Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 42, 17 October 1919 — Page 1

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

HOEA O KIAAINA MʻCARTHY ILUNA O HALEAKALA

Halawai no me Kekahi Mau Ulia Pakalaki-Ike Nae i ke Kahe o ka Pele ma Hawaiʻi

UUKU LAKOU I PII E IKE I KA HALE O KA LA

Piha Oia ma ke Hauoli iloko o na la Kakahiaka o Kona Hoohala Ana ma Maui

 

            Ma ka huli hoi ana mai a Kiaaina McCarthy, mai kana huakaʻi aku nei no Maui, no ka ike maka ana i ka hoikeike fea, ame ka hui nui o na ahahui like ole oloko nei o keia Teritore, i hoike ae ai oia i ka nui o kona hauoli ame ka pomaikai, ma kela huakaʻi pokole, ka mea ana e hoopoina ole ai no kekahi manawa loihi e hoea mai ana.

            Ua Hora Kino aku oia imua o ka halawai a na ahahui, pela me ka hoikeike fea i malamala ma Kahului, ua hoea iluna o ka piko o Haleakala, a ua ike aku i ke kahe o ka pele mai Mauna Loa mai.

            No kela huakʻi mai iluna o Haleakala, wahi a ke kiaaina, he nui no na malihini mai Honolulu aku nei i manao e pii no Haleakala, me ka manao e nana aku i ke kahe ana o ka pele ma Hawaii, mamuli nae o ka pohina i ka uwahi, ua kanalua ka nui, i ka pii ana, nolaila hooholo iho la oia i kona manao, e pii no iuka o Haleakala, me ka nana ole ina paha no ikeia aku o ka pele a ike ole paha.

            Oia me kekahi mau aliikoa elua, ka i kau maluna o ke kaa otomobile, a pii aku la nouka o Olinda, a malaila i waiho ai ke kaa otomobile, a kau maluna o na lio; eia nae, aole no lakou i halawai me na alahele maalahi, aka me na akeʻakeʻa no, eia nae, ua uhiia na mea maikai ole, e ka nui o na maikai i loaa ia lakou.

            O ka mua o na pilikia i halawai mai me lakou, i ka hoea ana ma Olinda, o ia lakou noluna o Haleakala. O ke kanaka i hookaawaleia no kela hana, aole oia i hoea ae, nolaila ua noiia aku la ka oluolu o kekahi kanaka okoa aku, e lilo oia i alakai, a me na manao hopohopo no, a kakaulua i haawi mai ai oia i kona ae, a hoomaka aku la e kii i na lio, no ka lawe ana i keia mau malihini.

            Aole hoi kela pilikia, ua pau ae la ia, mamuli o ka loaa ana o na lio ame kekahi alakai, o ka pilikia i loaa hou ia lakou, o ia no ke poho ana o na manaolaua no ke ki o ka hale hoomaha i luna o Haleakala.

            I ka hoea ana aku no ka hale o ke kanaka, nana e malama ana i ke ki, aole he poe o ka hale, nolaila ku iho la lakou i kahi o ka hoaa, oiai nae aia lakou ma ka hapalua o ke alahele, he mea makehewa ke huli hou ana ihope, aka e hoomau aku ko lakou pii ana iluna, me ka nana ole i na poino e halawai mai ana me lakou.

            I ka hoea ana no Haleakala, e ku mai ana ka hale hoomaha, me na puka i paa i ke kiia, pela no hoi na puka aniani, i hauaia a paa, aka nae mahope iho o ka hoao ana ma na alahele apau e hiki ai lakou ke komo iloko, ua loaa aku la kekahi puka aniani i hoopaa ole ia, maliala i komo ai ke alakai iloko, a wehe ae la i kekahi wahi kupono no lakou apau e komo ai.

            Ma kela ahíahi, o ka lakou mau mea ai, he mau alelo pipi oloko o ke kini, ame ka pipi kini, na ke alakai i kuke iloko o ke papalai, he palena no hoi me ke kope; o ka lakou mau meaai no ia no ka aina kakahiaka, a wahi a ke kiaaina, o kela kekahi mau meaai ono loa ana i ike ai, oiai nae, he mau meaai hoihoi ole ia aku, in a ma na wahi maikai ka noho ana, i lako pono i na meaai oi aku o ka maikai.

            Ma kela po, oiai lakou ma Haleakala, ua hiki loa ia lakou ke ike aku i ke kahe o ka pele mai Mauna Loa mai, oiai nae he nui ka poe i pii aku nolaila, ma kekahi mau la mamua aku, aole a lakou mea i ike, o ke kumu nae, o ka loaa ana o keia pomaikai ia lakou, wahi ana, mamuli no ia o ka ua ana, ma kela manawa a lakou i haalele iho ai ia Olinda, pela iho la i mahia ae ai ka uwahi, a waiho moakaka mai la na kuahiwi o Hawaii.

            Ua hiki loa ke ikeia aku ke kahe ana a ka pele, ma kekahi wahi ka, ua kohu muliwai, maoli e kahe ana a hoea iloko o ke kai, a me ke lokoahi la; a oia ka ke kiaaina i olelo ae ai, i kona minamina loa no ka hoea ole ana o kekahi poe e ae o Honolulu nei noluna o Haleakala, e ike ai i kela hiona ku i ka naaii.

            Aole o kela hiona a lakou i ike aku ai i ke kahe o ka pele ma ke po, ka mea nani a lakou i hoomaopopo, aka i ke kakahiaka ana ae o ka Poaono, i ka manawa i puka ai, he kakaikahi loa na wahi ma ka konua nei i loaa na hiona elike me ia a lakou i ike ai ma kela kakahiaka.

            Me kela mau hiona nani a Kiaaina McCarthy i ike aku ai, hui pu iho me ka holomua loa o ka hoikeike fea ma Maui, pela hoi na anaina hoohauoli a kolaila poe i hoomakaukau mau ai no kela ame keia po, ua loaa iʻo iaia na mea e hoohauoliia ai kona manao.

 

 

PAKELE KE OLA O KA HAOLE LELE ILUNA O KA LEWA

Haule Kona Mokulele Oiai e Hoikeike Ana ma ka Fea o Maui Iloko o ka pa Papa

PAU KA MOKOLULU I KA NAHAHA ME KA POINO

Hoouna Awiwi ia Mai ke Kauoha no ka Hoouna Ana Aku i Elua Mau Mokulele Hou

 

            O ka hoikeike mokulele o ka malamalamaia ana mai nei ma ka fea o Maui, ma ka pule aku nei i hala, ua hoea mai ia i na hopena hookahaha, mamuli o ka halawai ana me na luia poino, ma ka aoao o ka mokulele, a pakele aku hoi ke ola o ka Lukanela Jack Lanfall mai ka make mai.

            O ka manawa o ka malamaia ana o kela hoikeike mokulele ma Maui ma ka Poaha no ia o ka pule i hala ma Kahului, a mahope iho o ka lele ana o kela mokulele iluna o ka lewa no ka hookahi haneri kapuai ke kiekie, oiai ka lehulehu o ka poe makaikai e nana aku ana, me na manao hialaai, aia hoi, ua iho pololei mai la ua mokulele nei ilalo a haule aku la iloko o ka pa papa.

            Ua holopono loa kela hoomaka ana o ka mokulele, e lele mailalo ae o ka honua, ma ke kahua hoikeike fea, me ka noonoo ole o na mea apau, e loaa ana kekahi ulia, aka nae, i ka wa i lele aku ai o kela mokulele no ke kiekie o hookahi hanei kapuai, o ka manawa iho la no ia i hiki hou ole aku ai ke lele iluna, aka, iho aku la ilalo, a haele iloko o ka pa papa, ma kahi kokoke i ke kahua hoikeike.

            O na eheu keia o ka mokulele ame kekahi mau meapaahana e ae, ua pau i ka hakihaki, me ka nui o na poino, o ka mea kupaianaha nae, o ia no ka pakele ana o ka Lukanela Lanfall, mai ka make mai, a mai ka poino mai hoi ma o ka loaa, ana he mau pala-pu iaia.

            I ka manawa nae i halawai ai ka mokulele me ka ulia poino, ua hoouna awiwi ia mai la ke kauoha ma ke kelekalapa uwea ole, nolalo o Puuloa, e hoouna hou aku i kekahi mau mokulele elua, a ma ka hora ekahi o ka auwina la o ka Poalima mai, i hoea aku ai kela mau mokulele, me ka holopono o ko laua lele ana iluna o ka lwea, no ka pomaikai o ko Maui poe.

            O ka Lukanela Lanfall kekahi o na kanaka makaukau loa ma ka lele ana maluna o na mokulele iluna o ka lewa, he kumu a'o oia. mamua no na kanaka lele moku, me Texas; a na hoohala hoi he elua makahiki iloko o ka oihana koa, ma ka mahele pili i ka puali o na kanaka lele moku.

            Iwaena o na kanaka i loaa ka makaukau ma ka lele ana maluna o na mokulele @ Hawaii nei, o keia kekahi o na kanaka makaukau loa me ka holopono o kona lele ana maluna o kona mokulele ma Hawaii nei, o keia kena manao kahaha i ala ae iwaena o na kanaka o ka oihana koa, no na kumu o ka loaa ana o kela ulia, o ka mea oi loa aku nae o ka hookahaha i ko lakou manao, o ia no ka halawai ole ana o kela luka nela me ka make.

            PARISA, Oct. 13.-O ke kulana kaua i ku ai no kekahi manawa mawaena o Palani ame Algeria ua kukalaia ae e ke kenerala ua hiki mai i kona hopena a ua hoopauia na hookapu ana mamuli o ke kauoha a ka peresidena i hoopukaia ae ma ka Poaono.

iloko o ke kai, a ma kekahi wahi hoi, me he lokoahi la; a o ia ka ke kia@ina i olelo ae ai, i kona minamina loa no ka hoea ole ana o kekahi poe a ae o Honolulu nei noluna o Haleakala, e ike ai i kela hiona ku i ka naaii.

            Aole o kela hiona a lakou i ike aku ai i ke kahe o ka pele ma ka po, ka mea nani a lakou i hoomaopopo, aka i ke kakahiaka ana ae o ka Poaono, i ka manawa i puka mai ai o ka la, o kekahi hiona nani okoa aku ia, ke mea ana i olelo ae ai, he kakaikahi loa na wahi ma ka honua nei i loaa na hiona elike me ia a lakou i ike ai ma kela kakahiaka.

            Me kela mau hiona nani a Kiaaina McCarhy i ike aku ai, hui pu iho me ka holomua loa o ka hoikeike fea ma Maui, pela hoi na anaina hoohauoli a kolaila poe i hoomakaukau mau ai no kela ame keia po, ua loaa i'o iaia na mea e hoohauoliia ai kona manao.

           

            O KE KII KELA O KA MOKULELE O KA HAULE ANA MAI NEI MA MAUI, I KA MANAWA E LELEANA NO KA HOOKAHAKAHA ANA IMUA O KA POE MAKAIKAI. O KA MEA E KU LA MAWAENA MA KE KII MALUNA, O KA HAOLE LELE MOKU IA O KA LUKANELA JACK LANFALL KA INOA; O KA MEA MA KA HEMA AE KONA MEA HANA IA ME KONA KOKUA MA KA AOAO AKU. O KE KII HOI MALALOA, O K AMOKULELE IA I PAU I KA NAHAHA.

 

MOKU I KA PAHI NO KA HAKAKA MAI KE KUMU

Houia he Pilipino e Kona Haloha Mamuli o na Manao Lili ma ka Paina Luau

            Ma ka auwina la o ke Sabati aku nei i hala i hoea ae ai he hookahi Pilipino noloko o ka halema'i o na ulia poino, me ka moku pahi ma kona auwae, a iloko no hoi o ia manawa hookahi, i hoopaaia aku ai he ekolu mau Pilipino mawaho ae ona, maloko o kahi hoopaa lawehala.

            I kulike ai me ka moolelo no kela hana hou pahi, he wahine ke kumu o ka pilikia, oiai kela poe Pilipino i akoakoa ae ai ma kekahi paina luau mawaena wale iho no o lakou.

            O kahi o ka malamaia ana o ka paina luau, maloko no ia o ka rumi o ka Pilipino i moku i ka pahi. Ua hoea aku he mau Pilipino ilaila, he hookahi nae o lakou i lawe pu aku i kana ipo aloha, a oiai lakou malaila, elike paha me ke ano mau o na paina luau, ua ala ae la ka manao lili iloko o ka Pilipino nana ka ipo, i ka ona nona ka rumi,, a hoomaka ka hakaka ana, me ka hoohana pu ia hoi o ka pahi, elike me ke ano mau o ka hakaka ana a na Pilipino, pela iho la i kau aku ai ka poino maluna o kekahi o laua.

            Ma ka manawa i hoea aku ai ka makai, no kahi o kela hakaka. au loaa aku la ka Pilipino i moku i ka pahi, ma ke alanui, aole nae he pahi i loaa aku.

            LADANA, Oct. 12-Ua lilo aku ke Kulanakauhale o Riga i na pualikoa Russo Gelemania, a ua haalele aku na mokukaua Pelekane ia awakumoku no kakahi wahi i maopopo ole. Mawaho ae o keia mau mea oiai, a me ka maopopo loa o ka hooukaia o kekahi kaua mawaena o na pualikoa Esthonian ame Kelemania-Rusia, aole lono hou i loaa mai ianei ma ka po nei mai Letoia mai kahi o ke kaua i ala ae ai.

 

KIIA KEKAHI LIO E NA KAMALII PIHA KOLOHE

Hoopakeleia Nae Kela Lio Mamuli o ka Weheia Ana o na Poa mai Kona Kino Aku

            He elua mau poka liilii i weheia mai ka aoao mai o kekahi lio ma ka auwina la Poaono aku nei e ke Kauka L. E Case, ke kauka o na holoholona, mahope iho o kona kaheaia ana mai e Miss Luey Ward, mahope iho o kona ike ana ike ki ana o na keiki i ka lio me ka laua mau pu ea.

            Ua hoopaaia ka lio i ke kaa lawe meaai a ka Pake, a no ka loaa ole paha o kekahi mea okoa aku a nei mau keiki e ki aku ai i ka laua mau pu, ki aku la i ka lio a paa na poka ma ka aoao, mauka ae nei o Manoa.

            Ua ike pono ka Pake nona ka lio i ke ki ana a na keiki ,a e manao ana ka oia i holo mai no ka halewai no ka waiho ana ae i kana hoopii i ka Makai Nui ia manawa i kahea ia mai o Miss Ward no ka makemake o ka Pake e lapaauia kona lio ma kahi i ku ai na poka a e wehe pu ia na poka.

            Ma ka oleloia ke hoohana mau ia mai nei ka na pu ea e na keiki mauka ae nei o Manoa. Lehulehu ka na puka aniani i nahaha i na poka i kiia ae i na manu a lele aku a ku na aniani. Ua piha ia awawa i na kauaka i keia manawa, a e lilo ana na pu ea  a na keiki e kiki ai i mea paani hoopoino i na ola, in a aole e hookapu koko ia na keiki.

            WAKINEKONA, Oct. 13.-He mea pono i ka Peresidena Wilson e hoomau aku i ka moe ana maluna o kahi moe no kekahi manawa loihi aole hoi e hookuuia aku e lawelawe i kana mau hana no kekahi manawa e like me ka hoakaka a ka buletina o ka Poaono i hoopukaiia ae e ka Adimarala Grayson, kona kauka, ma ia buletina e olelo ana ua loaa i ka Peresidena he po moe oluolu hou me ka mau o kona maikai.

 

KO OLE KA MANAO LAWE OLA O IA WAHINE HAWAII

 

Inu i ka Laaumake, me ka Paumaia Ana o Kona Opu no ka Hoopakele Ana i ke Ola

 

            Maloko o kekahi hale hoolimalima ma ke kihi o na Alanui Papu ame Kukui i hoao ae ai he wahine Hawaii, o Mary MAhuka ka inoa, a nona na makahiki he 27, e hoopokole i kona mau la o ke ola ana ma o ka inu ana i ka laaumake. E ola ae ana no nae oia.

            T kulike me ka moolelo a ua wahine la o ka hoike ana ae i na kahumai o ka halemai o na poino ulia, no kona hoopaapaa ana me kana kauae no ka bila aie o na meaai ka ku kumu o kela hana naaupo ana ana; i ka manawa i komo aku ai o ke kaue iloko o ka rumi auau o kona niuini iho la no ka ia i ka laaumake iloko o ke kiaha a inu ae la; no elua manawa ka kela inu ana on a i ka laaumake a kiola aku la i ka oole wai ole iwaho ma ka puka aniani. No kela pilikia i lawe koke ia mai ai oia i ka halemai o na poino ulia a malaila i paumaia ai ka laaumake mailoko ae o kona opu, a mahope i ho ua hoihoiia aku oia no kona home. Ke hoomaamaa mai nei hoi ua wahine Hawaii i ka inu laaumake elike me na Kepani.

 

WAWAHILA KA PAHUHAO A LAWELA HE $700

 

            He ehiku haneri dala ma ke dala gula a ma na dala pepa i aihueia e kekahi kanaka a mau kanaka paha ma ka po Poakahi nei mawaena o na hora 11 ame 12 o ke aumoe mailoko aku o ka pahuhao o na rumimoe a ke kulakiekie Kepani Hongwanji e ku nei ma ke alanui Papu kokoke i ke alanui Kuakini. Mahope koke ilto o ke aumore o ka Poakahi i ikeia ai ka aihueia ana a hoike kokeia ae i ka oihana makai. Ua holo koke aku ka Makaikiu McDuffle no kahi o ka aihue i hanaia ai, aohe nae he moali ike e hiki ai ke hookolo aku mahope o ka mea aihua a mau mea aihue paha.

 

E WEHEIA ANA NA AINA AUPUNI O WAILUA KAUAI

 

Makaukau ke Komisina Aina Aupuni e Hooiaha Aku i ke Akea ma Keia Mua Aku

 

AOLE HE NUI O NA APANA E HOOKUONOONOIA ANA

 

Manaoia Nae e Piha Ana ka Elima a Eono Haneri Poe Noi no Kela Mau Apana

 

            Mahope iho o ke anaia ana, ame ka hoomaopopoia ana o ka waiwaiio o na aina aupuni ma Wailua, Kauai, no kekahi manawa ae nei i hala, no ka wehe ana aku imua o ke akea, no ka hookuonoono ana, ua hoena mmai i ka manawa e hookoia aku ai kela manao, a eia ke Komisina Aina Aupuni C. T. Bailey, ke hoomakaukau mai nei, no ka hoolaha ana aku i na pana aina i makemakeia e hookuonoono.

            Ua hiki aku ka nui o na eka aina e weheia aku ana no ka hookuonoono ana ma kahi o ka 1080, a o ka nui hoi o na pana i mahelehleia mailoko mai o kela mau eka, he 31, e hiki aku ai ma kahi o ke 35 eku o ka apana hookahi.

            I kamanawa e weheia aku ai kela mau apana aina imua o ka lehulehu, ua haawiia ka pono i ka poe e loaa aku ana ke kuleana koho i na apaua, e joho i elua on a apana, in a nae e oi ole aku ka huina oui o na eka o keia mau apana, me kona mau aina ponoi, ma kahi o ke kanawale eha.

            Elike no me na ana apau i pili aku i la waiho ana ae i na noi i ke keena o ke komisina aina no na aina hookuonoono, o ia auo hookahi no, ka i makemakeia ma keia wehe ana aku i kela mau aina, o ia hoi, maluna wale no o na palapala noi, i hoomakaukauia e ke komisina o na eina aupuni, e hanaia ai ua noi apau a e hoounaia ae hoi e kela keena maoloko o na wa hi leka i hoolakoia aku e kela keeae, aole ma kekahi ano e ae, aole no hoi e kakau i kekahi mau hoailona, maloko o ka palapala noi, a mawaho paha o ka wa hi, i wahi e maopopo ai ka mea nana ka palapala noi.

            O ka põe i kupono e hookomo ae i ka lakou mau palapala noi, no ke komo ana ma ka huki aina o Wailua, Kauai, o lakou no na makaainana Amerika, a o ka poe paha i hookupaia; i hookahi no nae palapala noi a kela ame keia mea e hookomo ae ai; a in a he kane ka mea noi alaila aole e hiki i kana wahine, ke hookono i kana palapala noi, pela hoi ka hiki ole i ke kane ke noi, in a o kaua wahine, ka i hookomo ae i kana noi ma ke keena o ke komisina aina.

            Ua manaoia o na apana aina ma Wailua, kekahi mau aina maikai e momonoa no ke kanu ko, a kanu halakahiki ana paha no ia kumu, ua kauia ke kumukuai o ka eka, mai ke kanakolu dala aku ka haahaa, ahiki i ka hookahi haneri me umi kumamalima dala ke kiekie, elike me ke kulana o ka aina.

            O ke ano o ka uka ana i na apena aina, ma ka manawa e lilo ai i ka poe i kuleana iloko o kela wai aina ana, be 10 pakeneka, o ke kumukuai, e ukuia i ka manawa e lilo ai o ka aina, a iloko o na makahiki eono mahope mai e hookaa piha ia aku ai ke kumukua, ma ka uku ana, he umi kumamalima pakeneka i kela ame keia makahiki.

            Mamuli o ka waiwai me ka momona o na aina ma Wailua ua manaoia e hiki eku ana ka nui o ka poe e waiho ae ane i ka lakou meu pelapala noi, ma kahi o ka elima a i ole eono haneri, ma ka manawa e weheia ai ka huki ana i na inoa, o ka poe noi.

 

KAKOO I KA HANA HOEULU HULI DALA NO KE KIAHOOMANAO

 

            Ma ka halawai a ka oihana kalepa o ka noho ana ma ka Poakolu nei i eponoia ai ka hana hoeueu huli dala no ke kiahoomanao o ka Peresidena Rusavela.

            Ma ka Ed. Towse hoakaka, ka lunahoomalu o ke komite, ua hiki loa me ka maalahi ke luluia ko Hawaii nei mahele o $25,000, me ka hana nui ole koe wale no in a paha e lawe ana ke komite i na hana i hoolalaia e ke komite lahui, e haawi i manawa no kela kane ame keia wahine a keiki e lulu ai i kekahi huina nui a uuku paha no keia waihona.

 

LAWE HE KEPANI I KONA OLA MA KE OKI ANA I KA PUU

 

Me ka Pahi Umiumi Oia i Hookau ai i ka Make Maluna Iho On a me ka Naaupo

 

AOLE HOOKAHI MEA I IKE I NA KUMU O KELA HANA

 

Koho Wale ia Aku no Nae Mamuli Paha o ka Maikai Ole o ka Manao no ka Ipo

 

            Maloko o kekahi hale hoolimalima @@ ke alanui Robello, ma ke ahiahi Poaono aku la i hala i lawe pono ae ai a S. Sakata, he Kepanui nona na makahiki he 25 i konn ola ma o ke oki ana ae i kona kauia i me ka pahi umiumi. E kamau ana no kona ola ma ka manawa i laweia mai ai i kahalemai o na poino ulia, eia nae, aole i liuliu mahope iho ua lele loa ae la ke aho. Ua laweia a@ kona kino i ka hale waiho kino make o ka Papa Oal.

            Ma ka nanaia ana o kona wahi i moku, ekolu mau moku pahi ma kona ka nia i hookahi ma kela ame keia aoao i hookahi mamua pono. O ka moku ma ka aoao akau o ke kania i me he mea la ua hou ae oia i ka oi o @@@@@ iloko o ka a i a hoohuli iho i ka @@ @@@@, a a ia oki ana i moku ai ke aako@@ maluna ae o ke akemama. Mahope o ke oki ana o ke Kepani i kona kania i ua lele iho ka oia iluna o ke alapii mamua pono mai o kona rumi e iho mai ai e haole i ke alanui Robello. Na kekahi wahi kaikamhine Kepani uuku ha e ku kokoke mai ana i hoike ae i kela poino ana o nei kepanai a kaheaia mai ke eo makai. Ma ka olelo ka a na Kepani e noho koke mai ana malaila, he wahine ka Sakata e holo mai ana ianei mai Ipana mai, a no koua makemake ole paha ia wahine konn kumu i lawe ae ai i kena ola. He mau kii ka o na kaikamahine Kepani ke i haehaeia a liilii a hoomokakiia ma o a maanei maloko o kona rumi, mamua iho o kona oki ana i kona kania i pela ka mea i manao wale ia i kulike me ka olelo a na Kepani e noho kokoke ana malila. No ka inoino loa ka o na helhelena o na kii aohe hiki ke ike ia iho ke ano aohe no hoi he hiki ke ikeia iho no hookahi a elua paha ia mau kii wahine.

 

HOEA NA LUINA KELEMANIA NO KO LAKOU AINA

 

            Mahope iho o ko lakou noho pia ana no na makahiki elua me ka hapa i hoea aku ai na kanak Kelemania o ka mokukaua Geier i paa ai i ka hopuia ma Honolulu nei, iloko o ka mahina o Feberuari, 1917, no ko lakou aina hanau, a lakou e hauoli loa ai, no ka hoopakeleia ana o ko lakou mau ola mai ka make mai.

            Ke hoomanao nei no ko Honolulu nei poe, i ka manawa i kaa aku ai kela mokukaua Kelemani malalo o ka malu o ke aupuni o Amerika, pela ka hoao ana o na aliimoku ame na kauaka apau maluna, e hoopoino i ka mokukaua, mamua o ke poholo ana aku iloko o na lima o na aliikoa maanei nei, eia nae ua poho wale ka lakou mau hooikaika ana e hookoia ko lakou makemake.

            Ua hoopaaia na aliimoku apau ame na kanaka oluna o kela mokukaua ma na papu, me ko lakou pania ana no kekahi manawa, alaila hoouna loa ia aku la no Amerika, kahi e hoopaaia ai lakou, ma ke ano he mau paaho, elike no hoi me na kanaka Kelemania okoa aku, i hoopaa pu ia ai i mau pio.

            Ma ka oleloia, i kulike ai me ka mea hou, e pili ana i kela mau kanaka kelemania, i ko lakou haalele ana iho i ke awa o Hoboken, ma ke alahele e hoea aku ai i Kelemania, ua hoole kela poe i ka lawe ana mai na meaai, i haawiia aku ia lakou, mai ka Ahahu Kea Ulaula mai, mamuli paha o na manao hoo@ou, elike me ke ano mau o na Kelemania kolohe, ua like na kanaka Amerika me ko lakou mau ano ame ka lakou mau hana.

            Ua ike @o Hawaii nei poe i ka laweia ana o ka mokukaua Kelemauia Geier molalao o Puuloa, a kaa aku malalo o ka malu o ka oihana kaua o Amerika me ke hana hou ia ana, a hoolakoia me na pu nunui, a hoounaia aku no ke @@@@ Akelanika, malaila i hookui ai i ka maina, a piholo iloko o ka moana.