Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 45, 7 November 1919 — Page 7

Page PDF (1.66 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

He Moolelo no ka

MAKAIKIU MAKENEKI

a i ole

KA OHUA MAI KA PA KAPILIMOKU

MAI O SEKOTIA

 

            "No ka huli ana aku o Reminetona ka mea i make pehea e maopopo ai, in a e manao iho ana kaua aohe mau apaha pepa ma kona kino e hoike mai ai o Reminetona ua me make la?"

            "Auwe, ua hiki loa ia oe ke ike iaia nou iho, me ke kauka'i ole a he mea kekahi e hoike mai ana o Reminetona ua kanaka la. Aole ka e hiki ia oe ke hulu aku ia me nou iho?"

            "He hiki no, aka oia nae ka'u hana e makemkae ole nei e liana. E kokua nui loa mai ana oe ia‘u e Mr. Topina.elike me ka pili o ia mea i na luna aupuni Palani, ma o ka hoopoina holooka ana, i na mea apau a'u i kamailio aku nei ia oe no ka hele ana aku o kela ame keia e nana a hoike ae i ka inoa o mea i make.

            "O, in a pela ua pono; a pehea kou manao e lawe ia ana anei ia i ka hale waiho kino make no ka hoikeikeia ana ae ma keia auwina la?"

            "Oia ka mea maopopo loa. Me he mea la aia oia ke laweia ae la nolaila i keia manawa. Ina he makemake oe e ike mua iho i ke kino o ka mea make ua hiki ia'u ke hooponoponome ke Komisina makai mamua o ka laweia ana ae o kona kino make no ka hale waiho kino make ma ka hale hoolulu kaaahi. Eia nae, ke hopohopo nei no au no ka hiki ia oe ke ike i kona malaila, no keia kumu, ke manao nei au ua lolohi loa nei manawa; ia manawa hookahi aole anei ou makemake ia'u e hoike ae ia'u owau ke hana nei au maluna o keia hihia i nei manawa?"

            Mamuli o keia ninau a Topina he hoohuoi anei kekahi iloko on a aole on a makemakeia e ka Luanana Baida e hoike koke ae iaia iho oia kekahi e hana pu ana ma ia hihia? O ka hanohano apau e loaa ana ma keia hihia, he hihia ano nui e kaulana ai kekahi makaikiu, e holo wale aku ana no anei ia maluna o Luanana Baida, ke kanaka i loaa mua na mahalo kiekieia no ka maka'u ole ame ka holopoo o kana huli ana ma na hihia ko‘iko‘i apau o na manawa i hala?

            Ma ko Topina manao iho he mea hiki ole ia Baida ke hana ke hana me ka holopono ma kahi malihini loa iaia elike me Palani, in a e like ole ana kona makaukau. ke koa ame ka ike i na wahi polihilihi apau maloko iho o Parisa, a pela hoi me ke ano o na kanaka Palani me kona.

            "Ua loaa ia'u na ike apau, pela ko'u manao. e pili ana me kahi o ka pepehi kanaka i hanaia, mamua o ke ala ana ae o ke komisina makai mai kona moe ae. O ka'u wale no e makemake nei e ike oia ka manawa o ke kino o ka mea make e hoikeikaia ae ai, no ka hele ana aku o kela ame keia e nana a e hoike ae i ka inoa pololei o ka mea make ame kona wahi o ka noho ana mamua, a pela hoi me kana hana o ka lawelawe mua ana mamua o kona holo ana mai no Parisa nei.

            "Eia nae, e hiki koke ana no ia kaua ke liuli aku a loaa ka ike maopopo i ka manawa e laweia ae ai ke kino make no ka hale waiho kino make, in ua laweia ae nei i nei manawa. Ua hiki loa i kekahi poe maanei ke hoike mai ia kaua no ko ke ko misina paa iho i ke kino make ma ka hale hoolulu kaaahi no make o ke aupuni. He hoi mai koe o ke kuene me kehahi ike. pela ko‘u manao. a nanae koike mai ia kaua no ka mea@e huaia ana, e ke komisina." i pane aku ai ka Lunanana Baida.

            Heaha ana la ka ke kuene mea e hoi mai ana a hoike, oia ka ka Makaikiu Topina e nalu ana iloko iho on a, eia nae. @@ oia i ninau mai i ka Lunanana Baida. Aia oia malalo o ke kauoha a kona hoahanau a e pono oia e hoolohe i kana mau kauoha ma na ano apau, oiai o Baida no ka mea i ike i kana mea e hana aku ai no ka hookolo ana aku e ahuwale ai na mea apau o keia hihia.

            "No ka mea anei nana i pepehi ia Reminetona a make ka kaua e nana aku nei?" i ninau aku ai o Topina, "a i ole i na daimana paha?" Pii ae la ka ula ma kona mau papalina me he mea la ua ike iho la paha oia i ke ano naaupo o kana ninau. "I ninau aku la au ia oe i keia mea no kuu ike e komo mai ana na makaikiu Palani e hokai i keia hana a kaua e manao nei na kaua wale no e huli aku. Malia paha no ka huli ana aku i ka mea nana i aihue na daimana a Wilemota ka kaua hana i haawiia mai ai, aka, no ka mea e pili ana i ka hihia pepehikanaka, ke manao nei au aohe o kaua kuleana ma ia hihia."

            "Ina e loaa ana na daimana ia kaua no kaua, malia e loaa pu aku ana ka me pepehikanaka no lakou. INa e loaa ana ka mea pepehikanaka no lakou, malia e loaa aku ana na daimana ia lakou no kaua, no laila ua like a like ko kakou hana no ka pono o kekahi ame kekahi."

            Ua hoi mai la ke kuene i keia manawa me ka hoike a ka Lunanana Baida i makemake ai e pili ana no ke kino o ka mea make.

            "Aole i ke komisina makai ka loaa ana o ka apana pepa," wahi ana, me ka hoihoi, "aka i kekahi o na kanaka hana oluna o ke kaaahi, mamua o ka hoea ana aku o ke komisina makai, eia nae, ua haawiia mai no ua apana pepa la iaia i kona wa i hoea aku ai no ka hoomakaukau ana i kana hoike. Ma kahi kokoke aku i ka puka ma kekahi wahi mamao loa mai ke kino aku o ka mea make i loaa ai.

            "Heaha la ke kumu ame ka manao o ka hanaia ana o kela karaima? Aole anei ou mano ua lawe maoli ae no kela kanaka i kona ola? Ma ka manao o ke komisina a‘u o ka lohe ana aku nei iaia na kekahi o na hui malu i pepehii i kela kanaka, no ka mea, aole hookahi mea ma kona kino i laweia. Manao anei oe mamuli o kekahi hana pili aupuni i pepehiia ai oia, a na kekahi mau hoa o kekahi hui malu i pepehi iaia a make @  Aole hiki ia'u ke manao iho pela no'u iho; aohe no hoi au i lohe iki i kekahi hihia o ia ano maloko o Batasia iloko o ka manawa holookoa'u'u o ka noho ana malaila, a ke hoike aku nei au ia oe ua kamaaina au i ke ano o na kanaka Pelekane." wahi hou a ke kuene.

            "Ua hoomanao anei oe i ka'u mea i kauoha aku ai ia oe e huli aku oe ma ka ninaninau ana me ka maopopo loa no kahi o kela apana pepa o loaa ai?"

            "Ae: aole au i poina i kau i kauoha mai ai, no ka mea, owau pu kekahi i makemake loa e maopopo ia'u na mea apau i hanaia no kela hihia. No kela apana pepa a'u i hoike aku nei ia oe mai lilo ole no ia i mea noonoo ole ia aku e kekahi mea, no ka mea malalo o kakahi noho ma kahi mamao loa aku kahi o ka loaa ana aku."

            "Ma kahi mamao loa aku ka loaa ana? O kau anei e mana la aole ma kahi kokoke mai i ke kino o ka mea make?"

            Pela mai nei ko'u lohe i kekahi o na kuene o ka haleaina e ku mai la ma'o, a mai kekahi kanaka @hana mai nei oluna o ke kaaahi a'u o ka haawi malu ana aku i kekahi apana dala i mea e loaa mai ai ka ike. Wahi mai nei ana ia'u ua loaa aku no ka mea ke kino o ka mea make kana tikiki uku kaaahi o ke kuai ana no ka holo ana @ai Ladana mai a i Parisa nei, a ma waho ae o ia he mau mea e ae no kekahi e waiho ana ma ke kino o ka mea make aole i lawe@a.

            "Mamuli o kela tikiki i loaa aku ai ma ke kino o ka mea make i hooiaioia ai aole he pilikoko ka mea i make no kela keonimana e noho mai la ma Ameniena a ua hoopauia ae no hoi na manao kanalua apau no ka pili o ia keonimana i ka mea i make mamuli o kona kelekalapaia ana aku nei i Ameniena e holo mai e ike i ke kino o ka mea i make kaloko o ka hale waiho kino make kahi e wahoia ana no ka hoikeikeia ae ma keia auwina la a malaila e malama ai ke kiure koronero i ka aha niele. Ke manao nei au ma keia manawa ua lweia ae la ke kino make i ka hale waiho kino make o ke aupuni."

            "Ua hoakaka mai no nae paha ke kanaka malama ukana o ke kaaahi. a i ole kekahi kauwa paha ia oe i ke ano o ia pepa?"

            "Ae; ua hoakaka mai, he apana pepa keokeo, elike me ka apana pepa kakauleka a na kanaka Pelekane, a ua opi paluaia."

            "Mahea kahi o ia apana pepa i kakauia ai?"

            "Ma ka aoao maloko. Ua kakauia ka inoa o ka mea nana i kakau ame kahi noho, a ua opu paluaia."

            "Ua hoike niai no nae paha pia ia oe i kahi noho o ia kanaka?"

            "Aohe; koe wale no he elua mau huapalapala e kau ana mahope loa o ia leja. Ua maupopo nae iaia o ka huapalapala 'L@ no "Ladana" ia. Ma ka oleloia 'S.W.' oia ka inoa hiki iaia ke heluhelu, no ka mea he inoa Palani ia, o ka manao ‘Adelaide.'"

            "Ua hoakaka ae no nae paha ke komisina i kekahi mea i ka manawa i haawiia aku ai o kela apana pepa iaia?" i ninau mai ai o Topina.

            Mamua o ka pane ana mai@@ nana mua ae la ke kuene i ka Lunanana Baida, me he mea la e ninau ae ana no kona hoike aku i ka mea oiaio a aole paha no ka Baida ninau iaia, a kunou aku la o Baida e hoike mai oia a mai kanalua. a ia manawa i hoakaka mai ai ke kuene i na olelo a ke komisina makai a pela hoi me ka mea e pili ana i ka apana pepa i loaa aku ai, he apana pepa i manaoia ua haule mai kekahi kanaka iho e noho ana ma kahi kokoke aku i ka puka ma kahi mamao iki mai kahi aku o ke kanaka make.

            "Ua manao wale ia malia na ke kanaka make no paha ia apana pepa a ua haule nae mamuli o kona hoololi ana i kona wahi e noho ai, eia nae aohe mea e hooiaio mai ana maloko mau o ia kaa ke kanaka make kahi i noho ai ma kela huaka'i holookoa o ka holo ana mai maluna o ke kaaahi."

            "He kohu koko no anei kekahi i ikeia maluna o kela apana pepa?" wahi a ka Lunanana Baida o ka ninau ana aku.

            "Aohe; oia ka'u mea mua loa i ninau aku ai i ke kanaka malama ukana oluna o ke kaaahi in a he kiheahea kok kekahi i ikeia maluna o ka pana pepa a ua hoole mai oia. Ua ala ae ia noonoo iloko o'u mamuli o ko'u lohe ana mai ua powaia oia. a in a ua powaia aole no e @ele ka ikeia o kekahi kulu koko malune o kela apana pepa, in a nae na ia kanaka make ia apana pepa.. "E ninau aku ana au ia oe, e ke keonimana, a e kala mua mai nae oe ia'u no ka mahaoi no kei ninau aku ia oe, o oe anei kekahi o na makai mai Pelekane mai e huli nei mahope o keia hihia?"

            "Owau nei?" i hooho ae ai ka Lunanana Baida, me ka akaaka haaloulou ana iho. E ninau ae oe i keia keoni mana. Pehea i loaa ai kena manao ia oe?"

            "Mai ka hale hoolulu kaaahi mai @ e kala mai oe ia'u," a ia manawa i nee ae ai ke kuene i ka akaaka no ke ano o kana ninau hoohuahualau. I ka nana aku me he mea la ua loaa mua kekahi ike i kekahi akena o ka oihana makai ma Enelani no ke kaa a ka mea make e noho ana a i make ai mamua o ke Komisina Makai Palani, no ka mea, ua piha loa ke komisina i ka huhu, a ma kana olelo aole oia e lawe wale ana no i na mea ano nui o ka hihia, aka, ma na mea kekahi e pili ana i kekahi poe e ae o ke kau pu ana mai maluna o kela kaaahi o ka po nei.

            "A oiai hoi oe, ke keonimana, he mea i pili ole me ka oihana makai, malia e hiki ana paha ia'u ke hoakaka aku aole hookahi o ko‘u ohana e hiki ana e hoomanawanui me kela poe. oia hoi na makai, a ke minamina loa nei au i ka haawi aku i kekahi kokua i ke keonimana, elike me ia a'u i hana aku ai ma o ka ninau ana aku i ke kanaka malama ukana o ke kaaahi.

            "Ua hana aku au ia me kuu manao kuhihewa he kanaka kahakii hale la oe. aka nae, i nei manawa ke ike nei au i ko'u kuhihewa loa." alaila leha mai la oia e nana i ke kii a ka Lunanana Baida o ke kahakaha ana maluna o ka apana pepa me na huipalapala e kau ana ma o a maanei o ia kii e waiho ana maluna o ke pakaukau.

            "Ua lohe ae la no oe e Mr. TOpina i ke kamailio o nei kamaka Palani ma ka olelo Enelani, piha makaukau maoli oia i ke kamailio, aole anei pela? He liilii loa keia mau mea au o ka lohe ana ae nei iaia i kamailio mai la ma ka Olelo Enelani. eia nae, he maikai maoli kana kamailio ana, ua like no kana kamailio ana me kau ame ka'u, eia no ke kumu, ua loaa iaia kela ike olelo i knoa manawa e noho ana ma Batasia, Enelani."

            "O, i kamailio aku la au ma ka olelo Enelani no ko'u ike ia Mr. Topina nei, no kona pono; i na manawa apau a'u e kamailio ai i na kanaka Pelekane ma ka olelo o ka Apana o Batasia au e kamailio mau aku ai ia lakou, no ka mea, oia ka olelo moakaka a maemae me ka pohihihi ole i kuu manao." wahi a ke kuene o ka pane ana mai.

            "Ua lohe ae la no oe e Mr. Topina i kana i olelo mai nei ua koho oia ia'u he kanaka kahakii hale. He lahui kanaka akamai maoli no nei ke hoomaopopo iho!" Ia manawa kauoha aku la ka Lunanana Baida iaia e kii aku a lawe mai i ka buke e kau ana ka papainoa o na makai o ia hokele. i hiki iaia ke nana iho i na ninoa o na malihini apau maloko o ia hokele o ke kulanakauhale o Parisa.

            I ka loaa ana mai, alaila kakau iho la oia i kona inoa Baida. he kanaka kahakii, he 45 makahiki, a mai ke kulanakauhale mai o Baraitona, Enelani, ka holo ana mai, he kanaka hana maloko o ke keena oihana o Suseza, ma Enelani.

            "I kau iho la au i ko'u inoa maluna o keia papainoa mea nou e ike iho ai, in a he leka kekahi e hoea mai ana i keia hokele ma keia inoa. e hoomanao oe na'u ia leka."

            "He mea kokua nui mai keia ia kaua no ka hana." i pane @ai o Baida ia Topina, i ka manawa i hoihoi aku ai ke kuene i ka buke e kakau ai ka poe apau i na inoa e hoea ana ia hokele. he buke maika'i ma ka oleloia." in a i loaa mua keia mau pepa apau ia kaua no ka hana ana aku mai Enelani mai!

            "E hiki ana ia kaua ke hookolo aku mahope o kela mau kanaka me na inoa kapakapa like ole, a e hiki ana no hoi ia kaua ke huli aku i na daimana i aihueia mamua i ke kaa ana aku iloko o na lima o  na lima i kekahi poe e hui ole aku ai ka hana I ka huli ana, a e hala ole ai hoi kekahi manawa loihi loa!"

            "Ae no hoi, he mea pololei ia," i pane mai ai o Topina. "I ka'u nana aku me hea la o kela kanaka opio mai Batasia mai he uku ia oia e ka oihana makai no kekahi hana."

            "O keia kahi kupono loa e haka pono aku ai ko kaua mau maka maluna o na kanaka e hoohuoiia ana ko lakou mau ano ke hoea mai a ke hele aku. aole oia e kamailio laula ana elike me kela, no ka mea pili i na makai me ke kumu ole.

            "He mea pono e ike kaua i kela apana pepa, e Topina, in a e hiki ana. He mea pono e loaa ia kaua ka mea nana kela apana pepa. Malia paha e hiki ana no hoi ia oe ke lohe i kahi mea no ia palapala ma ke ano ulia laki. HIki ana anei ia oe ke hana ia mea mamua o ka auwina la?"

            "Ke manzo nei au e hiki ana no ia'u. he mea pono no e huli aku i mea e loaa ai ka oiaio no ko ke komisina malama i kela pepa no kana hoike ponoi e waiho ae ai imua o ka aha, a i ole hoounaia ae paha i ka hale waiho kino make me ke kino o ka mea i make, a i ole ua haawiia ae la paha i ka lunakanawai i nei manawa, a e hala ana paha kekahi manawa ma ka ninau ana aku."

            "E nana pono oe in a ua kakauia ka inoa me na limakakau o kekahi wahine."

            "He wahine anei kekahi i loko o keia hihia?"

            "O kainoe 'Adelaide' he inoa ia a'u e makemake nei e maopopo." i pane aku ai ka Lunanana Bauda.

            "Aole anei e pono o kaua pu no hoi ke iho like?" i ui ae ai o Topina.

            "Alia, e noonoo ae au," wahi a ka Lunanana Baida o ka pane ana aku, alaila wehe ae la oia i kana ekeili paalima a lawe e la i kekahi ipupaka nui i loko o ka wahi, hoopiha iho la me ka paka a hoomaka iho la e puhi, a oiai oia e noonoo ana no kana mea e hana aku ai, aole wahi huaolelo a ninau paha i hoopukaia mai e ka Makaikiu Topina.

            "Pehea kou manao i kou ike ana mai la i keia ipupaka?" i ninau mai ai o Baida mahope o ko laua noho mumule ana no kekahi manawa.

            "O, he nana maoli i ka'u nana aku!" wahi a TOpina.

            "He makana keia i haawiia mai ia'u e kekahi kanaka ilihune e hoopaaia aku ana i ka halepaahao in a aole au i kokua aku iaia. O na oleloike apau ua huli ku@e mai iaia aole kiure e hoohakalia ana i ka hooholo i kona manao e anea niai iaia.

            "Ua lawe mai au i kela lanaka imua o ka ana i ka manawa kupono loa. Ma ka manawa i hookuuia aku ai kela kanaka, ua makemake oia e haawi mai ia'u i na mea apau i loaa iaia i uku no'u, eia nae, ua kokua koke mai na hoaloha oha o ka noho pu ana ma ka aoao o ke alanui ana e noho ana ma o ka lulu ana i kekahi uku no'u.

            "aohe au i lawe mai i na dala i luluia ai e na hoaloha on a, o keia ipupaka ka'u o ka lawe ana mai, a i ha'i aku au ia oe iloko o na mahina ekolu i hala aki la ua hoike mai keia ipupaka i kekahi hana kupanaha a'u e hauoli nui nei.

            "Aohe loihi o ko'u manawa e puhi ai i keia ipupaka, a iloko o ka manawa a'u e puhi ana, oia ka mea kupanaha a'u i hoike aku nei ia oe. ulu mai na manao like ole me ka maopopo oo ka mea a'u hana aku ai no kekahi hihia.

            "ma ka hihia hooe loa a'u i huli ai, oia ka hihia mamua aku o keia hihia. ua hoikeia mai ia'u na mea phihihi apau e pili ana ka hanaa ana o ka hewa ma ka akau o Ladanna, kela hihia a'u manao nei ua heluhelu @ ooe maloko o na nupepa.

            "He hihia kela a'u i manao ai e hala ana he mai makahiki e huli aku ai mamua o ka loaa ana. in a aole keia ipupaka. Oiai au e puhi ana ua ala ae la kekahi manao iloko o'u, ke ki hoi nana i wehe a hemo ka mea pojojojo ame ke ano o ka hanaia ana mahope iho."

            "O kela apana pepa i loaa aku ai maloko o ke kaa i loaa aku ai o Reminetona na make, aole ia e manaoia ua haule ma kahi i loaa aku ai. Malia paha ua haule ia ma kahi kokoke i ka puka ma  kekahi poo o ke kaa, ma kahi e waiho ana o ke kino i weheia mai ai o ke panipuka, a i ole, ka puka aniani, a na ia makani i puhi aku ahiki ma kahi i loaa aku ai."

            "A nolaila, pehea aku?"

            "A nolaila au i hooholo ai i ko'u manao, me ka nana ole i ke ano o ko Reminetona komo ana iloko o kela kaa, elua paha minuke a i ole elua hora paha kona noho ana mailaila, maloa o ka ino e kau ana maluna o ia apana pepa he mea ia e alaka'i ia aku ai ko kaua noonoo ahiki i ka loaa ana o ka mea nana i pepehi ia Reminetona.

            "A oiai ua maopopo ia kaua aohe ia he hana maa mau na ka poe hana karaima ka lawe pu ana i kekahi apana pepa iloko o ko lakou mau pakeke e haule aku ai i ka manawa i maopopo ole i kumu e loaa pono ai ia poe hana karaima i ka manawa e huliia aku ai.

            "Eia nae aohe no he kumu e haule ole ai in a he pepa kekahi iloko o ka pakeke o ka mea hana karaima, in a e hemahema ana ka hana ana. Manao anei oe e lilo ana ka inoa e kau ana maluna o kela apana pepa e kau ana ka inoa 'Edelaide' i mea e alakaiia aku ai ko kaua mau noonoo ahiki i ka loaa ana o ka mea pepehikanaka."

            "Malia paha pela." i pane aku ai o Baida.

            "Alaila e lokahi ana anei kou manao me ko'u o kela apana pepa o loaa ai na kela kanaka ia nana e pepehi a i aihue i na daimana mai ke kino aku Reminetona?"

            "Na ia kanaka paha ia apana pepa a aole paha, he mea kanalua no ia i ka noonoo iho."

            "Aole anei ou manao na kela kanaka kela apana pepa, e olelo ae kaua pela. a ua hauole iho ma ka manawa ana e kulou iho ana maluna o ke kino o ke kanaka make. ma ke ano ulia?"

            "He manao koho wale aku no ia," wahi a Baida.

            "Pehea la ka?"

            "Malia paha nana i'o ua apana pepa la, aka nae, he manao koho ia e alakai hewaia aku ai ko kaua mau noonoo e loaa poplolei ole aku ai ka inoa o ua kanaka la; malia paha na kela knaka ua apana pepa la a na kekahi mea okoa ae paha; he mea oiaio he lawe no kekahi poe i na apana pepa iloko o ko lakou mau pakeke a i kekahi manawa haule mai ka pakeke iho; ua @keia kekahi mea oia ano maloko o na hale keaka, haule na apana pepa, a haule na hainaka ame kekahi mau mea e ae, ma ka manawa a kakou e lawe ai i ka kakou mau wahine i ka hale keaka, ua ike oe ia mea e like no hoi me ko'u ike i kekahi manawa."

            "Heaha ana la ka kou manao?"

            "Malia ua wahoia kela apana pepa me ka nalo loa ma kahi i loaa aku ai e ka mea nana i pepehi, owai ka mea i ike?"

            "Oia kou manao?"

            "Aole, aka, he hooauau wale ae no keia." wahi a Baida.

            "Alaila heaha ana kau e hoakaka mai ana no kou manaoio maoli?" i ninau mai ai ka Makaikiu Topina.

            "Eia ko'u manao. malia na ka mea no i make ua apana pepa la i opi paluaia. Malia ma ka pakeke maloko o ka puliki on a kahi i wahoia ai, a i ka manawa o ka pakeke maloko o ka puliki ona kahi i waihoia ai, a i manawa o ka pakeke i loleia ae ai oloko iwaho. a i ka manawa i laweia ae ai kekahi mea okoa mailoko ae o ka pakeke ia manawa i lele pu ae ai kela apana pepa a haule iluna o ka papahele a puhiia aku e ka makani ma kahi i loaa aku ai.

            "Ina ua ike oho ua kanaka pepehikanaka la i ua apana pepa la a ike ole paha aole no ia he mea pilikia, malia aohe no on a makemake e lalau iho ia apana pepa a lawe pu aku me ia, Ua hiki iaia ke kiola iho i na mea e ae ana e kaunui ole ai, no ka mea aole ia o ke kumu o konia hoeaana aku noloko o ia kaa. O ka mea i hanaia ua hanaia me ka puapuahulu loa. Aole manawa i loaa iaia e lalau iho ai i kekahi mea e waiho no kona makau o loaa pono mai a o kona paa no ia i ka hopuia malaila. Heaha auanei kana mea e apa wale iho ai mahope o ke ko ana o kona makemake?"

            "Eia hou, heaha auanei ka waiwai o kela apana pepa a me ka inoa e kau ana maluna ia kaua? Ua maopopo ia kaua ka mea i make. o ka kaua mea makemake e huli aku ai oia ka mea nana oia i pepehi."

            "O ka makemake like no ia o na mea e ae apau e loaa ka mea pepehikanaka. oia hoi ka poe na lakou i aihue mua ke daimana . Aole i maopopo ia kaua owai la ia poe, hookahi no mea i maopopo oia ka poe i hoolala mua i lakou apana hana. o keia mau daimana ka lakou e aihue ai.

            "He mea oiaio in a he polololei ka'u e noonoo nei. aole e llo ana ka inoa e kau ana maluna o ka apana pepa i mea e loaa ai ka inoa o ke kanaka pepehikanaka, aka, he mau kokua mai nae ia kaua i ke ano o ka aihueia ana. E pono e ikemaka kaua, i kela apana pepa."

            "Ua hooki iho la ka laua kamailio an ano kekahi manawa. Ke hoo@au la no ka Lunanana Baida i kana puhi paka ana a nana aku la iwaho i ke alanui. a oiai oia e hoomau ana i ka nana aku la iwaho i ke alanui, a oiai oia e hoomau ana i ka nana ua a'a ae la he manao i loko on a a ku koke ae la iluna, me ka hookomo awiwi ana iho i kana mau mea liilii apau iloko o kana ekeili eleele, alaila haawi aku la i kekahi mau a'o ana i ka Makaikiu Topina no ka hana ana aku no ia auwina la.

            Ma kana kauoha o ka haawi ana aku ia Topina e hele o Topina i ka hale e waiho ia ai na kino make, me kona hooikaika eike i ka inoa maluna o ka apana pepa i loaa ai maloko o ke @ aku ai o Reminetona ua make. a e hakilo loa aku i ka helehelena o na kanaka apau e hele mai ana ia hale no ka nana ana i ke kino o eminetona. a e halawai aku ana laua maolo o ia hale ma kekahi manawa. He sekona mahope ilio aia ka Lunanana Baida maluna o ke alanui kahi i hele ai.

            O ka mea nana i hoohikilele ae i ka noonoo o ka Lunanana Baida oia kona ike ana aku i ka hamama mai o ka puka o ke keenahana kelekalapa e huli pono mai ana ma kekahi aoao o ke alanui, a he kanaka o ka maalo ana ae ma ke alanui ia manawa a komo aku la i ke keena kelekalapa ka mea ana i hookokono ae i kona noonoo e hele koke aku oia e ike ia kanaka.

            O ke kanaka ana o ke ike ana aku i ka maalo ana ae oia no o Mr. Nila, ke kanaka haiolelo hoole waiona o ke kau pu ana mai me lakou maluna o ka @ ke kowa, a maluna hoi o ke @ hokele ma ke poo o ka hale hooluhi kaaahi ku @, a i ka loaa ana o ka noonoo maikai iaia @ aku la oia i kana hele ana a kaa @ he kupaianaha kana hana. @ ipupaka no kana hana @ o kana hooiaio ana e hike ole ai ke hooleia.

           

MOKUNA VIII.

            I ka oili ana mai o Mr. NIla mailoko mai o ka hale k@kalapa. aole oia i nana ae ma ka akau aole hoi ma ka hen@a, aka me ka awiwi wale no oia i ka hele ana mai a huli aku ia ma kekahi alanui kauaono ma kahi kokoke mai i ka hale hoolulu kaaahi.

            O ka hale ana o ke komo ana aku o kekahi ia o na hokele o ka papa ekolu e ku ana ma kahi kokoke mai i ka hale hoolulu kaaahi nnui o Parisa. Me na huapalapala nunui eleele e kau mai ana Hotel de Nations a e huli pono mai ana i ke alanui i ike aku ai ka Lunanana Baida o ka inoa ka ia o ia hokele, alaila hoopaanaau iho la oia i ka inoa me ka huli ana ae e nana i na alanui e holo ana ma kela ame keia aoao o ua hoke'e la.

            O ka pau ana iho no ia o kana pela ana i ka inoa o kekahi papahao i kauia ma ke kino o kekahi hale. oili hou mai ana o Mr. Nila i ke alanui a kaha aku la hele ma ke alanui e hoea aku ai i ka hale i kapaia Rue Lafaiete. Ke nana aku la no ka Ahahui Hoole Waiona, a i kona hoea ana aku mawaho mai o ka Hale Mele Nui akahi no a akakuu iho kana hele ana.

            Huli ae la oia i ka akau a hoomau aku la i ka hele ana no kekahi aoao i na kumulaau. Ma ka hoomaopopo aku a ka Lunanana Baida ua hele wale oia a kamaaina ia mau wahi. ka pahuhopu hoi ana kaunui ai e hoea aku ilaila, no ka mea aohe oia i ku iki iho e nana aku i ka helu o ka hale, huli koke ae la no oia no kahi o ka puka me ka hikiwawe loa a iaia nae o komo ana oia no ka manawa i oili mai ai kekahi kanaka.

            O ke kanaka i oili mai ai iwaho mailoko mai o ka hale aole ia he mea okoa, aka o ka Makaikiu Topina no ia, no laila, i ka ike ana aku o ka Lunanana Baida iaia hoolalau wale ae la no kana nana ana ialoko o kekahi halehana o ka mea kapili pepa hale ma ka puka aniani aku, a iaia e kilohi ana i na mea nani ana e ike aku ana maloko o ia halehana, aole no i hoohala kana nana ana aku i ka puka kahi a Mr. Nila o ke komo ana aku.

            Ua kali oia a kali no kekahi manawa malaila me ka manao o ike hou aku ana oia ia Mr. Nila eia nae, he manawa poho wale no ia ana o ke kali ana. no ka mea, aole oia i ike hou aku ia Mr. Nila. Ua ulu ae he noonoo iloko on a e hele aku oia a hoea i kahi o ka puka a Mr. Nila i komo aku ai, aka nae, mahope o kona noonoo ana iho in a paha oia e hele aku ana o ko Mr. Nila manawa ia e oili mai ai a e hooku'i ana laua malaila he hana ana i makemake ole ai e hanaia ia manawa.

            He hana ia ana o ka noonoo ana iho e hoopuhuliia ai kana papahana o mua aku, a e lilo pu ai hoi i mea e ko ole ai o kona manao. Aole no he pilikia, ma kana noonoo ana iho in a e ikeia ae ana o he kanaka oia mai ka pa mai o Ladana.

            Ina he elua mau puka o kela hale a ua alakai aku ke kanaka haiolelo waiona iaia ma ke ano hoopunihei i kona noonoo, a ua oili aku kela ma kekahi puka a haalele iaia malaila e hoaa a@ a laila e waiwai ole ana kana hele ana aku, no ia hale. No kona noonoo ana ae no kona komo aku iloko o kela hale, eia ka auanei he pahele ia nona e paa ai, naka ae la kona kino holookoa no kekahi manawa.

            Eia nae, ua hoopau ae la oia ia manao maka'u wale iloko on a i kona manawa i noonoo iho ai ua akamai loa no kana hookolo ana mai mahope o Mr. NIla e hiki ole ai ia Mr. Nila ke ike mai iaia e hahai aku ana oia mahope on a.

            Mahope o kona noonoo ana no kekahi manawa, hele malie aku la a ku ma ka lanai o ka hale a Mr. Nila i komo aku ai. Iaia i nana aku ai ialoko o ka hale ike aku la oia i ka haumana mai o kekahi puka e huli aku ana i kekahi alanui ma o aku o ka hale. Ua ike aku la oia i kekahi pa laau kiekie e ku mai ana ma kekahi aoao mai o ke alanui, a malalo iho oia pa pohaku kiekie he mau pahu mea kanu, a iloko kekahi o na pakeke nunui.

            Ma na paia o ia pa kiekie ana e ike aku ana kekahi mau apana metala me na inoa o na hui nui, a maluna o kekahi i kela mau apana metala e ike ia aku ana na huapalapala nunui. I.O. T. A., o ka manao o ia mau huapalapala "Ka Ahahui a na Lahui Hoole Waiona.:

            "O ka hale waiona ka keika; ia nei i hoounaia mai nei kela kanaka mai Enelani mai no kekahi hana kuikawa: na maluhiluhi paha o Mr. NIla a ua makemake e hiamoe?" i ninau iho ai o Baida iaia iho. Alaila nana ae la oia ma o a maanei. Ma kekahi aoao mai o ua hale la he mau kane a he mau wahine kana e ike aku ana i ka nana mai iaia. Ua ohelohelo ko lakou mau papalina i kana nana aku, ke ano o na wahine Palani u'i. Oia mau ko lakou mau ano a po ka la a ma ia wahi no hoi lakou e noho mau ai a po ka la, a o kahi mea hilu loa aole o lakou kamailio a po ka la.

            O ka helehelena no o ke kane ame ka wahine a e o, o ka mea kupanaha nae aohe o lakou oni ae, aohe no hoi he leo. Ua hookahhaia ka Lunanana Baida no kekahi manawa, no ka oni a walaau ole mai o kela poe ana e iku aku ana a i mea nae e hoo@auia ae ai kona pohihihi, hooholo iho la oia e hele aku no ia hale a e nana nona iho.

            Ua hele hoolalau aku la oia no kekahi wahi okoa no kekahi manawa a mahope huli ae la a hele aku la no kahi o kana mau mea o ka ike ana aku. eia ka, iaia i hoea aku ai a kokoke, he hale hana lauoho ku'i ia a o na kaue ame na wahine ana o ke kuhihewa ana mamua iho, he mau kii wale no ua hanaia a like loa me ke kino kanaka maoli.       

            Ma o kona noho ana iho ma kekahi wahi kupono a hoomalu iho la i ka noho ana malaila i hiki ai iaia ke ike mai i ka puka e komo aku ai iloko o na keena hana ma kekahi aoao mai o ke alanui, he wahi hoi e ahuwale ai na mea apau e maalo ae ana malaila ke hele ae.

            Ke noho la oia malaila me ka noonoo no ka ka Makaikiu Topina mau mea o ke kamaoilio ana mai iaia ma kela kakahiaka no ka nalowale honua ana aku o na kanaka ana o ka hahai ana aku mahope , oia o Vina a o Gerena hoi kekahi inoa huna ona, ame Finisa a i ole Woka, he mau kanaka e hoololi mau ana i ko laua mau inoa ia wahi aku a ia wahi aku a laua e hele ai. o ka poe wale no iloko o ko lakou puulu ke ike ia laua, ke ano o ka poe kolohe he hunahuna i ko lakou mau inoa a he mau kanaka hoi i manaoia ua komo pu iloko o ko lakou puulu ke ike ia laua, ke ano o ka poe kolohe he hunahuna i ko lakou mau inoa, a he mau kanaka hoi i manaoia ua komo pu iloko o keia hihia aihue a pepehikanaka.

            No keaha la ka Lunanana Baida i hoko ai maluna o ka noho a ke kanaka oki lauoho a kahi umiumi oia e noho ai a malaila oia e nana aku ai i ka puka o ka hale malalo e ku mai ana ma kekahi aoao? Me he mea la e kakali ana poa no kekahi manawa kupono ana e hooko aku ai i kana mea i manao ai.

            O na kanaka hoohuioiia a i hoikeia mai ai mai ka pa mai Ladana mai he mea pono e huliia aku laua a loaa. oia o Gerena ame Woka, ma ke ano hana i maa mau a no ia hana nae i hoomaua aku ai ka Makaikiu Topina. Ke noho la oia me ka haka pono o na maka i ke alanui o ka hale halawai o ka Ahahui Hoole Waiona me ka @ni nui iloko ona o ka ike hou aku i ka maalo ae o Mr. Nila.

(Aole i pau.)