Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 41, 10 October 1919 — Page 8

Page PDF (1.57 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KA HALEKUAI LOLE

THE MODEL

____

Alanui Papu. ma Waikiki o Pauahi.

"Hiki ke Laweia na Bon@ Ale Maanei"

 

HOOLA

E malemaia ana e ke Komisina o na Hana Kivila o Honolulu he hoike hookuku laula, a i hoonohonoho papa ia ma ka Halekula Kiekie McKinley, kihi o na alanui Beretania ame Victoria, Honolulu, ma ka Poakahi, Novema@a 3, 1919, ma ka hora 7:30 p. m., no na ma kaaainana Amerika e makemake ana i mau kaulana oihana maloko o ke Keeua Kinaiahi o Honolulu ame ke Keena o ka Oihana Makai o ke Aupuni Kaulanakauhale a Kalana o Honolulu, o ia hoike i olelia ae la e malamaia no ia malolo o na rula ame na hooponopono ana a ke @omisina i olelioa, no na kulana oihana malolo nai:

OIHANA KINAIAHI:

Hoike Laula no na mea apau.

OIHANA MAKAI:

Makai Kaulio, Makai Kuhuina@ Makai Motokaikala, Makai Kaa, Makaikiu, Kakanolelo, Kiai Halepaahao, Makai no na Kuaaina ame na Wahine Hooponopono.

Ua hiki on e loaa na pepa pa'ihakahaka no na palapala noi ma ke keena oihana o ke Kakauolelo o ke Kulanakauhale a Kalana, ma ka Hale MeIntyre, Honolulu, a e pono e waihoia ae ia palapala noi maloko o ke keena i oleloia ae la, aole e lohi aku mahope o ka hora 12 awakea o ka Poaono, Okato@a 25, 1919.

O ka mea noi, he mea oia e noho aua malolo o ke Kulanakauhale a kalana o honolulu., no ka manawa i emi ole iho malalo o hookahi makahiki mamua ae o ka la o ka hoike aua, a ua piha iaia na makahiki he iwakalua (20).

O ka mea e noi ana no ke kulana makai kuhina a i ole makai nana kaa paha, e pono e loaa iaia ke kiekie o elima kapuai ame eiwa iniha, a he kaumaha koua i emi ole iho malolo o ka 145 paona.

O ka põe noi no na kulana oihana apau mawaho ae o na wahine hooponopono, e pono e hele ae e hoike ma ka Halehaua o D. C. Rammon & Son, kihi Alanui Kalepa ame Likeke, papahele elua, puka komo ma. Alanui Kalepa, ma ka Poakolu, Okatoba 29, 1919, e hoomaka aua mai ka hora 12 awakea aku. no ka hoao ana I ko lakou mau aahuki ame ko lakou mau ola kino.

Ma ke kauoha o ka

HONOLULU CIVIL SERVICE COMMISSION,

D. KALAUOKALANI,

Kakauolelo.

6369--Oct. 10. 17. 24.

--------------------------------------------------------------------------

TERITORE O HAWAII

---------

Keena Puuku, Honolulu, Oahu.

---------

I kulike ai me na mamao o ka Mokuna 181 o na Kanawai Hooponopono Hoi ia o Hawaii 1915. elike me ia i hoololiia ai e ke Kanawai 37 o na Kanawai Ahaolelo o 1915, i kapaia, "He Kanawai e Hoololi ana i ka Mokuna 181 o ua Kanawai Hooponopono Hou ia o Hawaii 1915, ma ka paku'i ana aku me ia i pauku hou, e ikeia ka Pauku 3308A, e hoakaka ana no ka Hoopau ana i na Hui i hoohuiia ma kekahi mau hana." Owau, o ka mea nona ka inoa malolo iho nei, Kokua Puuku no ke Teritore o Hawaii, ma keia ke haawi aku nei i ka hoolaha no ko'u @anao ana e hoopau i na hui i hoohuiia malolo iho nei, i kukuluia a e ku ana malolo a ma ka mana o na kanawai o ke Teritore o Hawaii, a e hoopau i na Palapala Hoohui o na hui hoohuiia i oleloia:

American-Hawaiian Paper Company, hoohuia Mei 5, 1913

Aloha Meat Market Company, Ltd hoohuiia Iuna 2, 1913

California Stock and Diary Co., Ltd hoohuia Aperila 16, 1906.

Hawaiian-American Rubber Co., Ltd. hoohuia Novemaba 18, 1913.

Hawaiian Taro and Mercantile Co Ltd., hoohuiia Aperila 17, 1916.

Hawaiian Philippine Gold Dredging and Mining Company, Ltd., hoohui Feberuari 19, 1917.

The Honolulu Monument Works, Ltd. hoohuiia Maraki 2, 1911.

Honolulu Draying and Building Co. Ltd., hoohuiia Okatoba 6, 1914.

Hawaii Soda Works Co., Ltd., hoohuiia Au@ate 10, 1896

Island Sightseeing Company, Ltd., hoohuia Iune 14, 1916.

Keokeo Cigar Co., Ltd., hoohuiia Novemaba 17, 1911

Kona Tobacco Co., Ltd., hoohuiia Mei 18, 1908.

Laurel Hill Orehards, Ltd., hoohuiia Novemaba 6, 1909.

Reliable Transfer Co., Ltd., hoonuiia Sepatemeba 24, 1915.

The Standard Optical Company, Ltd., hoohuiiia Augate 8, 1917.

Wailuku Rice Company, Ltd., hoohuiia Sepatemaba 13, 1909.

Nolaila, ano, ma keia ke haawiia a aku nei ka hoolaha i kekahi mea. a i ka poe no apau i kuleana mamua a e kuleana nei paha i keia manawa ma kekahi ano iloko o na hui hoohuiia, o na ku e ana i ka hoopau ana i na hui i hoohuiia, i oleloia, e waihoia mai ia ma keia keena ma, a i ole mamua ae o ka hora 12 awakea o Dekemaba 13, 1919, a o kekahi mea, a o ka poe paha e makemake aua e hooloheia aku maluna o ia mea, he pono ke hiki kino mai ma ke keena o ka mea nona ka inoa malalo iho nei maloko o ka Hale Mana Hooko, Honolulu. ma ka hora 12 awakea o ka la i oleloia, no ka hoike ana mai ke kumu. in a he mea kekahi o ia ano, i wahi e hoopau loa ia ai na hui i hoohuiia, i oleloia.

HENRY C HAPAU,

Kokua Puuku, Teritore o Hawaii.

Honolulu, T. H., Okatoba 4, 1919.

6369--Oct. 10, 24; Nov. 7, 21.

--------------------------------------------------------------------------HE HOALOHALOHA NO KO MAKOU MAMA, MRS. KALUNA HALEAMAU

--------

Mr. Solomon Hanohano, Lunahooponopono o ke Kuokoa; Aloha:---E oluolu e hookipa aku ma kekahi o kou mau kolamu i keia puolo wamaka no ko makou mama i haalele mai o i ke alahele hoi ole mai. Aloha ino!

O ko makou mama aloha i hala aku la, ua hanau ia mai ka puhaka mai o Kelii Noho a (Kahalea) (k) ame Pulei moku Kaukaliinea Kupono (w) i ka makahiki 1858, Dec. la 6, a hala iho la i ka la 17 o Sepatemba, 1919; nolaila aku kona mau makahiki i ke 61, o ka hoomanawanui ame ke ola ana ma keia ao luhi, me 10 malama ame na la he 23. kona hanu ana i na ea oluolu o keia ola honua aua.

O waimea ke onehanau o kona luaui makuakane, a o Kalaoa, N. Kona, ka aina hanau o kona luaui makuahine , a o ko makou mau kupuna hoi i hala e aku, ma ia alahele hookai no.

He ekolu ko lakou nui i hoohuaia mai ai, elua laua kaikamahine a hookahi keikikane, Mrs. Nalei Haiha, ua hala e no i ka make; Mrs. Kaluna Haleamau, ko makou mama aloha aku nona ame D. Kinoulu o Puukala e ola nei, N. Kona. Ua mareia ko makou mama i ko makou papa i ka makahiki 1876, Oct. 8, ua piha ia laua na makahiki he 11 o ko laua mare ana. Aloha no!

Mai ko laua phaka i oili mai ai he 9 ko makou nui; he elua kaikamahine a hookahi keikikane i hala mua. a hahai aku la hoi ka mama aloha o makou, ma ko lakou alahele hookahi like; a koe iho la mahope nei he hookahi kaikamahine ame elima keikikane, me ko makou papa aloha ame kana mau lei lehulehu, he poe moopuna. e ola nei iloko o ka paumako o ke aloha mama oiaio nona.

Aole i poina kona noonoo maikai iloko on a ahiki i kona aho hope loa, me kona kauoha paa iho e malama oukou ia papa me ka maikai. aole hookahi o oukou, ka maua mau keiki, e leo nui iaia, aole kunukunu, aole hoi ma kekahi mau ano @ ae. Elike me ka oukou malama ana ia maua iaia, ahiki i kona huli ana ae mahope o ko'u meheu.

Aloha keia leo a ko makou mama e. hiki ole ai ke hoopoina; aloha ka hale, aloha ka i'a. aloha ka ulu mai o na meakanu. a laua i luhi like ai me ki makou papa; ua hala aku popolohua a Kane; ua pau kana hana, hookuu ka luhi, a ua hoaa hoi makou na keiki i ka makuahine wale aku ana no paha ia ha'i, pela hoi kaua mau moopuna lehulehu e ola nei. Aloha, aloha wale kou leo!

Ua loihi no ke kaa ma'i ana, ma kani moe, ua huliia no ke ola elike me ka hiki i na keiki o ko keia honua ke paa mai, aka ua huna ke Akua ia nani iloko o Kona ihiihi mau loa. Maanei la, pau ka pono, pau ka ike, pau ka naauao noeu o na kauka o keia ao; a ke o mau nei no ka ka Haku Iesu i Kona hoola ana mai ka mea make. mai ka make mai: E ala, e ku a e hele nou iho, @a ola i'o oia iloko oia minuke.

Ma ke awakea Poakolu, hora 4, i pu loa ai kona hanu, a ma ke awakea o ka Poaha i man@leia aku ai kona kino lepo no ka hoi ana o ka lepo, ma ka pa ilina ohana, ma Kalaoa: ana i kona helehelena hope loa, oiai he makuahine ohana nui oia, aia i Honolulu nei, aia i Maui, aia i Molokai a eia i keia mokupuni. E ike mai ana ka lehulehu ohana e noho ana ma o a maanei o keia mau paemoku i ko makou mama i hala iho la, mahope iho o ko makou hoomaikai ana ae i ka makua lani oiai nana no i haawi mai a nana no i lawe aku la.

Nolaila ke haawi piha aku nei i na hoomaikai a hu i ka lehulehu. na hoaloha, na makamaka, i hele mai e ike iaia, ka ohana holookoa i hui ia. pe'a pu makou e haawi nei i na hoomaikai he nui ia oukou, Mr. L. A. Ahuna, kau mau keiki pakahi L. Aloi. Miss Mary Amoe, Miss Ah Tai: ia oukou pu hoi e Mr. ame Mrs. Solomon Alohikea, Mrs. Keola Kahale, D. Kahaialii, Albert Kane, ame ka poe apau i haawi mai i na ko kua ana, no ko makou mama aloha i haalele mai. Oluolu pakahi oukou e lawe aku i keia a oiai o ke aloha ka mea i oi ae mamua o na mea apau.

Kona hele ana e kaapuni i keia mookupini i kona mau la opio, a noho i Hau:

O Kau nui kua makani, Ku moena hauna ka lepo. Lele koae o ka pali kaulana o Kaumaea,

H@@@ i Puna

O Puna ia la. o Puna i ke kai koloa ke nu hele la i ka @luhala, I kai o Puna o Keaau,

Noho i Holo O Hilo ia la ka ua kinakina'i, Kinai i ka ua o kekila la. He ua mao ole kaulana la. He ua mao ole, kaulana o Hilo, Hoea

i Hamakua. O Hamakua ia o Kalawa i ka pali. Ka ulili , ke kuukuu la ka lima i ke kaula.

Ke nahu la ka niho i ka ipu i ka pala o Kohala lele

O Waipio ma laua o Waimanu,

Noho i Koha'a

O Kohala nui o Kohala iki.

O Kohala aina haaheo i ka ua apaa paa.

O Pili o Kalahikiola.

O na puu noho no iuka, e ke kanaka no ke hele ana.

Hoi mai a nohopaa i ka aina hanau

A moe aku la o Kona,

O ke one maemae o kai o Kekua,

O ka uapo ku kilakila o Kailua.

Ke alanui nani ka uluwehi o Hulihee,

Ke one hulani o Kamaka honu,

O ia mau lae kahakei au e holohol ai,

Ko helo ipukukui pio ole i kahi makani aloha he moae,

Ka piina o ke kula wela o Honokohau, noho i ka olu ia home i noho ia me ke aloha poina ole.

E Kona e,

I kuu hoopi'o ka la,

Ka la o ka la i ke kula o Ahuena, komo i ka la'i o Kailua la o Kona. O kona iho la ia o ke kai maokioki, o Kona ia o ke kai malino a ehu; o Kona kai opua i ka la'i, o pua hinano ua malie, o kuu la koili i ke kai, ke na'u la kamalii ke kaonohi la i ke kukuna o ka la, Pumehana wale ia aina. Aloha wale aku no i na kini o Hoolulu la e, ua hala, ua pau kau hana, ua hookuuka luhi. O makou iho no me ka Inuluu,

MISS MARY B. HALEMANU,

MRS. MARAEA HALEMANU

MRS. JAMES HALEMANU

I. H. HALEMANU

D. P. HALEMANU

J. K. HALEMANU

HERMAN K. HALEMANU

JULIAN K. HALEMANU

D. K. HALEMANU

Kalaoa. N. Kona, Sept. Sept. 25, 1919

--------------------------------------------------------------------------LAWEIA MAILUNA MAI O KA MO KO A NOHO I KE PUHI.

------------------

Mahope iho ka loaa ana aku o kekahi haole o E. A. Richards, Jr., kona inoa i na makai maluna o ka moku lawekoa, a hoihoiia mai nouka nei o ka aina, ua ahewaia oia no ke apukea, a he eono on a mahina e noho ai maloko o ka halepaahae, mamua o kona hoo kuu ka halepaahao, mamua o kona hoo kuu hou ia ana mai ke ole e lawe hou ia ae he mau kumu hoopii e ku e ana iaia.

Ma ka la 27 o ka mahina aku nei i hala i kau aku ai keia haole maluna o ka moku lawekoa Thomas aka nae mamua o ke kaawale ana aku o kela moku, ua hoea mai la he kauoha ma ke kelekalapa no ke kakali ana o kela moku ahiki i ka hoea ana aku o na makai no ka lawe ana mai i kekahi mea i makemake nui ia maluna o kela moku.

Ua hoopa@ia ka holo o ka moku lawekoa Thomas mawaho ae nei o Waikiki, a ua loaa i'o aku nae mamua o ke kaawale anu aku o kela moku, ua hoea mai la he kauoha ma ke kauwale anu  aku o kela moku, ua hoea mai la he kauoha ma ke kelekalapa. no ke kakali ana o kela moku, ahiki i ka hoea ana aku o na makai, no ka lawe ana mai i kekahi mea i makemake nui ia maluna o kela moku.

Ua hoopa@ia ka holo o ka moku lawekoa Thomas mawaho ae nei o Waikiki, a ua loaa i'o aku hoi kela haole maluna ona, a hoihoiia mai e na kanaka o ke aupuni nouka nei o ka aina.

Oiai ma Kauai, i makemakeia ai kela haole maluna on a, a hoiia mai e na kanaka o ke aupuni nouka nei o ka aina.

Oiai ma Kauaim i makemakeia ai kela haole, no kekahi hewa i hanaia eia, ke apuka, uolaila ua hoihoi loa ia oia no Kauai, e kekahi o na makaikiu, a ma ka hooleheia ana mai nei o kona hihia, i ikeia ai kona pili i ka hewa, a kuia ka hoopa'i e noho oia maloko o ka halepaahao no na mahina eono.

Ma ka olelo a ka makaikiu nana i lawe aku i kela laewhala no Kauai. iaia i huli hoi mai ai no keia kulanakauhale he kumu hoopii hou ae kekahi e ku e ana i ka lawehala i hoomakau kauia e ka loio kalana o Kauai.

He haole koa o Richards mamua no Leleihia a i kona wa i hookuuia mai aimeu ka oihana koa mai, ua komo. oia mai ka oihana koa mai, ua komo oia ma ka hana hoopukapuka ma ke kuai ame ka hoolilo aua i na kea oloko o na hui hoopikapuka.

He hihia no kekahi o kela haole, o ka hooloheia ana maloko o ka aha hoomlu o Honolulu nei, ma kekahi manawa aku nei i hala, aka mamuli o ka loaa ole o na ike kupoo e ahewaia ai oia, ua hookuuia ma kela hihia, aka iaia nae i manao ai e holo aku no Kapalakiko, ua paa oia i ka hopuia, a hiki ole ke kaawale mai Hawaii aku nei.

--------------------------------------------------------------------------E MALAMAIA ANA PAHA KA HALAWAI A KA PAPA I KE AO.

-------------------

Mahope o ka haawi ana i kekeahi manawa ma ka noonoo aua a mamuli hoi o kana mau mea i ike ai, ua hooholo o Lunakiai Low i kona manao, no ka pomaikai o ke kulanakauhale o Honolulu, e oi aku aua ka maikai o ka hookoia ana o ka hana a ka lehulehu ke malamaia na halawai a ka papa ma ke ao, aole hoi ma ka po ka manawa hoomaha elike me ia i keia manawa.

"O na kana e hana aua no ka lehulehu a e kiai aua hoi i ko lakou mau pono ua paa lakou malolo o ka lakou haua e haawi i na hooikaika maikai loa no ia hana, a ke ma@aoio nei no au o na kanaka noonoo maikai apau e lokahi ana no ko lakou mau manao me kou i ko'u manawa e olelo ai o na hooikaika ame na hoao maikai loa ana kekahi mea no ka pono o ka hana aole ia e hiki aua ke hanaia me ka holopono ma kekahi halawai e malamaia ana ma ka po, mahope o ka hana'ana me ka ikaika i ke ao, a i ole, mahope o ka hana ana i kekahi hana po ka la."

"Ma ko'u manao he oi aku ka maikai e hanaia aua me ka hololea ma na halawai a na luuakiai in a e hana ana makou i ka makou noonoo ana hoolala ana i ka hana, kukakuka ana a kalai mano ana ma na hora e ka ana ka la, ka manawa e mau ana ka ikaika o ke kino ame ka noonoo, aole hoi i huli mamuli o na hana o ka la."

"Ma ka po ua luhi makou o ka hoomaha ka mea i makemakeia ame na hana e hoohauoliia ai ka noonoo. Makemake makou e noho pia na home e hoomaha ai, a i ole hele i ua hale kiionioni. O keia mau halawai i malamaia ma ka po e hele aku ana a komo i na hora kuliu o ke aumoe'i ka hapanui o ka manawa. Ina no ko makou malama i ka halawai ma ka hora 2 auwina la, oiai no e hoihoi ana ka noonoo ame ka manao no ka hana e pau ana no na hana mamua o ka aina ahi hi," wahi a Mr. Low.

--------------------------------------------------------------------------HE MAU MOEUHANE.

-------------

E Mr. Lunahooponopono o ke Kuokoa: -- E oluolu oe e hookomo iho i keia poomanao e kau ae la maluna iloko o ka kaua hiwahiwa ka Nuepa Kuokoa, ka manu nunu lawe meahou aupuni ke Teritore o ia keia:

Ma ka po o ka la 30 Novemaba, 1913, halawai iho la au me kekahi uhane he helehelena kanaka kona elike me ko'u nei, he kanaka no ua kamaaina ia'u nei he  kanaka no ua kamaaina ia'u ma o ke kino nei; o kona inoa, o Joe; he lunakahiko oia no ka ekalesia o Kalahikiola, o Iole kekahi inoa, o kana pane ia'u, aole e komo hou ka mea awaawa iloko o kuu hale alaila puoho ae la au.

Eia ka elua o na moeuhane: Ma ka la 11 o Augate, 1919, penel ke ano o ke ia moeuhaneL Ike iho la au e hana ana ko'u uhane me ka papahana o ka mahiko, aole i maopopo ia'u o ka mahiko hea la la a u e hana ana ia'u e hana nei, e ai i ka aina awakea, hoi pu iho la ko'u uhane e ai ia manawa ua poina ia'u ko'u hoi hou ana e hana i ka manawa i ulu hou ae ai ko'u noonooo no ka hoi hou ana e hana. mapopo iho la ia'u ua lohi loa nolaila ulu ae la ko'u maoao e kii no au i ka'u mealiana no ka mea na'u ponoi no ka'u meahana.

Nolaila kii aku nei au i ka'u meahana, i kuu kii ana aku nei aole ka'u meahana, ua lilo aole nae he poe malaila. Ike aku nei ko'u uhane i ka lunanui o ka mahiko o Kipahulu o kona kokoolua e hele @@ ana@o John Mahoe no ia, he mea i kamaaina ia'u ma ke kino.

O ka lunanui ka u pane mai ia'u e hele i ka hana hoole aku nei au, uo ka mea aole i maopopo ia'a ka uku e loaa mai ana ia'u; kauoha hou no ia'u no ka lua o ka manawa, e hele i ka hana: aole au i pane aka, kuhikuhi ae la kou aole au i pane aka, kuhikui ae la ko'u lima iluna i ka lani o ko laua manawa kokoe no ia  i olelo ai ma ka olelo haole, kekahi ame kekahi, lohe ole aku la au i ka laua olelo haole ku'aku la nae ko'u uhane e nana i ka laua namu haole i ka pau ana o ka laua namu haole pane mai nei ka Lunenui, kau hana he pohaku iluna o ke kaa a hooholo aku. Puoho ae la au.

Eia ke kolu o ka moeuhane: Ma ka po o ka la 15 o Sepatemaba, 19, ike iho la an i ko'u uhane i waena o kekahi anaina haipule, iloko o ia anaina haipule, iloko o ia anaina haipule ike aku la au i ko Eli Kekipi uhane koho iho la au o ke Kaunapule keia o ia auaina haipule; ike aku la au i ko Eli Kekepi uhane i ka lalau aha iho i kekahi uwaki liilii na kohu uwaki gula ke nana aku i ka memele hapai ae la oia i ua uwaki nei a kan aku la maluna o kekahi papa.

Eia ka pane a Eli Kekipu i ko'u uhane e bapetizolarana oe hipii mai nei oia i ko'u lima alakai aku nei ia'u ike aku nei au i loko Kekipi Makua uhane me kekahi kanaka ma kona aoao, iluna o ke kaa aole nae kela kaa i pili iho i ka honua aia nae iluna o kekahi papa i ka lewa hele aku nei maua a ku mamua pono o ko Kekipi Makua kaa e kunei hoomaka mai nei ko Kekipi uhane e pi i ka wai maluna o ko'u poo oni aku nei ko'u poo malolo o ka papa ia manawa uhuhu iho noi ko Kekipu uhane, ia manawa emi mai nei ko'u poo a kupono elike me mamua; kapi hou iho nei kela i ka wai maluna o ka'u poo, i ko'u hoomaopopo ana nae me he mea la he ekolu manawa i kapipi ia ai ka wai maluna iho o ko'u poo ike iho nei au ia Kekipi Makua e ku pu ana me a'u i ka honua, lalu aku nei au i ko Kekipi Makua e ku pu ana me a'u i ka honua lalu aku nei au i ko Kekipi Makua lima a honu iho la a puoho ae la au.

Owai la ka mea hiki ke wehewehe i keia mau moeuhane.

IOwau iho no me ka oiaio,

Joseph Kine.

Kipahulu, Maui Sept. 39, 1919

--------------------------------------------------------------------------NOII PONO KE KIURE KIEKIE I KA IOAIO.

Mamuli o na hoike i waihoia aku imua o ke kiure kiekie o ke Teritore, o ka hookaawale ana o na keiki a na makua haole ia lakou iho mai ka huikau pu ana me na kaiki o na lahui e ae, ua lilo i hana nui na kela kiure, ka noii ame ka huli pono ana aku i ka oiaio, elike me na mea i hoomaopopia, me ka Poaono aku nei i hala.

Ma ke kumu hoohalahala, a ke kiure kiekie o ka lawe ana a huli aku i ka mea olaio o ia po ka hookaawaleia ana o kekahi papa a o na keiki wale no a na haole ko kela papa me ka noho o no keiki e ae ma ua papa oloa.

No ka olaio nae ame ka oiaio ole o kela kumu hoohalahala, aka i hookaawale ia kekahi papa o kela ano i wahi e ike maoli ia ai ka makaukau o na haumana, aole hoi ma ke ano e hookaokoa, ma o ko lakou lahui la.

Wahi ana in a ma ka hoikeia ana o ka makaukau o na hauman, a ua loaa na pakeneka kiekie i kekahi poe keiki Hawaii, a hapa Hawaii paha, ua lawa ko lakou makaukau e haawi mai ana ia lakou i ke kuleana e komo ai ma kela papa.

Aole i waiho ae ke kiure kiekie i kana hoike aka nae na hooko aku i ka hana i waihia aku imua on a aia a pau ka noke ana i ka noii i na mea oiaio e pili ana i kela pilikia, ia wa e hoikeia ae ai i ke akea.

--------------------------------------------------------------------------NA NA MOKUEA E HOOKIPA MUA MAI I KA ADIMARALA

----------

I kulike me na hana i hoolalaia a in a nei nae hoi no ka aeia mai o ke noi a ka papa oihana kalepa o Honolulu e ke Kenerala nana e hoomalu mai nei i ka oihana kaua ma Puuloa, na kekahi mau mokuea mai Puuloa, na kekahi mau mokuaea mai Puuloa mai e haawi mua aku ana i ke aloha ame ka hookipa ana mai i ka Adimarala Hellieoe ma ka manawa ana e hoea m ai ai i Oahu nei maluna o ka mokuhana pulukua New Zealand ma ka la 26 o Okatoba.

Ma ke kakahiaka Poakahi nei ka noho ana o ka halawai a ka papa kalepa no ka noonoo ana i ka huaa i pili aku i ka hookipa ana mai i ka admirala Pelekane ame na aliimoku ame na luina o ka mokukaua. Ma ka aoao o ke kiaaina o ka hanohano o ka hookipa ana mai i ka admirala na kekahi komite i kohoia oia o C.P. Iaukea, G. P. Wilder, ame kekahi hoa mai ka ahahui mai a na Pelekane ka poe na lakou e hoomakaukau ana i na hana no ka hookipa ana mai i ka admirala kaulana o i'e lekane, ka mea a ke aupuni nui o i'e lekane i haawi aku ai i kona hilinai maluna o kaia a limarala, ana e alakai ana i na aumokakaua he aneane e piha ke kaukani i hui pu ia me na moku e ae o na apuni hui na keia admirala i wawahi aku i na moku o Kelemania a pau i ka holo iloko o na poopoo e pea ai kohu iole la me ko aa oe mai e hemo iwaho e hakaka ai me na moku pilikua malalo o ke alakai ana a keia admirala o Pe'ekoe.

Ma ka la e hoea mai ai ka admirala he papa ahaaina ke haawiia na no ko na hanohano i like loa aku na ano apau me kela papa ahaaina i haawiia no k@ hanohano o ke kuhina kaua moana Daniels.

E noiia ae aua na ahahui apau e ke komite e wehe haumana ae i ko lakou mau lima ame na puuwai ma ka hoike ana kau i na manao ohaoha apau imua o ia malihini koikoi. E noi pu aia ae ana ka oluolu o ka poe mea kaa oto apau e hookau ae i na luina a pau e ikeia ana ke kuoe hele ma na alanui maluna o ko lakou mau kaa a lawe mai ia lakou i ke kaoua nei a ke kokua pu aku joi ma ka lawe ana e hoomakaikai ia lakou ma na wahi ano nui Oahu nei.

E hoolimalimaia ana na kaa uwila o na alaui e ka oihana kalepa i hiki ai i na luina o ia mokukaua ke holo ma na wahi apau i hiki i ke kaa uwila ke hoo aku. Ua noi pu ia aku ka oihana kaua no ka hanwiia mai o na haleole a @@ kou no ke kukuluia ana aku ma kahakai i wahi no na koa ame na luna e komo ai i ko lakou mau aa@a ke hele e amaukai.

--------------------------------------------------------------------------PAU KA OLOHANI MA PELEKANE

-----------

O ka olohani o na kanaka hana aluna o na kaaahi ame kekahi mau hana e ae maloko o Pelekame, iloko o na la kakaikahi aku nei i hala ua hoaea mai ia i ka pau ana me ka hoi hou o na limahana ma ka lakou mau hana pakahi me ka aelike aua no ka ukuhana kahiko o na limahana ahiki i ka mahina o Okatoba o keia makahiki ae i kulike ai me ka meahou kelekalapa malolo iho nei penei:

LADANA, Okatoba 6. Ma ka po nei i pau ai ka olohani o na kanaka hana o na kaaahi Pelekane mahope iho o ka hanaia ana o kekahi aelike mawaena o na lunanui o ka Hui Uniona Kaaahim ame na lala o ka aha kuhina Pelekane. Ma ka nana aku he aelike kela i aelikeiano ka hoomau ana aku i na haua, no ka pono o ka aina iloko o keia manawa kupilikii ame ke kukulu hou ana i kulike ai me na hoakaka i hoopukaia ae e na aoao a elua.

Ua hoomaka hou ka holo ana o na kaaahi no na apana kuaaina me ka hikiwawe loa, ka mea nana i hookahaha loa aku i ka manao o na kanaka. Maloko o Ladana, kahi i hoomalolo ai ka holo ana o na mokuahi, na kaa o ua ano like ole ka hana hoi nana i hookupilikii mai i ka noonoo o ua kanaka, ma hope mai nei o ka la 26 o Sepatemabe, ua lilo keia nuhoiu mea hoohauoli loa aku i ko lakou manao, mamuli o ka oili hou ana mai o na alahele i maa ia lakou o ke kaahele ana.

O na helekeaka keia ame na wahi e malamaia ai o na hana hoohauoli i pani kuia ai mamuli o ka olohani, ua wehe hamamaia aku ana ka hana maloko o na halehana ame na hale wili na hale i paniia mamuli o ka nele i ka lanahu, oiai o na kaaahi na kaa na lakou e halihali mai ana i ka lanahu

Ma kela kukakuka ana mawaena o na lala o ka aha kuhina ame na lunanui o ka Hui Uniona, ua hooholoia, e hoomauia aku no ka ukuhana e ukuia nei i na limahana, ahiki i Okatoba, 1920.

Ua hooloia no hoi ka uku haahaa loa no ka limahana o ka la. i 51 kilina ua like hoi ia me umi kumamaluna dala Amerika.

Oiai ua oi loa ae ka pipii o na meakuai ma Pelekane no ke ola ana o na kanaka, ua lokahi nae na kanaka uniona, e hana like me ke manawa kupono no ka hoomahuahuaia ae o ko lakou ukuhana.

O na kanaka i hoi hou i ka hana a i ole i hoomau aku no i ka hana ana oiai ka olohani e pahola ana e ekuia lakou no ko lakou ukuhana piha.

--------------------------------------------------------------------------HOOMAKAUKAU NO MUA AKU NEI

E Hoao e Hoomakaulii Ano… E Malama i ke Dala e wehe i Buke Banko H@@ahu me ke

CHINESE-AMERICAN BANK

A NANA AKU I KA ULU OLU O KAU DALA

NA PAHU DALA

ao ka Hoolimalima

$1.00 no ka Wehe

Anai ka Hoahu

Kihi o ke Alanui

Moi me Nuuanu

--------------------------------------------------------------------------Luau

Na PA, NOHO PAKAUKAU ame na HALELOLE no ka Hoolimalima

PEOPLE'S HARDWARE STORE.

453 Alanui Moi Akau, Kokoke i Palama Settlement.

KELEPONA 2670.

6348-- 8 wks.

--------------------------------------------------------------------------STATEMENT OF OWNERSHIP, MANAGEMENT, CIRCULATION.

---------

Nuepa Kuokoa, weekly.

Editor, Solomon Hanohano

Nusiness Manager, C. S. Crane.

Publishers: The Advertiser Publishing Co., Ltd.

Owners: Stockholders holding 1 per cent or more of total amount of stock:

J. A. Thurston, Honolulu;

C. S. Crane, Business Manager.

Mrs. A. W. Person, Honolulu;

G. J. Samson, Honolulu.

Bondholders, Mortgages and other security holders: None.

Average number of copies of each issue of this publication sold or distributed, through the mails or otherwise to paid subscribers, during the six months preceding the date of this statement, 4973.

CHARLES S. CRANE

Manager.

Sworm and subscribed to before me this 3rd day of October, A. D. 1919.

CARLOS A. LONG,

Notary Public for the First Circuit,

Territory of Hawaii.

My commission expires June 30, 1920

--------------------------------------------------------------------------J. BROWN, JR.

LOIO.

He keiki Hawaii i makaukau ma kana mau oihana a he oluolu na kuka ana.

Na hana Palapala, Huli ana i na Aina Pohihihi, Akena Kuai Aina, na Koi Aiu ame Hoaie Dala.

Deena Hana; Rumi 3, Walty Bldg. Iluna, Alanui Moi, Mauka o Wall Nichols. Kelepona Helu 5938.

-------------------------------------------------------------------------KEKUEWA BROS.

He ANAINA NO KA LEHULEHU.

He mau Keiki Hawaii makaukau ma ke Anaaina ame ka Imi ana i na Aina i Pohihi.

Keens Hana: Papahele 2, Rumi 7, Mendonea Bldg., Kihi o Alanui Moi ame Kamika, Honolulu T. H.

6368 -- 6 mins.

--------------------------------------------------------------------------HE HOALOHALOHA

-----

Mr. Hanohano, Aloha oe: E ae mai kou hanohano e ha'i ae i ka ukana luuluu me ka waimaka i lohe mai ai na kini mai ka puka ana a ka la a ka napoo ana a ka la i ka mole olu o Lehua, o Rev. D. Kaai, ua hala.

Hanau ia oia i ka 1860, ka nui o kona mau makahiki he 59; nona makou e haawi ae nei i ka makou hoalohaloha ana a nui, o ia na lala apau o ke C. E. o Waialua, Molokai, me ua lunanui, o ia ahahui.

Ke koto pu aku nei ke Kula Sabati ame kona mau lunanui ma ia haawina hokahi ma o na komite la.

I kona puka ana mai ke kula kaluna pule ae ua ae oia e lawe i ka oihna lau Holo mua ma na aina liilii hoi mai kahea o Kaluaaha, a kahea ho o Kalaupapa; maaila oia i noho ai no na makahiki loihi; hana oia i kekahi luakini nui i mea e kaulana ai kona inoa ma na hana apau ma kana oihana.

He makua makaala ma ka lulu kala oia kekahi o na hana holomua loa iaia, me ia mau hana maika, ua lawe mai makou a haawi i ka makou hoalohaloha poina ole.

Ke haawi pu ae nei na lala apau o ke C. E o Waialua no ka wahine kane make i ka lakou hoalohaloha me ka luuluu, pela no me ke Kula Sabatí.

Ua oluolu i ka Makua, Nana no i haawi mai a Nana no i lawe aku mahalo ia Kona inoa.

O maua uho no a komite.

S. K. NAMAKAOKAINA,

S. K. MALUI

--------------------------------------------------------------------------O KE ANO MOKUEA SOPWITH KE HOOLELEIA MAI ANA

-------------

Me he mea la o ke ano mokuea Sopwith elua noho ke hooleleia mai ana mai Kapalakiko ahiki i Hawaii ne a hala loa aku i Austeralia, e ke Kapena Eric Donaldson.

Ua hoikeia mai ianei ko ke Kapena Donaldson hoike ana ae i kona marao mamua o kona haalele ana iho ia Vanekouva, he mokuea Sopwith ka i hoounaia mai Enelani mai i Kapalakiko, a he hale no ka mokuea ka i kukuluia a malaia e waihoia ai ahiki i ka makaukau ana o na mea apau no ka lele ana mai. I kulike me ka lono i loaa mai i Honolulu ei ua hoakaka ae ka ke Kapena Donaldson i kona manao iloko o na hora he 22 e hoea mai ai oia ianei mai Kapalakiko mai, he kowa mamao o 2100 mile, ke ole e halawai me na ulia ma ke alahele lewa.

--------------------------------------------------------------------------Kakelamekuke

(KAUPALENAIA.)

Poe Kalepa ma

Ke Komisina

-A HE-

Poe Agena o na Mahiko Lehulehu

--------------------------------------------------------------------------AINA KUAI ELI LOA

$2500 -- Apaa Aina 80x100 âme ka Ha'e 36x36 cha rumi moe ma Lana kila Tract. Kunawai Kulana kiekie ikeia ke kaona ame na moku komo mai $500 ka uku mua $30 uo na mahina apau.

$350 -- Apana Aina 10x85 ma Lanakila mauka o ka Hale Pupule. He maikai a nani na noho ana o kela wahi. He $25 ukumua a $10 i na mahina apau.

$160 Apana Aina, 50x100, Alanui 10, ma Palolo. $10 ukumua $5 i na mahina apau.

PAULO KALAUKA

(P. E. R. STRAUCH).

Akena Kuai Aina Emi Loa.

Waity Bldg., Helu 71 Alanui Moi.

--------------------------------------------------------------------------

NUEPA KUOKOA

------

No ka makahiki (one year) . . . . . . $2.00

No eon mahina (six months) . . . . $1.00

O na Dala âme na Hoolaha Apau e hoouna pololei mai i ka ADVERTISER PUBLISHING COMPANY, LTD., wale no P. O. Box 208, Honolulu, T. H.

Entered at the Post Office at Honolulu, T. H., as the Second Class Matter.

CHARLESS S. CRANE. . . . LUNA NUI

--------------------------------------------------------------------------

Kela Laau Kaulana

B.B. C.

He laau hoohuiia o na launahele, laau e hana pu ana me ka hana a ke Akua he hoomoemoe a hooikaika ae i na mea paahana holookoa o ke kino. e kipaku ana i ka ma'i kmo ame na ma'i ili wale me mai, e haawi ana i ke kino i ka ikaika, ke ola ame ka mana i na aalolo.

E hoopiha ana ka B. B. C. i ke kiho me ka ikaika hao o ke ola me ka ikaika o na la opio. Ua hoolaila na noe na waliwali ma na manawa lehulehu mahope o ka inu ana he mau pule wale no. Ua aponoia o ke ola lahui ana. O ka B. B. C. ka laau kamahao loa ma ke ao.

KUAIIA MA NA WAHI APAU.

Keena Kuai Laa@ B. B. C., 161 Alanui Moi, Honolulu, Hawaii

--------------------------------------------------------------------------

HE MEA KOKUA.

------

G. GOODMAN - He mea kokua @@ poe pilikia i ka ma'i rumatika ka maui o na lala ame ka hana ana e paa @@ ai ke koko ino iloko o ke kino @ ioaa no ma ka papahele elua o ka hale ma ke kihi o na lanui Nuuanu ame Kalepa. Na hora hanaL Mai ka hora 9 a. m. a 4 p. m. a mai ka hora 6 a. m. o ke ahiahi.

Kelepona 1135 -- Hoolaha.

6368 -- Oct. 3, 10, 17, 24, @@.

--------------------------------------------------------------------------

HOPUIA NO KE KU E KANAWAI

-------

No ke ku e i na kanawai e pili ana i na kaa he ekolu mau kanaka i hop@ia e ka Makai Motokaikala J. G. Braneo ma ka auwina la Poalua nei a ma ke kakahiaka o nehinei i hooloheia ai ko lakon hihia.

No ke ku ole iho o ko G. A. Andrews kaa otomobile i ka manawa e ku ana o ke kaa uwila a  e lele ana na ohua i hoopiii ae ai oia. No ko I @aeda holo nui ana hoi ma kahi kokoke i ka halekula me ke kaa otomobile a oi aku mamua o ka manawa i kaupalenaia kona hewa o ka hopuia ana, a no ka holo nui no. hoi o J. Matonaga i kona kaa otomobile a oi aku mamua o ka ke kanawai i kaupalena ai i hopuia ai oia.

Haalele ke Kapena B. N. Gaulkins i ka bela o $10. aole oia i hoea ae imua o ka aha ma ke kakahiaka Poalua nei. O keia ke aliikoa i hopuia ai e ka Makai D. Hugo ma kahi kokoe aku i ka  hale hoolulu kaaahi o Oahu, a i hoopaapaa aku ai i ka makai a i laweia ae ai hoi i ka halewai no ke kupono ole o ke kanawai a ke aupuni kalana i kau ai e pili ana i ka holo ana o na kaa.