Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 40, 3 October 1919 — He Moolelo no MAGURETA a i ole Iloko o na Wiliau a ke Aloha. He Moolelo i Piha me na Haawina o ka Ehaeha. [ARTICLE]

He Moolelo no MAGURETA a i ole Iloko o na Wiliau a ke Aloha. He Moolelo i Piha me na Haawina o ka Ehaeha.

"Ea. ua pau mua ka na mea pohihihi i ka hoolalaia e oe e Lauiani, a he hookahi wale no hana i koe a'u e nana aku nei, o u U? hoike ana aku i keia huaka'i hele a kakou -'a Kanani < > oe «nei ka mea nana e kamailio aku iaia no keia huaka'i, i *)k owau paha, he mau mea likē wale uo keia i ko ū nufinoo 1 • •E waiho aku ana au. o oe ka mea kupono loa nana e 'noa\2ka aku iaia i keia huaka'i. n» ka mea o manao mai auanei oia. owau ka mea nana e hookomo aku iloko o kou poo. i ka noonoo e holo ma keia huaka'i, o ka'u wale no i makemake ai, e ikeia mai au, ma ke ano he ohua eepakeke." "liia pela. ua i>ono kena manao ou, ua maikai i'o, owaū ka mea nana e hoakaka aku imua ona, i na mea apau .no ka mea j ua ike no kaua. he oi loa aku kona ike. īna e hoolalaia ana j kekahi hana. no ka hoohei ana mai i kona noonoo. Pehea, e, lilo ana anei keia komo pu aku o'u ame Kanani ma keia j huaka'i makaikai, i mea maikai i ka manao o Mrs. Nohala ame | kona kokoolua?" "Aole no au i kamailio mua aku iaia no olua, aka nae, mamuli o ko"» kamaaina loa i kela wahine. aole he mea hoohauoli e aku i Vojia noonoo, o ka ike wale mai no o Kanani kekahi ma kana huaka'i makaikai. a ina e lohe aku ana o oe pu kekahi. elike ana no kona hauoli me ko'u. He nani hoi ia ūa holopono ih<» la keia mau hoolala ana mawaena o kaua. e hele aku ana au e hui me ia i keia la .a o ka'u e hooia e aku nei imua ou aole oia e hoole mai ana. aka e hoopiha loa ia aku ana oia i ka olioli, no k ike ana iho, ua nui loa kakou ma keia huaka'i ma kaikai." "Ina pela, ua i»u iho la keia kumuhana ano nui, a e hele aleu imua ma kau mau mea apau i hoolala ai no ka hauoli o na mea apau ma keia huaiea'i, a na'u hoi ia e hoolala aku i ka u mahele o ka hana. a'u no nae e hooia e aku nei iinua oū, aole he kanalua ana. no ko Kanani hele pu me kakou, wahi a ka !>oropeka. me he mea la, aia no oia i kona mau la opio. ka piha loa i ka hoihoi, no kela huaka'i makaikai. He hookahi hora mahope iho o kela kamailio pu ana o ka Poropeka Kadina me Laulani Evaleka, ua hui pu la ua |K>ropeka nei me Kanani, a hoakaka aku la iaia no ka hana ana i manao ai me keia mau olelo maopopo loa: "Ua hoolala au no kekahi huaka'i hele makaikai ma na kulanakauhale ano nui o Amerika nei, no ka hoomakaukau ana i kekahi mau buke liou. a'u o ka nōonoo nui ana no kekahi ma nawa loihi ae nei i hala; a ua manao au. e lawe pu ia oe. no ke kakau ana mai i ka'u mau mea apan imakemakeai, i ole a' hoi e papalua ko'u Juhi. ma ka hoi ana mai a noke i ke kakau hou. •'Ma keia hnaka'i'a'u o ka hoolala ana, ke manao nei au aole«no oe e hoole mai ana. no ka mēa e ike pu aku āna oe kekaiii mau wahi lelnilehu. ma keia huaka'i a kaua- Pehe; kou manao, e hiki ana no auei ia oe ke liele. me ka waihe ana iho i kau kaikamahine mahope-nei, malalo o ka malam ana a kekahi mea kupono. ahiki i. ko kaua huli hoi hou an ( i Ua ht>okahaha kia. ia aku ko Kana.ni manao uo kela mai hoakaka a kona liāku hana, no ka mea o keia ka manawa nnr loa ana i lohe ai ī ka hoolala ana o ka Poropeka Kadina, e lioo puka i kekahi bukc hou. aka pane aku la nae oia i ka i an; aku: "He hana maalahi loa na'u ka hoonoho ana iho i kuu kaika niahine mahope nei, aka o ka mea nui nn ka'u e hoomaopop( .i:ei. o īa no ka uui hewahewa o na hoolilo ma kou aoao, ne keia huaka'i. no ka mea ua kamaaina au. i ka nui maoli o k< «lala ma na huaka'i kaahele o keia ano au i hoolala ai." **He nui i'o no na hoolilo o na huaka'i o keia ano, aka nae . mai noowK» nui oe ma ia mea, a ina oe e hoolohe ana elikf ine ka'u niau mea apau e kauoha aku ai ia oe, alaila e ike ihe ana no oe. he uuku loa na hoolilo ma keia huaka'i a kaua." **Ua ike no oe e kuu poropeka, aole loa au mau mea i kau olia mai ai ia u i hoolohe ole ia, aka ua hooko mau aku au i; mau mea apau elike me kau i makemake ai." "No ka hoike ana aku ia oe i ko'u manao maoli e Mrs. Kau wila. he mea pono e loaa ia oe he inanawa e hele hoomaha ai 1 m ke ano niakaikai, no ka mea, ua hopohopo loa au .ina pene j niau ih«* la kou noho i kahi hookahi, e hoea mai ana i ka 1; i a u e ikt hou ole ai ia oe ma kou pakaukau' a pela hoi kai kaikamahine e hooneleia mai ai i ka makuahine. Ina no ke maikai o kou manao, no ko kaua hele pu mg. keia huaka'i alaila aole au noonoo ana no na hooiilo o kou hele ana, ko-. wale no. he hapa ia o kou uku. a e loaa aku ana no he hapa < kou uku ma ke dala maoli mai ia'u aku. me ka lana o ko'u ma n:to e hfK»pomaikai nui ia mai ana oe ma keia huaka'i kaahele.' Halo'ilo'i mai la waimaka ma na lihilihi o Kanani. am ka haalu]u. kamailio aku la oia i ka pane ana aku • **Ke nianao nei au. he hana keia i hoolalaia e oe. ; wahi e hoea mai ai i ka hookoia ana, o kau mau mea i noke inau ma :.i « ke koi ;a v. o hele e hoomaha." 4 AoK* i }>010 u kena mau mea au - kamaili > in'v nei e Mr Kauwila." wahi a ka Poropeka Kadina. me ka lullluli ana 'ih( o kona peo. mamuli o kona ike maoli ana iho i na mea 't iaua ' mua ai me a hoomau'hou mai la nae i ke kamailio ana: "Ua ike iho au i keia mana\ya, aole.ua nui maoli na kope-e ■ l:a kaua buke e hoomakaukau nei i loaa. aia ma ka āoao o kr papapa'i ka ulolohi. nolaila he wa kupono loa keia. no ko'i hani ana maluna o kekahi mau būke hou ae. a iloko no hoi e ia manawa hookahi ,e hana ana au. i ka w*. e kaahele ai, m< Va hoomaha pū i ka manawa hookahi. ae o ka'i; hana j>oiioi i manao ai. uji loaa mai he 'kono 'ia'u. no ka hui pu ana aku me kekahi poe e hele makaikai ana īio Nu lokr. rme na kulanakauhale e ae, nolaila e ike mai oe. he elua mau mea ano nui loa ma keiā huaka'i, o ka mua. o ia no ka hoolnuoH ana ia kakou iho, a o ka lua. e hiki ana ke holopono hana nui a u i noonoo ai no kekahi manawa loihi ae nei i hala." "Ua makemake i'o anei oe e hele pu āku. no ke kokua an-i, i kau mau hana ? Aole no hoi e hiki i kekahi mea okoa rV« Ve koWia ia oe mai kiu hana, a e nolio no au. ahiki i kou hoi h.ou ana mai " Aok e hiki ia'ii Jce hele ma keia huaka'i .ina oe e nolio ana r»o ka mea ua kauka'i aku au i ka holopono o ka'u mau hana nialnna on, Malia pāha he hiki no i kekahi mea okoa āku ke lawdawe i na haiia i maa ia oe, eia nae o ke ano o ka poe hou, he hana nui ke a'o ana ia lakou ahiki i ka nianawa e maop3]>o pono ai iaia ke ano o ka hana. Ina ua manao oē, aole e hiki ia kaua ke hele pu ma keia huaka'i, a i ole,- aole no paha oa makemake e lawelawe i keia hana a'u i manao ai ,alāila ua pau ae la no ko'u noonoo ana e hele aku e hooko i keia hana

nui. Ua waihoia mai ia'u ke kakau ana i ,na kulanakauhale aiio nui apau o Amenkā nei, me ko lakou moolelo ,aka nae he mea liilii wae no kela i ko'u noonoo. lina oe e hele ana ma keia huaka'i; a ua kauka'i nui aku au i ka holopono o ke»a hana mgjjiuia Ou ē Mrs- Kaiiwila." Ga hoopukaia mai kela mau olelo hope e ka Poropeka Kaelina me ke kuoo maoH. me he mea la ,e hoike okoa mai ana, o ka makemake maoli no ia iloko o ka moonoo o*ua poropeka nei e l ;i o o Kanani i mea kokua aku no ka holomua o kana hana. "Ina elike me kena mau olelo au e kamailio mai nei ia'u. alaila aole a'.u' hoole ana akū," wahi a Kanani me ka hoao ana e minoaka, oiai no nae kona mau ms(ka i hele a pohina i na waimaka. "He mea oiaio loa, ua hele kuu makemake e noho aku nei a nui, no ka ike hou i ke kulanakauhale o Nu loka. aoie nae au i m&nao e lilo ana oe i mea nana e lawe hou aku ia'u i kela kulanakauhale, a ua ala mai na manao hoohuoi loko o'u, aia kekahi mea i hoolalaia a'u nae e hiki ole ai ke hooia aku imua ou i keia manawa. Ma na ano apau, ua hiki ole' ia'u ke kaohi iho i ka haawi ana aku i ko'u mahalo nui ia >e, no kau nlau hana maikai apau i hana mai ai no'u." "No na makahiki elua a oi aku o kou noho hana ana mai malalo o'u. ua hoohauoli piau oe i ko'u manao. Ua uku' wale aku no kekahi mau hak'u hana, i ka lakou poe i hoohma- i lima ai. mamuli o ka lakou hana. aole nae pela ke ano o ko kaua poho ana, aka me he mau hoaloha a kaua, e hana al#lt' ana no ka hauoli o kekahi. o keia iho la kou ano e Mrs. Kaii-v\-ila, i hana mai ai no'u. E pili ana nae no keia huaka'i hele a kaua ,e hiki ana 'anei oe e makaukau iloko o ka pule hookahi?" "Ae, aole no he hana nui ka hoomakaukau ana. a ina no, o kekahi mau la ,e makaukau ana 110 au." "Ua maikai kena pane au, aka no ka poe e hele pu ana ma j eeia huaka'i kela poe hoi iia lakou i kono mai ia'u. he, mea. pono no e lohe oe i ko lakou mau ino'a." m | Ua palaka loa o Kanani i ka ninau ana aku i ka Poropeka! Kadina. i ka poe na lakou i kono mai iaia, no kona lilo īoa i | *a nootioo, no kona hele ame ka ole, i ka wa nae i lohe aku ai j i kela maū jolelo hope a kona haku. no ka poe e hele makaikai j [>u ana me laua, o ka noonoo mua loa o ka oili ana ae iloko ona, .nalia he poe kanaka akeakamai paha me ka lakou mau wahine, j alaila nana aku la maluna o ka poropeka me ka helehelena aaikea, no ka mea aole ona makeniake e launa pu aku me ka poe o ke kulana kiekie, he mea hoomahuahua ae ia i kona kau-1 maha, no ka hilahila i ka ike aku i kana poe i kamaaina mua ai. i ko laua wa e noho ana iloko o ka hanohano me kana kane. "O ka poe na lakou au i kono mai, he poe wahine lakou he ka nui, a hui pū me oe, ua piha iho la ka eha, nolaila e iilo ana au i kamaaina hanohano, no ka lilo ana, owau ka mea nana e pailaka i keia mau lede eha. O na inōa o keia mau leele oia o Mrs. Nohala me kona makuahine, oia o Mrs. W'aka ame l ena kaikaina o Mrs. Demona." No Pane Nob' ia, ua !:amaaina loa au i lia. o i'ekahi 110 i i o xo*i; n?«'.u horik . J ri." wahi ā Kanani me k.i hoiKe okoa an:i ni;j: o kona f'elehelena i ka he'hoiAr!e i manao ka Poroj ,}.a Kaelina, he 11 aikai nona ka hoike ana mai o Laulani pu kekahi.e hele ana ma kela huaka,', he mea auanei ia e loaa aku ai ka ike ia Kanani, no ka oiaio o ,:ana mau mea i hoohuoi ai, o Laulani ka mea nana i kono mai iaia e hele ma kela huaka'i makaikai. Aole nae i loihi ka noho poulūi'li ana o Kanani i na mea oiaio no keia huakai, no ka mea he elua la mahope mai, ua koi j iku la ka Poropeka Kadina ia Kanani e hele pu laua no na j iialekuai, no ka nana ana i kekahi mau makaukau no ka laua auaka'ū a ma ke 'ano ulia, halawai iho la lakou ma ke alanui me Laulani, me ko Laulani noi koke ana mai nae i ka poropeka. e hookuu aku iaia, no ka mea he hana awiwi kana e ;ielc ana e hooko. " i "Ea, heaha keia hana nui au e awiwi nei e īinau aku ai ka poropeka. ma ke ano hoolalau. i wahi ,ku ai i kahi e komo pu mai ai kela kanaka opio ma ka lauai huaka'i kaahele me Kanani. ,1 "E awiwi ae ana au, no ka hoomakaukau ana ia'u iho, 110 :| ea mea ua loaa īn'ai nei ia'u he kaūoha pili oihana mai Nu loka j nai. nolaila e haalele iho ana au ia Kapalakiko nei iloko o keia ! nau lia. e maopopo ole iai' ka loihi p ko'u noho ana malaila." "Ea, he nuhou ano nui kena i ko'u manao, no ka mea owau--10 kekahi i hoolala e holo no Nu loka.i Pehea, aole anei e īiki ke hoopanee iki kau huaka'i, a i hookahi ko kakon haalele ! ike ana iho ia Kapalakiko nei" alaila, hoomalia akū la oia e loakaka i na mea apaū a laua i hooholo ai me Kanani, me ka olelo pu ana aku ,e hele ana laua ma na halekitai, no ka nana īna i kekahi mau mea e pono ai ka laua huaka'i. Ma keia ano iho la i komo mai ai o Laulani, ua inaopopo 10 nae ia Kanani, he kuleana nui ko kela kanaka opio, ma ka loolala ana me ka poropeka no kela hūaka'i no Nu loka. I ka hala ana he hookahi pule mahope mai, ua haalele i'o ho la o Kanani me ka poe apau i hoomakaukau no kela hua<a'i, me ka piha hauoli no hoi o na mea apau, a iloko o kela nau olelo a L'aulani, no kekahi hana ano iiXii i makemakeia nai ai oia e hoea aku no Nn loka ,aohe nae he mea o ia ano hanaia e kela kanaka opio, no ka mea, i ke kipa ana aku o <ela poe ma kekahi kulanakauhale, he hookahi no ka noho pu tna iho me Laulani. e kakau ana no h«i ka Poropeka Kadina kana mau mea i makemake ai a haawi aku ia Kanani e kakau nai .a e hoomahuahua aku i na hoakaka ana, me kona piha lae i ke kahaha, no ka waiwai o kela hana, no ka m?a he uukii! oa kana mau mea e kope ai, e lilo nui ana ka manawa o ka j »oropeka ma ka makaikai ana, a o ka ua o Kanani e ike-la nona! •io, me he mea la aole ana liana, aka ua like pū no%>ia me'kela .)oe apau. \ j He ehia mahina okoa kela i hala, ma ka hele makaikai an 11 nai kekahi kulanakauhale a i kekahi, me ko Kanani waiho ana I kona mau manao kaūmahā no kona manao. he mea* niaikai; )le iaia ka hoehaeha ana, aku i ka noonoo o kona haku, iiia e ke mai ana, aia no kela ano kahiko maluna ona, a he mea ōiaio, 1 īa.koino like akūila oia iloko o na hanoli ana me na hoa e ae. 1 ka hoea ana no Nū loka, ūa noho o L/anlani malaila, .110 a lawela\ye ana i kana man hana. a i ka manawa i huli hoi niai .i kona mau hoa, mai ka helemakaikai ana ma na kulanakauīale e ae, ūa huli hoi like mai Ia lakou no Kapalakiko. ! Ua loaa maoli ia Kanani ke ola kino maikai, pilia pono mai i koha ma.ū papalina, a ke nana aku i kona mau ano, he hoi"'oi mat)li, pela iio hoi ka haawina i loaa i ka i>oropeka, ma ana ike iho, ua opiopio hou mai oia. . | I ka hoiea ana aku nae o Kanani no kona hale hoolimalima, • waiho mai ana he leka māi ia Kauwila mai, e hoakaka mai iia, no ka loaa ana akū o kana leka iaia, mahope o ke kakali īoomanawanni ana no kekahi maū mahina loilii. i Iwahi e loaa pono aku ai ka ua o Kanani leka ke kakau aku kana kane, ua hoakaka mai o Kauwila, e lioouna aku i kekahi j koiia mau hoaloha e noho ana ma Kapalakiko, ifl& ke kuhi- t uihi ani, ūiai i ka helu o ke ālanui, a na kela hoaloha e hoouna' >ololei akū me ke koi ikaika ana mai o ua o Kauwila e :akau akū o Kanani me ka hoohakalīa ole. : | , . . • ' I MOKUNA XXXIX. ! Ua hoopiha loa ia o Kanani me ka pihoihoi, no ka mea he eka kela i'kakaūia. he ekolu wale aku no :la i hala, nolaila aole ' kaawale loa aku o Kauwila mai iāia mai, aka aia no nia kekahi wahi o Kapalakiko kahi i pee ai, a e,kakali svale ana no,\o ka ;°aa he hooponopono niaikai ana me kona mau haku hana mua, >a wa oia e hūli hoi mai ai e ike i kana wahine, me kana kaikāmahme. Ua lilo ka loaa ana mai o kela leka a Kauwila ia Kanani, me' ka makaukau loa o kanā kane e huli hoi ntai imua ona, i mea hoohauoh loa akū i ko Kanani manao, maniuli no o kona manaoio mau o ka make wale no ka mea nana e hookaawale iaia' mai kana kane mai i mare ai ,aole ma kekahi ano.e ae- '

Ike iho la nae ua o Kaiiani he hookahi wale no h-ana ma kena aoao, o ia ka hele ana aku e hui pu me na ona o ka hale bauako, a lioakaka aku i na mea apau e hoopilikia ole ia mai ai kana kane. ana no e manao la. aōle e hoole mai ana kela mau haku i kana noi ,oiai ua hoikeike mau aku laua i ko laua niau ano oluolu imua ona. i na manawa apau mamua aku. Ma kekahi ano nae, noonōo iho la ua o Kanani, o ka bi lo?, aku o ka pono o Kauwila ponoi no.-ka mea nana e kakau mai i kekahi lel-.a i kona mau haku hana mua. nie kā hbike mai i kona mihi no kana mau mea i hana ai. a e hooia pu mai hoi. e hoihoi hou mai ana oia i kana mau dala apau i lawe ai nia ke ano aihue mai kona mau haku aku. No kekahi manawa loihi ko Kanani noho ana e noc\>o i kana mea e pane aku ai. alaila hoi aku la oia no kona pakaukau. no ke kakau ana i kana leka, aole nae oia i hoomaka aku e kakau. komo ana no o Laulani, a olelo mai la. ua hoea mai~ kona pahu lole, aka i ka ike ana mai nae i ka haikea o ka helehelena o Kana>ii, ninau mai la oia i ka i ana mai: "Heaha keia piiikia <nui i loaa ia oe, m halawai anei o Alika kau kaikamahin*» me kekahi haawina maikai oie?" "Aole, he oi aku ka maikai o kona ola kino i keia manawa, mamua o ka wa a'u i haalele iho ai iaia/" i pane aku. ai o Kanani, me ka noonoo ana ihō nae ,ina paha he mea tnaik«i nona ka hoike ana aku i ke kumu oiaio loa nana i hoopilikia tojii i kona noonoo. a o ia kana o ka i ana aku: ■ "E heluhelu iho oe i na manao i kakauia maloko o keia leka, a e hoakaka mai ia'u i kou manao, no ka'u mea e hana aku ai." alaila waiho aku la oia i ka leka a Kauwila iloko o ka lima o Laulani. Me na ku'emaka nunui i heluhelu iho ai o Laulani i na manao i kakauia maloko o ka leka a Kauwila ,aia hoi na manao hoowahawaha a hoonaukiuki iloko ona no kela kanaka, aloha ole i kana wahine, me ka hooili ana mai i kona palekana mai na umii aku a ke kanawai maluna o kana wahine. I [e oiaio. aole he manaolana iloko o Lauiani, no ka hoea mai i ka manawa e lilo aku ai o Kanani i wahine nana, oiai ua hoole paakiki aku o Kanani ia mea imua ona, o keia hoo- ' pipili mau mai o ua o Laulani ia Kanani, no ka makee wale mai no i ka pono o kona hoaloha, o na 1a opio. ' Ua hala kekahi mau minuke o ko Lauiani heluhelu ana i i kela leka. alaila opiopi hou ae la a hookomo iho la maloko o ' ka wa-hi ine ka, nui ana iho o kona hanu. . [ "Heaha kou manao e Laūlani, no ka'u mea e hana aku ai ?" [ wahi a Kanani me ka nana ana mai ma na maka o Laulani. I "O ka'u wale no e a'o aku nei ia oe, e hana aku oe elike me j na mea au i ike ai he pono. Ma ka'u mau mea e hoomaopopo | aku nei, ua upu mai kau kane, e loaa na hookipa ana aku iaia i mai ia oe aku me ke ohaoha; e n-ana aku oe iaia me na manao aloha, a e hoopoinaia na mea maikai ole apau o ka wa i hala." t "O kona manao maoli no ia i kakau mai nei ia'u, a ua paa kuu manao, e haawi aku i na kokua ana iaia, e lilo ai oia i kanaka maikai ma keia mua aku," wahi a Kanani ,me ke kuI lou o kona poo ilalo, aole e hiki iaia ke nana aku ma na maka [ o Laulani, a hoomau hou aku la: I "Manao no anei oe e ae mai ana na haku o ka hale banako, I no kekahi hooponopono ana. i wahi e hookau ole ia aku ai ke- | kahi pilikia maluna o kmi kane?" I "Aole loa o'u kanalua iki, no ka ae mai o kela mau #eonij mana. e hoopau wale i ka hihia o kau kane, malalo o kekahi | hooponopono maikai ana, iiia ōe e ae mai ana, owau ponoi ka ! mea nana e hooponopono i keia mea me laua me ka maikai. ' ke haawi piha mai nae'oe i kau mau hilinai ana maluna o'u." "O. e Laulani, ke kanalua nei anei oe i ko'u hilinai piha inaluna ou? Aole loa, ina aole kuu hilinai maluna ou, i loaa ka liauoli ia'u. ina aole e loaa ia'u keia mau la loihi, a aole hoi e olokaaia aku kekahi haawe o ke kaumaha mai kuu mau pooI hiwi ae." alaila hoomaka okoa iho la ua o Kanani e uwe. me ka ehaeha o ka naau. i . "Alaila, ke waiho mai nei aiiei oe i keia hana malalo o ko'u | malu'? Ua hiki loa ia'ū ke hele aku i keia manawa e hui pu me na oua no laua ka hale hanaku. a hooppnopono no kekahi alahde e ili ole aku ai he pilikia maluna o kau kane, a no koU pono wale no e Kanani ,aole loa o'u wahi kanalua iki. no ko laua -ae mai' ,e hoopau wale i ko laua manao e hahao aku ia 1 Kauwila maloko o ka halepaahao. () ka pau'koke o keia mea i ka hooponoponoia iloko o ka manawa pokole loa, ke manao nei au, o ka mea ia nana e haawi mai ia oe i ka maha o ka noohqo, a o ke alahele hookahi no hoi, e hiki-ai i kau kane ke huli hoi hou mai imua ou, me ka maka'u ole." "E hoomama loa ia niai ana ko'u noonoo, "ke lawe aku oe i ke -ko'iko'i o ka hooponopono ana iiie na haku o ka hanako. i wahi e kau ole aku ai he pilikia maluna o Noela Kauwila: aka nae me ke kaumaha no au e hoi.ke aku nei i ko'u manao aole paha keia he halia kupono nau e lawelawe ai; ua maopopo no ia oe e Laulani ka manaō o ka'u mea e kamailio aku nei." "Aohe a kaua noonoo ana 110. kekahi niea e ae. koe wale no. ka imi ana aku i na alahele e olokaaia ae ai kekahi haawe o ke kaumaha mai ia oe ae. E hele koke au e hui pu me kela mau keonimana, a ma ke kakahiaka o ka la apopo, e hoea hou mai ai au ,a hoakaka aku i ka hopena o ka'u hana," o ka haawi ae la no ia o ke aloha hope mawaena olaua, a hele aku la o L,aulani e hooko i kana niisionaI kela hala ana niai o I.aulani, nolio iho la o Kanani noke | i ka uwe, a i ka hala ana o kekahi mau minuke. holoi ae'la i ōia i kona mau waimaka, a noho iho la me kanoonoo nui ana, ! no ka lioea mai i ka manawa ana e ike hou aku ai i ka heleI helena o kana kane. • i I Ma kekahi ano, ua hauoli loa ua o Kanani i ka hoea hou * ana aku o kana kane, a ina ehiki ana i ua o Kauwila ke hoo- | loli ae i ke ano o kona ola ana, me ka hookaa aku hoi i kona i uiau aie apau ,a hoao e ola aku me ka hoo])ono, e hooi loa ia | aku ana ka hauoli o kona uhane, a e lilo aiia hoi oia i mea I kokua nui aku i kana kane. ma ka liapai ana iaia ahiki i kona ! kau ana ma kekahi kulana kiekie loa, e aku ai na ma- ' nao uiahalo o na mea apau iaia. I Ma kela haaiele ana aku hoi a Laulani ia Kanani; ua hele pololei aku la oia no ka o Mr Wokina, a o kahi o ka laki, ua loaa pu aku la no iaia ka. lua o ka ona q ka hanako ma kela | home, nolaila ua ia mai kana hana, aia kela mau ! kanaka a elua i kahi hookahi. i Ua hoohalaia he mau hora e Mr. Laulani.' nia ka hoakaka ■ ana aku imua o na liaku o ka hanako, no na mea e pili ana ia Kauwila, anie kana wahine, a mahope iho.o kela kukakuka ,pii I ana, i haawi mai ai kela īnaii kanaka i ko laua ap'onō e huikala I aku ia Kauwila no ke karaima ana i liana aī, nie ka lawe ole mai i kekahi hooj)ii kānawai e ku-e ana iaia, aole no ko laua manao aloha no kela kanaka. aka'no ke aloha no ia ia Ka- ! naiii; me ko laua hooia pu ana mai. e lawe i kekalii noka aie mai i aKauwila aku, ilo kona.u'ku mai i ke koena o na dqla ana i aihue a iloko o na mahina eono. i Ua hoohauoliia aku ko Laulani manao no ka holopono o kana mau hotala ana me na ona o ka Uanako, no ka pono o kane a Kanani ; i i kona huli hoi ana aku n.o kona hokele, . kipa aku la oia e ike i ka Poropeka K:idina. a hoakaka aku la i no ka huli hoi. ana aku o Kauwila, aia maloko o ke kulanakauhale o Kapalakiko, a iloko no hoi o ia manawa hookahi i hooikaika aku ai oia imua o ka poropeka e haawi mai i kekahi hana na Kauwila, no ka mea pela wale ,no e waiwai ai na kokua e ae i hauaia aku no kona pono, a no ka hauoli hoi o kana wahine. • , , , "Ina na huli hoi io mai kana kane mai ka hele auwana ana, alaila ke ho])ōhopo loa nei au e pau ana ka noho hana ana mai o Mrs. Kauwila malalo o'u, kela wahine hookahi nana i kokua nui mai i ka holopono loa o ka.'u Ina no kona waiho mai i ka'u hana, aole au i manao e hiki ana ia'u ke loaa kekahi tnea e ae, i like aku kona makee i ka hana elike me keia lede opio hoomanawanui. Pehea kau hoomaopopo. aku i kona ' noonoo, no keia huli lioi mai o kana kane?" "plike no me ka kaua i hoomaopopo mau ai nona, āole ana

mea nui e ae.-no kana kane wale no .nolaihi aole ana mea i kaniailio niai ai e pili ana i kana mau hana me oe." "O ke ano iliQ la ia o na wahine, i ao mau iu, e hooluolu ni.iu aku i k\i īuanao o ka poe i hoot) : .likiaia ko lakou noonoo. aole nae-keia he mea pololei, no ka mea, o ke kumu ia o ka maii o na kanaka i maa i ka pa'iia e ko lakou mau 'makua, aka ina e hookauia aku ana maluna o lakou ilio ka au inio ana i na ko'iko'i o ka lakou mau mea i ai v e >fa])a mai auanei na wahine auamo i na ehaeha, pela hoi ka hapa pu mai o ua kanaka hookiekie a aloha ole elike me Noela Kauwila. "Xo kau ninau hoi, no kekahi hana na kela'kanaka, ua ili : 'o mai maluna iho o kaua ke ko'iko io ka hoolako ana aku iaia i kekahi liana, aole paha he noonoo hou ana 'mai a kona mau haku *h:ini kahiko e haawi iaia i kekafii hana." "Aole e hiki i na ona.o ka hale hanako ke hoilioi liou ia Kauwila maloko o ka hanako e noho hana ai, he mea ia e pau ai ka hilinai ana oka lehulehu ia laua. (> ka'u i nianao ai, o ia no kou haawi ana aku i ka hana a x \lrs. Kauwila e lawe!awe nei i keia jinanawa na kana kane. a e hoomaha kana wahine, ua lawa paha ia no keia manawa mua, ahiki i ka loaa ana ae o kekahi liana i oi aku ke kupono " ';t)e,manaq maikai loa kena ou e Laulani, e koUo koke ia aku ana oia e heie i ka hana ,aole hoi o ke kakali wale a hala he manawa Ipihi, a o. kekahi no hoi. mamuli o ko Mrs. Kauwila kamaaina loa i keia ano hana. e lilo ana oia i mea nana e kokua māi i-kana kane, ahiki i koVia maopopo pono ana aku i na mea apau.e hana ai. me ko'u hoopau manawa ole. ma ke ! kuhikuhi ana a!<u iaia. O kekalii no hoi. ina e loaa aku ana he hana hou ae iaia. alaila ua hiki no i kana wahine ke hoi mai e noho hana me a'u." Aole he hilinai o ka Poropeka Kadina maluna o Noela Kauwila. aia ka hoowahawaha iloko ona, no. na kanaka kolohe ! elike me kela, aole hoi e hihi. o ka hoea ana aku o Laulani imua ona, a nonoi aku i kahi o ka wahine, o kana kane ka mea nana e lawelawe ia hana, nolaila. ua haawi mai oia i kona ae. me ka hooia ana aku imua o Laulani, e hele a hoike aku ia Kanani, ua makaukau kekahi hana na kana kane. ! Ma kekahi ae, ua hoea aku la o Laulani imua o Kanani. a hoakaka aku la no ka holopono loa o kana mau mea i hana ai ,elike no hoi me ia a kaua e ka makamaka helullelu i ike mua ae nei, a i ko Kanani lohe ana i na mea apau, ua hiki I ole iaia ke kaohi aku i kona mau waimaka. I " E kakau aku oe i kau leka na Kauwila, a e haawi mai ,owau ponei ka mea nana e lawe aku a haawi ia Kauwila," wahi a Laulani, me he la aole loa he wahi noonoo maikai ole iloko ona, no kela kanaka, nana i kaili aku ia Kaiiani mai iaia aku. "He hana hiki no hoi paha ka hoouna ana ma ka haleleka. aka nae e lohi loa ana ka loaa ana 'aku iaia, malia ke kakati mai la kau kane, me ka piha nauki no kau pane. lna no kona , makaukau e hoi mai imua ou, alaila owau ponoi' 110 ka mea ' nana e alakai mai iaia ,aole hoi oia e hoopepe. ke waihoia aku r. nana no e huli mai ia oe, o kekahi no hoi, e kakali ana oia a I poeleele, alaila oia hele mai." "He keu aku maoli no kou maikai e Lauani," wa'hi a Kanani iiie ka piha kahaha, me he mea la; ua hoopoina loa o Laulani i kona aloha nona. He oiaio. ua hele oloko o Liaulani a piha i ka hoowahawaha 110 Kauwila, aia no hoi iloko ona ka manao lili no ka hofea hou :«na mai o ka manawa e halawai pu ai ka wahine ine kana kane Kolohe. aole nae oia i hoikeike ae he wahi hiona o ke anO inaikai ole maluna o kona mau maka. a o ia kana o ka pane ana mai: ' "Eia au ke liana nei i keia mau mea 11011 e Kanani, .me he 1 mea la, o kou kaikunane ponoi ka mea nana e hooko nei i na ' mea apau e pono ai oe. Aole a kaua lioopau manawa' wale ana me na kamailio ano ole, e kakau aku i kaii leka, a e paani ae hoi au me Alika. a e loaa koke aku ana ia ia Kauwila iloko o na hora pokol'e loa." Xo kela mau olelo a Laulani, huli aku la o Kanani no ke pakaukaii. a hoomaka aku la e kakau i kana leka. nia ke ano nui. e hoakaka aku ana no ka loaa ana mai iaia o ka leka a kana kane. a e koi aku ana hoi, e hoi mai, me ka hopohopo ole, no ka mea ua pau ke alahele i ka waeleia a malaelae nona e hoea mai ai imua o kona ohana, me ka paa ole mai i ka hopuia. I ka paa ana o kela leka a paa hoi ka wa-hi i ke silaia, haawi mai la oia ia Laulani me ka pane ole mai i hookāhi huaolelo. Lalau aku la no hoi o Laulani i kela leka, a lawe mai la me ka pane ole aku, haawi aku la nae i kona lima no aloha ana, o ka oili aku la no ia iwaho, elike me ke kanaka 'i haalele iho i kona kaikuahine ma ka'e o ka moe make. aole e ike hou ,-:ku i kona helehelena. Me ka hoohakalia ole ilio, hele pololei aku la o Laulani no kahi •a' Kanani i kuhikuhi mai ai iaia, a ninau aku la no , Kauwila, ma kekahi inoa kapakapa nae. Ke hoomanaO la oia he liookahi no' apa manawa i ike ai ia Kauwila maniua, a i kona ninau ana aku i na kamaaina o ka hale, i lee kanaka ann i makemake ai e ike. aia uo kela noonoo iloko ona, e halawai aku ana oia me kekahi kanaka helehelena u'i a kulana hiehieI Ua laweia aku la keia noloko oke keena hookipa, ai ka wa i hoea mai ai o Kauwila. ua loli loa mai kela manawa īnua I ana i ike ai, aka haawi aku la no nae oia i kona aloha, ine ka hoikeike ole aku i kekahi ano maikai ole iloko ona no kela kanaka, a hoolauna aku la oia ma ke ano he elele oia i hoouna ia aku. uo ka haawi ana aku i ua o Kauwila i ka leka a kana wahine. I Ika loaa ana aku hoi oka leka ia Kauwila, wehie āwiwi ae la oia a hoomaka iho la e heluhelu, no ka mea ua loihi kona kakali i kekahi pane, akahi 110 nae a hoea aku, a i l<on;t maopopo pono ana. i na mea apau i kā'kauia* maloko o Ua leka nei, nui iho la kona hailu. a kamailio mai lā no hoi iinua o . aulani: "Ke haawi aku nei au i k(/u malialo nui loa ia oe, 110 k'.-u lawe kino ana mai nei i keia leka a haawi ia'u. aole hoi a'u kakali ana a īna ka haleleka e hoea mai ai. E oluolu ana anei oe e lawe aku ia'U imua ona i kena nianawa ?" "Aia ko'u kaa mawaho o ka puka-pa kahi i.ku.ai i keia' manawa, a ina ua makaukau oe, alaila iloko o ka lidra liookahi. mai kou haalele ana iho i keia liale, e hoea iio oe inuia o ke'alo o kau wahiue." , Aohe he houlolohi hou ana iho. via makaukau mua o Kauwila, o ke ku ae la no ia o Laulani. hele. aku la no i ku ai o kona kaa. a kakali mai la o ka hoea aku o Kauwila, o ko laua kau ae la no ia, a huli hoi aku la ke kaa ma ke alanui e hoea aku ai nn kalii i noho'ai o Kanani me Alika, kana kaikamahine. Ma kela huaka'i a ke kaa e liolo la, he uuku loa nā mea i kamailioia mawaena o na keonimana a elua. aka e kj?i ma\i anā o Kauwila iwaho o ke kaa. mamuli o koua nauki loa. me ka iini e halawai koke aku me kana wahine. Oiai, hoi o Laulani e noho la maluna o ke kaa. he nui n:i noonoo like ole. e oili ae la iloko ona. ana no e ike maoU' iho la. ona manaolana no ka hoea mai i kekahi la e lilo maoli aku ai o Kanani i wahine nana. ka la hoi e hookoia *i kona aloha no kela wāliine opio. ke auhee aku la ia mai iaia aku. Ke. ike pu la no hoi oia, aole ana e hiki iaia ke he.le niau ai<u e ike ia Kanani, elike me ia i maa iaia, i na la e noho' kaawale ana o Kauwila mai kana wahine mai, e pau ana ko laua hele ana i ka holokaa. a pela hoi ka ui ana aku o Kanani iaia, i koha manao maluna o kekalii inau kumuhana lehule.hu. lloko o ka hora hookahi ua hoea aku la ke kaa. mawaho 0 ka pa o ka hale i noho ai o Kanani. ia wa i lele aku ai o 1 iwaho. a pii aku la no ka rumi o me kie kikeke ana aku i ka puka. alaila wehe maoli aku la. a kono mai la ia Kauwila e konio aku iloko, a i'ke |>oholo ana aku o ua kanaka nei, o kona papaui mai la no ia i ka puka, a huli hoi mai la nb kahi o ke kaa e ku ana, a haawi aku la i ke kalaiwa kaa i ke kauoha e hoihoi pololei iaia no kona hokele. (Aole i pau.) •