Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 43, 24 October 1919 — HE PANE IA KAMAKEEALII. [ARTICLE]
HE PANE IA KAMAKEEALII.
Mr. Lunahooponopono, Aloha nui:— Ike iho la au ma ka pepa o ka la 3 o Okatoba, ma ka aoao 4, kolamu 4, me ke poomanao, "Puiwa hikilele i ka oiaio ole." Mahalo a nui ia oe e ka mamo o na pali nihoniho o Kalalau i ka make ole ana i ka puiwa hikilele. Ke hoole nei oe aole o Naaiokalani na Kekaulike ame Kekuiapoiwa, alaila nawai oia i kau ike? Aole no paha oe i maopopo, no ka mea, ua kau ka ole ma Ladana, wahi au; pololei oe ma ia wahi, no ka mea, no Hawaii nei no ko Naaiokalani mau makua ame na kupuna, aole no Ladana mai, a o kou mau kupuna no ko Ladana mai no, no ka mea, aole i kau ka ole malaila, no lakou he poe kenikila a-i oolea, wahi a ka Buke Nui. O Naaiokalani he hanaumua ia no Kalola, a mamuli o ko Kalola moe ana i ke alii aimoku ia Kaleiopuu, ma ia kumu i kapaia ai o Naaiokalani he muli pokii no Kalola, aliiwahine o Honokawailoa. Haalele o Naaiokalani i ke alo alii o Maui a holo ahiki i Kau, Hawaii, a hoao me Puunui, a mailoko mai o laua i loaa ai eha keiki. Ka hanaumua oia no o Kaheananui, kupunakane kuakahi o Mary Hanauumia Kanoena Bridges Pahau; ka lua o na keiki, oia o Kamakaelemakule (k); ke kolu o na keiki, oia o Kekuahilo (w); ka ha o ka hanau ana oia o Molowa (w), moe ia Kapulenui, hanau mai o Nalimuao-Kiope. Nali-muao-Kiope moe ia Kanihomauole, hanau ka Mea Hanohano Edwanrd Kamakau Lilikalani, ka mea i ike nui ia mai ka mea kiekie a ka haahaa a i kama aina, a i ikeia hoi, aia ke koko o na alii aimoku iloko ona, malia o hoole hou mai no oe aole o Lilikalani he alii, no ka mea, ua kau no ka ole ma Ladana ia Naaiokalani kona kupunawahine kuakahi, hu ka aka a kamalii! Ke hoole nei oe aole i paa ko Naaiokalani mookuauhau, ke olelo aku nei au ia oe ua paa, a aia i kana mau mamo kahi i hiipoi ai; e ninau no hoi paha i pau ke kuhihewa, a ina no ua manao oe ua pau loa i ka paa ia oe ka mookuauhau o Hawaii nei, alaila e pono e loaa ia oe ka inoa hanohano "Ka Polopeka o na Ole ma Ladana." He moolelo maikai a loihi ko Naaiokalani, aole nae i makemake ka mea kakau e hoike wale aku ia mau mea. No Kanoena, ke hooia aku nei au ua hewa ka hoopukaia ana ma na makua la, aka, o kona moe ana ia Keawepoepoe a hanau mai kana mau mamo ahiki i keia au, he pololei loa, aole ia he mea hoopaapaa. No kona lilo ana he kane iloko o ka nupepa a hu ai ka aka a ka poe hupo o Kawaihae, me ka ike aku nae o ka poe naauao no ke pa 'iia ana ka hewa, na Waawaaiki ma hoi keia he mea iho la ia e ko'u ai ka waha i ka puahiohio. Ke hoopukaia aku nei ka mookuauhau o Kanoena, aole nae i ka nui loa ma kahi mea kupono no, i ike mai ai oe, ua paa no ia makou ka mookuauhau. Liloa moe ia Akahiakuleana, hanau o Umi; Umi moe ia Kapulani, hanau o Keawenuiaumi; Keawenuiaumi moe ia Hoapilia-Hae, hanau o Umiokalani; Umiokalani moe ia Piimauilani, hanau o Hoolaaikaiwi; Hoolaaikaiwi moe ia Kanaloauoo, hanau o HikKaualoauoo; Hikukanaloauoo, moe ia Lonoanahulu, hanau o Manohili; Manohili moe ia Halao, hanau o Kanoena; Kanoena moe ia Keawepoepoe, hanau o Kameeiamoku;
Kameeiamoku moe ia Kamakahehikuli, hanau o Kepookalani; Kepookalani moe ia Alapai (w), hanau o Kapelakapuokakae; Kapelakapuokakae moe ia Kauaakukapu, hanau o Kamakea; Kamakea moe ia Kaleimakalii, hanau o Kaainahuna; Kaainahuna moe ia Geo. A. Bridges, hanau o Mary Hanauumia Kanoena Bridges Pahau. Eia he mau hoike e ola nei i ike a kamaaina i keia ohana, ua pau nae ka hapanui i ka make. Ina i makemake loa oe e ike i ka oiaio e hookolo i ka nui manu, aole o ka wahakole iloko o ka pepa. Ke olelo hou mai nei oe i ka lohe ole ia o keia mau puaalii a akahi wale no; pololei oe ma ia wahi, aole o keia ohana wale no, eia iho no a nui loa, i ike ia ae la keia ohana, no ka waha-a o Kapaialii ma, aole i maopopo i ko ha'i poopoo kapalili e ka olelo a kamalii. Nalowale ole no kamalii o Kawaihapai, i ka pai wale iho la no ia lakou i ke alii, ke alii aole wahi mea a pilipili kepau iho. O ka makamua loa keia o ka'u pane ame ka hope maluna o keia kumuhana, he waha ko'u ka pane mau. Ina no oe e makemake e pane hou mai nou ia kuleana; aloha nui kaua. Me ka mahalo a nui i ka Lunahooponopono ame na keiki hoonoho hua kepau. Me ka mahalo, KAPUAOKUAKEAIKALAO KA'UALII.