Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 46, 14 November 1919 — E Hoopauia ke Kula Olelo Kepani! [ARTICLE]

E Hoopauia ke Kula Olelo Kepani!

Xo kekahi mau kumu lehulehu e ikeia aku nei i : «»ko o keia mau la. ke manao nei makou, he mea pono e hoopau k»a ia ke a'oia ana oka olelo Kepani o na kula i kukuluia ae e na Kepani apuni keia Teritore, no ka mea ua kue loa ia i ke ano .\merika. elike me ia i makemakeia mai ai na mak.iainana apau e noho nei maanei, e ke aupuni r\derala. He ano kohu ole loa, i Ika nana aku, i ka manawa ke kanawai o Amerika Huipuia, i haawiia mai ai le kuleana makaainana, i na Kepani apau i hanau;a ma Hawaii nei, e a'oia aku lakou i ka Lakou olelo niakuahine, aole hoi i ka olelo Beritania, ka olelo i kohu ai ka makaainana Amenka maluna o lakou; a no ka mea no hoi, o ka olelo Beritania, ka olelo aiakai apUni o Amerika, ame na wahi apau i kaa akti nialalo o kona malu. Ma ka manawa o ko kakou ahaolelo kuloko e roho ana a noonoo i kekahi bila no ka hoihoi ana aku i na kyla e a'oia ansi ma ka olelo Kepani, mal«lo o kaoihana hoonaauao, ua ala mai he mau ku-e ana maiwaena mai o kekahi poe Kepani maanei i\ei. no ia kumu, ua haule wale kela bila, me ka hoomauia aku no o ke-a'oia ana o na keiki Kepani aoau ma ka lakou olelo makuahine. ma na kula Kenani i kukuluia no lakou. Ma ke ano Amerika maoli, aole makou i ike i ke-

kahi kt»niu maikai, o ke a'o ia ana o ka olelo Kepani maanei nei. koe.uale no, ka makemake o na Kepani, ē huli hoi aku no lapan.l, me ko lakou noopoo nui ole no ka aina a lakou i noho ai. a lilo i niau makaainana. Ua makee k.akou i ka kakob olelo makuahine, eia nae aole he mau kula» e a'o nei i na keiki a kakou i ka olelo Hawaii, no ke kumu, o ka olelo Beritania ka olelo aiakai e nee nei i keia manawa; e pono ai na Kenani e hooikaika ma ke a o ana i kei'i aole hoi i ka lakoii olelo iho. a e lawe mai i ke ano ame ke kulana o na kanaka Amerika, aole hoi e paa malaio o ke a'o ana a na kumu Kepani. i maa i na ano ame ke kuiana o na Kepani. Ei.a na Kepani ke kukulu mai nei i na hui uniona »i*.Mini ke : a Teritore. no ke koi ana aku ina ona o na mahiko. e hoopiiia ae ko la' ou ukuhana. e haawiia a!cn ia 'akou kekahi mau mea a lakōu i makein;rke mai ai, e lilo anei na ona o na mahiko. na l«;;k\i hana hoi o na Kepani, i mea paani wale ia mai e lakou? O keia kekahi o na anuu hikimua a kakou e ike al-u ai. aole loa he wahi manao iloko o ua Koani. e hoolilo i ka lakou poe keiki. i poc kanaka Ameri--1 a. ma ka lakou mau hana. aka e mau aku ko lakou \ v aua he mau makaainana.no ko lakou .aina makuahine. a e hoea mai hoi ka 'a :i iakou e komo kino aku ai iloko o n.a hana maanei m? keia mua aku, nolaila e o-u koke i ka wauke o* .7>. wahi o ka olelo a kahiko. o hoea mai aua iiei i ka la a kakou e milii ai. Ua oho maoli mai ua manao ku-e o kekahi helu* na nui o na makaainana o Honolulu nei i keia mana' .i. no ka hoo' au ana i ke a'oia o ka olelo Kepani maloko j na kula a na Kepani; ina pela a r.oho hou mai ke kau o ko kakou ahaolelo kuioko, o kek'ahi k'eia o na hooponop'ono .ahaolelo e lawelaweia ae. me na manao kui'o e kaiehu aku i na iranap kahiko o na Kepani. a e hookikinaia aku hoi k'kou. aole wale.ma ke kulana hoonaauao, aka ma na mea pili hoomana pu kekahi, e lawe i na ano apau i kulike me ke kulana Amerika oiaio. — .. .. - ♦