, malia e hoea mai ana 110 he maiiawa e komo like aku ai kakou apāu iloko o nā hauoli ana. Ua nui ka'u lnau mea i lohe 11011, a me he mea la 110 ia lolie niau paha hoi, ke ike nei au, me he mau mea kaua i hele a kāmaaina." Alawa ino aku la' ka 01iva nana ana iua na maka o ka-Lede Poleiia, aole nae he walii liioha e hiki ai iaia nei ke ike aku, ua loāa ka hoomaopopo ana i kela wahine, nona, o ke kumu nae o ka hiki ana i ka Lede Polena ke huna i kona niau manao hoohuoi, 110 ka lolie e ana aku ia Mr. Derika, o Oliva L>ckota 110 keia. : "Mai ko-'u hoea ana mai ahiki uale 110 i keia marta\va. e hoea mau mai ana na hoaloha e ike ia'u. o ka lakou kamailio wale 110, e pili ia oe. a pehea, e nolio loa iho ana nae palia olua ma ke taona nei ea ?" "Pela ko maua manao," walii a 01iva, me ka noke mau mai 6 ka Lede Polena i ka niele ma na ano apau, e nanea loa ai o* 01iva. ma ke ano he mau mea laua i ike mua ole kekahi i kekahi. me ke kaa nae.ma ka aoao o ka 1 fde Polen.a ka hapanui 0 ke kamailio ana, a he uuku wale 110 ka OHva nieg. e kamailio aku ai. Aia.Ua Haku Kale me Mr. Derika kalii i kamailio ai. aka nae f alawa mau mai ana ka Mr. Derika nana ana ia Oliva. a ke ike niai la oia i ka liolopono loa o na mea apau a laua me ka jt.ede Polēnā'i kamailio ai, nolaila ku ae la oia iluna, me ki pane ana ae4 "Ua lawa paha keia holio ana o'u, a ke nonoi aku nei au ia oe e ka Lede Polena e hookuu mai ia'u, aka hoi maimia o ko'u hoi ana. ke makemake nei au e ike, ina paha e loaa aua lie f iIo , H' l e noho Ai iriVāl6kb .0? kā halekeāka' i keia~ ])o ?" ' "l le pāhu ko'u i kuai ai 110 keia kikina, nolaila ua hiki ia oe ke konio niai e uoho pu nie maua. a o oe pu kekahi e ka Ledc j Polena, ina aole au wahi e hele aku ai o keia ahiahi. K liele j aku ana au i ka .Rarfc J<aljapu, a olelo aku i kaillaku Klikoiia 1 110 ko kakou pap ika nana keāka i keia po," i pane mai l\ ka JCale ka iioihoi.. . ' ' he keuiak'u'ka tibf a kā jnca liauoli o ka nianao." i huli ae ai ka 7.ede 'Polena a aku la iniua o 01iva- "He ; niea j)ono e ike inaU āku kafua kekahi i kekahi, a he nioa 110 hoi •liā'u-e'hauoli;loa hei ko'o lioi āna inai la a hui pu me oe." ! ifo ?h«i,o,.Oiiva iiuna. no ka hoomakaukau ana e . ho» l<&»lcakiila. 'ia wk i |*uliki hou aku ai ka Kede | Polena ma kona mau lima. me ka lele ana aku e lioni. a i aku la : "Ua lawa iho la keia ike ana o kaua. aka e ike mau aku ana 110 nae kaua ma keia liope aku " Hele like aku la o Mr. Derika me ka Haku Kale. ahiki i kalii 1 ku ai o ke kaa o ua haku nei. me ka noke ana 110 i ke kamailio. ; ; i ke kau ana aku o 01iva iluna o ke kaa. huli akt: la kar.a kr*ne a olelo aku h. ina e hiki ana iaia ke huli lioi horkalii aku nft ke kakela. alaila e hele ana laua :i'e Mr. Dvr«k:i m. ka Inh k:,l;s; u, a inailaila ae e hoi ai 110 ka naie. (Aole i pau.)